Assawa a Lallaki ken Assawa a Babbai​—Pudno Kadi a Nagduma ti Panagsasaoda?

IPAPANTAYON a simrek ni Bill iti opisina ni Jerry a padayusdos ti pagnana a kasta unay ti danagna. Siaasi a minatmatan ni Jerry ti gayyemna ket inurayna nga agsao. “Diak ammo no mairingpasko daytoy a tulagan iti negosio,” insennaay ni Bill. “Nakaad-adu dagiti parikutna, ket ap-apuraennak ti administrasion.” “Aniat’ pakadanagam Bill?” kuna ni Jerry a buyogen ti panagtalek. “Ammom, sika ti kalaingan a mangtaming iti trabaho, ket ammo ti administrasion dayta. Dika agapura. Parikut kadi dayta? Idi laeng napan a bulan . . . ” Imbinsabinsa ni Jerry dagiti nakakatkatawa a sinagabana ket di nagbayag pimmanawen ti gayyemna iti opisina nga agkatkatawa ken nabang-aran. Maragsakan a tumulong ni Jerry.

Ken ipapantayo met nga idi simmangpet iti balay iti dayta a malem, dagus a nadlaw ni Jerry a ti asawana, ni Pam, ket naupay met. Isut’ kinablaawanna a siraragsak ket kalpasanna naguray nga ibagana ti nakaupayanna. Kalpasan ti makapadanag a panagulimek, impeksana: “Diakon makaibtur! Nauyong ti baro a bossko!” Pinagtugaw ni Jerry, sinallabayna, ket kinunana: “Honey, dika maupay. Kitaem, trabaho laeng dayta. Kasta laeng dagiti boss. Uray met ti bossko kasta unay ti panagungetna ita nga aldaw. Ngem no dikan makaibtur, agikkatkan.”

“Dika pay maseknan iti riknak!” dagus a simmungbat ni Pam. “Pulos a dika dumdumngeg kaniak! Diak mabalin ti agikkat! Di umdas ti masapsapulam!” Nagturongen idiay kuarto tapno agsangit iti kasta unay. Nagtakder ni Jerry iti ruangan ti kuarto a nasdaaw, a pampanunotenna no aniat’ napasamak. Apay a sabali ti tignayna kadagiti sasao a pangliwliwa ni Jerry?

Gapu Kadi iti Nagdumaan ti Lallaki ken Babbai?

Dadduma kunaenda a maysa laeng a simple a kinapudno ti nagdumaan dagitoy nga ilustrasion: Lalaki ni Bill; babai ni Pam. Patien dagiti managsirarak iti panagsasao a dagiti parikut iti komunikasion ti agassawa ket masansan a gapu iti katatao. Dagiti libro a You Just Don’t Understand ken Men Are From Mars, Women Are From Venus itandudoda ti teoria a dagiti lallaki ken babbai, nupay pareho ti pagsasaoda, adda naisangsangayan a nagdumaan ti estilo ti komunikasionda.

Awan duadua, idi pinarsua ni Jehova ti babai manipud iti lalaki, isut’ saan laeng a maysa a naidumat’ bassit a modelo. Ti lalaki ken babai ket nagsayaatan ken nairanta ti pannakadisenioda a mangan-anay iti maysa ken maysa​—iti pisikal, emosional, mental, naespirituan. Inayonyo kadagitoy naisigud a nagdumaan dagiti rigat ti panangpadakkel ken kapadasan ti tunggal maysa ken ti pannakapatanor dagiti tattao babaen iti kultura, aglawlaw, ken ti panangmatmat ti kagimongan iti kinalalaki wenno kinababai. Gapu kadagitoy nga impluensia, nalabit posible nga ilasin dagiti dadduma a pamay-an ti pannakikomunikar dagiti lallaki ken babbai. Ngem ti narigat a masarakan a “kababalin ti lalaki” wenno “kababalin ti babai” nalabit masarakan laeng kadagiti panid dagiti libro ti sikolohia.

Gagangay a sensitibo dagiti babbai, ngem adu a lallaki ti naalumamay iti pannakilangenda kadagiti tao. Ad-adda a nainkalintegan dagiti lallaki, ngem masansan a nalalaing, manangtingiting dagiti babbai. Gapuna nupay imposible nga ilasin ti maysa a kababalin a kababalin laeng ti lalaki wenno kababalin laeng ti babai, sigurado ti maysa a banag: Napateg ti pannakaawat iti panangmatmat ti sabali iti natalna a panagkadua ken ti pannakisupiat, nangnangruna iti panagasawa.

