Kapitulo 23

Idur-as Dagiti Misionero ti Sangalubongan nga Ilalawa

TI NAREGTA nga aktibidad dagiti misionero a situtulok nga agserbi sadinoman a pakasapulan kadakuada isut’ maysa nga importante a nakagapu iti sangalubongan a pannakaiwaragawag ti Pagarian ti Dios.

Sakbay pay unay a nangipasdek ti Watch Tower Bible and Tract Society iti eskuelaan para iti dayta a panggep, naibaon idin dagiti misionero kadagiti dadduma a daga. Nabigbig ti immuna a presidente ti Sosiedad, a ni C. T. Russell, a masapul nga adda dagiti kualipikado a tattao a mangirugi ken mangidaulo iti pannakaikasaba ti naimbag a damag kadagiti baniaga a tay-ak. Imbaonna dagiti lallaki para iti dayta a panggep​—ni Adolf Weber idiay Europa, ni E. J. Coward iti deppaar ti Caribbean, ni Robert Hollister idiay Oriente, ken ni Joseph Booth idiay abagatan nga Africa. Makapaleddaang, ta ad-adda nga interesado ni Booth iti bukodna a gakat; gapuna, idi 1910, ni William Johnston manipud Scotland ket naibaon idiay Nyasaland (Malawi itan), a sadiay nangnangruna a napigsa ti dakes nga impluensia ni Booth. Kalpasanna, ni Kabsat Johnston natudingan a mangipasdek iti sanga nga opisina para iti Watch Tower Society sadi Durban, Sud Africa, ket idi agangay isut’ nagserbi kas manangaywan ti sanga idiay Australia.

Kalpasan ti immuna a gubat sangalubongan, nangibaon ni J. F. Rutherford ti ad-adu pay a misionero​—kas ehemplo, napan idiay Sud Africa da Thomas Walder ken George Phillips a taga Britania, napan idiay West Africa ni W. R. Brown manipud iti annongna idiay Trinidad, napan idiay Sud America ken Europa ni George Young manipud Canada, naibaon nga immuna idiay España ni Juan Muñiz santo idiay Argentina, da George Wright ken Edwin Skinner idiay India a sinaruno da Claude Goodman, Ron Tippin, ken adu pay. Talaga a payunir dagidi, a dimmanonda kadagiti lugar a bassit wenno awan pay nangikaskasaba iti naimbag a damag ket nangipasdekda ti solido a pundasion para iti masanguanan nga irarang-ay ti organisasion.

Addada pay, met, dagiti dadduma a tinignay ti espiritu ti kinamisionero a mapan mangasaba iti ruar ti bukodda a pagilian. Maibilang kadagitoy da Kate Goas ken ni Marion a balasangna, a binusbosda ti tawtawen ti naregta a panagserbi idiay Colombia ken Venezuela. Adda pay ni Joseph Dos Santos, a naggapu idiay Hawaii ket nagbiahe a nangaskasaba a nagtungpal iti 15 a tawen a ministeriona iti Filipinas. Adda pay met ni Frank Rice, a naglugan iti barko dagiti kargamento manipud Australia tapno irugina ti pannakaikasaba ti naimbag a damag iti isla ti Java (itan paset ti Indonesia).

Nupay kasta, idi 1942 naiyussuat dagiti plano para iti eskuelaan a ti kursona nairanta a mangsanay kadagiti lallaki ken babbai a situtulok nga agserbi kas misionero sadinoman a pakasapulan kadakuada iti sangalubongan a tay-ak.

Eskuelaan ti Gilead

Idi kangitingitan ti sangalubongan a gubat, kasla di praktikal sigun iti natauan a panangmatmat ti agiplano iti ilalawa ti pannakaikasaba ti Pagarian kadagiti baniaga a tay-ak. Kaskasdi, idi Setiembre 1942, buyogen iti panagtaklin ken Jehova, inanamongan dagiti direktor ti dua a kangrunaan a legal a korporasion nga us-usaren dagiti Saksi ni Jehova ti plano ni N. H. Knorr a maipasdek ti maysa nga eskuelaan a mangsanay kadagiti misionero ken dadduma pay para iti naisangsangayan a serbisio. Maawagan daydi iti Watchtower Bible College of Gilead. Idi agangay sinuktanda iti Watchtower Bible School of Gilead. Awan nasingir a matrikula, ket ti Sosiedad ti mangsungbat iti gastos ti pagdagusan ken taraon dagiti estudiante bayat ti pannakasanayda.

Maysa kadagidiay naawis a tumulong a mangbalabala iti kurso nga adalen isu ni Albert D. Schroeder, nga adun ti eksperiensiana iti Service Department idiay hedkuarter ti Sosiedad sadi Brooklyn ken kas manangaywan idi ti sanga ti Sosiedad idiay Britania. Ti positibo a panagmatmatna, ti panangipapaayna iti bagina a tumulong, ken ti nabara a panaginteresna kadagiti estudiante isut’ nangpasinged kenkuana kadagidiay insurona bayat ti 17 a tawen a panagserbina kas registrar ken instruktor dayta nga eskuelaan. Idi 1974 isu ket nagbalin a miembro ti Bagi a Manarawidwid, ket iti simmuno a tawen nadutokan nga agserbi iti Komite ti Panangisuro.

Binalabala ni Kabsat Schroeder ken dagiti kaduana nga instruktor (da Maxwell Friend, Eduardo Keller, ken Victor Blackwell) ti kurso a maadal iti lima a bulan a naigunamgunam ti panagadal ti Biblia a mismo ken ti teokratiko nga organisasion, agraman dagiti doktrina iti Biblia, panagpalawag iti publiko, ministerio iti tay-ak, serbisio a kinamisionero, historia ti relihion, nadibinuan a linteg, no kasano a kalangen dagiti opisial ti gobierno, linteg internasional, panangsalimetmet kadagiti rekord, ken ti baniaga a pagsasao. Adda nagbalbaliwan ti kurikulum iti las-ud dagiti tawtawen, ngem naynay a maiyun-una ti panangadal iti Biblia a mismo ken ti kinapateg ti trabaho a panagebanghelio. Ti panggep dayta a kurso isut’ panangpakired iti pammati dagiti estudiante, tapno matulonganda a mangpatanor kadagiti naespirituan a kababalin a kasapulanda tapno sibaballigida a mangsango kadagiti karit ti serbisio a kinamisionero. Naipaganetget ti kinapateg ti naan-anay a panagtaklin ken Jehova ken ti kinasungdo kenkuana. (Sal. 146:1-6; Prov. 3:5, 6; Efe. 4:24) Saan a maikkan dagiti estudiante kadagiti inkabisa a sungbat kadagiti isuamin no di ket masanayda nga agsukimat ken matulonganda a mangtarus no apay a kastat’ pammati dagiti Saksi ni Jehova ken no apay a surotenda ti kasta a wagas a panangaramid kadagiti bambanag. Nasursuroda dagiti prinsipio nga isut’ annurotenda. Iti kasta maipasdek ti pundasion para iti ad-adu nga irarang-ay.

Naipatulod idi Disiembre 14, 1942, dagiti imbitasion kadagiti agngayangay nga estudiante para iti umuna a klase. Kangalayan ti kalam-ekna idi nagpasalista ti 100 nga estudiante a mangbukel iti dayta a klase idiay eskuelaan a masarakan iti surong ti Nueva York, sadi South Lansing. Isuda ket situtulok, sigagagar, ken medio agnernerbios. Nupay ti leksionda ti dagdagus a pakaseknanda, talaga nga ut-utobenda idin no sadino a paset iti sangalubongan a tay-ak ti pakaibaonanda inton agraduarda.

Idi nagdiskurso ni Kabsat Knorr iti dayta umuna a klase idi Pebrero 1, 1943, nga isut’ panaglukat ti eskuelaan, kinunana: “Maikkankayo iti ad-adu a pannakaisagana para iti trabaho nga umarngi kada apostol Pablo, Marcos, Timoteo, ken dadduma pay a nagbaniaga kadagiti amin a paset ti Imperio ti Roma nga inwaragawagda ti mensahe ti Pagarian. Masapul idi a mapakiredda babaen iti Sao ti Dios. Masapul idi a nalawag ti pannakaammoda kadagiti panggep ti Dios. Kadagiti adu a lugar kapilitan a nagtakderda nga agbukbukod maibusor kadagiti natan-ok ken maingel itoy lubong. Nalabit kastanto met ti pasetyo; ket ti Dios isunto ti pigsayo.

“Adu dagiti lugar a di pay unay naited ti pammaneknek maipapan iti Pagarian. Dagiti umili kadagita a lugar addada iti sipnget, a tengtenglen ida ti relihion. Dadduma kadagitoy a pagilian nga addaan sumagmamano a Saksi ket napaliiw a dagiti tao nga addaan naimbag a tarigagay sidadaanda a dumngeg ken makitimpuyog iti organisasion ti Apo, no la ket ta umiso ti pannakaisuro kadakuada. Mabalin nga adda ginasut wenno rinibo pay a mabalin a madanon no la ket ta ad-adu dagiti trabahador iti tay-ak. Babaen iti asi ti Apo, ad-adudanto pay.

“SAAN a panggep daytoy a kolehio a pagbalinennakayo nga ordinado a ministro. Datikayon a ministro ket aktibokayo iti ministerio iti adun a tawen. . . . Ti kurso a maadal ditoy a kolehio isut’ nagpaiduma a panggep a panangisagana kadakayo nga agbalin nga ad-adda a makabael a ministro kadagiti teritoria a papananyonto. . . .

“Ti kangrunaan a trabahoyo isut’ panangikasaba iti ebanghelio ti Pagarian iti binalaybalay kas inaramid ni Jesus ken dagiti apostol. Inton makabirukkayo iti mayat a dumngeg, iyurnosyo a sarungkaran, irugiyo ti panagadal idiay pagtaenganda, ken mangorganisa iti kompania [kongregasion] iti amin a kakasta a tattao iti maysa a siudad wenno ili. Saanyonto laeng a pagragsakan nga organisaren ti kompania, no di ket tulonganyonto ida a mangtarus iti Sao, pakirdenyo ida, sansanenyo ida a kasarita, badanganyo ida kadagiti gimong iti panagserbi ken iti panangorganisarda. Inton napigsadan ket kabaelandan ti agbukbukod ken sublatendan ti teritoria, mabalinyon ti agturong iti sabali manen a siudad tapno iwaragawagyo ti Pagarian. Mabalin a kasapulanyonto ti masansan a panagsubli a mangpabileg kadakuada iti dayta nasantuan unay a pammati ken korihirenyo ida no iti doktrina; iti kasta ti trabahoyo isut’ panangaywan iti ‘sabsabali a karnero’ ti Apo, ket diyo baybay-an ida. (Juan 10:16) Ti talaga a trabahoyo isut’ panangtulong kadagiti tattao nga addaan naimbag a tarigagay. Masapul nga agipamuspusankayonto, ngem agpaiwanwankayo iti Dios.”a

Lima a bulan kalpasanna nakompleto dagiti miembro ti umuna a klase ti naisangsangayan a pannakasanayda. Naala dagiti visa, naiyurnos dagiti panagbiaheda, ket nangrugidan nga agturong kadagiti siam a daga ti Latin America. Tallo a bulan kalpasan ti panagraduarda, dagiti immuna a pimmanaw idiay Estados Unidos a misionero a nasanay sadi Gilead nagturongdan idiay Cuba. Idi 1992, nasurok nga 6,500 nga estudiante a naggapu iti nasurok a 110 a pagilian dagiti nasanayen ket nagserbidan iti nasursurok a 200 a daga ken grupo dagiti isla.

