Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Makapagragragsakak?

“Patiek nga adu a makaparagsak a bambanag ti ar-aramidenmi. Iti kongregasionmi, talaga nga ikagkagumaanmi ti aglalangen. Makagunggona ti panagraragsakmi. Saan a kasta ti makuna ti kaaduan nga ubbing iti lubong.”​—Jennifer.

PANAGPALPALIWA​—pasaray kasapulan dayta ti tunggal tao. Kuna ti The World Book Encyclopedia a mabalin a makaaramid pay ketdi ti panagpalpaliwa iti “napateg a tulong iti salun-at ti panunot ken bagi ti maysa a tao.” Ket no kuna a mismo ti Biblia nga adda “panawen ti panagkatawa,” a kaipapananna, ti tiempo a paragsaken ti maysa ti bagina!​—Eclesiastes 3:1, 4.a

Nagtaud ti sao a “panagpalpaliwa” iti Latin a termino a kaipapananna “mangpabaro, mangisubli, mangpabang-ar.” (Webster’s New Collegiate Dictionary) Nakalkaldaang a kunaen nga adu kadagiti banag a “pagragsakan” dagiti agtutubo nga aramiden​—kas iti nalaaw a panagdadaya wenno panangabuso iti droga ken arak, wenno pannakiraman iti maiparit a sekso​—ti saan a pulos a makapabang-ar, no di ket makadangran. Agpayso ngarud a makakarit ti panagbirok kadagiti mangliwliwa nga aramid nga agpadpada a makaparagsak ken makagunggona. Ngem kas ken ni Jennifer, a naadaw iti pangrugian, mabalin nga aramiden dayta!

Sangsangkamaysa a Panangaramid iti Bambanag

Nabiit pay a pinagsaludsodan ti Agriingkayo! ti sumagmamano nga agtutubo maipapan itoy a tema. Kaaduan ti nagkuna a tagtagiragsakenda ti panagtitiponda a kadua ti dadduma nga agtutubo. Kasta met kadi ti riknam​—ngem masansan a masarakam ti bagim a di man la maawis? Apay ngarud a saan a sikan ti mangyun-una? Kas pagarigan, kuna ti maysa a balasang nga agnagan Leigh a taga South Africa: “No magagaranak nga agbuya iti sine, teleponuak ti maysa kadagiti gagayyemko, sa ipadamagmi dayta iti dadduma a gagayyemmi.” Masansan a buyaenda ti nasapa a pannakaipabuya ti sine. Kalpasanna, dagasen ida dagiti nagannak kadakuada, ket agkakaduada a mangan iti maysa a lokal a restawran.

Mangted met dagiti isports kadagiti gundaway agpaay iti makapasalun-at a panagehersisio ken makagunggona a pannakilangen. (1 Timoteo 4:8) Kuna ni agtutubo a Roelien: “Umuna, ipakadak iti pamiliak ti kayatko a papanan, ket kalpasanna, mangawiskami iti bassit a grupo a makikadua kadakami.” Kinapudnona, natakuatan dagiti Kristiano nga agtutubo ti adu a nakaay-ayat ken makagunggona nga isports a mabalinda a pakipasetan a kadua ti sabsabali: panag-skating, panagbisikleta, panag-jogging, ken panagay-ayam iti tennis, baseball, soccer, ken volleyball, tapno inaganan laeng ti sumagmamano.

Saan, di kasapulan a busbosem ti adu a kuarta wenno gumatang iti nangina nga alikamen tapno agragragsak. “Dakam kadagiti nagannak kaniak ken gagayyem ti nakabusbosen iti adu a nararagsak nga oras a magna kadagiti kabangibang a bantay ken luglugar a let-ang,” kuna ti maysa a Kristiano a babai. “Ti la kaaddakon iti ruar a mangtagtagiragsak iti presko nga angin a kadua dagiti naimbag a gagayyemko ket makaparagsak unay!”