Ti inaldaw a karit iti komunikasion ti lalaki-babai iti panagasawa ket nakarikrikut. Paneknekan ti adu a mannakaawat nga asawa a lallaki a ti kasla nakasimsimple a saludsod a “Magustuam kadi ti ayus ti buokko?” mabalin a pagtaudan dagiti riri. Adu a nataktika nga asawa a babbai nasursuroda ti saan unay nga agsalsaludsod iti, “Apay a dika laengen agdamag?” no matikaw ti asawada iti panagbiaheda. Imbes a tagibassiten ti kasla naisangsangayan nga ugali ti asawa ken salimetmetan ti ugalitayo gapu ta “daytat’ nakairuamantayo,” dagiti agin-innayat a pareha sukimatenda ti kasasaad. Saan a panangsukimat daytoy iti estilo ti komunikasion ti tunggal maysa no di ket maysa a nabara a panangmatmat iti adda iti puso ken isip ti tunggal maysa.

Yantangay naisangsangayan ti tunggal tao, kasta met ti panagtipon ti dua a tao iti panagasawa. Saan laeng a naiparna ti panagtipon ti isip ken puso no di ket masapul ti kinagaget gapu iti natauan a kinaimperpektotayo. Kas pangarigan, nalaka nga ipapan a matmatan ti dadduma dagiti bambanag a kas iti panangmatmattayo. Masansan nga ipaaytayo dagiti kasapulan dagiti dadduma a kas iti tarigagayantayo a panangipaayda kadatayo, a nalabit padpadasentayo a suroten ti Nabalitokan a Linteg, “Isuamin a bambanag, ngarud, a kayatyo nga aramiden kadakayo dagiti tattao, masapul a kasta met ti aramidenyo kadakuada.” (Mateo 7:12) Ngem, di kayat a sawen ni Jesus a ti tarigagayanyo ket naimbagen kadagiti dadduma. Imbes ketdi, tarigagayanyo nga ipaay ti dadduma ti kasapulanyo wenno tarigagayyo. Isu nga itdenyo ti kasapulanda. Napateg daytoy nangnangruna iti panagasawa, ta inkari ti tunggal maysa nga ipaayna a naan-anay, no mabalin, ti kasapulan ti asawana.

Nagkinnari da Pam ken Jerry. Ket nakaragragsak ti panagtiponda iti dua a tawen. Ngem, nupay mariknada nga agam-ammoda a naimbag, tumaud no dadduma dagiti kasasaad a mangipakita iti lumawlawa a kinakurang ti komunikasion a saan a mapunitan babaen dagiti naimbag a panggep. “Ti puso ti masirib isurona ti ngiwatna,” kuna ti Proverbio 16:23. Wen, ti tulbek isu ti panagkinnaawatan. Kitaentayo no aniat’ luktan dayta para ken Jerry ken Pam.

Ti Panangmatmat ti Maysa a Lalaki

Agtrabaho ni Jerry iti mannakisalisal a lubong a sadiay agsaad ti tunggal tao iti urnos ti kagimongan, babaonen man wenno natan-ok iti naituding a kasasaad. Ipasdek ti komunikasion ti saad, kabaelan, kinalaing, wenno pategna. Napateg kenkuana ti wayawayana. Gapuna no namandar ti panangibaon, agkedked ni Jerry. Isut’ pagalsaen ti narigat a maawatan a mensahe a “Dika ar-aramiden ti trabahom,” uray no nainkalintegan ti kalikagum.

Kangrunaanna agdamag ni Jerry kadagiti impormasion. Pagay-ayatna ti makisarita maipapan kadagiti kinapudno, kapanunotan, ken dagiti baro a bambanag a naadalna.

No umim-imdeng, mammano a singaen ni Jerry ti agsasao, uray pay iti bassit laeng a tignay, kas iti “ah-aah, wen,” ta aw-awatenna ti impormasion. Ngem no di umanamong, supiatenna, nangnangruna no gayyemna. Ipakita dayta nga isut’ interesado iti ibagbaga ti gayyemna, a suksukimatenna dagiti amin a posibilidad.

No adda parikut ni Jerry, kaykayatna a risuten a bukodna. Gapuna agpakni. Wenno nalabit agdibersion tapno temporario a mailiwliwagna ti parikutna. Salaysayenna laeng dayta no agpabalakad.

