Assawa a Lallaki ken Assawa a Babbai​—Pudno Kadi a Nagduma ti Panagsasaoda?

IPAPANTAYON a simrek ni Bill iti opisina ni Jerry a padayusdos ti pagnana a kasta unay ti danagna. Siaasi a minatmatan ni Jerry ti gayyemna ket inurayna nga agsao. “Diak ammo no mairingpasko daytoy a tulagan iti negosio,” insennaay ni Bill. “Nakaad-adu dagiti parikutna, ket ap-apuraennak ti administrasion.” “Aniat’ pakadanagam Bill?” kuna ni Jerry a buyogen ti panagtalek. “Ammom, sika ti kalaingan a mangtaming iti trabaho, ket ammo ti administrasion dayta. Dika agapura. Parikut kadi dayta? Idi laeng napan a bulan . . . ” Imbinsabinsa ni Jerry dagiti nakakatkatawa a sinagabana ket di nagbayag pimmanawen ti gayyemna iti opisina nga agkatkatawa ken nabang-aran. Maragsakan a tumulong ni Jerry.

Ken ipapantayo met nga idi simmangpet iti balay iti dayta a malem, dagus a nadlaw ni Jerry a ti asawana, ni Pam, ket naupay met. Isut’ kinablaawanna a siraragsak ket kalpasanna naguray nga ibagana ti nakaupayanna. Kalpasan ti makapadanag a panagulimek, impeksana: “Diakon makaibtur! Nauyong ti baro a bossko!” Pinagtugaw ni Jerry, sinallabayna, ket kinunana: “Honey, dika maupay. Kitaem, trabaho laeng dayta. Kasta laeng dagiti boss. Uray met ti bossko kasta unay ti panagungetna ita nga aldaw. Ngem no dikan makaibtur, agikkatkan.”

“Dika pay maseknan iti riknak!” dagus a simmungbat ni Pam. “Pulos a dika dumdumngeg kaniak! Diak mabalin ti agikkat! Di umdas ti masapsapulam!” Nagturongen idiay kuarto tapno agsangit iti kasta unay. Nagtakder ni Jerry iti ruangan ti kuarto a nasdaaw, a pampanunotenna no aniat’ napasamak. Apay a sabali ti tignayna kadagiti sasao a pangliwliwa ni Jerry?

Gapu Kadi iti Nagdumaan ti Lallaki ken Babbai?

Dadduma kunaenda a maysa laeng a simple a kinapudno ti nagdumaan dagitoy nga ilustrasion: Lalaki ni Bill; babai ni Pam. Patien dagiti managsirarak iti panagsasao a dagiti parikut iti komunikasion ti agassawa ket masansan a gapu iti katatao. Dagiti libro a You Just Don’t Understand ken Men Are From Mars, Women Are From Venus itandudoda ti teoria a dagiti lallaki ken babbai, nupay pareho ti pagsasaoda, adda naisangsangayan a nagdumaan ti estilo ti komunikasionda.

Awan duadua, idi pinarsua ni Jehova ti babai manipud iti lalaki, isut’ saan laeng a maysa a naidumat’ bassit a modelo. Ti lalaki ken babai ket nagsayaatan ken nairanta ti pannakadisenioda a mangan-anay iti maysa ken maysa​—iti pisikal, emosional, mental, naespirituan. Inayonyo kadagitoy naisigud a nagdumaan dagiti rigat ti panangpadakkel ken kapadasan ti tunggal maysa ken ti pannakapatanor dagiti tattao babaen iti kultura, aglawlaw, ken ti panangmatmat ti kagimongan iti kinalalaki wenno kinababai. Gapu kadagitoy nga impluensia, nalabit posible nga ilasin dagiti dadduma a pamay-an ti pannakikomunikar dagiti lallaki ken babbai. Ngem ti narigat a masarakan a “kababalin ti lalaki” wenno “kababalin ti babai” nalabit masarakan laeng kadagiti panid dagiti libro ti sikolohia.

Gagangay a sensitibo dagiti babbai, ngem adu a lallaki ti naalumamay iti pannakilangenda kadagiti tao. Ad-adda a nainkalintegan dagiti lallaki, ngem masansan a nalalaing, manangtingiting dagiti babbai. Gapuna nupay imposible nga ilasin ti maysa a kababalin a kababalin laeng ti lalaki wenno kababalin laeng ti babai, sigurado ti maysa a banag: Napateg ti pannakaawat iti panangmatmat ti sabali iti natalna a panagkadua ken ti pannakisupiat, nangnangruna iti panagasawa.

