Naimatangak ti Panagrang-ay iti Korea

Kas insalaysay ni Milton Hamilton

“Maladingitankami a mangibaga a ti gobierno ti Republika ti Korea winaswasna ti bisayo a misionero ken imparipiripna a saankayon a maawat iti dayta a pagilian. . . . Gapu iti daytoy a panagbalbaliw, temporario a maibaonkayo idiay Japan.”

IDI arinunos ti 1954, naawatmi ken baketko dayta a surat manipud iti Brooklyn, New York, E.U.A. Iti nasapsapa a paset dayta a tawen, nagturposkami iti maika-23 a klase ti Gilead School idiay New York. Temporario nga agserserbikami idiay Indianapolis, Indiana, idi naawatmi dayta a surat.

Agkaklasekami iti haiskul ken baketko a Liz (Liz Semock idi balasang). Idi agangay, nagkallaysakami idi 1948. Ipatpategna ti amin-tiempo a panagserbi ngem bumdeng nga umakar manipud Estados Unidos a mapan iti sabali a pagilian. Ania ti namagbalbaliw iti panunotna?

Kimmuyog kaniak ni Liz iti miting dagiti agtarigagay nga ageskuela iti Gilead. Naangay dayta a miting bayat ti internasional a kombension idiay Yankee Stadium, New York, idi kalgaw ti 1953. Kalpasan dayta a makaparegta a miting, sinuratanmi ti aplikasion para iti Gilead. Nasorpresakami idi naawiskami nga ageskuela iti sumaganad a klase, a nangrugi idi Pebrero 1954.

Iti kalgaw ti 1953, naidestinokami idiay Korea nupay kalkalpas laeng ti tallo a tawen a gubat a nangdadael iti dayta a pagilian. Kas naibilin iti surat, nagturongkami nga immuna idiay Japan. Kalpasan ti 20 nga aldaw a panaglayagmi, nakagtengkami sadiay idi Enero 1955, agraman ti innem a padami a misionero a maidestino met idiay Korea. Ni Lloyd Barry, nga agdama idi a mangimatmaton iti sanga nga opisina ti Japan, sinabatnakami idiay pier iti 6:00 ti bigat. Di nagbayag, nagturongkamin iti pagtaengan dagiti misionero idiay Yokohama. Kalpasanna, nangasabakami iti dayta met laeng nga aldaw.

Simmangpetkami Idiay Korea

Idi agangay, nakagun-odkami iti bisa a sumrek iti Republika ti Korea. Idi Marso 7, 1955, nageroplanokami iti tallo nga oras manipud Haneda International Airport idiay Tokyo nga agturong iti Yoido Airport idiay Seoul. Nasurok a 200 a Koreano a Saksi ti nangabrasa kadakami ket nakasangitkami gapu iti napalaus a rag-o. Adda laeng idi 1,000 a Saksi iti intero a Korea. Kas iti adu a taga-Laud, impagarupmi nga uray nagduduma ti nasionalidad dagiti taga-Oriente, agkakaarngi ken agpapada ti panagtigtignayda. Di nagbayag, naammuanmi a di umiso ti pagarupmi. Kas pagarigan, addaan dagiti Koreano iti bukodda a lenguahe, alpabeto, putahe, nailian a kawes, ken dadduma pay a banag a naisangsangayan kadakuada, kas iti disenio dagiti patakder ken pisikal a langada.

Ti panangadal iti lenguahe ti immuna a kangrunaan a karit a nakaipasanguanmi. Awan ti magun-odanmi a libro a pagsursuruanmi iti Koreano. Natakuatanmi idi agangay nga imposible a matuladmi ti eksakto a panangibalikas iti Koreano a sao no tuladenmi ti panagbalikas dagiti agsasao iti Ingles. Sa laeng masursuro ti maysa ti umiso a panangibalikas no agadal iti Koreano nga alpabeto.

Adda gundaway a di umiso ti panagibalikasmi. Kas pangarigan, dinamag ni Liz iti bumalay no adda Bibliana. Masmasdaaw ti bumalay a pimmanaw sa nagsubli nga adda iggemna a posporo. Sungnyang (posporo) gayam ti naibalikas ni Liz imbes a sungkyung, ti sao para iti “Biblia.”