No adda tao nga umay ken Jerry nga addaan ti parikut a kas ken Bill, mabigbig ni Jerry a trabahona ti tumulong, nga annadanna a saan a marikna ti gayyemna a dina kabaelan. Gagangay nga iramanna dagiti parikutna iti balakad tapno marikna ti gayyemna a saan nga isu laeng ti addaan parikut.

Pagay-ayat ni Jerry ti makiraman iti ar-aramid dagiti gagayyem. Kenkuana, ti panagkakadua kaipapananna ti panagkakadua nga agaramid kadagiti bambanag.

Para ken Jerry ti pagtaengan ket pagkamangan iti ruar ti pagtrabahuan, lugar a sadiay din masapul a paneknekanna ti bagina, a sadiay isut’ maawat, mapagtalkan, maay-ayat, ken maapresiar. Nupay kasta, masansan met a kasapulan ni Jerry ti panagbukbukod. Nalabit saan met a gapu ken ni Pam wenno aniaman a naaramidna. Kayatna laeng ti agbukbukod. Marigatan ni Jerry a mangipudno kadagiti pagam-amkan, pakadanagan, ken pakarigatanna iti asawana. Dina kayat a pagdanagen. Rebbengenna ti mangaywan ken mangsalaknib kenkuana, ken masapul nga agtalek ni Pam nga aramidenna ti kasta. Nupay tarigagayan ni Jerry ti panangandingay, dina kayat ti maay-ay. Iparikna dayta kenkuana nga awan kabaelan wenno mamaayna.

Panangmatmat ti Maysa a Babai

Matmatan ni Pam ti bagina nga adda iti kagimongan a naisinggalut kadagiti dadduma. Kenkuana napateg nga ipasdek ken pabilgen ti singgalut dagitoy a relasion. Napateg ti pannakisarita a mangpataud ken mangpatalged iti kinasinged.

Gagangayen nga agpannuray ni Pam. Mariknana a maay-ayat no ammuen ni Jerry dagiti panangmatmatna sakbay a mangaramid ti pangngeddeng, ngem kayatna nga isut’ mangidaulo. No ni Pam ti mangeddeng, agkonsulta iti asawana, saan a tapno ibagana kenkuana ti aramidenna, no di ket tapno ipakitana ti kinasinged ken panagpannurayna kenkuana.

Marigatan ni Pam a mangibaga a direkta iti kayatna. Dina kayat ti agreklamo ken Jerry wenno mangiparikna kenkuana nga isut’ saan a naragsak. Imbes ketdi, agpadlaw wenno agisingasing.

No makisao ni Pam, mariro kadagiti babassit a banag ket nakaad-adu ti saludsodna. Gagangay daytoy gapu iti kinasensitibo ken nakaro nga interesna kadagiti tao ken pannakirelasion.

No umimdeng ni Pam, agtuken, agtang-ed, wenno agimtuod tapno ipakitana a dengdenggenna ti agsasao ken maseknan iti ibagbagana.

Ikagkagumaanna nga ammuen no ania ti kasapulan dagiti tattao. Ti itutulong uray no di makalikaguman ket nagsayaatan a pamay-an ti panangipakita iti ayat. Tarigagayanna a nangnangruna a tulongan ti asawana a rumang-ay.

No adda problema ni Pam, madanagan iti kasta unay. Masapul nga agsao, saan a tapno mangbiruk iti solusion, no di ket tapno iyebkas dagiti riknana. Masapul a maammuanna nga adda makaawat ken mangipateg. No makapungtot, dagus nga agsao iti makasair. Barengbareng met ketdi ti panagkunana: “Pulos a dika dumdumngeg kaniak!”

Ti kasingedan a gayyem ni Pam idi ubing pay dina kadua a mangaramid kadagiti bambanag no di ket isut’ pangipudnuanna kadagiti isuamin a banag. Gapuna iti panagasawa ad-adda nga interesado iti maysa a napasnek a dumngeg a mabalin a pangipeksaanna kadagiti riknana ngem kadagiti ar-aramid iti ruar ti pagtaengan.

Ti pagtaengan isut’ lugar a mabalin a pagsaritaan ni Pam a di mababbabalaw. Di agkedked a mangipalgak kadagiti pagam-amkan ken parikutna ken ni Jerry. No masapulna ti tulong, di mabain nga agkalikagum, ta agtalek nga adda sadiay ti asawana a mangipangag kenkuana.

Gagangay a marikna ni Pam a maay-ayat ken natalged iti panagasawana. Ngem masansan, uray awan gapgapuna, mariknana a saan a natalged ken di maay-ayat ket kasapulanna unay ti pammatalged ken pannakikadua.