Agingga iti ipapatayna 34 a tawen kalpasan a naisibbo ti Eskuelaan ti Gilead, impakita ni Kabsat Knorr ti personal nga interesna iti trabaho dagiti misionero. Kada panageskuela, mamin-adu a bisitaenna ti madama a klase no adda pannakabalinna, nga agdiskurso ken itugotna dagiti dadduma a miembro ti staff ti hedkuarter tapno palawaganda dagiti estudiante. Kalpasan a dagiti nagraduar sadi Gilead ket inrugidan ti panagserbida iti baniaga a daga, personal a binisitana dagiti grupo dagiti misionero, tinulonganna ida a mangrisut kadagiti problemada, ket impaayanna ida ti kasapulan a pammaregta. Idi nga immadu ti bilang dagiti grupo dagiti misionero, inyurnosna a sarungkaran met ida dagiti kualipikado unay a kakabsat, tapno iti kasta amin dagiti misionero, sadinoman ti pagserserbianda, ket umawatda ti regular a personal a pannakaasikaso.

Naigiddiat Dagitoy a Misionero

Nagipasdek dagiti misionero ti Kakristianuan kadagiti hospital, pagtaengan dagiti refugee, ken pagtaraknan kadagiti ulila tapno matamingda dagiti material a kasapulan dagiti tattao. Gapu ta pinagminarda nga isuda ti kampeon a nangitandudo kadagiti napanglaw, isuda met ti nangsugsog kadagiti rebolusion ken nakidangadangda kas gerilia. Maisupadi, dagiti misionero a nagraduar iti Eskuelaan ti Gilead isuroda ti Biblia kadagiti umili. Imbes nga agibangonda kadagiti simbaan sada urayen dagiti tattao nga umasideg kadakuada, mapanda agbalaybalay tapno biruken ken isuro dagiti mabisin ken mawaw iti kinalinteg.

Gapu ta salimetmetanda a siiinget ti Sao ti Dios, ipakita dagiti Saksi a misionero kadagiti tattao no apay a ti pudno ken manayon a solusion kadagiti problema ti sangatuan ket isut’ Pagarian ti Dios. (Mat. 24:14; Luc. 4:43) Naipaganetget ken Peter Vanderhaegen ti naggiddiatan daytoy a trabaho ken ti trabaho dagiti misionero ti Kakristianuan idi nagturong iti teritoriana idiay Indonesia idi 1951. Ti kakaisuna a kaduana a pasahero iti dayta barko ti kargamento isut’ maysa a misionero a Baptist. Nupay inkagumaan ni Kabsat Vanderhaegen a kasarita maipapan iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios, imbatad ti Baptist a ti sigagagar a paginteresanna isut’ panangsuportarna kadagiti pamuspusan para ken Chiang Kai-shek nga adda idi idiay Taiwan a maisubli nga agturay iti pagilian ti China.

Kaskasdi, adu a tattao ti nangapresiar ti pateg ti nailanad iti Sao ti Dios. Idiay Barranquilla, Colombia, idi a kinasabaan ni Olaf Olson ni Antonio Carvajalino, a napigsa a mangsupsuporta iti maysa a napolitikaan a ganuat, saan a dimmasig ni Kabsat Olson kenkuana, ket dina met indagadag ti aniaman a napolitikaan nga ideolohia. Imbes ketdi, intukonna nga iyadal a libre ti Biblia ken Antonio agraman dagiti addina a babbai. Di nagbayag nabigbig ni Antonio a ti Pagarian ti Dios isu a talaga ti kakaisuna a namnama dagiti napanglaw nga umili ti Colombia ken iti intero a lubong. (Sal. 72:1-4, 12-14; Dan. 2:44) Nagbalin a nareregta nga adipen ti Dios da Antonio ken dagiti addina.

Ti kinapudno a dagiti Saksi a misionero ket naisalumina ken naigiddiatda iti relihiuso a sistema ti Kakristianuan ket naitampok iti sabali a wagas iti insidente idiay Rhodesia (Zimbabwe itan). Idi sinarungkaran ni Donald Morrison ti balay ti maysa kadagiti misionero ti Kakristianuan sadiay, inreklamo ti misionero a di raraemen dagiti Saksi dagiti naisaad a pagbedngan. Aniada a pagbedngan? Bueno, biningaybingay dagiti relihion ti Kakristianuan ti pagilian iti nagduduma a benneg a tunggal maysa kadakuada ti agtrabaho a di singsingaen ti sabali. Saan a mabalin a kumanunong dagiti Saksi ni Jehova iti kasta nga urnos. Imbaga ni Jesus a ti mensahe ti Pagarian ket maikaskasaba iti amin a mapagnaedan a daga. Piho a ti Kakristianuan dina ar-aramiden ti kasta. Determinado dagidi nasanay a misionero sadi Gilead nga an-anayen dayta a trabaho, kas panagtulnogda ken Kristo.

Naibaon dagitoy a misionero, saan a tapno pagserbian, no di ket tapno agserbi. Nabatad iti adu a wagas a talaga a dayta ti inkagumaanda nga aramiden. Saan a dakes nga awaten dagiti material a probision a sibubulos a naitukon (saan ketdi nga inur-or) kas panangapresiarda iti naespirituan a naitulong. Ngem tapno madanonda ti puspuso dagiti umili ti Alaska, naamiris da John Errichetti ken Hermon Woodard a makagunggona no adda sumagmamano a tiempo nga agbannogda para kadagiti pisikal a kasapulanda, kas inaramid idi ni apostol Pablo. (1 Cor. 9:11, 12; 2 Tes. 3:7, 8) Ti kangrunaan a trabahoda isut’ panangikasaba iti naimbag a damag. Ngem no pasangbayenda ida, tumulongda kadagiti trabaho a kasapulan nga aramiden​—kas ehemplo, ti panangpinta ti alkitran iti atep ti balay ti maysa a tao gapu ta nabigbigda a masapulna ti tulong. Ket no agbiaheda babaen iti barko, tumulongda a mangdiskarga kadagiti kargamento. Nabigbig a dagus dagiti umili a dagitoy a misionero saanda a kas kadagiti klero ti Kakristianuan.

Adda dagiti lugar a masapul a mangged dagiti Saksi a misionero iti sumagmamano a bulan tapno makastrekda iti maysa a pagilian ket maitultuloyda sadiay ti ministerioda. Gapuna, idi napan idiay Colombia ni Jesse Cantwell, isut’ nangisuro iti Ingles iti medikal a departamento ti maysa nga unibersidad agingga a nagbaliw ti napolitikaan a situasion ken nagngudo ti relihiuso a panangipawil. Kalpasan dayta nausarna ti kapadasanna iti amin a tiempo a ministerio kas agdaldaliasat a manangaywan dagiti Saksi ni Jehova.

Kadagiti adu a lugar, nangrugi dagiti misionero sadiay a turista ti visada tapno mapalubosanda iti dayta a pagilian iti makabulan wenno nalabit sumagmamano a bulan. Kalpasanna pumanawda sada sumrek manen. Ngem nagtalinaedda iti dayta, nga inulit-ulitda ti kasta a metodo agingga a nakagun-odda kadagiti papeles a kas residente. Naipamaysa ti pusoda a tumulong kadagiti tattao kadagiti pagilian a nakaibaonanda.

Di minatmatan dagitoy a misionero ti bagida a nangatngato ngem dagiti lokal nga umili. Kas agdaldaliasat a manangaywan, ni John Cutforth, a dati a maestro idiay Canada, binisitana dagiti kongregasion agraman dagiti naiputputong a Saksi idiay Papua New Guinea. Nakikatugaw kadakuada iti datar, nakipangan kadakuada, ket pinatganna ti awisda a maturog iti ikamen a nayaplag kadagiti pagtaenganda. Tinagiragsakna ti pannakikadua kadakuada bayat a nagkukuyogda a nagna iti tay-ak ti ministerio. Ngem karkarna daytoy kadagiti saan a Saksi a nakaimatang, ta dagiti Europeano a papastor dagiti mision ti Kakristianuan agdinamag a matamataenda dagiti lokal nga umili, a sada la makilangen kadakuada iti apagbiit no adda pagmimitinganda, ngem dida pulos makipangpangan kadakuada.

Narikna dagiti tattao a nagserbian dagiti Saksi ti naayat a panaginteres dagiti misionero ken ti organisasion a nangibaon kadakuada. Kas sungbat iti surat ni João Mancoca, ti nanumo nga Africano a naipupok iti penal colony idiay Portuguese West Africa (Angola itan), adda imbaon ti Watch Tower a misionero a bumadang iti naespirituan. Kas pananglagipna iti daydi nga ibibisita, kinuna ni Mancoca kalpasanna: “Diak pulos agduaduan a daytoy ti pudno nga organisasion a supsuportaran ti Dios. Diak pulos pinanunot wenno pinati idi nga adda relihiuso nga organisasion a mangaramid iti kasta: nga uray awan bayad, mangibaon iti misionero manipud adayo a lugar tapno bisitaenna ti awan kaes-eskanna a tao gapu la ta isu ket nagsurat.”

Dagiti Kasasaad ti Panagbiag ken Kustombre

Masansan a dagiti kasasaad ti panagbiag kadagiti daga a nakaibaonan dagiti misionero ket saanda a kas kabaknang dagiti lugar a naggapuanda. Idi dimmanon ni Robert Kirk idiay Burma (Myanmar itan) idi rugrugi ti 1947, nabatad pay laeng dagiti epekto ti gubat, ket mammano dagiti balay nga addaan koriente. Kadagiti adu a daga, nadlaw dagiti misionero a labaanda a saggaysa dagiti kawesda babaen iti malo wenno iyablatda kadagiti bato idiay karayan imbes nga agusarda iti makina a paglaba. Ngem immayda tapno isuroda dagiti umili iti kinapudno ti Biblia, isu a nakibagayda kadagiti lokal a kasasaad sada inasikaso ti ministerioda.

Masansan nga awan ti sidadaan a mangpasangbay kadagiti misionero idi un-unana. Makaammoda a mangbiruk iti pagdagusanda. Idi simmangpet ni Charles Eisenhower, agraman 11 a kakaduana, idiay Cuba idi 1943, naturogda iti suelo iti damo a rabii. Iti sumuno nga aldaw gimmatangda ti katre sada nagaramid kadagiti kabinet ken aparador manipud kadagiti kahon ti mansanas. Idi nga inyan-anayda ti aniaman a kontribusion nga inawatda para kadagiti literatura a maipaimada, agraman ti sangkabassit nga allowance nga inted ti Watch Tower Society para kadagiti espesial payunir, tunggal grupo dagiti misionero ket nagtaklin ken Jehova a mangbendision iti bannogda tapno mabayadanda ti abang, adda igatangdat’ taraon, ken adda pay para kadagiti dadduma a nesesita a paggastosanda.

