Adda Pangnamnamaan

No usigentayo ti agdama a riribuk ti lubong, kasla ad-adayo ngem idi ti arapaap a panagkaykaysa ti sangatauan. Ad-adda a pagpeggadan ti kaadda ti tao ti panaglilinnaslas dagiti nasion ken tribo. Ngem, iti tengnga daytoy a sangalubongan a kinasipnget, adda nakaranraniag a namnama. Bayat ti kalgaw ti 1993, maysa a grupo dagiti tattao manipud kadagiti aggugubat a tribo ti nangipakita iti maymaysa a singgalut a nangipalubos kadakuada a mangparmek iti panagdadangadang dagiti tribo ken agtrabaho a sangsangkamaysa buyogen iti ayat ken panagkaykaysa.

Nakalkaldaang, ta daytoy a singgalut ti napaneknekan a masansan a nangsinasina ti sangatauan​—ti relihion. Impadamag ti magasin a Time: “No anagem ti aniaman a kinauyong ti tribo, wenno nasionalismo, gagangay a maduktalam a naibugas ti relihion . . . Agbalin a di naasi ken nakarangranggas ti pananggura ti relihion.” Kasta met laeng, kinuna ti India Today: “Ti relihion ti wagayway a nakaparnuayan dagiti karurungsotan a krimen. . . . Parnuayenna ti kasta unay a kinaranggas ken mangdadael unay a puersa.”

Kinapudnona, masansan a ti relihion ti napaneknekan a parikut, saan a solusion. Ngem daytoy a relihiuso a grupo a nadakamat iti ngato​—maysa a grupo nga adut’ bilangna​—impakitanan a ti relihion mamagkaykaysa, saan a mamagsisina. Ngem asinoda dagiti mangbukel itoy a grupo? Ken apay a tinagiragsakda ti kasta unay a balligi iti di nagballigian dagiti dadduma? Kas sungbat awisendakayo a mangbasa kadagiti sumaganad nga artikulo. Ti panangbasayo mangipaay kadakayo iti baro a panangmatmat iti masakbayan ti sangatauan.

Panagkaykaysa a Mamagsiddaaw ti Lubong

NAKIGTOT ti lubong idi kellaat a narbek ti Komunismo ken iti nabiit pay, ti kanayon nga umad-adu a kinaranggas dagiti tribo. Ngem, maigiddato iti dayta, minilion idiay Makindaya nga Europa ti masmasdaaw iti nagkaykaysa, naragsak a panagtrabaho ti maysa a grupo a nangringbaw iti panaggiginnura iti rasa ken nasion​—dagiti Saksi ni Jehova.

Nagballigi dagiti Saksi ni Jehova a nangtaginayon iti nagkaykaysa a panagdayaw bayat nga aggugubat ti aglawlawda. Idi 1991, idi nagtitipon ti internasional a bunggoy dagiti 14,684 a Saksi idiay Zagreb, Croatia, kinuna ti maysa a polis: “Nagsayaat no ipakita iti mass media no ania ti mapaspasamak ditoy estadium, ditoy mismo, a dagiti taga Serbia, Croatia, Slovenia, Montenegro, ken dadduma pay ket agkakatugawda a sitatalna.”

Iti dayta met la a tawen, iti maysa a kumbension idiay Serbia, nakita ti maysa a periodista dagiti Ruso a mangar-arakup iti kababautisar a kaputotan ti Buryat. Gaput’ pannakaammo a mammano ti pudno a panaggagayyem dagita a nagduduma a tattao, inimtuodna: “Kasano a naparmekyo dagitoy a lapped ti nasion?”

Daytoy a kalgaw 45 a kumbension ti inangay dagiti Saksi ni Jehova idiay Makindaya nga Europa ken Asia, ti naaramid idiay Moscow ken idiay Kiev ket internasional. No gupgopen adda nasurok a 368,000 a timmabuno kadagiti 45 a kumbension​—nasurok a 112,000 ti timmabuno iti dati nga Union Soviet ken dandani 11,000 kadagiti uppat a siudad ti dati a Yugoslavia.

Nupay adda panagdadangadang iti rehionda, agarup 215 a Saksi ti nakagteng idiay kumbension idiay Belgrade, Serbia, idi Agosto 19 agingga ti 22. Daytat’ tinabunuan ti 3,241. Kinuna ti maysa a reporter: “Dagiti bunggoy iti aglawlaw ti Sarajevo a mismo ket nakatabunoda. Nangarkilada iti bus, ket 56 ti immay. Dagitoy ket naggapuda idiay Lukavica, Pale, Ilidža, ken Vogošća. Lima met a tattao ti naggapu idiay Benkovac. Ti sabali pay a masapul a bigbigen ket 23 kadagiti 174 a nabautisaran idiay kumbension ti naggapu kadagitoy a lugar ti krisis.”