Wen, punnuan ni Jerry ken ni Pam ti maysa ken maysa, ket adda bassit nagdumaanda. Dagiti pagdumaanda pataudenna ti nakaro a dida pagkinnaawatan, uray pay agpadada nga agin-innayat ken manangandingay. No maammuantayo ti panangmatmat ti tunggal maysa iti kasasaad nga immuna a naibaga, aniat’ makunada?

Ti Naawatanda iti Panangmatmatda

“Idi simmangpetak manipud iti trabaho, madlawko a naupay ni Pam,” kuna ni Jerry. “Impagarupko a no sisasagananton, ibagananto kaniak. Para kaniak bassit laeng ti parikut. Pinanunotko a no matulongak laeng a mangmatmat a saan a masapul a maupay ken nalaka laeng ti solusion, nasaysayaatton ti riknana. Pudno a nasaktanak, kalpasan nga immimdengak kenkuana, idi kinunana, ‘Pulos a dika dumdumngeg kaniak!’ Mariknak a kasla pabpabasolennak kadagiti amin a pannakapaayna!”

“Interamente a nakarigrigat daydi nga aldaw,” inlawlawag ni Pam. “Ammok a saan a basol ni Jerry. Ngem idi nakaragragsak a simmangpet, mariknak a dina ikankano ti pannakaupayko. Apay a dina dinamag no aniat’ mapaspasamak? Idi imbagak ti problema, impapanko nga ibagbagana a maagak, a nagbassitan a banag dayta. Imbes nga ibagana a maawatanna ti riknak, ni Jerry, ti manangrisut kadagiti parikut, imbagana ketdi no kasano a risuten ti problema. Diak kayat dagiti solusion, kayatko ti pannakipagrikna!”

Nupay adda kasla bassit a di pagkinnaawatan, agin-innayat unay ni Pam ken ni Jerry. Ania a pannakaawat ti tumulongto kadakuada nga ad-adda a mangiyebkas iti dayta?

Panangawat iti Panangmatmat ti Tunggal Maysa

Marikna ni Jerry a pannakibiang ti mangsaludsod ken Pam no aniat’ mapaspasamak, gapuna inaramidna laeng ti kayatna nga aramiden dagiti dadduma kenkuana. Inurayna nga agsao. Itan naupay ni Pam saan laeng a gapu iti problema no di ket gapu ta ni Jerry kasla dina ikankano ti kalkalikagumanna a panangandingay. Dina naawatan ti panagulimek ni Jerry a panangipakita iti panagraem​—impapanna dayta a di panangipateg. Idi nagsao ni Pam, nagimdeng ni Jerry a siuulimek. Ngem narikna ni Pam a talaga a di dumdumngeg kadagiti riknana. Kalpasanna, nangipaay ti solusion [ni Jerry], saan a pannakipagrikna. Impapanna daytoy nga: ‘Awan mamaay dagiti riknam; naarsagidka laeng. Di met aya naglakaan a risuten dayta nagbassitan a problema?’

Anian a naiduma koma dagiti bambanag no minatmatan ti tunggal maysa dagiti bambanag sigun iti panangmatmat ti sabali! Mabalin a kastoy koma ti napasamak:

Simmangpet ni Jerry ket nadlawna a naupay ni Pam. “Aniat’ mapaspasamak dungngo?” siaalumamay a dinamagna. Agsangiten, ket rinugianan ti nagsao. Saan nga ibagbaga ni Pam, “Basolmo ti isuamin!” wenno ipabigbig a saan nga umdas ti masapulanna. Inarakup ni Jerry ti asawana ket siaanus nga immimdeng. Idi nalpasen a nagsao, kinuna ni Jerry: “Ladingitek a mariribukka. Madlawko a naupayka unay.” Sumungbat ni Pam: “Agyamanak unay ta immimdengka. Nasaysayaaten ti riknak ta ammok a maawatannak.”

Nakalkaldaang ta imbes a risutenda dagiti parikutda, adu nga agassawa ti basta agdiborsion. Ti kurang a komunikasion ti dakes a mangdadael kadagiti adu a pagtaengan. Adda panagsusupiat a manggunggon kadagiti pamuon ti panagasawa. Kasano a mapasamak dayta? Ilawlawagto ti sumaganad nga artikulo no kasano a mapasamak ken no kasano a liklikan dayta.

