Siracusa—Dimmagasan ni Pablo Bayat ti Panaglayagna
IDI agarup 59 K.P., naglayag a nagpa-Italia ti maysa a barko a naggapu idiay Malta nga isla ti Mediteraneo. Addaan dayta iti parupa a tanda nga “Annak ni Zeus,” dagiti didiosen nga ibilangda a mannalaknib kadagiti marino. Ni Lucas a mannurat iti Biblia insalaysayna a dayta a barko ket ‘simmanglad iti Siracusa’ iti abagatan a daya a kosta ti Sicilia ken ‘nagtalinaed iti tallo nga aldaw.’ (Aramid 28:11, 12) Kadua ni Lucas a naglayag ni Aristarco ken ni apostol Pablo, a maipan idiay Roma tapno mabista.—Aramid 27:2.
Ditay ammo no napalubosan ni Pablo a dumsaag ditoy Siracusa. No bilang man dimsaag ni Pablo wenno dagiti kakaduana, ania ti nalabit a nakitada?
Idi kaaldawan dagiti Griego ken Romano, ti Siracusa ket kas iti kalatak ti Atenas ken Roma. Sigun iti tradision, ti Siracusa ket impasdek dagiti taga-Corinto idi 734 K.K.P. Adda idi tiempo a nalatak ti Siracusa ken ditoy ti nakayanakan dagiti nalatak a tattao idi ugma, kas iti matematiko a ni Archimedes ken ni Epicharmus, maysa a mannurat kadagiti makaparay-aw nga estoria. Idi 212 K.K.P., ti Siracusa ket pinarmek dagiti Romano.
No agpasiarka ita iti moderno a siudad ti Siracusa, maaddaanka iti pamalatpatan iti kasasaad daytoy a lugar idi kaaldawan ni Pablo. Napagkadua daytoy a siudad—maysa iti bassit nga isla ti Ortygia, a nalabit simmangladan idi ti barko a nagluganan ni Pablo, ken ti sabali ket adda iti kadaklan a paset ti Siracusa.
Iti kaaldawantayo, masarakam iti isla dagiti rebbek ti kadaanan ken estilo-Doric a templo idiay Sicilia—ti templo ni Apollo, a napetsaan iti maikanem a siglo K.K.P. Adda met dagiti munmon ti maysa a templo a naidedikar kenni Athena, a napetsaan iti maikalima a siglo K.K.P., ngem nagbalinen dayta a paset ti maysa a katedral.
Ti moderno a sentro ti siudad ket adda iti kadaklan a paset ti Siracusa, a pakasarakam iti parke ti Neapolis. Sadiay a makita dagiti nagkauna nga estruktura. Makita ti teatro dagiti Griego iti dumna ti pagserkan. Maysa dayta kadagiti nabatbati a kangayedan a gapuanan ti arkitektura dagiti Griego. Para kadagiti agbuybuya, nakasaysayaat dayta a lugar a pagbuyaan gapu ta matannawaganda met ti baybay. Iti makin-abagatan unay a paset ti parke, adda ti ampiteatro dagiti Romano idi maikatlo a siglo K.P. Arinduyogen ti sukogna, 140 a metro ti kaatiddogna ken 119 a metro ti kaakabana ket dayta ti maikatlo a kadakkelan idiay Italia.
No makaumaykanto ditoy Siracusa, padasemto ti agtugaw iti maysa a bangko iti igid ti baybay ti Ortygia samo ukraden ti Bibliam iti Aramid 28:12, ken iladawanmo iti panunotmo ni apostol Pablo a nakalugan iti barko a sumangsanglad ditoy.
[Diagram/Mapa iti panid 30]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Malta
Sicilia
Siracusa
ITALIA
Regio
Puteoli
Roma
[Ladawan iti panid 30]
Dagiti rebbek ti teatro dagiti Griego idiay Siracusa