Idiay Moscow ken Kiev

Idi Hulio 28, 1993, ti parupa a panid ti The New York Times addaan iti dakkel a ladawan dagiti Saksi ni Jehova idiay Moscow, nga addaan iti paulo: “Ti panangwayawaya iti relihion idiay Russia inurnongna dagiti kumberte idiay Locomotive Stadium ti Moscow maipaay iti ragup a bautismo kas Saksi ni Jehova.”

Impadamag ti Times: “Dagiti makalulua a miembro arakupenda dagiti kabbaro a nabautisaran. Maisupadi iti gagangay a kababalin idiay Locomotive, awan ti agsigarilio, awan ti agilunod, awan ti agbartek.” Iti uppat nga aldaw dagiti Saksi manipud Russia ken manipud kadagiti 30 a dadduma a pagilian pinunnoda a sikokomportable ti estadium, ti kangatuan a bilang ket 23,743.

Maysa a dakdakkel pay a kumbension dagiti Saksi ni Jehova ti naaramid idiay Kiev, ti kabisera ti Ukraine. Adda kangatuan a bilang a 64,714 a nagtitipon idiay Republican Stadium, maysa kadagiti kadadakkelan idiay Makindaya nga Europa. Impadamag ti parupa a panid ti Evening Kiev: “Dagiti Saksi ni Jehova . . . nagkaykaysada saan laeng a babaen kadagiti asul a badge a nakaisuratan ti ‘Nadiosan a Panangisuro’ no di ket babaen iti pudno a pammati.”

Kasano a Magun-odan ti Panagkaykaysa

No kasano a maaramid ti kasta a panagkaykaysa ket ipakita ti maysa a baketen a Saksi a taga Ukraine iti kumbension idiay Kiev. Intudona ti langit ket kinunana, “ni Jehova.” Kalpasanna, inyunnatna ti imana tapno mangporma iti sirkulo, intayagna ti maysa a ramayna. Nalawag ti mensahe: “Agkaykaysakami, agkaykaysa babaen iti nadiosan a panangisuro ni Jehova a Dios.’

Makapainteres, impadamag ti Encyclopædia Britannica ti maipapan kadagiti Saksi ni Jehova idiay dati nga Union Soviet, nga impakitana no apay nga agkaykaysa dagiti Saksi. Inlawlawagna: “Ammoda ti [naibatay-Biblia a] sursuroda, adda reggetda a mangkumberte ken itunosda ti intero a panagbiagda iti relihiuso a pammatida.” Anian a maitutop ngarud, a ti tema dagiti kumbension dagiti Saksi ni Jehova iti daytoy a kalgaw ket “Nadiosan a Panangisuro”!

Ni Jesu-Kristo, a nangitandudo iti nadiosan a sursuro, intudona ti maysa a napateg a mamagkaykaysa a prinsipio idi nagkararag maipapan kadagiti pasurotna: “Saanda a paset ti lubong, a kas kaniak saanak a paset ti lubong.” Wen, ti neutral a sasaaden dagiti Saksi ni Jehova ti mamagkaykaysa kadakuada, kas ti dinawat ni Jesus iti kararagna: “Tapno isuda amin agmaymaysada koma, a kas met sika, Ama, kaniak, ket siak kenka, tapno maikaykaysada met koma kadata.”​—Juan 17:16-21.

Ti kapadasan ti maysa a delegado manipud España ipakitana no kasano a ti panagbalin a saan a paset ti lubong pagkaykaysaenna ti ili ti Dios. Idi agturong iti kumbension idiay Moscow, nagtugaw iti abay ti maysa a lalaki a taga Afghanistan a nangilawlawag nga uray dagiti tattao iti isu met laeng a relihion agpipinnatayda iti guerra sibil iti dayta a pagilian. “Ania a partido ti politika ti itantandudo ti relihionmo?” inimtuodna kalpasanna. “Awan,” kinuna ti kabsat. Yantangay neutral dagiti Saksi ni Jehova iti politika, saanda a nairaman iti panagdadangadang dagiti tribo, isu a mamagraranget kadagiti tattao.

Dagiti delegado a nagbiahe a napan iti dati a republika ti Soviet personal a napadasanda no kasano a nakabutbuteng ti gubat. Ti tren a naglugananda ket nasalamaan iti tengnga ti panagpipinnaltog dagiti agbinnusor a puersa. Anian a ragsakda a nakagteng a sitatalged idiay Kiev ken mangtagiragsak iti ayat ken panagkaykaysa dagiti adu a tribo dagiti adu a nasion idiay estadium!