Panangusig iti Supiat

MASAPUL nga iyebkas ti babai dagiti riknana. Tarigagayan ti lalaki ti mangipaay kadagiti solusion. Minilion a supiat dagiti agassawa iti adun a tiempo ti nalabit adut’ nagduduma a kasasaadda, ngem dagitoy ket nadumaduma laeng a bersion dagiti sumagmamano a kangrunaan a tema. No maawatan ti naiduma a panangmatmat wenno estilo ti pannakikomunikar ti asawayo nalabit ep-epenna dagitoy gumilgil-ayab nga apuy ti kabakiran tapno agbalin a bumegbeggang nga uging iti pagapuyan ti naragsak a pagtaengan.

“Dika Iturturayan ti Biagko!”

Ti kaadda ti dominante, managreklamo nga asawa nalabit pudno kadagiti adu a lallaki a makadlaw a kanayon a mabalbalakadan, makalkalikaguman, ken mababbabalaw. Bigbigen ti Biblia dagita a rikna, a kunkunana: “Dagiti ringringgor ti asawa a babai isuda ti kasla kankanayon a panagtedted.” (Proverbio 19:13) Nalabit adda kalikagum ti babai a pagkedkedan a siuulimek ti lalaki maigapu kadagiti rason a di ammo ti asawana. Gaput’ pagarupen ti babai a dina nangngeg, ibaganan ti aramidenna. Kumaro ti panagkedkedna. Managreklamo a babai ken madumduminaran a lalaki? Wenno dua a tao a di nasayaat ti komunikasionda?

Iti panangmatmat ti babai, maiyebkasna a naimbag ti ayatna iti asawana no mangipaay iti makatulong a balakad. Iti panangmatmat ni lakayna, isut’ manmandaran ken maibilbilang a nakapuy. Iti babai, ti panangibaga iti “Dika liplipatan ti portpoliom” ket ebkas ti panangipateg, a siguraduenna nga adda dagiti kasapulanna. Daytoy ipalagipna ti panangipukpukkaw ni nanangna kenkuana, “Intugotmo met laeng daydiay payongmo?”

Mabalin a siaalumamay a kunaen ti nabannogan a babai, “Kayatmo kadi ti mangan idiay restauran inton rabii?” a kaipapananna, “Dinak kadi ipan idiay restauran? Nabannogak unayen nga agluto.” Ngem gundawayan ti lalaki dayta a mangidayaw iti panaglutona ket ipilitna a kaykayatna ti lutona ngem ti lutuen ti sabali. Wenno marikna ti lalaki, ‘Ipapilitna manen ti kayatna!’ Ket, ti babai nalabit nasakit ti nakemna ket kunaenna iti bagina, ‘Apay ngamin a saludsodek pay?’

“Dinak Ay-ayaten!”

“Kasano a panunotenna dayta?” kuna ti naupay a lalaki. “Agtrabahoak, ipaayko ti gastosen, ken mangtedak pay kadagiti sabong kenkuana no dadduma!”

Nupay masapul a marikna ti isuamin a tao a maay-ayatda, masapul a maipanamnama a kanayon daytoy iti babai. Nalabit dina iyebkas daytoy, ngem nalabit mariknana nga isut’ kasla dadagsen, nangnangruna no ti binulan a panagkadawyanna ti mangupay iti apagbiit kenkuana. Kadagita nga okasion, nalabit agpakni ti lalaki, a panunotenna a masapul ni baketna ti tiempo nga agpaay iti bagina. Nalabit ipapan ti babai ti nakurang a kinasingedna a kas pammatalged iti pagam-amkanna​—dinak ay-ayatenen. Nalabit makapungtot kenkuana, a pilitenna a mangayat ken mangandingay kenkuana.

“Aniat’ Mapaspasamak, Honey?”

Nalabit ti panangtaming ti lalaki iti narikut a problema isut’ panangsapul iti naulimek a lugar a pangtingitinganna iti dayta. Nalabit madlaw ti babai ti danag ket paregtaenna a makisarita. Kasano man kasayaat dagitoy a panangikagumaan, nalabit ipapan ti lalaki dagitoy a pannakibiang ken panangpabain. No agpakni a mangpanunot iti parikutna, tumaliaw ket makitana ti nasungdo nga asawana a sumursurot kenkuana. Kanayon a mangngegna ti timekna: “Honey, naimbagka met laeng? Aniat’ mapaspasamak? Pagsaritaanta man dayta.”