Ti panagsagana iti makan no dadduma kasapulannat’ panangbalbaliw iti panunot. Gapu ta awan ti refrigerator, masapul nga inaldaw ti panagpalengke. Kadagiti adu a daga uging wenno kayo ti pagluto imbes a de-gas wenno koriente. Da George ken Willa Mae Watkins, a naibaon idiay Liberia, naadalda a ti dalikanda ket basta tallo a bato a pakaiparabawan ti landok a kaldero.

Ti danum ngay? Kinuna ni Ruth McKay, idi miningminganna ti baro a pagyananna idiay India: ‘Diak pay nakakitkita iti kastoy a balay. Awan lababo ti kusinana, basta gripo laeng idiay suli nga adda konkreto a kasla kahon tapno di agaruyot ti danum idiay suelo. Saan met a 24-oras ti kaadda ti danum, isu a masapul nga adda pagurnongam tapno adda mausar no agsardeng ti gripo.’

Gapu ta dida nairuam kadagiti lokal a kasasaad, adda dagidi misionero nga agkarasakit kadagidi immuna a bulbulan a sangsangpetda sadiay. Ni Russell Yeatts agsasaruno ti disenteriana idi simmangpet idiay Curaçao idi 1946. Ngem adda lokal a kabsat a nangipaay iti kasta la unay kapasnekna a kararag ti panagyaman ken Jehova para kadagiti misionero isut’ gapuna a dida mapanunot ti agawid. Apaman a nakasangpet da Brian ken Elke Wise idiay Upper Volta (Burkina Faso itan), napasaranda ti nakadagdagaang a klima a nangparigat iti salun-atda. Inruamda ti bagida iti temperatura a 43° C. no iti aldaw. Idi damo a tawenda, ti nakaro a pudot agraman malaria pinagsakitna ni Elke iti adu a lawas. Iti simmuno a tawen, nagsakit ni Brian iti lima a bulan gaput’ grabe a hepatitis. Ngem di nagbayag naaddaanda kadagiti nagadu a nagsasayaat nga iyadalan iti Biblia​—ken adda pay dagiti dida magebgeban. Ti ayatda kadagita a tattao ti timmulong kadakuada nga agandor; kasta met iti kinapudno a minatmatanda ti annongda kas pribilehio ken kas nasayaat a pakasanayan iti aniaman nga isagsagana ni Jehova para kadakuada iti masanguanan.

Bayat ti ilalabas ti tawtawen, immad-adu dagiti misionero a naabrasa kadagiti destinoda babaen dagidiay immun-una kadakuada wenno dagiti lokal a Saksi. Dadduma ti naibaon kadagiti daga a medio moderno dagiti kangrunaan a siudadda. Nangrugi idi 1946, inkagumaan pay ti Watch Tower Society nga ipaayan ti kada grupo dagiti misionero iti maikanatad a pagtaengan ken dagiti kasapulan a muebles agraman dagiti pundo para iti taraon, iti kasta dida madukotan kadagitoy ket ad-adda a maasikasoda ti trabaho a panangasaba.

Kadagiti adu a lugar, ti panagbiahe ket kapadasan a nangsubok iti panagibturda. No malpas ti tudo, saan la a maymaysa a misionera idiay Papua New Guinea ti nakapadas a nakasakupit dagiti kargana bayat a magmagna iti let-ang a nakagalgalis ti desdes gapu iti pitak nga uray la malapsut ti sapatosna. Idiay Sud America, adu a misionero ti sumsumgar ti dutdotda no agluganda iti bus a magna kadagiti akikid a kalsada idiay nangato a Kabambantayan ti Andes. Dida met malipatan ti kapadasanda no adda iti asideg ti bakras ti luganda a bus, sana masabat ti dakkel a lugan ket apag-isu idiay kurba nga awan ti sanggana ket kasla mangrugi nga agsikig ti bus idiay rangkis!

Dagiti napolitikaan a rebolusion kasla regular a paset ti biag kadagiti dadduma a lugar, ngem silalagip dagiti Saksi a misionero iti kuna ni Jesus a dagiti adalanna ket “saan[da] a paset ti lubong”; gapuna neutralda no kadagita a risiris. (Juan 15:19) Nasursuroda nga ep-epen ti aniaman a panagpalutpot a mangitaya kadakuada iti awan kaes-eskanna a peggad. Masansan, ti kasayaatan nga aramiden isut’ di iruruar kadagiti kalsada agingga nga agkalma ti situasion. Adda siam a misionero idiay Vietnam nga agnanaed iti sentro ti Saigon (Ho Chi Minh City itan) idi bimtak ti gubat dita a siudad. Nakitada dagiti nagtinnag a bomba, dagiti puor iti intero a siudad, ket rinibo a tattao ti agkamkamang. Ngem gapu ta ammoda nga imbaon ni Jehova ida a mangiburay iti mangted biag a pannakaammo kadagiti tattao a mabisin iti kinapudno, nagtaklinda iti pannalaknibna.

Uray pay no medio adda kinatalna, agparikut latta dagiti misionero no mangasabada kadagiti dadduma a benneg dagiti siudad ti Asia. Basta adda makitada a baniaga kadagiti akikid a kalye ti napanglaw a benneg ti Lahore, Pakistan, umdasen a mangatrakar iti bunggoy dagiti nangirngir, nadungrit nga ubbing a nagduduma ti edadda. Agiikkis ken agdidinnuronda, bayat a sursurotenda ti misionero iti binalaybalay, a masansan nga un-unaanda ti agibumbunannag kadagita a balay. Inton agangay ammon ti amin dita a kalsada ti gatad dagiti magasin sada ibaga a ti estranghero ket ‘mangpaspasurot iti agbalin a Kristiano.’ Kadagita a sirkumstansia, masansan a nasken a panawandan dayta a lugar. Masansan nga inton pumanawda pakuyoganda ida iti ikkis, panagpalakpak, ket, no dadduma, pagtuduenda ti bato.

Dagiti lokal a kustombre masansan a kasapulanna ti pannakibagay iti biang dagiti misionero. Idiay Japan nasursuroda nga ibati dagiti sapatosda idiay ruar ti ridaw no sumrekda iti balay. Ken inruamda, no mabalbalin, ti agtugaw iti datar a sanguenda ti nababa a lamisaan no agadalda iti Biblia. Kadagiti dadduma a paset ti Africa, naadalda a no kattigid nga imam ti usarem a mangitukon ti aniaman iti sabali matmatanda dayta kas insulto. Ket natakkuatanda nga iti dayta a paset ti lubong, dakes nga ugali no ilawlawagmon ti panggepmo a simmarungkar no awan pay sangkabassit a panagtutungtong​—agdidinnamagkayo iti salun-at ken sungbatan dagiti saludsod no taga-ano ti maysa, no mano ti anakmo, ken dadduma pay. Idiay Brazil natakkuatan dagiti misionero nga imbes nga agtuktokda kadagiti ruangan, masansan nga agpalakpakda idiay makinruar a ridaw tapno ayabanda ti bumalay.

Nupay kasta, idiay Lebanon naipasango dagiti misionero iti nagpaiduma a kustombre. Mammano a lallaki ti nangitugot iti babbaket ken babbalasangda kadagiti gimong. Dagidiay babbai a timmabuno naynay nga idiay likud ti pagtugawanda, a saanda a pulos nakikatugaw kadagiti lallaki. Dagiti misionero, gapu ta dida ammo dayta a kustombre, dakkel a panagdukot ti pinarnuayda idi damoda ti nakigimong. Adda agassawa a nagtugaw idiay sanguanan, ken dagidiay babbalasang a misionera nagtugawda kadagidiay bakante a tugaw. Ngem kalpasan ti gimong nalawagan ti riri idi nagsasaritaanda dagiti Nakristianuan a prinsipio. (Idiligyo ti Deuteronomio 31:12; Galacia 3:28.) Naikkat ti panaglalasin. Ad-adu nga assawa a babbai ken babbalasang ti nakigimong. Kinaduada pay dagiti misionera iti ministerio a panagbalaybalay.

Ti Karit ti Baro a Pagsasao

Daydi bassit a grupo dagiti misionero a simmangpet idiay Martinique idi 1949 bassit unay a Pranses ti ammoda, ngem ammoda a masapul dagiti tattao ti mensahe ti Pagarian. Buyogen ti nabiag a pammati inyusuatda ti nagbalaybalay, a pinadasda a basaen ti sumagmamano a bersikulo iti Biblia wenno paset ti publikasion nga ituktukonda. Buyogen ti anus nagin-inut a rimmang-ay ti [panagsaoda] ti Pranses.

Nupay tarigagayanda idi a tulongan dagiti lokal a Saksi ken dagiti dadduma nga interesado, dagiti misionero a mismo ti masansan a makasapul ti tulong nga umun-una​—gapu iti pagsasao. Dagidi naibaon idiay Togo natakkuatanda a ti gramatika ti Ewe, a kangrunaan a lenguahe dagiti umili, medio naigiddiat kadagiti pagsasao ti Europa, kasta met a ti tonada a pannakaibalikas ti sao mabalin a suktanna ti kaipapananna. Isu a, ti sao a duat’ letrana a to, no nasinggit ti pannakaisaona, mabalin a lapayag, bantay, katugangan a lalaki, wenno tribo, ti kaipapananna; no nabangag, nuang ti kayatna a sawen. Dagiti misionero a nagserbi idiay Vietnam problemada ti pagsasao nga innem ti nagduduma a tonada ti kada sao nga usaren, a kada tonada sabali ti kayuloganna.

Di malipatan ni Edna Waterfall, a naibaon idiay Peru, daydi damo a balay nga impadasna ti nangasaba iti Español. Gaput’ nerbiosna, agbiddabiddal ti memoriado a presentasionna, sana intukon ti literatura, ken inyurnosna nga iyadal ti Biblia iti maysa a baket. Idin simmungbat ti baket iti diretso nga Ingles: “Ala wen, nasayaat unay dayta. Makiinnadalak kenka ngem Español amin ti usarenta tapno makasursuroka iti Español.” Agmalmalanga a simmungbat ni Edna: “Ammoyo ti agsaot’ Ingles? Ket binaybay-annak a nangiringpas iti dayta nupay nakakilkillo ti Españolko?” “Pagsayaatam dayta,” kuna ti baket. Ket, talaga, a nagsayaatanna! Kas naamiris ni Edna idi agangay, ti aktual a panangibalikas iti pagsasao isut’ importante a paset ti panangadal iti dayta.

