Siasino ti Maikari a Lider Ita?

Idi 1940, adda nadagsen a parikut iti liderato ti Parliamento ti Britania. Ti agtawen iti 77 a ni David Lloyd George, a dimngeg iti debate, indauluanna ti panagbiktoria ti Britania idi Gubat Sangalubongan I, ken ti kinabayagna iti politika ti nakatulong kenkuana a manganalisar iti trabaho dagiti nangato nga opisial. Iti panagbitlana iti House of Commons idi Mayo 8, kinunana: “Kanayon a nakasagana nga agsakripisio ti nasion no la ket ta adda iti mangidaulo, no la ket ta nalawag nga ipakita ti Gobierno no ania dagiti kalatna ken no la ket ta agkompiansa ti nasion nga ar-aramiden dagiti lider ti amin a kabaelanda.”

IBATAD dagiti sasao ni Lloyd George a namnamaen dagiti umili a makabael dagiti liderda ken pudno nga ikagkagumaanda a pasayaaten dagiti bambanag. Kastoy ti panangibaga ti maysa a nagkampania iti eleksion: “No agbutos dagiti tattao para iti kinapresidente, pilienda ti maysa a pangitalkanda iti biagda, iti masanguananda, kadagiti annakda.” Nagdakkel a trabaho ti panangsaluad iti kasta a panagtalek. Apay?

Napno ti lubongtayo kadagiti nadadagsen a parikut. Kas pagarigan, siasino a lider ti talaga a masirib ken nabileg a mapasardengna ti krimen ken gubat? Siasino kadagiti lider ita ti addaan iti kabaelan ken asi a mangipaay iti taraon, nadalus a danum, ken salun-at para iti isuamin a tattao? Siasino ti addaan iti pannakaammo ken determinasion a mangsalaknib ken mangisubli iti kasasaad ti aglawlaw? Siasino ti makabael ken nabileg a mangipanamnama a matagiragsak ti intero a sangatauan ti napaut ken naragsak a biag?

Saan a Kabaelan Dagiti Tattao

Pudno nga adda nagballigian dagiti dadduma a lider. Ngem makapagserbida laeng iti sumagmamano a dekada​—ket kalpasanna siasino ti sumukat? Dayta a saludsod ti inyimtuod ti maysa kadagiti kalaingan a lider a nagbiag, ni Solomon nga ari iti nagkauna nga Israel. Kinunana: “Siak, mismo a siak, ginurak ti isuamin a napinget a panagtrabahok nga iti dayta nagtartrabahoak a sipipinget iti baba ti init, nga ibatik maipaay iti tao a dumteng a sumaruno kaniak. Ket siasino ti makaammo no isu masiribto wenno maag? Kaskasdi iturayannanto ti isuamin a napinget a panagtrabahok nga iti dayta nagtrabahoak a sipipinget ken iti dayta nangipakitaak ti kinasirib iti baba ti init. Daytoy met ket kinaubbaw.”​—Eclesiastes 2:18, 19.

Saan nga ammo ni Solomon no ti nasayaat a nagapuananna ket itultuloy wenno dadaelen ti sumukat kenkuana. Para ken ni Solomon, “kinaubbaw” ti panangsukat kadagiti agtuturay. Dadduma a patarus awaganda daytoy a proseso kas “barengbareng,” wenno “awan kapapay-anna.” Kuna ti maysa a patarus: “Awan serserbina.”

No dadduma, mausar ti kinaranggas tapno masuktan dagiti agtuturay. Napapatay dagiti makabael a lider bayat ti panagtakemda. Kinuna naminsan ni Abraham Lincoln, ti mararaem unay a presidente idi ti Estados Unidos: “Napiliak nga agtakem iti nagpateg a saad iti ababa a tiempo, ket iti imatangyo ita, intalekyo kaniak ti maysa a pannakabalin nga asidegen nga agpatingga.” Pudno a nagababa ti panagtakemna. Iti laksid ti amin nga inaramid ken tarigagayna a mangaramid iti ad-adu pay para iti umili, uppat laeng a tawen a nagpresidente ni Lincoln. Iti rugrugi ti maikadua a terminona kas presidente, isu ket pinapatay ti maysa a tao nga agtarigagay a mabalbaliwan ti liderato.