No awan ti sungbat, nalabit masaktan ti babai. No adda parikutna, kayatna nga ibaga dayta kenkuana. Ngem ti ay-ayatenna a lalaki dina kayat nga ipakaammo dagiti riknana. “Siguro dinak ay-ayatenen” nalabit kunana. Gapuna no sumangpeten ti lalaki manipud iti nagpaknianna, a mapneken iti napanunotna a solusion, saanen a ti maseknan nga asawa ti masangpetanna no di ti asawa a sisasagana a mangkarit kenkuana iti panangilaksidna kenkuana.

“Pulos a Dika Dumdumngeg Kaniak!”

Kasla minamaag ti pammabasol. Para iti lalaki kasla ti laeng aramidenna isut’ umimdeng. Ngem bayat ti panagsao ti asawana, marikna ti babai a maus-usig dagiti saona babaen iti computer a mangsolsolbar iti matematika. Mapatalgedan dagiti pagarupna, no kunaento ti lalaki, iti tengnga ti panagsaona: “Bueno, apay a dika . . . ?”

No umadani ti babai iti asawana nga adda parikutna, masansan a di mangpabpabasol wenno mangsapsapul iti solusion kenkuana. Tarigagayanna unay ti mannakipagrikna nga umimdeng, saan laeng a kadagiti paspasamak, no di ket dagiti riknana iti dayta. Ket saan a balakad ti tarigagayanna, no di ti pammatalged kadagiti riknana. Daytat’ gapuna nga adu a naimbag-panggepna a lalaki ti namagpungtot idi kinunana: “Dungngo, saan koma a kastat’ riknam. Saan met a serioso dayta.”

Masansan, inanamaen dagiti tattao a mabasa ti assawada ti pampanunotenda. “Agassawakamin iti 25 a tawen,” kinunat’ maysa a lalaki. “No dina ammo ti kayatko agingga ita, nalabit awan panangipategna wenno di mangikankano.” Kuna ti maysa nga autor iti librona maipapan iti relasion ti panagasawa: “No di ibaga dagiti agassawa ti kayatda ket kanayon a babalawenda ti maysa ken maysa iti napalabes a gundawayda, awan duadua a mapukaw ti panaginnayat ken panagtinnulong. Sublaten daytan . . . ti panagsalisal, nga ipilit ti tunggal pareha nga ipaay ti sabali ti kasapulanna.”

“Iresponsableka Unay!”

Nalabit di ibagbaga a direkta ti babai dayta iti asawana, ngem ipamatmatna dayta iti timekna. “Apay a nakaladladawka?” mabalin a panagdamag laeng. Nupay kasta, ti panagkusilapna ken panagbannikesna ipamatmatna iti asawana: “Sika, pinagdanagnak. Apay a dika immawag? Awan konsiderasionmo! Ita naperdin ti pangmalem!”

Umiso met ketdi ti babai no maipapan iti pangmalem. Ngem no adda panagsinnungbat, agpeggad met kadi ti relasionda? “Kaaduan a supiat mapasamak saan a gapu ta di agtunos ti dua a tattao, no di ket marikna ti lalaki a di anamongan ti babai ti panangmatmatna wenno di anamongan ti babai ti ibagbaga ti lalaki,” kuna ni Dr. John Gray.

Dadduma kunaenda nga idiay pagtaengan siwayawaya koma ti maysa a mangibaga iti tarigagayanna a di malaplapdan. Ngem ti nalaing a makikomunikar sapulenna ti panagtunos ken panagkapia, a panunotenna ti rikna ti umim-imdeng kenkuana. Mabalin nga idiligtayo ti kasta a panagsao iti panangipaay iti asawayo iti sangabaso a nalamiis a danum a maisupadi iti panangisabuag iti dayta iti rupana. Mapagdumatay dayta iti pamay-an ti pannakaisaona.

Ti panangiyaplikar kadagiti sasao ti Colosas 3:12-14 pukawenna ti panagsupiat ket mangiturong iti naragsak a pagtaengan: “Kawesanyo ti bagbagiyo kadagiti nadungngo a panagayat ti pannakipagrikna, kinamanangaasi, kinapakumbaba iti panagpampanunot, kinaalumamay, ken mabayag a panagitured. Itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa ken sibubulos a pakawanen ti maysa ken maysa no ti asinoman adda pangidarumanna iti sabali. Kas iti sibubulos a panangpakawan ni Jehova kadakayo, kasta met ti aramidenyo. Ngem, malaksid kadagitoy amin a bambanag, kawesanyo ti bagbagiyo iti ayat, ta isu ti naan-anay a singgalut ti panagkaykaysa.”