Ti inaldaw a karit iti komunikasion ti lalaki-babai iti panagasawa ket nakarikrikut. Paneknekan ti adu a mannakaawat nga asawa a lallaki a ti kasla nakasimsimple a saludsod a “Magustuam kadi ti ayus ti buokko?” mabalin a pagtaudan dagiti riri. Adu a nataktika nga asawa a babbai nasursuroda ti saan unay nga agsalsaludsod iti, “Apay a dika laengen agdamag?” no matikaw ti asawada iti panagbiaheda. Imbes a tagibassiten ti kasla naisangsangayan nga ugali ti asawa ken salimetmetan ti ugalitayo gapu ta “daytat’ nakairuamantayo,” dagiti agin-innayat a pareha sukimatenda ti kasasaad. Saan a panangsukimat daytoy iti estilo ti komunikasion ti tunggal maysa no di ket maysa a nabara a panangmatmat iti adda iti puso ken isip ti tunggal maysa.

Yantangay naisangsangayan ti tunggal tao, kasta met ti panagtipon ti dua a tao iti panagasawa. Saan laeng a naiparna ti panagtipon ti isip ken puso no di ket masapul ti kinagaget gapu iti natauan a kinaimperpektotayo. Kas pangarigan, nalaka nga ipapan a matmatan ti dadduma dagiti bambanag a kas iti panangmatmattayo. Masansan nga ipaaytayo dagiti kasapulan dagiti dadduma a kas iti tarigagayantayo a panangipaayda kadatayo, a nalabit padpadasentayo a suroten ti Nabalitokan a Linteg, “Isuamin a bambanag, ngarud, a kayatyo nga aramiden kadakayo dagiti tattao, masapul a kasta met ti aramidenyo kadakuada.” (Mateo 7:12) Ngem, di kayat a sawen ni Jesus a ti tarigagayanyo ket naimbagen kadagiti dadduma. Imbes ketdi, tarigagayanyo nga ipaay ti dadduma ti kasapulanyo wenno tarigagayyo. Isu nga itdenyo ti kasapulanda. Napateg daytoy nangnangruna iti panagasawa, ta inkari ti tunggal maysa nga ipaayna a naan-anay, no mabalin, ti kasapulan ti asawana.

Nagkinnari da Pam ken Jerry. Ket nakaragragsak ti panagtiponda iti dua a tawen. Ngem, nupay mariknada nga agam-ammoda a naimbag, tumaud no dadduma dagiti kasasaad a mangipakita iti lumawlawa a kinakurang ti komunikasion a saan a mapunitan babaen dagiti naimbag a panggep. “Ti puso ti masirib isurona ti ngiwatna,” kuna ti Proverbio 16:23. Wen, ti tulbek isu ti panagkinnaawatan. Kitaentayo no aniat’ luktan dayta para ken Jerry ken Pam.

Ti Panangmatmat ti Maysa a Lalaki

Agtrabaho ni Jerry iti mannakisalisal a lubong a sadiay agsaad ti tunggal tao iti urnos ti kagimongan, babaonen man wenno natan-ok iti naituding a kasasaad. Ipasdek ti komunikasion ti saad, kabaelan, kinalaing, wenno pategna. Napateg kenkuana ti wayawayana. Gapuna no namandar ti panangibaon, agkedked ni Jerry. Isut’ pagalsaen ti narigat a maawatan a mensahe a “Dika ar-aramiden ti trabahom,” uray no nainkalintegan ti kalikagum.

Kangrunaanna agdamag ni Jerry kadagiti impormasion. Pagay-ayatna ti makisarita maipapan kadagiti kinapudno, kapanunotan, ken dagiti baro a bambanag a naadalna.

No umim-imdeng, mammano a singaen ni Jerry ti agsasao, uray pay iti bassit laeng a tignay, kas iti “ah-aah, wen,” ta aw-awatenna ti impormasion. Ngem no di umanamong, supiatenna, nangnangruna no gayyemna. Ipakita dayta nga isut’ interesado iti ibagbaga ti gayyemna, a suksukimatenna dagiti amin a posibilidad.

No adda parikut ni Jerry, kaykayatna a risuten a bukodna. Gapuna agpakni. Wenno nalabit agdibersion tapno temporario a mailiwliwagna ti parikutna. Salaysayenna laeng dayta no agpabalakad.