Idiay Italia, idi pinadas ni George Fredianelli nga usaren ti pagsasaoda, nadlawna a dagidiay impagarupna nga ebkas nga Italiano (ngem kinapudnona sasao nga Ingles nga Italianisado) ket dida matarusan. Tapno marisut ti problema, insuratna laengen nga interamente dagiti palawagna iti kongregasion sa nagdiskurso a manuskrito ti inusarna. Ngem adu kadagiti agdengdengngeg kenkuana ti agtuglep. Gapuna binaybay-annan ti manuskritona, nagsaon nga ekstemporaneo, ket kiniddawna nga isut’ tulongan dagiti dumdumngeg no kas pangarigan ta maibusan. Daytoy ti nangriing kadakuada, ken nakatulong iti panagprogresona.

Tapno adda pamunganayan dagiti misionero iti kabbaro a pagsasaoda, ti kurso ti Gilead idi damo inramanna dagiti pagsasao kas iti Español, Pranses, Italiano, Portugues, Hapones, Arabe, ken Urdu. Iti unos dagiti tawtawen, nasurok a 30 a pagsasao ti naisuro. Ngem yantangay dagiti nagraduar iti maysa a klase ket dida met amin napan iti lugar a pakausaran dagita a pagsasao, dagitoy pagadalan ti pagsasao a klase idi agangay nasandian iti urnos ti naganetget a pannakaisuro ti pagsasao kadakuada apaman a sumangpetda iti teritoriada. No damo a bulanda, dagidiay sangsangpet maigamerda a naan-anay iti panagadal iti pagsasao iti unos ti 11 nga oras kada aldaw; ket iti sumuno a bulan, kaguduat’ tiempoda ti usarenda a mangadal iti pagsasao idiay pagtaenganda, ket kaguduat’ tiempoda ti usarenda a mangisanay iti ammoda iti ministerio idiay tay-ak.

Napaliiw, nupay kasta, a ti aktual a panangusar iti pagsasao iti ministerio idiay tay-ak isut’ kangrunaan a tulbek ti panagprogreso; gapuna adda inaramidda a panagbalbaliw. Bayat ti umuna a tallo a bulanda idiay teritoriada, busbosen dagiti kabbaro a misionero a di makaammo ti lokal a pagsasao ti uppat nga oras iti kada aldaw a kaduada ti kualipikado a mannursuro, ket manipud rugi, babaen iti inda panangasaba kadagiti lokal nga umili maipapan iti Pagarian ti Dios, maipakatda ti ad-adalenda.

Adu a grupo dagiti misionero ti nagbibinnadang a nangparang-ay iti pannakatarusda iti pagsasao. Pagsasaritaanda iti kada aldaw ti sumagmamano, wenno agingga iti 20 a kabbaro a sasao no iti pammigat sadanto ikagumaan nga usaren dagitoy iti ministerioda.

Makatulong unay ti panangadal iti lokal a pagsasao tapno maalada ti kompiansa dagiti umili. Adda dagiti lugar a medio agduaduada kadagiti baniaga. Da Hugh ken Carol Cormican nagserbida iti lima a pagilian ti Africa idi awan pay asawada ken idi nagkasardan. Kabisadoda unay ti panagduadua a masansan a tumaud iti nagbaetan dagiti Africano ken Europeo. Ngem kunada: “No usarem ti lokal a pagsasao dagdagus a maikkat ti panagduaduada. Sa, dagidiay dida kayat ti dumngeg iti naimbag a damag kadagiti kailianda sidadaanda nga umimdeng kadakami, mangalada ti literatura, ken agadalda, ngamin inkagumaanmi nga usaren ti bukodda a pagsasao.” Tapno maaramidda ti kasta, inadal ni Kabsat Cormican ti lima a pagsasao, malaksid iti Ingles, ket innem met ti inadal ni Sister Cormican.

Siempre, adda dagiti problema no adalen ti baro a pagsasao. Idiay Puerto Rico adda kabsat nga itukonna nga ipangngeg ti naiplaka a mensahe ti Biblia kadagiti bumalay ngem rikpanna ti ponograpona sa mapan manen iti sumuno a balay no ti ibaga ti bumalay ket: “¡Como no!” Impagarupna a ti kuna ti bumalay ket “Saan,” ket nabayag sana nasursuro a ti kayat gayam a sawen ti bumalay ket “Apay ketdin a saan!” Iti kasumbangirna, no dadduma di natarusan dagiti misionero no ibaga ti bumalay nga isu ket di interesado, isu nga intultuloyda latta ti mangasaba. Adda sumagmamano a simpatetiko a bumalay a nabenipisiaran gapu iti dayta.

Addada met dagiti makapakatawa a situasion. Ni Leslie Franks, idiay Singapore, nasursuronat’ agan-annad tapno saan a niog (kelapa) ti maibagana idinto ta ulo (kepala) ti kayatna a sawen, ken ruot (rumput) idinto ta buok (rambut) ti kayatna nga ibaga. Adda misionero idiay Samoa, a gapu ta kamali ti panangibalikasna, naiyimtuodna iti tao nga umili, “Komusta ti barbasmo?” (idinto ta awan met barbasna), ngem ti baketna koma ti kayatna a komustaen. Idiay Ecuador, idi bigla a pinaandar ti drayber ti bus, ni Zola Hoffman, a sitatakder iti uneg ti bus, naipalladaw ket naipasaklot iti maysa a lalaki. Gaput’ bainna, dimmawat iti despensa. Ngem ti naibagana ket, “Con su permiso” (No ipalubosmo). Inangaw met ti lalaki a kunana, “Sige, Miss, saklotenka no kayatmo,” ket nagpapaggaak dagiti pasahero.

Kaskasdi, nagun-odanda dagiti naimbag a resulta iti ministerioda gaput’ panangikagumaan dagiti misionero. Ni Lois Dyer, a simmangpet idiay Japan idi 1950, malagipna ti balakad ni Kabsat Knorr: “Aramidenyo ti kabaelanyo, ket, uray no agkamalikayo, agipamuspusankayo!” Kastat’ inaramidna, ken kasta met kadagiti dadduma. Iti simmuno nga 42 a tawen, naimatangan dagiti misionero a naibaon idiay Japan ti yaadu ti bilang dagiti manangiwaragawag iti Pagarian manipud sangkabassit sa nagbalin a nasurok a 170,000, sa nagtultuloy a rimmang-ay. Anian a nabaknang a gunggona ta ngamin, idi nagpannurayda iti panangiwanwan ni Jehova, situtulokda a nangikagumaan!

Luktan Dagiti Baro a Tay-ak, Parang-ayen Dagiti Dadduma

Kadagiti pinullo a daga ken grupo dagiti isla, dagiti misionero a nasanay sadi Gilead isudat’ nangirugi iti trabaho a pannakaikasaba ti Pagarian wenno isudat’ nangparayray iti dayta kalpasan ti narasay a panangaskasaba dagidi immun-una. Agparang nga isudat’ immuna a Saksi ni Jehova a nangikasaba ti naimbag a damag idiay Somalia, Sudan, Laos, ken adu pay a grupo dagiti isla iti intero a globo.

Adda immun-una a nangaskasaba kadagiti lugar a kas iti Bolivia, Dominican Republic, Ecuador, El Salvador, Honduras, Nicaragua, Ethiopia, Ti Gambia, Liberia, Cambodia, Hong Kong, Japan, ken Vietnam. Ngem awan Saksi ni Jehova nga agrepreport kadagita a pagilian idi a simmangpet dagidi damo a misionero a nagraduar iti Eskuelaan ti Gilead. No adda pannakabalinna, sistematiko a winanas dagidi misionero ti pagilian, nga impamaysada nga immuna kadagiti dadakkel a siudad. Saanda lattan nga impaima dagiti literatura sada manen umakar, a kas inaramid dagidi nagkauna a colporteur. Siaanusda a sinublian dagiti interesado, inyadalanda ida iti Biblia, sada sinanay ida iti ministerio idiay tay-ak.

Addaan laeng iti agarup sangapulo a manangiwaragawag iti Pagarian kadagiti dadduma a daga (ket, adu kadagita, basbassit pay) sakbay ti idadateng dagiti misionero a nagraduar iti Eskuelaan ti Gilead. Naibilang kadagitoy ti Colombia, Guatemala, Haiti, Puerto Rico, Venezuela, Burundi, Ivory Coast (Côte d’Ivoire itan), Kenya, Mauritius, Senegal, South-West Africa (Namibia itan), Ceylon (Sri Lanka itan), China, ken Singapore, agraman adu a grupo dagiti isla. Nangisaad dagiti misionero ti naregta nga ehemplo iti ministerio, tinulonganda dagiti lokal a Saksi a nangparang-ay kadagiti abilidadda, inorganisada dagiti kongregasion, ken binadanganda dagiti lallaki tapno kualipikadoda a mangidaulo. Kadagiti adu a kaso isuda pay ti nanglukat iti trabaho a panangasaba kadagiti lugar a di pay naas-asak idi.

Gapu itoy a tulong nangrugi nga immadu ti bilang dagiti Saksi. Kaaduan kadagitoy a pagilian, adda itan rinibo nga aktibo a Saksi ni Jehova. Dadduma kadagita, adda pinullo ribo, wenno nasurok pay a sangagasut a ribo, nga agdaydayaw ken Jehova.

Addada Tattao a Sigagagar a Dumngeg

Kadagiti dadduma a lugar natakkuatan dagiti misionero nga adu dagiti tattao a situtulok ken sigagagar nga agadal. Idi simmangpet da Ted ken Doris Klein, a nagraduar iti umuna a klase ti Gilead, idiay Virgin Islands idi 1947, nagadu dagidiay mayat nga agadal iti Biblia ket masansan a tengngat’ rabiin no malpas ti serbisioda. Daydi damo a palawag publiko ni Kabsat Klein idiay Market Square ti Charlotte Amalie, adda sangaribo a timmabuno.

Da Joseph McGrath ken Cyril Charles naibaonda iti teritoria dagiti Amis idiay Taiwan idi 1949. Napasaranda ti nagtaeng kadagiti balay a nagatep iti pan-aw ken daga ti sueloda. Ngem napanda sadiay tapno tulonganda dagiti umili. Adda dadduma iti tribo ti Amis a nakaalan a dati kadagiti literatura ti Watch Tower, naragsakanda kadagiti nabasada, ket inranuddan ti naimbag a damag kadagiti sabali. Itan addan dagiti misionero a tumulong kadakuada a rumang-ay iti naespirituan. Naibaga kadakuada nga 600 dagiti tattao nga interesado iti kinapudno, ngem adda 1,600 ti timmabuno kadagiti gimong nga inangayda bayat nga immalisda iti pinurompurok. Situtulok idi dagitoy nanumo a tattao nga agadal, ngem kurang ti umiso a pannakaammoda kadagiti adu a bambanag. Siaanus nga inrugi dagitoy a kakabsat nga isuro ida, a sinaggaysada nga inadal ti kada tema, ket masansan a walo wenno ad-adu pay nga oras ti binusbosda a nangsungbat iti salsaludsodda iti maysa a tema iti tunggal purok. Sinanayda met dagidiay 140 a nagtarigagay a makiraman iti panangasaba iti binalaybalay. Anian a nagragsak a kapadasan daydi para kadagiti misionero! Ngem adu pay idi ti kasapulan a maaramid tapno solido ti naespirituan nga irarang-ayda.

