Makinkari ti Mapagtalkanyo?

“NABILEG dagiti karina, a kas kenkuana a nabileg idi; ngem dagiti ar-aramidna awan nagmamaayanda, a kas kenkuana nga awan itan.”​—King Henry the Eighth, ni William Shakespeare.

Tuktukoyen ni Shakespeare dagiti kari ti Ingles a kardinal a ni Thomas Wolsey, nga addaan nabileg a napolitikaan a pannakabalin idiay Inglatera idi maika-16 a siglo. Kuna ti dadduma a mabalin a tuktukoyen met ni Shakespeare ti kaaduan kadagiti kari a mangmangngegda ita. Maulit-ulit nga adu ti maikari kadagiti tattao, ngem manmano ti matungpal. Gapuna, nalaka a maawatan no apay a pagduaduaanda ti aniaman a kari.

Kimmaro ti Pannakapaay

Kas pagarigan, bayat dagiti nakaal-alingget a panagdadangadang idiay Balkan idi dekada 1990, ti United Nations Security Council indeklarana a “natalged a lugar” ti Srebrenica nga ili ti Bosnia. Kasla natalged a pammasiguro dayta manipud kadagiti pagilian a kameng ti UN. Pinati dayta dagiti rinibu a Muslim a nagbakuit idiay Srebrenica. Ngem idi agangay, awan serserbina ti naikari a kinatalged iti dayta a lugar. (Salmo 146:3) Idi Hulio 1995, dagiti rimmaut a puersa naglaka a pinarmekda dagiti puersa ti UN ket sinakupda ti ili. Nasurok nga 6,000 a Muslim ti nagpukaw, ken di kumurang a 1,200 a Muslim a sibilian ti napapatay.

Tunggal aspeto ti biag ket napno kadagiti nayaw-awan a kari. Dagiti tattao mariknada a naallilawda kadagiti “di mabilang nga ulbod ken mangyaw-awan a pablaak” nga agraraira ita. Napaayda gapu “kadagiti natungday a programa nga inkari dagiti nagadu a politiko.” (The New Encyclopædia Britannica, Tomo 15, panid 37) Dagiti arban ket sidadangkok nga inabuso dagiti pagtaltalkanda a lider ti relihion a nagkari a mangaywan kadakuada. Uray kadagiti adda iti tay-ak ti edukasion ken medisina​—a rumbeng nga agtignay buyogen ti asi ken pannakaseknan kadagiti sabsabali​—adda dagiti nangdadael iti karida ken nangabuso wenno nangpapatay pay ketdi kadagiti pasienteda. Di pagsiddaawan a namakdaar ti Biblia a ditay agtalek iti tunggal sao!​—Proverbio 14:15.

Dagiti Kari a Natungpal

Siempre, adu dagiti mangtungtungpal kadagiti karida, nga agsakripisioda pay no dadduma. (Salmo 15:4) Dagiti karida ti mismo a pammatalgedda, ket takderanda dayta. Adda dagiti sipapasnek a mangtungpal kadagiti karida buyogen dagiti nakasaysayaat a panggep. Nakasagana ken situtulokda a mangaramid iti inkarida ngem saanda a kabaelan nga itungpal dagita. Gapu kadagiti kasasaad, mapaay uray ti kasayaatan a plano.​—Eclesiastes 9:11.

Aniaman ti rason, talaga nga adu a tattao ti saan a basta mamati iti kari ti asinoman. Isu a tumaud ti saludsod: Adda kadi aniaman a kari a mapagtalkantayo? Adda. Mapagtalkantayo dagiti kari a masarakan iti Sao ti Dios, ti Biblia. Apay a dikay usigen ti sumaganad nga artikulo mainaig iti daytoy a suheto? Kas iti naibagan ti minilion a tattao, mabalin a maikunayonto a talaga a mapagtalkantayo dagiti kari ti Dios.

[Picture Credit Line iti panid 3]

AP Photo/Amel Emric