[Ladawan iti panid 9]

Ikalkalintegan ti lalaki dagiti kinapudno, ikalkalintegan ti babai dagiti riknana

Naragsak a Pagtaengan​—Sadiay Agkaykaysa ti Dua

NO MANGIBANGONKAYO iti nabileg, natalged, nagin-awa a pagtaengan, ania a materiales ti usarenyo? Kayo? Ladrilio? Bato? Adtoy ti irekomendar ti libro ti Biblia a Proverbio: “Gapu iti kinasirib mapatakder ti balay, ket gapu iti pannakaawat mapasingkedan. Ket gapu iti pannakaammo dagiti silsiled mapnodanto iti amin a napateg ken makaay-ayo a kinabaknang.” (Proverbio 24:3, 4) Wen, masapul ti sirib, pannakaawat, ken pannakaammo a mangbangon iti naragsak a pagtaengan.

Asino ti mangibangon? “Ti pudno a masirib a babai bangonenna ti balayna, ngem ti maag purienna kadagiti im-imana met laeng.” (Proverbio 14:1) Pudno met dayta iti masirib a lalaki a makakita nga adda kadagiti im-imana ti panangaramid a nabileg ken naragsak wenno nakapuy ken nakalkaldaang ti panagasawana. Ania dagiti mangparagsak iti dayta? Makapainteres unay ta dagiti singasing dagiti dadduma a moderno a manangbalakad iti panagasawa maipada la unay iti awan inggana a kinasirib ti Sao ti Dios, a naisurat rinibribu a tawen a napalabasen.

Panagimdeng: “Ti pudno a panagimdeng ti maysa kadagiti kasayaatan a komplimento a maipaayyo iti sabali a tao ket napateg iti panangibangon ken panangtaginayon iti nasinged a relasion,” kuna ti maysa a libro maipapan iti panagasawa. “Ti lapayag ti masirib agsapul iti pannakaammo,” kuna ti Proverbio. (Proverbio 18:15) Yantangay saan a makita dagiti dumdumngeg a lapayag a kas iti simumulagat a mata wenno nakanganga a ngiwat, kasano a maipakitayo iti asawayo a talaga nga agim-imdengkayo? Maysa a pamay-an isu ti panangipanayag, wenno talaga a panagimdeng.​—Kitaenyo ti kahon iti baba.

Panagbalin a napudno ken nasinged: “Busoren ti kulturatayo ti panagbalin a napudno,” kuna ti libro a One to One​—Understanding Personal Relationships. “Naisuro idi ubingtay pay a biangantayo ti ar-aramidtayo​—nalimed no maipapan iti kuarta, kapanunotan, rikrikna, . . . aniaman a personal a banag. Saan a basta maidian daytoy a nasursuro, uray no ‘makiinnayattayo.’ Malaksid no ikagumaanyo ti agbalin a napudno, saan a rumang-ay ti kinasinged.” “No awan ti panagbibinnalakad, dagiti gandat mawasda,” kuna ti Proverbio, “ngem kadagiti agiinnuman adda ni sirib.”​—Proverbio 13:10; 15:22.

Kinasungdo ken panagtalek: Agkari dagiti agassawa iti sanguanan ti Dios nga agbalinda a nasungdo. No agtalek dagiti agassawa a tunggal maysa masapul a nasungdo iti sabali, malapdan ti ayat ti panaginap, kinatangsit, pannakisalisal, panangpampanunot a gun-odenna ti kalinteganna.

Panagrinnaman: Tumibker ti relasion no agrinnaman kadagiti kapadasan. Di agbayag makalaganton ti agassawa iti napateg nga abel iti historia nga ipateg ti tunggal maysa. Didanto pulos a mapanunot a dadaelen dayta a singgalut ti pannakipagayam. “Adda gayyem a nadekdekket ngem kabsat.”​—Proverbio 18:24.

Kinamanangaasi ken kinadungngo: Ti kinaasi pabassitenna ti supiat ken pakapuyenna ti kinatangsit. Ti panangaasi, no naigaeden, agtalinaed uray no masair bayat ti panagsupiat, iti kasta pabassitenna ti pannakadangran. Ti kinadungngo pataudenna ti nabara a kasasaad a pakaparang-ayan ti ayat. Nupay narigat nga iyebkas nangnangruna ti lalaki ti dungngo, kuna ti Biblia: “Ti mamagbalin iti maysa a tao a pagrayuan isu ti naayat a kinamanangaasi[na].” (Proverbio 19:22) Maipapan iti naimbag nga asawa a babai, “ti linteg ti naayat a kinamanangaasi adda iti dilana.”​—Proverbio 31:26.