No adda tao nga umay ken Jerry nga addaan ti parikut a kas ken Bill, mabigbig ni Jerry a trabahona ti tumulong, nga annadanna a saan a marikna ti gayyemna a dina kabaelan. Gagangay nga iramanna dagiti parikutna iti balakad tapno marikna ti gayyemna a saan nga isu laeng ti addaan parikut.

Pagay-ayat ni Jerry ti makiraman iti ar-aramid dagiti gagayyem. Kenkuana, ti panagkakadua kaipapananna ti panagkakadua nga agaramid kadagiti bambanag.

Para ken Jerry ti pagtaengan ket pagkamangan iti ruar ti pagtrabahuan, lugar a sadiay din masapul a paneknekanna ti bagina, a sadiay isut’ maawat, mapagtalkan, maay-ayat, ken maapresiar. Nupay kasta, masansan met a kasapulan ni Jerry ti panagbukbukod. Nalabit saan met a gapu ken ni Pam wenno aniaman a naaramidna. Kayatna laeng ti agbukbukod. Marigatan ni Jerry a mangipudno kadagiti pagam-amkan, pakadanagan, ken pakarigatanna iti asawana. Dina kayat a pagdanagen. Rebbengenna ti mangaywan ken mangsalaknib kenkuana, ken masapul nga agtalek ni Pam nga aramidenna ti kasta. Nupay tarigagayan ni Jerry ti panangandingay, dina kayat ti maay-ay. Iparikna dayta kenkuana nga awan kabaelan wenno mamaayna.

Panangmatmat ti Maysa a Babai

Matmatan ni Pam ti bagina nga adda iti kagimongan a naisinggalut kadagiti dadduma. Kenkuana napateg nga ipasdek ken pabilgen ti singgalut dagitoy a relasion. Napateg ti pannakisarita a mangpataud ken mangpatalged iti kinasinged.

Gagangayen nga agpannuray ni Pam. Mariknana a maay-ayat no ammuen ni Jerry dagiti panangmatmatna sakbay a mangaramid ti pangngeddeng, ngem kayatna nga isut’ mangidaulo. No ni Pam ti mangeddeng, agkonsulta iti asawana, saan a tapno ibagana kenkuana ti aramidenna, no di ket tapno ipakitana ti kinasinged ken panagpannurayna kenkuana.

Marigatan ni Pam a mangibaga a direkta iti kayatna. Dina kayat ti agreklamo ken Jerry wenno mangiparikna kenkuana nga isut’ saan a naragsak. Imbes ketdi, agpadlaw wenno agisingasing.

No makisao ni Pam, mariro kadagiti babassit a banag ket nakaad-adu ti saludsodna. Gagangay daytoy gapu iti kinasensitibo ken nakaro nga interesna kadagiti tao ken pannakirelasion.

No umimdeng ni Pam, agtuken, agtang-ed, wenno agimtuod tapno ipakitana a dengdenggenna ti agsasao ken maseknan iti ibagbagana.

Ikagkagumaanna nga ammuen no ania ti kasapulan dagiti tattao. Ti itutulong uray no di makalikaguman ket nagsayaatan a pamay-an ti panangipakita iti ayat. Tarigagayanna a nangnangruna a tulongan ti asawana a rumang-ay.

No adda problema ni Pam, madanagan iti kasta unay. Masapul nga agsao, saan a tapno mangbiruk iti solusion, no di ket tapno iyebkas dagiti riknana. Masapul a maammuanna nga adda makaawat ken mangipateg. No makapungtot, dagus nga agsao iti makasair. Barengbareng met ketdi ti panagkunana: “Pulos a dika dumdumngeg kaniak!”

Ti kasingedan a gayyem ni Pam idi ubing pay dina kadua a mangaramid kadagiti bambanag no di ket isut’ pangipudnuanna kadagiti isuamin a banag. Gapuna iti panagasawa ad-adda nga interesado iti maysa a napasnek a dumngeg a mabalin a pangipeksaanna kadagiti riknana ngem kadagiti ar-aramid iti ruar ti pagtaengan.

Ti pagtaengan isut’ lugar a mabalin a pagsaritaan ni Pam a di mababbabalaw. Di agkedked a mangipalgak kadagiti pagam-amkan ken parikutna ken ni Jerry. No masapulna ti tulong, di mabain nga agkalikagum, ta agtalek nga adda sadiay ti asawana a mangipangag kenkuana.