Uray dagiti kasayaatan a tattao a mangidadaulo saanda a masigurado ti bukodda a masanguanan. Ngarud, maitalekyo kadi kadakuada ti masanguananyo? Kuna ti Biblia: “Dikay ikabil ti panagtalekyo kadagiti natan-ok, wenno uray iti anak ti naindagaan a tao, a kenkuana awan pannakaisalakan. Ti espirituna pumanaw, isu agsubli iti dagana; iti dayta nga aldaw mapukaw dagiti panunotna.” Ti bersion a Byington ipatarusna ti maudi a paset ti Sal 146 bersikulo 4 a kastoy: “Iti dayta nga aldaw, naan-anay nga agpukaw ti naimbag a tarigagayna.”​—Salmo 146:3, 4.

Mabalin a narigat nga awaten ti balakad a saan a panagtalek kadagiti mangidadaulo a tattao. Ngem saan nga ibaga ti Biblia a saanto a pulos a maaddaan ti sangatauan iti nasayaat, permanente a lider. “Adtoy! Maysa nga ari ti agturayto maipaay iti mismo a kinalinteg,” kuna ti Isaias 32:1. Ni Jehova a Dios, ti Namarsua iti tao, nangisagana iti “maysa nga ari,” maysa a Lider, nga asidegen a mangituray a naan-anay kadagiti bambanag ditoy daga. Siasino? Ti padto ti Biblia ti mangipabigbig kenkuana.

Pudno a Kualipikado a Mangidaulo

Dua a ribu a tawen ti napalabasen, kinuna ti maysa nga anghel iti balasang a Judio nga agnagan Maria: “Iyinawmonto iti aanakam ken ipasngaymonto ti maysa nga anak a lalaki, ket panaganamto iti Jesus. Daytoy ket naindaklanto ken maawaganto iti Anak ti Kangatuan; ket ni Jehova a Dios itednanto kenkuana ti trono ni David nga amana, ket agturayto kas ari iti balay ni Jacob iti agnanayon, ket awanto ti panungpalan ti pagarianna.” (Lucas 1:31-33) Wen, ni Jesus a taga Nazaret ti Ari a naipadto iti Biblia.

Dagiti narelihiosuan nga imahen masansan nga iladawanda ni Jesus kas maysa a maladaga, kas nakuttong ken agkakapuy, wenno kas la asetiko a mangitulok iti aniaman a mapagteng kenkuana. Dagitoy a ladawan saanda nga iparegta ti panagtalek kenkuana kas Agturay. Ngem ti pudno a Jesu-Kristo a nadeskribir iti Biblia ket dimmakkel kas nabaneg a lalaki a napno iti regta ken gannuat. Ik-ikutanna met ti dadduma pay a galad a namagbalin kenkuana a kualipikado a lider. (Lucas 2:52) Dagiti sumaganad ket sumagmamano nga aspeto ti naisangsangayan a personalidadna.

Tinaginayon ni Jesus ti perpekto a kinatarnaw. Napudno, nalinteg unay dagiti kababalinna nga uray la a kinaritna iti publiko dagiti kabusorna a mangidatagda iti nainkalintegan a pammabasol maibusor kenkuana. Awan maiparangda. (Juan 8:46) Gapu ta saan a managinsisingpet kadagiti sursurona, adu a napasnek a tattao ti nagbalin a pasurotna.​—Juan 7:46; 8:28-30; 12:19.

Naan-anay a dedikado ni Jesus iti Dios. Determinado unay a mangturpos iti impaannong ti Dios kenkuana nga uray la awan makalapped kenkuana a kabusor​—tao man wenno demonio. Saanna a nagbutngan ti panangranggas kenkuana. (Lucas 4:28-30) Saan a naupay gapu iti bannog ken bisin. (Juan 4:5-16, 31-34) Uray binaybay-an dagiti gagayyemna, pulos a saan a simmiasi manipud iti kalatna.​—Mateo 26:55, 56; Juan 18:3-9.

