Ammoyo Kadi?

Kasano a paneknekan ti arkeolohia ti posision ni Belsasar iti Babilonia?

ITI adu a tawen, ibagbaga dagiti kritiko ti Biblia a saan a nagbiag ni Ari Belsasar, a nadakamat iti libro a Daniel. (Dan. 5:1) Patienda dayta gapu ta awan ti masarakan dagiti arkeologo nga ebidensia a talaga a nagbiag. Ngem nagbalbaliw dayta idi 1854. Apay?

Iti dayta a tawen, maysa a British consul nga agnagan J. G. Taylor ti nangimbestigar kadagiti rebba iti nagkauna a siudad ti Ur, a paset itan ti makin-abagatan nga Iraq. Nasarakanna sadiay ti sumagmamano a clay cylinder iti uneg ti maysa a dakkel a torre. Dagiti cylinder nga agarup uppat a pulgada (10 cm) ti kaatiddogda ket nakitikitan iti cuneiform a sursurat. Iti maysa kadagiti cylinder, naisurat ti maysa a kararag ti panagkiddaw iti atiddog a biag ni Ari Nabonido ti Babilonia ken ti inauna nga anakna, ni Belsasar. Paneknekan daytoy a talaga a nagbiag ni Belsasar, ket umanamong iti dayta uray dagiti kritiko.

Ngem ibaga ti Biblia a saan laeng a nagbiag ni Belsasar no di ket nagbalin pay nga ari. Pagduaduaan manen daytoy dagiti kritiko. Kas pagarigan, insurat ni William Talbot nga Ingles a sientista idi maika-19 a siglo nga adda dagiti mangibagbaga a “ni Bel-sar-ussur [Belsasar] ket nakipagturay ken Nabonido nga amana. Ngem awan ti aniaman nga ebidensia maipapan iti dayta.”

Ngem nasolbar dayta nga isyu idi nakita iti dadduma pay a clay cylinder a ni Ari Nabonido nga ama ni Belsasar ket awan idi iti siudad ti Babilonia iti sumagmamano a tawen. Ania ti napasamak bayat ti kaawanna? “Idi pimmanaw ni Nabonido,” kuna ti Encyclopaedia Britannica, “intalekna ken Belsasar ti tronona ken ti kadakkelan a paset ti armadana.” Makuna ngarud a nagturay ni Belsasar iti Babilonia bayat dayta a tiempo. Gapuna, ibaga ni Alan Millard, maysa nga arkeologo ken eskolar iti lengguahe, nga umiso laeng a “ti Libro a Daniel awaganna ni Belsasar kas ‘ari.’”

Ngem para kadagiti adipen ti Dios, ti kangrunaan nga ebidensia a mapagtalkan ti libro a Daniel ken inwanwan ti Dios ti pannakaisuratna ket masarakan a mismo iti Biblia.​—2 Tim. 3:16.