Nangnangruna nga inapresiar dagiti adu a delegado nga Aleman ken Ruso ti naaramidan ti nadiosan a panangisuro kadakuada. Kas agtutubo a lallaki maysa a kaputotanen ti napalabas, idi agpipinnatayda bayat ti Gubat Sangalubongan II. Ngem bayat ti kumbension idiay Kiev, nagkaykaysada iti pudno a panagdayaw, kas makita iti panid 7.

Nasdaaw Dagiti Agbuybuya

Ti Moscow, maysa a siudad dagiti agarup siam a milion, bassit idi ti gundawayda a nangam-ammo kadagiti Saksi ni Jehova. Pudno, adut’ nakangngeg iti pannakaidadanes ken pannakaibaludda iti sidong ti Komunismo. Kasta met, idi kalgaw daytoy a tawen, 18 a kongregasion ti nabuangay idiay Moscow ken 13 idiay Kiev tapno mangaywan iti umad-adu a bilang dagiti tumabtabuno kadagiti gimong dagiti Saksi. Ngem ita makitan dagiti tattao dagiti pinullo a ribo a naka-badge a delegado idiay pagkumbensionan ken iti intero a siudadda! Adu a managpaliiw ti masdaaw.

Kinuna ti hepe dagiti bombero idiay Moscow: “Makaallukoy daytoy a kumbension. Nakaay-ayat ta adu a tattao iti nagduduma a nasion ti makasarak iti pagkaykaysaanda a pagsasao. Masdaawak iti kinadalus ken kinaurnosyo a tattao. Nagtartrabahoakon iti daytoy nga estadium iti 20 a tawen ket diak pay pulos nakakita iti aniaman a kas iti daytoy.”

Kinuna ti maysa nga agipaspasiar: “Gagangayen a no idadauluak ti maysa a grupo, madlaw nga awan panagkaykaysada apaman la a makapanawdan idiay eropuerto. Saan a kasta kadagiti Saksi ni Jehova.” Inyebkas ti maysa a bisita idiay kumbension ti Kiev: “Pudno nga agkaykaysakayo. Anian a nagpaiduma ti kasasaad dagiti bambanag iti ruar ti pader daytoy nga estadium!”

Idi nangrugi ti kumbension idiay Moscow idi Huebes, Hulio 22, sumagmamano a trabahador a lallaki nga agtaktakder idiay tuktok ti nalawa a lugar a pagibangbangonan iti asideg ti makita a nagsardeng iti apagbiit iti trabahoda. Nalawag a naallukoyda iti timek dagiti 23,000 a nagkanta. Ad-adda pay koma a nasdaawda no naammuanda a dagiti kanta ket nakanta iti sangadosena a nagduduma a pagsasao. Uray dagiti tuleng a Saksi a di mangngeg ti timekda “nagkanta[da]” babaen ti panagsenias kadagiti im-imada.

Maysa a pagay-ayatda a paguurnongan iti rabii isu ti nalawa a Red Square ti Moscow, iti ruar a mismo ti Kremlin. Iti rabii sakbay a nangrugi ti kumbension (saan a naiddep dagiti silaw agingga a kalpasan ti alas dies), ginasgasut a Saksi manipud iti nadumaduma a rasa ken nasion ti siraragsak nga agiinnarakup. Naiparna a simmardeng ti maysa a reporter manipud Moscow Times ket nagusiuso. “Asinot’ irepresentaryo?” inimtuodna. Idi naibaga, kinunana: “Diak pay nakakitkita a pulos ti naragsak a panaglalangen dagiti adu a nagduduma a tattao ditoy Red Square. Gagangay nga adda ditoy ti kasta a dakkel a grupo tapno agdemostrar wenno agprotesta iti maysa a banag.”

Pudno a naallukoy agpadpada dagiti umili iti Moscow ken Kiev kadagiti rinibo a naka-badge a delegado a siraragsak nga agkikinnablaaw, agiinnarakup, ken makisarsarita iti maysa ken maysa. Maysa a negosiante manipud Iran a bumisbisita idiay Kiev inasitganna ti maysa a Saksi manipud Estados Unidos ket kinunana: “Adda nakaskasdaaw kadakayo. Palpaliiwenkayo iti las-ud ti dua nga aldawen. Kayatko ti mangbasa iti Ingles a literaturayo.” Inlawlawagna a no di koma agawid idiay Iran kabigatanna, tumabuno koma iti kumbension.