Agarup a 12 a tawen kalpasanna, naibaon da Harvey ken Kathleen Logan, dagiti misionero a nasanay sadi Gilead a nagserserbin idiay Japan, tapno ad-adda pay a tulonganda dagiti kakabsat nga Amis. Adu nga oras ti binusbos ni Kabsat Logan tapno matarusanda dagiti pamunganayan a doktrina ken prinsipio ti Biblia agraman dagiti organisasional a banag. Nakikadua ni Sister Logan kadagiti kakabsat a babbai nga Amis iti serbisio idiay tay-ak kada aldaw, sa kalpasanna iyadalna kadakuada dagiti pamunganayan a kinapudno ti Biblia. Kalpasanna, idi 1963, inyurnos ti Watch Tower Society a dagiti delegado ti 28 a daga agasambleada a kaduada dagiti lokal a Saksi idiay purok ti Shou Feng, kas paset ti aglikmut-iti-lubong a kumbension. Amin dagitoy ti nangrugian ti pannakaisaad ti solido a pundasion para iti ad-adu pay nga irarang-ay.

Idi 1948, simmangpet ti dua a misionero, da Harry Arnott ken Ian Fergusson, idiay Northern Rhodesia (Zambia itan). Idi addan 252 a kongregasion dagiti tubo nga Africano a Saksi, ngem itan asikasuenda metten dagiti Europeo a napan sadiay gapu iti panagminas iti gambang. Nakaay-ayat idi ti panangawatda. Adu a literatura ti naipaima; napartak ti panagrang-ay dagidiay inyadalanda iti Biblia. Iti dayta a tawen naaddaanda ti 61 porsiento nga iyaadu iti bilang dagiti Saksi nga aktibo iti ministerio idiay tay-ak.

Kadagiti adu a lugar saan a karkarna kadagiti misionero nga itantanda nga iyadalan iti Biblia dagiti dadduma ta dida magebgeban. No dadduma dumar-ay met dagiti kabagian, kaarruba, ken dadduma a gagayyem no adda maiyad-adalan a sabali. Uray pay sakbay a maaddaanda iti bukodda a personal a panagadal iti Biblia, nalabit regulardan a makigimgimong idiay Kingdom Hall.

Ngem, kadagiti sabali a daga, nupay napalalot’ panangipamuspusan dagiti misionero, kaskasdi a limitado unay ti maani. Idi pay la 1953, naibaonen dagiti misionero ti Watch Tower idiay East Pakistan (Bangladesh itan), a ti populasion, a nasurok a 115,000,000, ket kaaduannat’ Muslim ken Hindu. Adu a pamuspusan ti impakatda tapno tulonganda dagiti umili. Kaskasdi, idi 1992, adda laeng 42 nga agdaydayaw ken Jehova dita a daga. Nupay kasta, iti imatang dagiti misionero a nagserbi kadagita a lugar, tunggal maysa a makidasig iti pudno a panagdaydayaw ket naisangsangayan ti pategda​—ngamin mammanoda laeng.

Naayat a Tulong Kadagiti Padada a Saksi

Ti kangrunaan a trabaho dagiti misionero isut’ panagebanghelio, panangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios. Ngem bayat a personal a nakiramanda itoy nga aktibidad, nakaipaayda met ti nawadwad a tulong kadagiti lokal a Saksi. Inawis dagiti misionero ida a kumuyog iti ministerio idiay tay-ak ket inranudda kadakuada dagiti singasing no kasano a tamingen dagiti narikut a situasion. Babaen iti panangpaliiwda kadagiti misionero, masansan a nakasursuro dagiti lokal a Saksi no kasanoda nga itultuloy ti ministerioda iti ad-adda nga organisado a wagas ken no kasano nga agbalinda nga ad-adda nga epektibo a mannursuro. Kas subad dayta, natulongan dagiti lokal a Saksi dagiti misionero a makibagay kadagiti lokal a kustombre.

Idi simmangpet idiay Portugal idi 1948, inyusuat ni John Cooke nga organisaren ti sistematiko a panagbalaybalay. Nupay situtulokda, adu kadagiti lokal a Saksi ti masapul a masanay. Kinunana kalpasanna: “Diak malipatan ti maysa kadagidi kauunaan nga iruruarko iti ministerio a kaduak dagiti kakabsat a babbai idiay Almada. Wen, innem kadakuada ti nagkukuyog iti maymaysa a balay. Agasenyo ti grupo dagiti innem a babbai nga agaaribungbong iti ridaw bayat nga agsersermon ti maysa kadakuada! Ngem nagin-inut a narisut dagiti bambanag ket nangrugi a rimmang-ay.”

Ti nabileg nga ulidan dagiti misionero isut’ timmulong kadagiti Saksi idiay Leeward Islands tapno tumuredda, a dida pagamkan dagiti bumusbusor a nangpadas a mangatipa iti trabaho. Ti pammati nga impakita ti maysa a misionero isut’ timmulong kadagiti kakabsat idiay España tapno rugianda ti agbalaybalay, nupay agbibiagda idi iti sidong ti diktador a Katoliko a Fascista. Dagiti misionero a nagserbi idiay Japan kalpasan ti Gubat Sangalubongan II inyulidanda ti kinataktika​—a dida dinagdagullit ti kamali ti relihion ti nasionda, kalpasan a naglikudan ti emperador a Hapon ti kinadiosna, no di ket indatagda ti makaallukoy nga ebidensia iti panamatida iti Namarsua.

Napaliiw dagiti lokal a Saksi ken masansan a napalalot’ pannakatignayda kadagiti wagas a nalabit di nabigbig dagiti misionero idi. Idiay Trinidad, dagiti insidente a nangipakita ti kinapakumbaba dagiti misionero, ti kinatulokda a nagan-anus kadagiti narikut a kasasaad, ken ti panagbannogda iti serbisio ni Jehova nupay nakadagdagaang ti klima pagsasaritaanda pay laeng uray adun a tawen ti napalabas. Napalalot’ pannakatignay dagiti Saksi idiay Korea iti managsakripisio nga espiritu dagiti misionero nga iti las-ud ti sangapulo a tawen dida pulos nagaw-awid tapno sarungkaranda koma dagiti pamiliada ta ngamin ti gobierno dina ikkan ida ti pammalubos a sumrekto manen malaksid no kadagiti kaso ti emerhensia a “kinamanangaasi.”

Idi agdama ken kalpasan ti panageskuelada sadi Gilead, sisisinged a naimatangan ti kaaduan kadagiti misionero ti panagandar ti hedkuarter ti makitkita nga organisasion ni Jehova. Masansan a nagundawayanda ti naunday a pannakilanglangen kadagiti miembro ti Bagi a Manarawidwid. Idi addadan kadagiti teritoriada kas misionero, nabalinanda nga inyallatiw kadagiti lokal a Saksi ken kabbaro nga interesado dagiti report a nasaksianda no iti wagas a panagandar ti organisasion agraman ti panangapresiarda a mismo iti dayta. Ti kinauneg ti panangapresiar nga inranudda maipapan iti teokratiko a panagandar ti organisasion masansan isut’ napateg a nakagapu iti irarang-ay a napasaranda.

Kadagiti adu a lugar a nakaibaonan dagiti misionero, awan idi dagiti gimong ti kongregasion idi sangsangpetda. Gapuna inyurnosda daytoy a kasapulan, nga inkonduktada dagiti gimong, ket isudat’ nangakem kadagiti kaaduan a paset ti gimong agingga a nagbalin dagiti dadduma a kualipikado a makiraman kadagita a pribilehio. Naynay a sinansanayda dagiti kakabsat a lallaki tapno agbalin dagitoy a kualipikado a mangsublat kadagiti responsabilidad. (2 Tim. 2:2) Kadawyan a ti damo a paggigimonganda isu idiay pagtaengan dagiti misionero. Inton agangay, maiyurnosen ti kaadda dagiti Kingdom Hall.

Kadagiti lugar nga addan dagiti kongregasion, timmulong dagiti misionero a namagbalin kadagiti gimong nga ad-adda a makapainteres ken makaisuro. Naapresiar dagiti nagsayaat pannakaisaganana a komentoda ket di nagbayag dagidi ti padron a tinulad dagiti dadduma. Gapu ta inusarda ti pannakasanayda sadi Gilead, nangipasdek dagiti kakabsat iti nasayaat nga ulidan iti panagpalawag iti publiko ken panangisuro, ket siraragsakda a nangbusbos iti tiempoda a timmulong kadagiti lokal a kakabsat tapno maadalda dayta nga arte. Kadagiti daga a nakaiyugalianda ti di agap-apura ken saanda unay a maseknan iti oras, siaanus met dagiti misionero a timmulong kadakuada a nangapresiar iti pateg ti panangirugi nga impunto kadagiti gimong sada pinaregta ti amin a sapaenda ti sumangpet.

Impasimudaag dagiti kasasaad a natakkuatanda kadagiti dadduma a lugar a masapulda ti tulong tapno bumileg ti panangapresiarda iti kinapateg ti panangsalimetmet kadagiti nalinteg nga estandarte ni Jehova. Idiay Botswana, kas pangarigan, nadlawda a dagiti kakabsat a babbai agigalutda pay lat’ linas wenno dagiti naubon a batbato kadagiti maladagada tapno masalaknibanda manipud pannakadangran, a dida naan-anay a naawatan a daytoy a kustombre ket nairamut iti an-anito ken panagkulam. Idiay Portugal natakkuatanda dagiti sirkumstansia a gapuan ti panagsisina. Buyogen ti anus, naayat a tulong, ken kinatibker no kasapulan, bimmatad ti narang-ay a naespirituan a salun-at.

Binusbos dagiti misionero a nadutokan iti annong a mangaywan idiay Finland ti adu a tiempo ken pamuspusan a mangsanay kadagiti lokal a kakabsat tapno risutenda dagiti problema sigun kadagiti prinsipio ti Biblia ket iti kasta makagtengda iti desision a maitunos iti bukod a kapanunotan ti Dios. Tinulonganda pay dagiti kakabsat idiay Argentina a mangadal iti kinapateg ti eskediol, no kasano nga aramiden dagiti rekord, ti kinapateg ti naurnos a papeles. Idiay Alemania tinulonganda dagiti nasungdo a kakabsat nga estrikto unay no iti panangmatmatda, ngamin nakidangdangadang dagitoy iti ilalasatda kadagiti kampo konsentrasion, tapno tuladenda nga ad-adda dagiti naemma a wagas ni Jesu-Kristo bayat nga ipastoranda ti arban ti Dios.​—Mat. 11:28-30; Ara. 20:28.

