Ti European Court Intandudona ti Kalintegan nga Agkedked nga Agsoldado
PAGAAMMO dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong a neutralda no maipapan iti politika ken iti aniaman a gubat. Kombinsidoda a masapul a ‘pitpitenda dagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado’ ken dida “sursuruenen ti pannakigubat.” (Isaias 2:4) Dida lapdan dagidiay mayat nga agserbi iti militar. Ngem kasanon no di ipalubos ti konsiensia ti maysa a Saksi nga agserbi iti militar, ngem iti pagilian a pagnanaedanna pilitenda dagiti umili nga agsoldado? Dayta ti kasasaad a naipasango iti agtutubo a ni Vahan Bayatyan.
Dagiti Pasamak Sakbay a Naidatag ti Kaso iti European Court
Naipasngay ni Vahan idi Abril 1983 idiay Armenia. Idi 1996, isu ken ti dadduma a miembro ti pamiliana nakipagadalda iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova. Nagpabautisar ni Vahan idi agtawen iti 16. Gapu iti panagadalna iti Biblia, impapusona dagiti pannursuro ni Jesu-Kristo, agraman ti bilin ni Jesus kadagiti pasurotna a dida agusar iti armas a pakigubat. (Mateo 26:52) Gapuna, kalpasan unay ti bautismona, naipasango ni Vahan iti narigat a desision.
Iti linteg ti Armenia, inkapilitan nga agsoldado ti amin nga agtutubo no agtawendan iti 18. No agkedkedda, maibaludda agingga iti tallo a tawen. Kayat ni Vahan ti agserbi kadagiti kailianna. Ngem dina met kayat a labsingen ti nasanay-Biblia a konsiensiana. Ania ngarud ti aramidenna?
Idi 2001, nadanonnan ti edad a makalikaguman iti panagsoldado isu a nagsurat ni Vahan kadagiti autoridad ti Armenia. Inlawlawagna a maisalungasing iti konsiensia ken patpatienna ti panagsoldado. Imbagana met a sidadaan a mangipaay iti serbisio iti komunidad a saan a nainaig iti militar.
Ni Vahan Bayatyan iti sango ti Nubarashen Prison iti Armenia
Nasurok a makatawen a nagap-apelar kadagiti autoridad tapno ikabilanganda ti panagkedkedna nga agsoldado maigapu iti konsiensiana. Ngem idi Setiembre 2002, inarestoda ni Vahan sa naidarum iti kaso a panangsalungasing iti linteg a panagsoldado. Nasentensiaan a maibalud iti 18 a bulan. Ngem saan a kontento ti prosecutor (abogado ti gobierno) iti sentensia ni Vahan. Makabulan kalpasan a naipaulog ti sentensia, nangidatag ti prosecutor iti nadagdagsen a sentensia iti appeal court. Inrasonna a ti panagkedked ni Vahan nga agsoldado gapu iti konsiensiana ket “awan nakaibatayanna ken napeggad.” Pinatgan ti appeal court ti petision ti prosecutor, isu a nasentensiaan ni Vahan a maibalud iti 30 a bulan.
Inyapelar ni Vahan daytoy a desision iti nangatngato a korte ti Armenia. Idi Enero 2003, pinaboran ti Supreme Court ti desision ti appeal court. Dagus a nayakar ni Vahan iti pagbaludan nga ayan dagiti mammapatay, aglaklako ti droga, ken mananggundaway tapno maikarona ti sentensiana.
Dagiti Pasamak iti European Court
Sipud pay idi 2001, ti Armenia ket miembron ti Council of Europe. Adda ngarud kalintegan dagiti umilina nga agapelar iti European Court of Human Rights (ECHR) no inaramiddan ti amin a kabaelanda ket saanda latta a nagun-od ti hustisia iti pagilianda. Dayta ti inaramid ni Vahan. Iti panagapelarna, inkalinteganna a ti pannakaibaludna maigapu iti panagkedkedna nga agsoldado ket maisalungasing iti Article 9 ti European Convention on Human Rights. Kiniddawna a masalakniban koma ti kalinteganna nga agkedked nga agsoldado maigapu iti konsiensia—banag a saan pay a naikabilangan iti korte.
Idi Oktubre 27, 2009, nagdesision ti ECHR. Maitunos iti agdama a linteg, kuna ti korte a ti kalintegan a mangsurot iti konsiensia kas nailawlawag iti Article 9 ti European Convention ket saanna a saklawen ti kalintegan dagiti agkedked nga agsoldado gapu iti konsiensia.