Iti intero a Moscow ken Kiev​—nangnangruna kadagiti kalsada, kadagiti plasa, ken kadagiti subway​—asitgan dagiti delegado ti kumbension dagiti tattao tapno mangitukon kadagiti tract ti Biblia ken dagiti broshur. Rinabii a makita dagiti Saksi nga agtaktakder iti asideg ti Tanem ni Lenin idiay Red Square a siuulimek a makisarsarita ken agiwarwaras kadagiti tract. Dagus a maawat ti tukon, masansan a buyogen ti nabara nga isem. No agitukonda [iti tract] iti subway, kaaduanna a basaenen a dagus ti tao. Gagangayen a makita ti lima wenno innem a tattao iti kotse a mangbasbasa kadagiti tract ti Biblia.

Kalpasan ti panangbasa iti mensahe, masansan nga iyebkas ti pasahero ti panangapresiar. “Awan ti gundawaymi a nakaammo kadagita a bambanag,” inlawlawag ti maysa a nataenganen a lalaki a beddabeddal ti saona nga Ingles. “Agyamanak iti kasta unay.” Iti sabali pay a pasamak, maysa nga agtutubo ken ti inana ti naallukoy iti mensahe ta bimmabada iti kotse ti subway idi bimmaba ti delegado ti kumbension tapno ituloyda ti pannakisarita.

Napno ti Kiev kadagiti nasurok a 50,000 a delegado a Saksi a naggapu kadagiti nasurok a 30 a pagilian, nga amin dagitoy kasapulanda ti pagdagusan. Kaaduanna ti nagdagus kadagiti otel, pribado a pagtaengan, ken kadagiti eskuelaan, ngem agarup 1,800 ti nagdagus kadagiti innem a barko. Maysa a mangay-aywan iti maysa kadagiti barko ti nangibati ti bassit a surat agpaay kadagiti Saksi. Kinunana: “Para kaniak naisalsaluminakay unay kadagiti amin a tattao. Nagimbag ken natunoskayo ta makaipaaykayo ti bendision. Mabalin a dakayo dagiti annak ti Dios. Pampanunotek a kanayon daytoy.”

Naimbag laengen ta dagiti Saksi ni Jehova nakaangaydan kadagiti dadakkel a kumbension ket dagiti opisial ken tattao makitada dagiti nagsayaatan a Kristiano a kababalin ken ugali a pakaidayawan ti Dios! Dagiti opisial ti ili a nagtrabaho a kadua dagiti Saksi awan ti makunada no di idayawda ti kinagaget, kinadayaw, ken nagsayaatan a pannakitinnulongda iti mangimatmaton ti estadium ken dagiti dadduma a departamento ti siudad.

“Ti estadium saan pay a nadaldalusan iti kastoy a kadalus iti 13 a tawen,” kinuna ti maysa nga opisial idiay Kiev. Inyebkas ti maysa a polis sadiay: “Anian a kita dagiti tattao! Daytat’ kasla maysan a baro a lubong. Basta diak maawatan no apay a naidadaneskayo.”

Dagiti Tampok ti Kumbension

Para kadagiti Saksi idiay Moscow ken idiay Kiev, ti kangrunaan a tampok nalabit isu ti kaadda dagiti rinibo a delegado manipud kadagiti nadumaduma a daga, agraman dagiti miembro ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova. Ti rag-o ti panagkakadua, a nagkaykaysa iti natalna a panagdayaw a kadua dagiti adu a nagduduma a nasionalidad, ket di mailadawan. Idi imbaga dagiti naudi a nagpalawag idiay Moscow ken Kiev a ti kangrunaan a panagyaman maipaay ken Jehova a Dios, a nangipalubos iti kumbension, timmakder dagiti nagdengngeg ket nagpalakpakda iti sumagmamano a minuto agingga nga intuloy manen ti nagpalawag ti palawagna.

Dadduma a tampok ti kumbension isu dagiti inaldaw a palawag dagiti kameng ti Bagi a Manarawidwid iti Ingles ken dagiti ababa a report dagiti delegado manipud iti nagduduma a daga. Dagitoy nga Ingles a palawag ket naipatarus a naggigiddan kadagiti adu a pagsasao. Idiay Kiev, kas pangarigan, naipatarus iti 16! Gapuna babaen ti panagtugaw kadagiti lugar a naituding iti maysa a grupo ti pagsasao, mangngegan dagiti delegado ti paset ti programa iti bukodda a pagsasao.