Saklawen ti trabaho dagiti dadduma a misionero ti ipapan kadagiti opisial ti gobierno, sungbatan dagiti saludsodda, ken agaramid iti aplikasion para iti legal a pannakabigbig ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova. Kas pangarigan, iti las-ud ti gistay uppat a tawen, ni Kabsat Joly, a naibaon idiay Cameroon agraman ken baketna, inulit-ulitda nga impagna ti legal a pannakabigbig. Masansan a nakisarita kadagiti opisial a Pranses ken Africano. Nagultimuanna, idi nagbaliw ti gobierno, legalen ti pannakabigbigda. Iti dayta a tiempo aktibon dagiti Saksi idiay Cameroon iti 27 a tawen ket agdagupdan iti nasurok nga 6,000.

Panangsaranget iti Karit ti Agdaldaliasat a Serbisio

Adda dagiti misionero a naibaon nga agserbi kas agdaldaliasat a manangaywan. Adda naisangsangayan a pannakasapulda idi idiay Australia, a sadiay dadduma a panagbannog dagiti kakabsat ket sieerrado a naiyadayo kadagiti interes ti Pagarian a naiturong kadagiti nailubongan a ganuat idi Gubat Sangalubongan II. Idi agangay, nakorehir daytoy, ket idi bimmisita ni Kabsat Knorr idi 1947, naiyunay-unay ti kinapateg ti panangiyun-una iti trabaho a panangikasaba iti Pagarian. Kalpasan dayta, ti entusiasmo, nasayaat nga ehemplo, ken metodo a panangisuro dagiti nagraduar sadi Gilead a nagserbi kas manangaywan ti sirkito ken distrito isuda pay ti ad-adda a timmulong a nangpatanor iti napudno a naespirituan a rikna dagiti Saksi sadiay.

Ti iraraman iti kasta nga agdaldaliasat a serbisio masansan a kasapulanna ti kinatulok a mangbusbos ti nawadwad a bannog ken panangsango iti peggad. Natakkuatan ni Wallace Liverance a ti kakaisuna a dalan tapno madanonna ti pamilia dagiti naiputputong nga agibumbunannag sadi Volcán, Bolivia, isut’ pannagnana iti 90 a kilometro nga agapan-agawid a lasatenna ti nabato, naganggangan a kabambantayan iti sidong ti dumardarang nga init iti kangato a 3,400 metro, bayat nga awit-awitna ti pagturoganna, taraon, ken danum, agraman dagiti literatura. Tapno mapagserbianna dagiti kongregasion iti Filipinas, masansan a naglugan ni Neal Callaway kadagiti napekpek a bus ti probinsia a saanda la a puseken dayta kadagiti tattao no di pay ket kadagiti animal ken produkto. Inrugi ni Richard Cotterill ti trabahona kas agdaldaliasat a manangaywan idiay India idi a rinibo a tattao ti matmatay gaput’ guranggura dagiti relihion. Idi naiyeskediol nga agserbi kadagiti kakabsat iti lugar nga adda derraaw, isut’ pinadas nga inupay ti aglaklako ti tiket ti tren. Grabe a biahe daydi kadagiti kaaduan a pasahero, ngem napalalot’ panagayat ni Kabsat Cotterill kadagiti kakabsat, uray sadinot’ ayanda wenno aniaman ti pagsasaoda. Buyogen ti panagtaklin ken Jehova, kinunana: “No pagayatan ni Jehova, ikagumaanak ti dumanon sadiay.”​—Sant. 4:15.

Paregtaen Dagiti Dadduma nga Agserbi iti Amin a Tiempo

Kas resulta ti naregta nga espiritu nga imparang dagiti misionero, adu kadagidiay sinursuruanda ti nangtulad ti ulidanda babaen ti panagserbida iti amin a tiempo. Idiay Japan, nga adda 168 a nagserbin a misionero, adda 75,956 a payunir sadiay idi 1992; nasurok nga 40 porsiento dagiti agibumbunannag ti Japan ket pasetda ti maysa a sanga ti amin a tiempo a panagserbi. Idiay Republika ti Korea, umarngi dita ti porsientona.

Kadagiti daga a ti porsiento ti kaadu dagiti Saksi kontra populasion ket medio paborable, adu dagiti ministro iti amin a tiempo a naimbitaran tapno masanayda sadi Gilead sada naibaon nga agserbi kadagiti dadduma a lugar. Adu a misionero ti naggapun idiay Estados Unidos ken Canada; agarup nga 400 manipud Britania; nasurok a 240 manipud Alemania; di kumurang a 150 manipud Australia; lab-awannat’ 100 manipud Sweden; malaksid pay kadagiti adu a naggaput’ Denmark, Finland, Hawaii, Netherlands, New Zealand, ken dadduma pay. Adda dagiti pagilian a tinulongan a mismo dagiti misionero ngem idi agangay isuda metten ti nangted kadagiti manamnama a misionero kadagiti sabali a daga.

Panangsupusop iti Kasapulan ti Dumakdakkel nga Organisasion

Bayat a dimmakkel ti organisasion, dagiti misionero a mismo nagibaklayda kadagiti kanayonan a responsabilidad. Adu kadakuada ti nagserbin kas panglakayen wenno ministerial nga adipen kadagiti kongregasion a tinulonganda a timmanor. Kadagiti adu a daga isudat’ damo a manangaywan ti sirkito ken distrito. Bayat nga adu pay ti irarang-ay agingga a nangipasdek ti Sosiedad kadagiti sanga nga opisina, adu a misionero ti napabaklayan kadagiti responsabilidad a nainaig iti panagandar ti sanga. Kadagiti dadduma a kaso dagidiay nakaadalen a nalaing iti pagsasaoda naawisda a tumulong nga agipatarus ken mang-proofread kadagiti literatura ti Biblia.

Ad-adda a nariknadat’ pannakagunggona, nupay kasta, idi a dagidiay inyadalanda iti Sao ti Dios, wenno dagiti kakabsat a tinulonganda a rumang-ay iti naespirituan, nagbalinda a kualipikado a mangibaklay kadagita a responsabilidad. Gapuna adda agassawa idiay Peru a naragsakanda a nakakita a dadduma kadagiti inyadalanda ket nagserbida kas espesial payunir, a timmulongda a mangpakired kadagiti kabbaro a kongregasion ken manglukat iti baro a teritoria. Manipud iti pamilia nga inyadalan ti misionero idiay Sri Lanka adda nagbalin a miembro ti Komite ti Sanga iti dayta a pagilian. Adu pay a misionero ti kasta met lat’ rag-oda.

Sinangoda pay met dagiti ibubusor.

Maipasango Kadagiti Ibubusor

Imbaga ni Jesus kadagiti pasurotna a maidadanesdanto, a kas met la kenkuana. (Juan 15:20) Yantangay kadawyan nga aggapu dagiti misionero iti sabali a daga, masansan a no bumtak ti nakaro a panangidadanes iti maysa a pagilian, kaipapanannat’ pannakaidistieroda.

Idi 1967, naaresto ni Sona Haidostian ken dagiti dadakkelna sadi Aleppo, Syria. Naibaludda iti lima a bulan sada pinagtalaw ida manipud pagilian nga awan pulos naitugotda a sanikuada. Naibaon idiay Madagascar ni Margarita Königer, a naggaput’ Alemania; ngem ti nagsasagadsad a pannakaidistierona, isut’ nakaibaonanna kadagiti kabbaro a teritoria, idiay Kenya, Dahomey (Benin), ken Upper Volta (Burkina Faso). Napagtalaw idiay España idi 1957 ni Domenick Piccone ken ni Elsa a baketna, gaput’ panangaskasabada, sa idiay Portugal idi 1962, ken idiay Morocco idi 1969. Nupay kasta, bayat nga ipagpagnada iti tunggal pagilian a maitantan ti pannakaidistieroda, adda naimbag a nagapuanan. Nakasabaanda dagiti opisial. Idiay Morocco, kas ehemplo, nagundawayanda a kinasabaan dagiti opisial ti Sécurité Nationale, maysa a hues ti Korte Suprema, ti hepe ti polisia idiay Tangier, ken dagiti konsul ti E.U. idiay Tangier ken Rabat.

Ti pannakaidistiero dagiti misionero saan a nagresulta iti panagsardeng ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova, a kas sinegseggaan dagiti dadduma nga opisial. Dagiti bin-i ti kinapudno a datin a naimula masansan nga agtultuloyda a dumakkel. Kas pangarigan, adda uppat a misionero a nangaskasaba iti unos lat’ sumagmamano a bulan idiay Burundi sakbay a pinilit ti gobierno ida nga agtalaw idi 1964. Ngem maysa kadagita intultuloyna a sinuratan ti maysa nga interesado, nagsubalit daytoy ket kinunana nga adda 26 nga iyad-adalanna iti Biblia. Adda Saksi a taga Tanzania a kapkapanna idiay Burundi ket intultuloyna ti nangasaba. Nagin-inut nga immadu ti bilangda agingga a ginasuten dagiti mangiranranud iti mensahe ti Pagarian kadagiti sabali pay a tattao.

Kadagiti met dadduma a lugar, sakbay a pinagtalawda ida, impakat dagiti opisial ti kinaranggas tapno pilitenda amin ida a sumuko iti mandarda. Idiay Gbarnga, Liberia, idi 1963, linakub dagiti soldado dagiti 400 a lallaki, babbai, ken ubbing a timmabuno iti Nakristianuan a kumbension sadiay. Inturong dagiti soldado ida iti kampo ti armada, inam-amesda ida, pinangpang-orda ida, sada imbilin kadakuada amin​—uray aniat’ nasionalidadda wenno relihiuso a pammatida​—a saluduanda ti bandera ti Liberia. Iti dayta a grupo adda idi ni Milton Henschel, a naggaput’ Estados Unidos. Adda met dagiti dadduma a misionero, agraman ni John Charuk a naggaput’ Canada. Nakikompromiso ti maysa kadagiti nagraduar sadi Gilead, a kas ti dati nga inaramidna iti immuna nga okasion (nupay awan nangibagbagaanna idi a kasta), ket di pagduaduaan a daytoy ti maysa a gapu a nakikompromiso dagiti dadduma kadagidi nga adda iti dayta nga asamblea. Bimmatad no asinoda a talaga dagiti agbuteng iti Dios ken dagidiay nasulbog nga agbuteng iti tao. (Prov. 29:25) Kalpasan daytoy, imbilin ti gobierno nga amin a Saksi a misionero a naggapu iti sabali a daga pumanawdan iti pagilian, nupay idi arinunos dayta met la a tawen adda bilin ti presidente a nangipalubosen ti panagsublida.

