Ti Agong ti Aso

Kuna dagiti managsirarak (researcher) nga us-usaren dagiti aso ti agongda a mangammo iti edad ken emosion ti sabali nga aso ken no dayta ket lalaki wenno babai. Mabalin pay ketdi a masanay dagiti aso a mangdetek kadagiti bomba ken illegal a droga. Kangrunaan nga us-usaren dagiti tattao ti matada a mangammo iti mapaspasamak iti aglawlawda, ngem us-usaren dagiti aso ti agongda a mangaramid iti dayta. “Agbasada” babaen ti agongda.

Panunotem: Ti pagangot ti aso ket rinibu a daras a nasaysayaat ngem iti pagangottayo. Sigun iti U.S. National Institute of Standards and Technology, ti aso “maangotna dagiti substansia uray nakabasbassit unay. Mayarig daytoy iti panangraman iti 1⁄4 a kutsarita nga asukar a narunaw iti swimming pool a kas kadakkel ti maus-usar iti Olympics.”

Apay a nakasaysayaat ti pagangot ti aso?

• Nabasa ti agong ti aso isu a nalaka a makaagsep iti angot.

• Dua ti abut ti agong ti aso—maysa a paganges ken maysa a pagangot. No agsay-up ti aso, sumrek ti angin iti paset ti agongna a naglaon kadagiti scent receptor.

• Ti paset ti agong ti aso a pagangot ket agrukod iti 130 a sentimetro kuadrado (20 sq in.) wenno nalawlawa pay idinto ta ti pagangot ti tao ket agrukod laeng iti 5 a sentimetro kuadrado (0.8 sq in.).

• Limapulo a daras nga ad-adu ti scent receptor cell ti aso ngem iti tao.

Daytoy ti makagapu a maangot ti aso ti nagduduma a banag iti komplikado nga angot. Kas pagarigan, mabalin a maangottayo ti sopas, ngem madetek ti aso ti amin a ramen ti sopas, sigun iti sumagmamano nga eksperto.

Kuna dagiti managsirarak iti Pine Street Foundation, a maysa a cancer research institute, a nagsayaat ti panagtinnulong ti utek ken agong ti aso a “maysa kadagiti kakomplikaduan a pagdetek iti angot iti planetatayo.” Agim-imbento dagiti sientista kadagiti elektroniko nga “agong” a mangdetek kadagiti bomba, kontrabando, ken sakit, a pakairamanan ti kanser.

Panagkunam? Resulta kadi ti ebolusion ti pagangot ti aso? Wenno adda nangdisenio iti dayta?