Kinapakumbaba: Ti kinapakumbaba ket maysa a pangsumang iti sabidong ti kinatangsit, tignayenna ti dagus a panagpakawan ken masansan a panangiyebkas iti panagyaman. Ania ngay no talaga a dika ammo ti naibaga a basolmo? Apay a dika ibaga a siaalumamay, “Ladingitek ta naupayka unay”? Ipakita a maseknankayo iti kinasensitibo ti asawayo, ket kitaenyo a dua no kasano nga aturen ti biddut. “Pakaidayawan ti maysa a tao ti iyiikayna iti ringgor.”​—Proverbio 20:3.

Panagraem: “Ti kangrunaan a sao iti panangbigbig ti nagdumaan ti tunggal maysa ken panagkadua a mangrisut isu ti panagraem. Ti napateg iti maysa nalabit saan a napateg iti sabali. Nupay kasta, tunggal maysa kanayon a mabalin a raemenna ti panangmatmat ti sabali. (Keeping Your Family Together When the World Is Falling Apart) “Gapu iti kinatangsit patauden ti maysa ti riri, ngem kadagiti agiinnuman adda ni sirib.”​—Proverbio 13:10.

Panagpakatawa: Mapukaw ti kakaruan a pannakaburibor no agdanggaykayo nga agkatawa. Isaknapna ti singgalut ni ayat ket bang-aranna ti rurod a masansan a mangdadael ti nalawag a panagpanunot. “Ti naragsak a puso paisemenna ti rupa.”​—Proverbio 15:13.

Pannangted: Sukimatenyo dagiti bambanag nga apresiarenyo iti asawayo ket siwawadwad a mangipaay kadagiti pammadayaw. Dagitoy a bambanag mabalin a mangiyegda iti dakdakkel a ragsak ngem ti napateg a pagan-anay wenno sabsabong. Siempre, makagatangkay pay laeng wenno makaaramid kadagiti naimbag a bambanag para iti maysa ken maysa. Ngem “ti kadakkelan a sagut a maipaayyo,” kuna ti libro a Lifeskills for Adult Children, “saan a dagiti material a bambanag.” Dagitoy dagiti ebkas iti panagayat ken panangipateg, ti pammaregta, ken tulongyo.” “Ti sao a maitutop ti pannakaisaona kas la mansanas a balitok a nabungon iti iniket a pirak.”​—Proverbio 25:11.

No dagitoy a kualidad maipadisda kadagiti banag a pagbangon iti relasion ti agassawa, ngarud ti komunikasion isu ti semento a mamagdekket kadakuada. Gapuna, aniat’ maaramid dagiti agassawa no rumsua dagiti di pagkinnaawatan? “Imbes a pakisupiatan ti naiduma a panangmatmat ti asawayo, . . . matmatanyo ida kas gubuayan iti pannakaammo. . . . Dagiti kasasaad ti inaldaw a biag agbalinda a nabaknang a gubuayan ti impormasion,” kuna ti libro a Getting the Love You Want.

Matmatanyo ngarud ti di panagkinnaawatan a napateg a gundaway a pakagun-odanyo iti pannakaawat iti inay-ayatyo imbes a pananggargari iti riri. Agkaduakayo a mangawat ti karit a mangrisut iti di pagkinnaawatan nga agturong iti natalna a panagtunos, iti kasta pabilgenyo dagiti singgalut, patibkerenyo ti ayat a mamagkaykaysa kadakayo a dua.

Makita ni Jehova a Dios ti kasta unay a kinapintas ti panagtinnulong isu nga inramanna dayta iti panamarsuana​—iti panangipaay-pananggun-od a siklo ti oksihena kadagiti mula ken ayup, ti panagrikos dagiti nailangitan a bagi, ti panagtinnulong dagiti insekto ken dagiti sabong. Kasta met, iti panagasawa, adda nabara a siklo ti panangipanamnama ti lalaki iti ayatna iti asawana, iti sao ken aramid, ket ti managtalek, naayat a babai sumurot nga addaan pannakapnek iti panangidaulona. Gapuna, pudno nga agbalin a maymaysa dagiti dua, a mangiyeg iti rag-o iti maysa ken maysa ken iti Namunganay iti panagasawa, ni Jehova a Dios.