Masansan, ti aksion dagiti opisial ti gobierno a maikontra kadagiti misionero ket resulta ti panangsugsog dagiti klero. No dadduma dayta a panangsugsog ket nalimed. No dadduma, ammo dagiti isuamin no asinoda ti mangparparasuk iti ibubusor. Dinto pulos malipatan ni George Koivisto daydi immuna a bigat a panagserbina iti tay-ak sadi Medellín, Colombia. Pagam-ammuan ta adda ti bunggoy dagiti agririaw nga ubbing, nga agibakbakalda iti bato ken bingkol. Ti bumalay, a dina pulos am-ammo ti misionero, ginuyodna nga impauneg sana inserra dagiti tabla a rikep ti tawa, bayat a nagpadespensar gapu iti kababalin dagiti bunggoy idiay ruar. Idi simmangpet dagiti polis, adda dagiti nangpabasol iti maestro gapu ta pinaruarna dagiti estudiante. Ngem kinuna ti sabali a timek: “Saan a kasta! Daydiay padi! Inyanunsiona iti mikropono a paruarenda dagiti estudiante ket ‘batuenda dagiti Protestante.’”

Ti nadiosan a bileg agraman panagayat kadagiti karnero isut’ kasapulan. Naibaon sadi ginget ti Gastein idiay Austria da Elfriede Löhr ken Ilse Unterdörfer. Apagbiit laeng, adu a literatura ti naipaimada kadagiti tao nga agbisbisin iti naespirituan a taraon. Ngem nagtignay dagiti klero. Sinugsoganda dagiti estudiante a riawanda dagiti misionera idiay kalsada sada un-unaan ida tapno pakdaaranda dagiti bumalay a dida dumdumngeg. Nagamak dagiti umili. Ngem buyogen iti kinaanus, nairugida ti sumagmamano a natibker nga iyad-adalan. Idi naiyurnos ti pannakaipalawag ti Biblia iti publiko, sikakarit a nagtakder ti padi iti sango ti pagmitingan. Ngem idi napan sinabat dagiti misionera dagiti tattao, nagpukaw daydi padi. Napan nangayab iti polis sa nagsubli, a ninamnamana a masinga ti miting. Ngem napaay ti bannogna. Idi agangay adda natibker a kongregasion a naporma sadiay.

Kadagiti ili iti denna ti Ibarra, Ecuador, naulit-ulit a sinaranget da Unn Raunholm ken Julia Parsons dagiti bunggoy a sinugsogan ti padi. Gapu ta agderraaw ti padi tunggal agparang dagiti misionera idiay San Antonio, inkeddeng dagiti kakabsat nga ipamaysada ti agtrabaho iti sabali nga ili, a naawagan Atuntaqui. Ngem maysa nga aldaw sidadanag ti lokal a sheriff nga indagadagna ken Kabsat Raunholm a panawanda a sidadaras ti ili. “Nangorganisa ti padi iti protesta a maibusor kadakayo, ket awan umdas a taok a mangsalaknib kadakayo,” kunana. Sibabatad a malagip ti kabsat: “Agturturong idin ti bunggoy kadakami! Inwagaywayda ti puraw ken duyaw a bandera ti Vaticana iti sango ti grupo bayat nga ipukpukkaw ti padi dagiti replan a kas iti ‘Agbiag ti Iglesia Katolika!’ ‘Marpuog dagiti Protestante!’ ‘Agbiag ti kinabirhen ti Birhen!’ ‘Agbiag ti panagkumpesar!’ Kanayon, uliten ti bunggoy a sao por sao ti replan ti padi.” Apag-isu adda dua a lallaki a nangawis kadagiti Saksi idiay uneg ti lokal a Balay dagiti Obrero tapno agkamangda. Inasikaso idiay dagiti misionera ti nangasaba kadagiti managpalutpot a simrek tapno ammuenda no aniat’ mapaspasamak. Naipaimada amin a literatura nga awitda.

Dagiti Kurso a Nairanta Kadagiti Naisangsangayan a Kasapulan

Kadagiti tawen kalpasan a naibaon dagidi immuna a misionero a nagraduar sadi Gilead, napasaran ti organisasion dagiti Saksi ni Jehova ti karkarna nga irarang-ay. Idi 1943, idi kallukat ti eskuelaan, adda laeng 129,070 a Saksi iti 54 a daga (ngem 103 a dagdaga sigun iti pannakabingaybingay ti mapa idi nasapa a 1990’s). Idi 1992, addan 4,472,787 dagiti Saksi iti 229 a pagilian ken grupo dagiti isla iti intero a lubong. Bayat a napasamak daytoy nga irarang-ay, nagbalbaliw dagiti kasapulan ti organisasion. Dagidi sanga nga opisina nga idi damo ket nakurang pay a sangagasut a Saksi ti ay-aywananda a naigrupo kadagiti sumagmamano a kongregasion iwanwanwanda itan ti aktibidad dagiti pinullo ribo a Saksi, ket naamiris ti adu kadagitoy a sanga a nasken nga iyimprentadan a lokal dagiti literaturada tapno adda usaren dagidiay makiramraman iti trabaho a panagebanghelio.

Tapno mataming dagiti panagbalbaliw, 18 a tawen kalpasan a naglukat ti Eskuelaan ti Gilead, adda sangapulo-bulan a kurso a pannakasanay idiay sangalubongan a hedkuarter ti Sosiedad ti nairanta para kadagiti kakabsat a mangaw-awit kadagiti nadagsen a responsabilidad kadagiti sanga nga opisina ti Watch Tower Society. Dadduma kadagitoy ket datidan a timmabuno iti lima-bulan a kurso dagiti misionero sadi Gilead; saan pay dagiti dadduma. Mabenepisiaranda amin iti daytoy naisangsangayan a pannakasanay para iti trabahoda. Addaan mamagkaykaysa nga epekto ti panangsalaysayda no kasano a tamingen dagiti nagduduma a situasion ken asikasuen dagiti kasapulan ti organisasion a maitunos kadagiti prinsipio ti Biblia. Sinaklaw ti kursoda ti bersikulo por bersikulo a pannakaanag ti intero a Biblia. Impaayna pay ti pannakarepaso ti historia ti relihion; pannakasanay kadagiti pamay-an ti panangpaandar iti sanga nga opisina, ti Bethel Home, ken ti pagimprentaan; ken dagiti instruksion maipapan iti panangiwanwan iti ministerio idiay tay-ak, panangorganisa kadagiti baro a kongregasion, ken pananglukat kadagiti baro a tay-ak. Naangay dagitoy a kurso (agraman daydi naudi a napaababa iti walo a bulan) idiay sangalubongan a hedkuarter, sadi Brooklyn, Nueva York, nanipud 1961 inggat’ 1965. Adu kadagiti nagraduar ti nagsubli kadagiti pagilian a dati a pagserserbianda; dadduma dagiti naibaon kadagiti sabali a daga a sadiay makatulongda unay iti trabaho.

Idi Pebrero 1, 1976, adda baro nga urnos a naiyusuat kadagiti sanga nga opisina ti Sosiedad tapno saganaanda ti ad-adu pay nga ilalawa a sineggaanda kas maitunos iti padto ti Biblia. (Isa. 60:8, 22) Imbes a maysa laeng ti manangaywan iti sanga, agraman iti katulonganna, a mangiwanwan iti kada sanga, dinutokan ti Bagi a Manarawidwid ti tallo wenno ad-adu pay a kualipikado a kakabsat tapno agserbida iti kada Komite ti Sanga. Dagiti daddadakkel a sanga mabalin nga uray pito ti miembro ti komiteda. Tapno masanay amin dagitoy a kakabsat, naiyurnos ti naisangsangayan a lima-lawas a kurso ti Gilead sadi Brooklyn, Nueva York. Katorse a klase a buklen dagiti miembro ti Komite ti Sanga a naggapu iti amin a paset ti lubong dagiti naikkan iti naisangsangayan a pannakasanay idiay sangalubongan a hedkuarter nanipud idi arinunos ti 1977 inggat’ 1980. Ekselente nga oportunidad daydi a mamagkaykaysa ken manggugor kadagiti panagandarda.

Nagtultuloy ti Gilead School a nangsanay kadagidiay adu a tawtawen ti eksperiensiada iti amin a tiempo ti ministerio ken situtulok ken kabaelanda ti maibaon iti sabali a daga, kaskasdi ad-adu pay idi ti mabalin nga ibaon. Tapno mapapartak ti panangsanay, naiyusuat dagiti eskuelaan kadagiti sabali a pagilian kas ekstension ti Gilead tapno di inkapilitan nga adalen dagiti estudiante ti Ingles sakbay nga agbalinda a kualipikado a tumabuno. Idi 1980-81, nangsanay ti Gilead Cultural School of Mexico kadagiti estudiante nga Español ti pagsasaoda tapno tumulongda iti apurado a pannakasapul kadagiti kualipikado a trabahador idiay Central ken Sud America. Idi 1981-82, 1984, sa idi manen 1992, naikondukta met dagiti klase ti Gilead Extension School idiay Alemania. Manipud sadiay naibaon dagiti nagraduar idiay Africa, Makindaya nga Europa, Sud America, ken nagduduma nga isla a nasnasion. Naangay pay dagiti kanayonan a klase idiay India idi 1983.

Bayat a dagiti naregta a Saksi kinaduada dagiti misionero a nangpalawa iti pannakaikasaba ti Pagarian, sipapartak nga immadu ti bilang dagiti Saksi ni Jehova, ket nagbanag daytoy iti pannakaporma ti ad-adu pay a kongregasion. Iti nagbaetan ti 1980 ken 1987, rimmang-ay ti bilang dagiti kongregasion iti intero a lubong iti 27 porsiento, nga agdagup iti 54,911. Iti dadduma a lugar, nupay adu dagiti tumabtabuno kadagiti gimong ken makiramraman iti ministerio idiay tay-ak, kaaduan a kakabsat ket kabbaro. Kasapulan unay idi dagiti batido a Kristiano a lallaki tapno agserbida kas naespirituan a papastor ken mannursuro, agraman panangidaulo iti trabaho a panagebanghelio. Tapno mataming daytoy, inyusuat ti Bagi a Manarawidwid idi 1987 ti Ministerial Training School kas paset ti programa ti Eskuelaan ti Gilead nga edukasion iti Biblia. Ramanen ti walo-lawas a kurso ti naganetget a panangadal iti Biblia agraman ti personal nga atension iti naespirituan nga irarang-ay ti kada estudiante. Nausig met dagiti organisasional ken hudisial a bambanag, agraman dagiti responsabilidad dagiti panglakayen ken ministerial nga adipen, ken naiyurnos ti naisangsangayan a pannakasanay iti panagpalawag iti publiko. Tapno di masinga dagiti regular a klase a pakasanayan dagiti misionero, inusar daytoy nga eskuelaan dagiti sabali a pasilidad, nga adda iti nagduduma a daga. Supusopan itan dagiti nagraduar ti kasapulan dagiti adu a pagilian.

Iti kasta ti napalawa a pannakasanay nga impaay ti Watchtower Bible School of Gilead nakigiddan iti agbalbaliw a kasapulan daytoy napartak ti idadakkelna nga organisasion internasional.

“Adtoyak! Ibaonnak”

Ti espiritu nga impakita dagiti misionero ket umarngi ken propeta Isaias. Idi nga inawis ni Jehova para iti naisangsangayan a panagserbi, insungbatna: “Adtoyak! Ibaonnak.” (Isa. 6:8) Daytoy a situtulok nga espiritu ti nangtignay kadagiti rinibo nga agtutubo a lallaki ken babbai tapno panawanda dagiti lugar a nakairuamanda ken kakabagianda tapno agserbida a mangiyabante iti pagayatan ti Dios sadinoman a pakasapulan kadakuada.