Makapabileg a Sosial a Panagtataripnong

Para iti adu nga agtutubo, nupay kasta, ti panagragragsak kaipapananna ti idadar-ay kadagiti sosial a panagtataripnong. “Tagtagiragsakenmi nga awisen dagiti gagayyem tapno mangan ken dumngeg iti musika,” kuna ni agtutubo nga Aveda. Maiwayaan dagiti Kristiano dagiti sosial a panagtataripnong. Timmabuno ni Jesu-Kristo a mismo kadagiti espesial a pannangan, kasaran, ken dadduma a sosial a panagtataripnong. (Lucas 5:27-29; Juan 2:1-10) Tinagiragsak met dagiti nagkauna a Kristiano dagiti okasion a nakapagtataripnongda agpaay iti pannangan ken makapabileg a panaglalangen.​—Idiligyo ti Judas 12.

No ipalubos dagiti dadakkelmo a mangangayka iti maysa a taripnong, aniat’ aramidem tapno maliklikan dagiti parikut ken masiguradom a maragsakan ti amin? Ti naannad a panagplano ti tulbek. (Proverbio 21:5) Tapno iyilustrar: Nainsiriban nga awisem laeng ti kaadu dagiti gagayyemmo a kabaelam nga iwanwan. Saan unay nga agbalin nga “aglablabes,” wenno “nalaaw a padaya” dagiti babassit a panagtataripnong.​—Galacia 5:21; Byington.

Napakdaaran dagiti Kristiano idi umuna a siglo a liklikanda ti makipulapol kadagidiay “magmagnada a di siuurnos.” (2 Tesalonica 3:11-15) Ket ti sigurado a pamay-an a mangdadael iti panagtataripnong ita isut’ panangawis kadagiti agtutubo nga agdindinamag a naariwawa ken di makontrol. Nupay kayatmo a pagannadan no asino ti awisem, dika limitaran iti isu met la a gunglo dagiti gagayyemmo. ‘Lumawaka,’ ket makiam-ammoka iti sabsabali, agraman kadagiti natataengan, iti kongregasion.​—2 Corinto 6:13.

Agpameriendakanto kadi? No kasta, di kasapulan a nalabor wenno nanginada tapno maragsakan dagiti sangailim. (Lucas 10:38-42) “No dadduma, adda rabii a mangankami iti pizza,” kuna ni Sanchia, balasang a taga South Africa. Masansan nga agboluntarionto dagiti sangaili a mangitugot iti sumagmamano a taraon.

Ania ti sumagmamano a banag a mabalinmo nga aramiden no adda panagtataripnong​—malaksid ti basta panagbuya iti TV, panagdengngeg iti musika, wenno panagsasarita? “Kadawyanna a nasaksakbay nga iplanomi ti rabii,” kuna ni Sanchia. “Agay-ayamkami wenno adda agtokar iti piano, tapno makapagkantakami a sangsangkamaysa.” Kuna ti maysa nga agtutubo nga Africano nga agnagan Masene: “No dadduma agay-ayamkami iti kard, draughts [checkers], ken chess.”

Kinuna ni Jennifer, ti naadaw itay, iti Agriingkayo!: “Adda panglakayen iti kongregasionmi a mangawis kadakami nga agay-ayam kadagiti burburtia iti Biblia. Masapul a nalaingka iti Biblia tapno makapagay-ayamka a naimbag.” Sinaludsodan ti pannakabagi ti Agriingkayo! ti dadduma pay nga agtutubo: “Ibilangyo kadi a saan a maibagay ti panagay-ayam kadagiti burburtia iti Biblia?” Gistay aminda ti nangipukkaw iti sungbat a “Saan!”

“Makakarit,” kinuna ti maysa a tin-edyer a babai. “Makaparagsak!” kinuna pay ti sabali. No maay-ayam dagiti burburtia iti Biblia tapno pagraragsakan, sa liklikan ti espiritu ti kompetision, makaay-ayo ken makaisuroda!​—Kitaenyo ti “Making Get-Togethers Enjoyable yet Beneficial,” iti Hunio 22, 1972 a ruar ti Awake!