Kalpasan ti sumagmamano a bulan, natudingankami a mangipasdek iti pagtaengan dagiti misionero idiay Pusan, iti makin-abagatan a puerto a siudad. Nagabangkami iti tallo a babassit a kuarto agpaay kadakami kenni baketko ken kadagiti dua a kakabsat a babbai a kaduami a naibaon. Dagiti kuarto ket awanan iti gripo ken kadaanan ti kasiliasna. Iti laeng rabii a napigsa ti danum a dumanon iti maikadua a kadsaaran babaen iti hose. Isu nga agsisinnubblatkami nga agurnong iti danum iti parbangon. Ipaburekmi ti danum wenno ikkanmi iti chlorine tapno natalged nga inumen.

Adda pay dadduma a karit. Limitado ti suplay a koriente isu a saankami a makausar iti washing machine wenno plantsa. Ti pasilio ti pannakakosinami, ket gasonilia ti kakaisuna nga alikamen nga adda iti dayta. Di nagbayag, adda batang ti tunggal maysa nga agluto iti kada aldaw. Kalpasan ti tallo a tawenmi sadiay, naaddaankami ken Liz iti hepatitis. Kadagidi a tawtawen, kaaduan a misionero ti naaddaan iti kasta a sakit. Naimbagankami kalpasan ti adu a bulan ngem naaddaankami iti dadduma pay a parikut iti salun-at.

Napabileg a Mangdaer Kadagiti Karit

Iti napalabas a 55 a tawen, ti Korea ti maysa kadagiti pagilian iti Asia a nariribuk unay ti kasasadna iti politika. Ti lugar a di nasakupan ti militar ti nangbingay iti pagilian. Masarakan dayta 55 a kilometro iti amianan ti Seoul, ti kabesera ti Republika ti Korea. Idi 1971, simmarungkar ni Frederick Franz manipud iti hedkuarter ti Brooklyn. Kinuyogko a napan iti lugar a di nasakupan ti militar, ti kaingetan ti pannakaguardiana a pagbeddengan ditoy daga. Iti napalabas a tawtawen, masansan nga agtataripnong sadiay dagiti opisial ti United Nations ken dagiti pannakabagi ti dua a gobierno.

Siempre, kanayontayo a neutral mainaig iti politika daytoy a lubong, agraman ditoy Korea. (Juan 17:14) Gapu ta agkedkedda a makigubat, nasurok a 13,000 a Koreano a Saksi ti nakabusbos iti dagup a 26,000 a tawen iti pagbaludan. (2 Cor. 10:3, 4) Pagaammo dagiti kakabsat nga agtutubo a lallaki iti dayta a lugar a maipasangoda iti kasta a karit ngem saanda a nagbuteng. Nakalkaldaang ta ti gobierno ibilangna a “kriminal” dagiti Kristiano, a ti laeng “krimen” a naaramidanda ket ti panagkedkedda a mangikompromiso iti neutral a takderda kas Kristiano.

Idi 1944, kabayatan ti Gubat Sangalubongan II, nagkedkedak met nga agsoldado isu a naibaludak iti dua ket kagudua a tawen idiay Lewisburg, Pennsylvania iti Estados Unidos. Gapuna, nupay narigrigat ti napasaran dagiti kakabsat a Koreano iti pagbaludan, matarusak ti napasaran dagitoy nga agtutubo a Saksi. Adu ti napabileg idi naammuanda a napasaran met ti dadduma kadakami a misionero ditoy Korea ti kasta a kasasaad.​—Isa. 2:4.

Naipasangokami iti Suot

Nasubok ti neutral a takdermi mainaig iti isyu a timmaud idi 1977. Impagarup dagiti opisial nga inimpluensiaanmi dagiti agtutubo a Koreano tapno dida agsoldado ken dida agusar iti armas. Gapuna, inkeddeng ti gobierno a didan pastreken dagiti misionero a rimmuar iti pagilian aniaman ti makagapu. Nagpaut daytoy a panangiparit manipud idi 1977 agingga iti 1987. No rimmuarkami ditoy Korea kadagidi a tawtawen, saankami koman a nakasubli. Gapuna, saankami a pulos a nagbakasion uray apagbiit laeng kabayatan dagita a tawen.