Dagiti sirkumstansia ti pamilia binaliwanna ti kabibiag dagiti adu a misionero. Adu dagidiay naaddaan ti annak kalpasan a nagmisioneroda ngem nakapagtalinaedda iti daga a nakaitudinganda, a nangged ken nakibinnadangda kadagiti kongregasion. Dadduma, kalpasan ti tawtawen a panagserbi, nagsublida iti daga a nakaiyanakanda tapno asikasuenda dagiti limmakay a dadakkelda, wenno maipuon iti sabali a rason. Ngem imbilangda a pribilehio ti pannakiramanda iti serbisio a kinamisionero agingga a nabaelanda.

Pinagbalin dagiti dadduma ti kinamisionero a kas trabahoda bayat a sibibiagda. Tapno mabaelanda dayta, masapul a sanguenda dagiti mangkarit a kasasaad. Binigbig ni Olaf Olson, a tinagiragsakna ti naunday a karera kas misionero idiay Colombia: “Ti umuna a tawen isut’ karirigatan.” Ad-adda a kasta dayta gapu ta dina idi maiyebkas ti kayatna iti baro a pagsasaona. Innayonna: “No daydiay la naggapuak a pagilian ti pinampanunotko, saanak koma a naragsak, ngem inkeddengko ti agbiag a buyogen ti amin a bagik ken isipko idiay Colombia, a makigayyemak kadagiti kakabsat iti kinapudno sadiay, nga okupadoak iti ministerio, ket iti kasta ti teritoriak nagbalin a pagtaengak.”

Nagtalinaedda iti teritoriada saan nga ad-adda a gapu ta nakasaysayaat ti kasasaad a nanglikmut kadakuada. Ni Norman Barber, a nagserbi idiay Burma (Myanmar itan) ken India, nanipud 1947 agingga iti ipapatayna iti 1986, kastoy ti inyebkasna: “No pagragsakan ti maysa ti panangusar ni Jehova kenkuana, iti kasta ti maysa a lugar ket kas ti kapintas ti sabali. . . . Kinapudnona, ti tropikal a klima saan nga isut’ klima a magusgustuak unay. Uray ti kabibiag iti tropiko saan nga isut’ personal a piliek. Ngem adu dagiti napatpateg a banag nga amirisek ngem dagita a babassit a parikut. Ti panangipaay iti tulong kadagiti tattao a pudno nga agkasapulan iti naespirituan ket pribilehio a di kabaelan ti panunot ti tao nga iyebkas.”

Aduda pay dagiti kastat’ panangmatmatda, ket daytoy managsakripisio nga espiritu isut’ dakkel a timmulong iti kaitungpalan ti padto ni Jesus a daytoy naimbag a damag ti Pagarian maikasabanto iti amin a mapagnaedan a daga, a maipaay a pammaneknek kadagiti amin a nasion, sakbay nga umay ti panungpalan.​—Mat. 24:14.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 523]

Maipaganetget ti kinapateg ti naan-anay a panagtaklin ken Jehova ken ti kinasungdo kenkuana

[Blurb iti panid 534]

Nakatulong ti managpakatawa a kababalin!

[Blurb iti panid 539]

Masapul ti kinaanus, naayat a tulong, ken kinatibker no nasken

[Blurb iti panid 546]

‘Ti itutulong kadagiti tattao a pudno nga agkasapulan iti naespirituan ket pribilehio a di kabaelan ti panunot ti tao nga iyebkas’

[Kahon iti panid 533]

Dagiti Klase ti Gilead

1943-60: Eskuelaan sadi South Lansing, Nueva York. Iti 35 a klase, 3,639 nga estudiante manipud 95 a daga ti nagraduar, kaaduanna ti naibaon nga agmisionero. Dagiti manangaywan ti sirkito ken distrito nga agserserbi idiay Estados Unidos nageskuelada met.

1961-65: Eskuelaan sadi Brooklyn, Nueva York. Iti 5 a klase, 514 nga estudiante ti nagraduar ket naibaonda kadagiti daga nga adda sanga nga opisina ti Watch Tower Society; kaaduan kadagiti nagraduar natudinganda kadagiti administratibo nga annongen. Uppat kadagitoy a klase ti naaddaan 10-bulan a kurso; maysa, ti 8-bulan a kurso.

1965-88: Eskuelaan sadi Brooklyn, Nueva York. Iti 45 a klase, tunggal maysa ket 20-lawas a kurso, sabali pay a 2,198 nga estudiante dagiti nasanay, kaaduanna para iti kinamisionero.

1977-80: Eskuelaan sadi Brooklyn, Nueva York. Lima-lawas a kurso ti Gilead para kadagiti miembro ti Komite ti Sanga. Sangapulo ket uppat a klase ti naangay.

1980-81: Gilead Cultural School of Mexico; 10-lawas a kurso; tallo a klase; 72 a nagraduar nga Español ti pagsasaoda a naisagana nga agserbi idiay Latin America.

1981-82, 1984, 1992: Gilead Extension School idiay Alemania; 10-lawas a kurso; uppat a klase; 98 nga estudiante nga Aleman ti pagsasaoda a naggapu kadagiti daga ti Europa.

1983: Dagiti klase idiay India; 10-lawas a kurso, naikondukta iti Ingles; 3 a grupo; 70 nga estudiante.

1987- : Ministerial Training School, nga addaan 8 a lawas a kurso, a naangay kadagiti sentro a lugar kadagiti nagduduma a paset ti lubong. Idi 1992, dagiti nagraduar agserserbidan iti nasurok a 35 a daga iti ruar ti pagilian a naggapuanda.

1988- : Eskuelaan sadi Wallkill, Nueva York. Ti duapulo-lawas a kurso a pannakaisagana iti kinamisionero isut’ agdama a maikonkondukta ditoy. Naiplano a daytoy nga eskuelaan maiyakarto idiay Watchtower Educational Center sadi Patterson, Nueva York, apaman a malpas dayta.

[Kahon iti panid 538]

Internasional a Gunglo Dagiti Estudiante

Dagiti estudiante a nagraduar iti Eskuelaan ti Gilead inrepresentarda ti pinulpullo a nasionalidad ket naggapuda iti nasurok a 110 a daga idi napanda nageskuela.

Ti damo nga internasional a grupo isu daydi maikanem a klase, idi 1945-46.

Naiyawat ti aplikasion iti gobierno ti E.U. tapno maadmitir dagiti baniaga nga estudiante iti sidong ti probision a visa kadagiti estudiante a di imigrante. Kas sungbat, ti Opisina ti Edukasion ti E.U. binigbigna ti Eskuelaan ti Gilead a mangituktukon iti edukasion a maiyasping kadagiti propesional a kolehio ken edukasional nga institusion. Gapuna, nanipud idi 1953, dagiti konsul ti E.U. iti intero a lubong inramanda ti Watchtower Bible School of Gilead iti listaan dagiti aprobado nga edukasional nga institusion. Idi Abril 30, 1954, daytoy nga eskuelaan nagparang iti publikasion a napauluan “Educational Institutions Approved by the Attorney General.”

[Dagiti ladawan iti panid 522]

Dagiti estudiante iti immuna a klase ti Eskuelaan ti Gilead

[Ladawan iti panid 524]

Ni Albert Schroeder salsalaysayenna kadagiti estudiante ti Gilead dagiti paset ti tabernakulo

[Ladawan iti panid 525]

Ni Maxwell Friend nga agdisdiskurso idiay amphitheater ti Eskuelaan ti Gilead

[Dagiti ladawan iti panid 526]

Dagiti panagraduar sadi Gilead isudat’ naespirituan a tampok

. . . dadduma kadagiti dadakkel a kumbension (Nueva York, 1950)

. . . dadduma idiay campus ti eskuelaan (makita ni N. H. Knorr nga agdisdiskurso iti sango ti libreria ti eskuelaan, idi 1956)

[Dagiti ladawan iti panid 527]

Ti campus ti Eskuelaan ti Gilead sadi South Lansing, Nueva York, kas itsurana idi 1950’s

[Ladawan iti panid 528]

Da Hermon Woodard (kattigid) ken John Errichetti (kannawan) a nagserbi idiay Alaska

[Ladawan iti panid 529]

Ni John Cutforth nga us-usarenna dagiti ilustrasion a pangisuro idiay Papua New Guinea

[Ladawan iti panid 530]

Misioneros sadi Ireland, a kaduada ti manangaywan ti distrito, idi 1950

[Ladawan iti panid 530]

Dagiti nagraduar a mapmapan iti teritoriada iti Oriente idi 1947

[Ladawan iti panid 530]

Dagiti misionero ken kakaduada a trabahador idiay Japan idi 1969

[Dagiti ladawan iti panid 530]

Dagiti misionero idiay Brazil idi 1956

. . . idiay Uruguay idi 1954

. . . idiay Italia idi 1950

[Ladawan iti panid 530]

Dagiti immuna nga uppat a misionero a nasanay sadi Gilead a naibaon idiay Jamaica

[Ladawan iti panid 530]

Immuna a pagtaengan dagiti misionero idiay Salisbury (Harare, Zimbabwe itan), idi 1950

[Ladawan iti panid 530]

Ni Malcolm Vigo (Gilead, 1956-57) kaduana ni Linda Louise nga asawana; nagserbida a dua idiay Malawi, Kenya, ken Nigeria

[Ladawan iti panid 530]

Ni Robert Tracy (kattigid) ken ni Jesse Cantwell (kannawan) ken ti assawada​—misioneroda iti agdaldaliasat a trabaho idiay Colombia idi 1960

[Ladawan iti panid 532]

Panagsursuro iti pagsasao idiay pagtaengan dagiti misionero idiay Côte d’Ivoire

[Ladawan iti panid 535]

Da Ted ken Doris Klein, nakasarakda ti adu a tattao a sigagagar a dumngeg iti kinapudno ti Biblia idiay U. S. Virgin Islands idi 1947

[Ladawan iti panid 536]

Ni Harvey Logan (tengnga a sango) ken dagiti Saksi nga Amis iti sango ti Kingdom Hall, idi 1960’s

[Ladawan iti panid 540]

Ni Victor White, manangaywan ti distrito a nasanay sadi Gilead, agdisdiskurso idiay Filipinas idi 1949

[Ladawan iti panid 542]

Ni Margarita Königer, idiay Burkina Faso, a mangiyad-adal iti Biblia iti pagtaengan

[Ladawan iti panid 543]

Ni Unn Raunholm, misionera nanipud 1958, sinarangetna dagiti nagderraaw nga indauluan dagiti papadi idiay Ecuador

[Dagiti ladawan iti panid 545]

Ministerial Training School

Umuna a klase, Coraopolis, Pa., E.U.A., idi 1987 (ngato)

Maikatlo a klase idiay Britania, sadi Manchester, idi 1991 (kannawan)