Addaan ni Jesus iti nasged a pannakaseknan kadagiti tattao. Pinakanna dagiti mabisin. (Juan 6:10, 11) Liniwliwana dagiti malmaldaang. (Lucas 7:11-15) Insublina ti panagkita, panagdengngeg, ken salun-at dagidiay kasapulan a mapaimbag. (Mateo 12:22; Lucas 8:43-48; Juan 9:1-6) Pinaregtana dagiti nasalukag nga apostolna. (Juan, kapitulo 13-17) Pinaneknekanna nga isu “ti nasayaat a pastor” a maseknan iti arbanna.​—Juan 10:11-14.

Sidadaan ni Jesus nga agtrabaho. Binugguanna ti saksaka dagiti apostolna tapno maisurona kadakuada ti maysa a napateg a leksion. (Juan 13:4-15) Narugitan dagiti mismo a sakana bayat nga inkasabana ti naimbag a damag kadagiti natapok a kalsada ti Israel. (Lucas 8:1) Uray idi mapan koman aginana iti “langalang a lugar,” pinabus-oyanna ti bunggoy idi kinalikagumanda ti kanayonan a pannakaisuro. (Marcos 6:30-34) Nangipasdek ngarud iti ulidan ti kinaanep a suroten dagiti amin a Kristiano.​—1 Juan 2:6.

Tinurpos ni Jesus ti annongenna sakbay a pimmanaw ditoy daga. Gapu iti kinamatalekna, isu ket ginunggonaan ni Jehova a Dios iti kinaari ken imortalidad iti langlangit. Maipapan iti napagungar a Jesus, kuna ti Biblia: “Ni Kristo, ita ta naibangonen manipud kadagiti natay, saanen a matay; ti ipapatay saanen nga agturay kenkuana.” (Roma 6:9) Manamnamayo nga isu ti kasayaatan a Lider iti sangatauan. Inton naan-anay nga iturayan ni Kristo Jesus ti daga, awanen ti sabali pay a maisaad nga agturay, ken saanto metten a kasapulan a mabalbaliwan ti panangidaulo. Saanto pulos a maikkat ni Jesus iti takemna, ken awanto ti sumukat a manglapped wenno mangdadael iti gapuananna. Ngem ania ti espesipiko nga aramidenna a pagimbagan ti sangatauan?

No Ania ti Aramiden Daytoy a Baro a Lider

Ipaayannatayo ti Salmo 72 iti sumagmamano a detalye no kasano nga agturay daytoy a perpekto, imortal nga Ari. Iti Sal 72 bersikulo 7 ken 8, mabasatayo: “Iti al-aldawna agtubonto daydiay nalinteg, ken ti kinaruay ti talna agingga nga awanen ti bulan. Ket maaddaanto kadagiti masaksakupan manipud iti baybay agingga iti baybay ken manipud iti Karayan agingga kadagiti ungto ti daga.” Iti sidong ti makagunggona a turayna, tagiragsaken dagiti agnanaed ditoy daga ti agnanayon ken awan sarday a kinatalged. Dadaelennanto ti amin nga agdama nga igam ken ikkatenna iti puso ti tao uray ti tarigagay a makidangadang. Naan-anayto a mabalbaliwan ti kababalin dagiti tattao a mangraraut ita kadagiti sabsabali kas narawet a leon wenno agtigtignay kas narungsot nga oso maibusor kadagiti kaarrubada. (Isaias 11:1-9) Naruayto ti talna.

Kuna pay ti Salmo 72 iti Sal 72 bersikulo 12 agingga 14: “Ispalennanto daydiay napanglaw nga agpatpatulong, kasta met daydiay naparigatan ken siasinoman nga awanan katulongan. Isu maasianto iti daydiay nanumo ken iti daydiay napanglaw, ket dagiti kararua dagidiay napanglaw isalakannanto. Iti pannakairurumen ken iti kinaranggas subbotennanto ti kararuada, ket ti darada napategto kadagiti matana.” Dagiti nanumo, napanglaw, ken naparigatan agbalinto a paset ti maysa a naragsak a pamilia dagiti tattao, a napagkaykaysa iti sidong ti panangidaulo ni Ari Jesu-Kristo. Rag-o, saan ket a saem ken pannakapaay, ti agarinto iti biagda.​—Isaias 35:10.