Kadua ni Vahan Bayatyan ni baketna a Tsovinar, ken ti anakda a ni Vahe
Nabayag idin a nawayawayaan ni Vahan ta adda pay pamilianan. Nadismaya ni Vahan iti desision ti korte. Iyatrasna ngata ti kaso wenno agapelar pay? Nagapelar iti Grand Chamber ti ECHR. Awaten laeng ti Grand Chamber dagiti naisangsangayan a kaso, isu a naragsakan ni Vahan idi nagdesision ti korte a repasuenda ti kasona.
Kamaudiananna, idi Hulio 7, 2011 idiay Strasbourg, France, nagdesision ti Grand Chamber ti ECHR. Iti botos a 16 kontra 1, nagdesision ti korte a sinalungasing ti Armenia ti kalintegan ni Vahan Bayatyan idi imbaludda gapu iti panagkedkedna nga agsoldado maibatay iti konsiensiana. Ti laeng hues ti Armenia ti kimmontra iti desision.
Kadua ni Vahan Bayatyan dagiti abogadona iti European Court of Human Rights, Nobiembre 24, 2010
Apay a napateg dayta a desision? Gapu ta dayta ti kaunaan a kaso iti pakasaritaan ti ECHR a ti kalintegan nga agkedked nga agsoldado maibatay iti konsiensia ket naan-anay a nasalakniban iti Article 9 ti Convention. Kas resultana, kuna ti korte nga iti demokratiko a kagimongan, panangsalungasing iti kangrunaan a kalintegan ti mangibalud iti siasinoman nga agkedked nga agsoldado gapu iti konsiensiana.
Kastoy ti komento ti Grand Chamber maipapan iti takder dagiti Saksi ni Jehova mainaig iti panagkedkedda nga agsoldado gapu iti konsiensia: “Kombinsido ti Korte a saan a rumbeng a tagilag-anen ti napasnek a panagkedked ti nagapelar a saan nga agsoldado gapu ta maikontra dayta iti narelihiosuan a patpatienna.”
Reaksion Mainaig iti Desision
Iti napalabas a 20 a tawen, nasurok nga 450 a Saksi ni Jehova ti nasentensiaan iti Armenia gapu iti panagkedkedda nga agsoldado. Bayat a maisursurat daytoy nga artikulo, nakabalud ti 58 nga agtutubo a lallaki iti dayta a pagilian gapu ta saan nga ipalubos ti konsiensiada nga agsoldadoda. Lima kadakuada ti naibalud kalpasan a naipaulog ti nagpateg a desision mainaig iti kaso a Bayatyan kontra Armenia.a Iti maysa kadagita a kaso, saan nga inawat ti lokal a prosecutor ti pormal a kiddaw ti maysa nga agtutubo nga isanudda koma ti darum. Kastoy ti linaon ti surat ti prosecutor: “Ti desision ti European Court mainaig iti kaso a Bayatyan kontra Armenia a napetsaan iti Hulio 7, 2011 ket saan nga agaplikar iti daytoy a kaso ta nalawag nga awan ti nagpadaan ti dua a kaso.”
Apay a kasta ti komento ti prosecutor? Idi naakusaran ni Vahan Bayatyan, awan ti maisandi a trabaho a saan a mainaig iti militar. Ipilit ti gobierno ti Armenia a gapu ta adda naaramiden a linteg, dagidiay agkedked nga agsoldado gapu iti konsiensia, mabalindan a pilien ti serbisio iti komunidad. Ngem dayta a serbisio ket adda iti panangaywan ti militar, isu a saan latta a mabalin kadagidiay agkedked nga agsoldado gapu iti konsiensiada.
Naragsakan ni Vahan Bayatyan iti nagpateg a desision a pabor kenkuana. Gapuna, isardeng koman ti gobierno ti Armenia nga idarum ken ibalud dagiti indibidual nga agkedked nga agsoldado gapu iti narelihiosuan a patpatienda.
Saan a panggep dagiti Saksi ni Jehova ti mangbalbaliw iti legal a paglintegan ti aniaman a pagilian. Ngem kas iti inaramid ni Vahan Bayatyan, kayatda laeng a bigbigen ti gobierno ti kalinteganda maibatay iti agdama a linteg ti pagilian a pagnanaedanda. Apay? Tapno maitultuloyda ti agbiag a sitatalna ken nawaya a matungpalda ti amin a bilin ti Liderda a ni Jesu-Kristo.
a Idi Hulio 7, 2011, ti mismo nga aldaw a nangipaulog iti desision ti ECHR, dua nga agtutubo ti nasentensiaan.