No Apay nga Adu ti Agduadua a ti Relihion Mapagkaykaysana ti Sangatauan
“AYATEM ti padam a tao.” (Mateo 22:39) Adu a relihion ti mangbigbig iti dayta a napateg a pagannurotan ti kondukta. No dagita a relihion ket epektibo a maisuroda dayta kadagiti kamengda, suminged ken agkaykaysa dagiti arbanda. Ngem kasta kadi ti mapalpaliiwyo? Nabileg kadi a mamagkaykaysa dagiti relihion? Iti maysa a nabiit pay a surbey idiay Alemania, nayimtuod daytoy a saludsod: “Dagiti kadi relihion pagkaykaysaenda dagiti tattao, wenno ad-adda a pagsisinaenda ida?” Kadagiti simmungbat, 22 porsiento ti nangibaga a mamagkaykaysa dagiti relihion, ngem 52 porsiento ti nangibaga a mamagsisina dagiti relihion. Nalabit a kasta met ti makuna dagiti umili iti pagilianyo.
Apay nga adu ti di agtalek a ti relihion mapagkaykaysana ti sangatauan? Nalabit a maigapu dayta kadagiti ammoda a napasamak iti napalabas. Imbes a pagkaykaysaenna dagiti tattao, ti relihion masansan a pagsisinaenna ida. No dadduma, nausar ti relihion a kas pangallilaw tapno saan a nakadidillaw dagiti kakaruan a kinadangkok. Usigenyo ti sumagmamano a pagarigan iti daytoy laeng napalabas a 100 a tawen.
Inimpluensiaan ti Relihion
Bayat ti maikadua a gubat sangalubongan, nagdadangadang idiay Balkan dagiti taga Croatia a Romano Katoliko ken dagiti taga Serbia a kameng ti Orthodox. Agpada nga ibaga dagitoy a grupo a pasurot ida ni Jesus, a nangisuro kadagiti adalanna nga ayatenda ti padada a tao. Kaskasdi, ti panagdadangadangda ti nangitunda iti “maysa kadagiti kadaksan a panangmasaker kadagiti sibilian a nairekord iti historia,” kuna ti maysa a managsirarak. Nagkullayaw ti intero a lubong gapu iti ipapatay ti nasurok a 500,000 a lallaki, babbai, ken ubbing.
Idi 1947, ti subkontinente ti India ket pagnanaedan ti agarup 400 a milion a tattao—agarup kakalima ti sangatauan—a kaaduanna ket Hindu, Muslim, ken Sikh. Idi nabingay ti India, naipasngay ti Pakistan a nasion ti Islam. Iti daydi a tiempo, ginasut a ribu a nagbakuit manipud kadagita a pagilian ti nauram, nakabkabil, natutuok, ken napaltogan kadagiti agsasaruno a masaker nga insungsong ti relihion.
Malaksid kadagita a makaburibor a pagarigan, simmaknap ti pangta ti terorismo iti panangrugi ti maika-21 a siglo. Ita, siriridam ti intero a lubong gapu iti terorismo, ken adu a grupo dagiti terorista ti mangibagbaga nga adda relihionda. Saan a mamatmatan ti relihion kas manangitandudo iti panagkaykaysa. Imbes ketdi, masansan a nainaig dayta iti kinaranggas ken panagsisina. Di ngarud pagsiddaawan a ti Aleman a magasin a FOCUS inyarigna dagiti kangrunaan a relihion iti lubong—ti Budismo, Confucianismo, Hinduismo, Islam, Judaismo, Kakristianuan, ken Taoismo—kas pulbora ti paltog.
Di Agtutunos a Miembro
Bayat nga aggugubat ti dadduma a relihion, adda met dagiti relihion a saan nga agtutunos dagiti miembrona. Kas pagarigan, kadagiti kallabes a tawen, saan nga agtutunos dagiti relihion ti Kakristianuan kadagiti agdama a debate mainaig iti doktrina. Dagiti klero ken miembro agpada nga iyimtuodda: Maipalubos kadi ti pananglapped iti panagsikog? Ti ngay panagparegreg? Rumbeng kadi a maordenan ti babai kas padi? Ania ti panangmatmat ti simbaan iti homoseksualidad? Rumbeng kadi a ti relihion anamonganna ti gubat? Gapu iti kasta a di panagtutunos, adu ti mangimtuod, ‘Kasano a ti relihion mapagkaykaysana ti sangatauan no saanna a mapagkaykaysa dagiti mismo a kamengna?’
Iti pakabuklan, nalawag a napaay ti relihion a mangitandudo iti panagkaykaysa. Ngem nasinasina kadi ti amin a relihion? Adda kadi naiduma a relihion—daydiay mapagkaykaysana ti sangatauan?
[Ladawan iti panid 3]
Dagiti polis a nasugatan bayat ti panagraranget dagiti narelihiosuan a grupo idiay India idi 1947
[Credit Line]
Rinetrato ti Keystone/Getty Images