Ikari ti Sal 72 bersikulo 16: “Maaddanto ti naruay a bukbukel iti daga; iti tapaw dagiti bantay addanto ti panaglaplapusanan.” Minilion a tattao ti agtultuloy a mabisbisinan ita ditoy daga. Ti politika ken kinaagum ti masansan a makagapu no apay a saan a padapada ti pannakaiwaras ti umdas a taraon, a makagapu iti bisin a pakatkatayan ti riniwriw, nangruna dagiti ubbing. Ngem iti sidong ti panangituray ni Jesu-Kristo, awanton daytoy a parikut. Mangpataudto ti daga kadagiti nasayaat nga apit ti agkakaimas a taraon. Mataraonanto a naimbag dagiti amin a tattao.

Kayatyo kadi a tagiragsaken dagita a bendision nga itden ti nasayaat a lider? No wen, paregtaendakayo a mangadal maipapan iti Lider a naan-anayto a mangituray iti intero a daga. Maragsakan dagiti Saksi ni Jehova a tumulong kenka a mangaramid iti dayta. Saankanto a maupay, agsipud ta ni Jehova a Dios a mismo kunana iti Anakna: “Siak, mismo a siak, insaadko ti arik iti rabaw ti Sion, ti nasantuan a bantayko.”​—Salmo 2:6.

[Kahon iti panid 5]

KELLAAT A MAIKKAT ITI TURAY

Ti maysa nga agturay masansan a makapagpannuray iti panagraem ken suporta dagiti iturayanna no ipaayanna ida iti kalalainganna a talna ken natalged a kasasaad ti biag. Ngem no mapukaw dagiti tattao ti panagtalekda kenkuana gapu iti aniaman a rason, di agbayag mapukawna ti saadna ket sukatanto ti sabali. Dagiti sumaganad ket sumagmamano a pagarigan dagiti kasasaad a makagapu a kellaat a maikkat iti saad dagiti nabileg nga agturay.

Narigat a kasasaad ti biag. Idi arinunos ti maika-18 a siglo, adu a Pranses ti napadagsenan iti adu a buis ken nakirang a taraon. Dagita ti dadduma a makagapu a napasamak ti French Revolution, a nakapugotan ni Ari Louis XVI idi 1793.

Gubat. Gapu iti Gubat Sangalubongan I, nagpatingga ti turay ti dadduma kadagiti kabilgan nga emperador iti historia. Kas pagarigan, idi 1917, napasamak ti February Revolution gapu iti resulta ti gubat a kinakirang ti taraon idiay St. Petersburg, Russia. Gapu iti daytoy a rebelion, naikkat ni Emperador Nicholas II ket nagturay ti Komunista. Idi Nobiembre 1918, tinarigagayan ti Alemania ti talna, ngem dagiti agkaaliado a nasion saanda a nagsardeng a nakigubat agingga a di nasuktan dagiti agturay. Kas resultana, naidestiero idiay Netherlands ni Emperador Wilhelm II ti Alemania.

Panagtarigagay kadagiti nadumaduma a sistema ti gobierno. Idi 1989, nagpatingga ti Komunista a Soviet. Narpuog dagiti bimmato a rehimen bayat a dagiti iturayanda linaksidda ti Komunismo ket nangipasdekda kadagiti nagduduma a kita ti panangituray.

[Dagiti Ladawan iti panid 7]

Ni Jesus pinakanna dagiti mabisin, pinaimbagna dagiti masakit, ken nangipasdek iti nasayaat nga ulidan para iti amin a Kristiano

[Gubuyan ti Ladawan iti panid 4]

Lloyd George: Rinetrato ni Kurt Hutton/Picture Post/Getty Images