Adu a daras a nakisaritakami kadagiti opisial ti gobierno tapno ilawlawagmi ti neutral a takdermi kas pasurot ni Kristo. Idi agangay, nabigbigda a didakami mapasardeng isu a nagpatingga met laeng ti restriksion kalpasan ti sangapulo a tawen. Sumagmamano a misionero ti pimmanaw kadagidi a tawen maigapu iti salun-at, ngem nagtalinaed ti dadduma kadakami ket makaparagsak a kasta ti inaramidmi.

Idi ngalay ti dekada 1980, dagiti bumusbusor iti trabaho a panangasaba pinabasolda dagiti direktor iti Watchtower Society a sugsugsoganda kano dagiti agtutubo tapno agkedkedda nga agsoldado. Gapuna, pinalutpot ti gobierno ti tunggal maysa kadakami. Idi Enero 22, 1987, ti mangig-iggem iti kaso awan nasarakanna a nakaibatayan ti darum. Nakatulong daytoy a mangatur iti di umiso a kapanunotan dagiti bumusbusor.

Bembendisionan ti Dios ti Trabahomi

Iti panaglabas ti tawtawen, kimmaro ti ibubusor iti trabaho a panangasaba iti Korea gapu iti neutral a takdermi. Gapuna, ad-adda a rimmigat ti agbirok iti maitutop a lugar a pakaangayan dagiti daddadakkel nga asamblea. Gapuna, nagtignay a dagus dagiti Saksi ket nangibangonda iti Assembly Hall idiay Pusan, ti kaunaan iti Oriente. Pribilehiok nga impaay ti palawag ti dedikasion idi Abril 5, 1976, kadagiti 1,300 nga agdengdengngeg.

Sipud pay idi 1950, pinullo a ribu a soldado manipud iti Estados Unidos ti naibaon nga agserbi ditoy Korea. Idi nagsublida iti pagilianda, adu ti nagbalin nga aktibo a Saksi. Masansan nga agsuratda kadakami, ket ibilangmi a bendision ti panangtulongmi kadakuada iti naespirituan.

Nakalkaldaang ta natay ti ing-ingungotek a ni Liz idi Setiembre 26, 2006. Mailiwak unay kenkuana. Bayat ti 51 a tawen a panagserbina ditoy, siraragsak nga inawatna ti aniaman nga annongen ken di pulos nagreklamo. Ni kaanoman nga insingasing wenno imparipiripna nga agsublikami idiay Estados Unidos, ti pagilian a naminsan a kinunana a saannanto pulos a kayat a panawan!

Agingga ita, agserserbiak kas miembro ti pamilia ti Bethel ditoy Korea. Nupay sumagmamano laeng idi damo, agarup 250 ti miembrona itan. Maysaak kadagiti pito a kameng ti Komite ti Sanga a mangimatmaton iti trabaho ditoy.

Nupay nakapangpanglaw ti Korea idi simmangpetkami, maysa itan kadagiti karang-ayan a nasion. Adda nasurok a 95,000 a Saksi iti Korea, ngangngani 40 a porsiento kadakuda ti agserserbi kas regular wenno auxiliary pioneer. Dagitoy ti kanayonan a rason no apay nga ipatpategko ti panagserbik iti Dios ditoy a pagilian ken ti pannakaimatangko iti iyaadu ti arban ti Dios.

[Ladawan iti panid 24]

Dakami a misionero idi simmangpetkami ditoy Korea

[Ladawan iti panid 24, 25]

Panagserbi idiay Pusan

[Ladawan iti panid 25]

Dakami ken Kabsat Franz iti lugar a di nasakupan ti militar, idi 1971

[Ladawan iti panid 26]

Dakami ken Liz sakbay unay ti ipapatayna

[Ladawan iti panid 26]

Sanga nga opisina ti Korea nga agdama a pagserserbiak kas miembro ti pamilia ti Bethel