Gagangay a marikna ni Pam a maay-ayat ken natalged iti panagasawana. Ngem masansan, uray awan gapgapuna, mariknana a saan a natalged ken di maay-ayat ket kasapulanna unay ti pammatalged ken pannakikadua.

Wen, punnuan ni Jerry ken ni Pam ti maysa ken maysa, ket adda bassit nagdumaanda. Dagiti pagdumaanda pataudenna ti nakaro a dida pagkinnaawatan, uray pay agpadada nga agin-innayat ken manangandingay. No maammuantayo ti panangmatmat ti tunggal maysa iti kasasaad nga immuna a naibaga, aniat’ makunada?

Ti Naawatanda iti Panangmatmatda

“Idi simmangpetak manipud iti trabaho, madlawko a naupay ni Pam,” kuna ni Jerry. “Impagarupko a no sisasagananton, ibagananto kaniak. Para kaniak bassit laeng ti parikut. Pinanunotko a no matulongak laeng a mangmatmat a saan a masapul a maupay ken nalaka laeng ti solusion, nasaysayaatton ti riknana. Pudno a nasaktanak, kalpasan nga immimdengak kenkuana, idi kinunana, ‘Pulos a dika dumdumngeg kaniak!’ Mariknak a kasla pabpabasolennak kadagiti amin a pannakapaayna!”

“Interamente a nakarigrigat daydi nga aldaw,” inlawlawag ni Pam. “Ammok a saan a basol ni Jerry. Ngem idi nakaragragsak a simmangpet, mariknak a dina ikankano ti pannakaupayko. Apay a dina dinamag no aniat’ mapaspasamak? Idi imbagak ti problema, impapanko nga ibagbagana a maagak, a nagbassitan a banag dayta. Imbes nga ibagana a maawatanna ti riknak, ni Jerry, ti manangrisut kadagiti parikut, imbagana ketdi no kasano a risuten ti problema. Diak kayat dagiti solusion, kayatko ti pannakipagrikna!”

Nupay adda kasla bassit a di pagkinnaawatan, agin-innayat unay ni Pam ken ni Jerry. Ania a pannakaawat ti tumulongto kadakuada nga ad-adda a mangiyebkas iti dayta?

Panangawat iti Panangmatmat ti Tunggal Maysa

Marikna ni Jerry a pannakibiang ti mangsaludsod ken Pam no aniat’ mapaspasamak, gapuna inaramidna laeng ti kayatna nga aramiden dagiti dadduma kenkuana. Inurayna nga agsao. Itan naupay ni Pam saan laeng a gapu iti problema no di ket gapu ta ni Jerry kasla dina ikankano ti kalkalikagumanna a panangandingay. Dina naawatan ti panagulimek ni Jerry a panangipakita iti panagraem​—impapanna dayta a di panangipateg. Idi nagsao ni Pam, nagimdeng ni Jerry a siuulimek. Ngem narikna ni Pam a talaga a di dumdumngeg kadagiti riknana. Kalpasanna, nangipaay ti solusion [ni Jerry], saan a pannakipagrikna. Impapanna daytoy nga: ‘Awan mamaay dagiti riknam; naarsagidka laeng. Di met aya naglakaan a risuten dayta nagbassitan a problema?’

Anian a naiduma koma dagiti bambanag no minatmatan ti tunggal maysa dagiti bambanag sigun iti panangmatmat ti sabali! Mabalin a kastoy koma ti napasamak:

Simmangpet ni Jerry ket nadlawna a naupay ni Pam. “Aniat’ mapaspasamak dungngo?” siaalumamay a dinamagna. Agsangiten, ket rinugianan ti nagsao. Saan nga ibagbaga ni Pam, “Basolmo ti isuamin!” wenno ipabigbig a saan nga umdas ti masapulanna. Inarakup ni Jerry ti asawana ket siaanus nga immimdeng. Idi nalpasen a nagsao, kinuna ni Jerry: “Ladingitek a mariribukka. Madlawko a naupayka unay.” Sumungbat ni Pam: “Agyamanak unay ta immimdengka. Nasaysayaaten ti riknak ta ammok a maawatannak.”

Nakalkaldaang ta imbes a risutenda dagiti parikutda, adu nga agassawa ti basta agdiborsion. Ti kurang a komunikasion ti dakes a mangdadael kadagiti adu a pagtaengan. Adda panagsusupiat a manggunggon kadagiti pamuon ti panagasawa. Kasano a mapasamak dayta? Ilawlawagto ti sumaganad nga artikulo no kasano a mapasamak ken no kasano a liklikan dayta.