Panagragragsak ti Pamilia

Idi tiempo ti Biblia, kadawyan kadagiti pamilia a tagiragsakenda ti dadduma a kita ti panagpalpaliwa. (Lucas 15:25) Nupay kasta, napaliiw dagiti agkabannuag nga autor ti The Kids’ Book About Parents nga “okupado unayen dagiti nagannak ken ubbing kadagitoy nga aldaw nga awan ti addaan iti tiempo a mangiplano kadagiti aramid . . . Patienmi a napateg para kadagiti nagannak a siertuen a busbosenda ti sumagmamano a tiempo nga agkakaduada iti kada lawas a mangaramid kadagiti aramid a pagraragsakan laeng.”

“Biernes ti aldaw ti pamiliami,” kuna ti maysa nga Africano nga agtutubo nga agnagan Paki. “Kadawyanna nga agkakaduakami nga agay-ayam.” Ket saantayo a liplipatan dagiti kakabsatmo. Kuna ni agtutubo a Bronwyn: “Tagtagiragsakek ti ag-drawing ken mangaramid iti dadduma nga artistiko a banag a kadua ti adiek a babai.” Mabalinmo met kadi ti mangyun-una ken mangisingasing iti dadduma a pagraragsakan nga aramid a kadua ti pamiliam?

No Agmaymaysaka

Kasano ngay no agmaymaysaka? Dina kaipapanan a kasapulan a masikoran ken nalidayka. Adda adu a nabunga, makagunggona a pangusaran iti kasta a tiempo. Dagiti apision, kas pagarigan. Sipud pay idi tiempo ti Biblia, naamiris dagiti lallaki ken babbai a makagunggona ti panangadal iti musika. (Genesis 4:21; 1 Samuel 16:16, 18) “Agtoktokarak iti piano,” kuna ni Rachel. “Daytat’ maaramidam no masikoranka.” No awan panagduyosmo iti musika, mabalin a tagiragsakem ti agsursuro nga agdait, aghardin, agurnong iti selio, wenno agsursuro iti ganggannaet a pagsasao. Kanayonanna, mabalin a maparang-aymo pay ti dadduma a kinasigo a talaga a mausarmonto inton nataengankan.

Saritaen ti Biblia kadatayo a dagiti tattao iti pammati, a kas kada Isaac ti nangiwaya iti kinamaymaysada idi tapno agmennamenna. (Genesis 24:63) Kuna ni Hans, maysa nga Austriano nga agkabannuag a lalaki: “Pasaray mapanak iti naulimek a lugar iti hardin ken agtugaw tapno buyaen ti ilelennek ti init. Mangyeg daytoy kaniak iti kasta unay a rag-o ken tulongannak nga agbalin a nadekdekket iti Diosko a ni Jehova.”

“Kinaragsak” iti Panagserbi ken Jehova

Impadto ti Biblia a makasarak ni Kristo iti “kinaragsak” iti panagserbina ken Jehova a Dios. (Isaias 11:3) Ket nupay saan a pagpalpaliwaan laeng ti sagrado a panagserbi iti Dios, makapabang-ar ken makapnek dayta.​—Mateo 11:28-30.

Malagip ni Hans, ti nadakamat itay, ti sabali pay a makaparagsak a kapadasan. Kunana: “Malagipmi nga aggagayyem dagidiay a ngudo ti lawas a panagtrabahomi idiay nakaipatakderan ti Assembly Hall [agpaay iti panagdayaw]. Nasursuromi no kasano ti agtrabaho a sangsangkamaysa, ket nagiinnamokami pay a nasaysayaat iti maysa ken maysa. No lagipek ti napalabas, mapnek ti riknami a nakaaramidkami iti makagunggona sa makaparagsak pay.”

Ti nasao dagitoy a Kristiano nga agtutubo ti dramatiko a mamagminar iti maysa a kinapudno: Saanka a maikapkapis iti panagragragsak. Surotem dagiti prinsipio ti Biblia. Agbalinka a managpanunot! Iyun-unam dagiti makagunggona! Masarakamto a maparagsakmo ti bagim kadagiti mangpabileg ken saan a mangdangran kenka.

[Footnote]

[Blurb iti panid 22]

“Uray laeng ti panangtagiragsak iti presko nga angin a kadua dagiti naimbag a gagayyem ket makaparagsak unay!”

[Ladawan iti panid 23]

Di kasapulan nga aggastoka iti adu a kuarta tapno agragragsakka a kadua dagiti gagayyem