Ti sabali pay a kumbension intampokna ti pannakairuar ti baro a broshur nga Ania ti Panggep iti Biag? iti Ruso ken Ukrainian. Ti nangnangruna a maapresiar isu ti pannakairuar ti Giya ti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro iti Ruso, isu a mausar a mangkabal kadagiti Saksi ni Jehova a mangiparang kadagiti kinapudno ti Biblia iti ad-adda nga epektibo a pamay-an. Nairuar met Ti Librok dagiti Estoria ti Biblia iti Ruso, maysa nga ababa, kronolohikal ti pannakaiparangna a historia ti Biblia a naisurat a nangnangruna nga agpaay kadagiti agtutubo. Nasuroken a 36 milion a kopia daytoy a libro ti naimaldit iti nasurok a 80 a pagsasao.

Ti nagadu a nabautisaran a baro nga adalan ket pudno a tampok ti kumbension. Nakadidillaw ti kinapudno nga adu kadagidiay nabautisaran ti agtutubo. Iti maysa a kumperensia dagiti managipablaak idiay Kiev, nagimtuod ti maysa a koresponsal ti diario nga Osvita: “Nakadkadlaw iti kumbensionyo ti nagadu nga agtutubo. Naasida, nagsayaat ti langada, ken nasingpetda. Kasano a naaramidyo dayta? Adda kadi naisangsangayan a pagalagadanyo agpaay kadagiti agtutubo? Makipagtartrabahoak kadagiti agtutubo, ket interesadoak a makaammo.”

Nupay ti dedikasion iti Dios masapul a maibatay iti pannakaammo, saan nga iti emosion, ti bautismo a mismo ket maysa pay laeng nga emosional nga okasion, makatignay ti puso. Idiay Moscow nakatakder ti bunggoy ken nagpalakpakda nanipud idi nangrugin ti 1,489 a kandidato ti bautismo a nagturong kadagiti tallo a pagitaneban agingga a nabautisaranda amin, nasurok a maysa nga oras kalpasanna.

Idiay Kiev, a sadiay nasurok nga 64,000 ti timmabuno, innem a pagitaneban ti naisagana a maipaay iti bautismo iti maysa a pungto ti estadium. Babaen ti innem wenno ad-adu pay a mangbautisar iti tunggal pagitaneban, ti katupag ti kalalaingannat’-kadakkel a kongregasion ti maitaneb iti tunggal dua a minuto. Kaskasdi, nagtultuloy ti bautismo iti nasurok a dua nga oras! Iti “Nadiosan a Pagayatan” nga Internasional nga Asamblea idiay Nueva York idi 1958, adda 7,136 a nabautisaran. Ngem idiay Kiev, ti 7,402 a baro a naordinan a Saksi ni Jehova manipud Ukraine ken dagiti dadduma a dati a republika ti Union Soviet ti nangaramid iti daytoy a ti kadadakkelan a nairekord a Kristiano a pannakabautisar. Dagitoy ket Ruso ti pagsasaoda a tattao a naggapu kadagiti teritoria a sadiay agingga itay kallabes naparitan pay laeng dagiti Saksi ni Jehova, ken naparitanen iti adu a dekada!

Maysa a tampok ti kumbension idiay Belgrade isu ti kaadda dagiti delegado manipud iti nasinasina ti gubat, nariribuk a luglugar. Impadamag ti maysa a nagtrabaho idiay kumbension a “dagitoy a delegado namin-adun a sibabara nga inyebkasda ti panagyamanda iti pribilehioda a nakatabuno iti kumbension. Nupay kasta, mariknami a ti pudno a pammaregta isu ti pannakakitami kadakuada ken masaksian ti ayat ken regtada iti kinapudno ti Biblia.”

Iti adu kadagiti “Nadiosan a Panangisuro” a Kumbension, naibasa ti maysa a makatignay a surat a naaramid idi napan a kalam-ekna manipud Sarajevo. “Ti temperatura ket agarup -15 degrees Celcius,” kinuna ti nagsurat. “Kaduak ti asawak ken ti dua nga annakko a lallaki ket awan ti korientemi ken kurang pay pagsungrodmi . . . Mangmangngegmi dagiti putok dagiti masinggan. Ngem iti pusomi nakalma ken nabarakami gapu iti kinapudno ken gapu iti nasayaat a relasionmi ken Jehova. . . . Idawdawatmi nga itultuloyyo ti agkararag ken Jehova a tulongannakami nga agtalinaed ken agibtur kadagitoy amin a pagam-amkan, a natibker iti pammati. Ikarkararagandakayo met!”

Aniat’ Epekto Dayta?

No maidilig iti di panagtutunos a maiparangarang kadagiti relihion ti lubong, nalawag a makita a naiduma unay dagiti Saksi. Ngem kinapudnona, napateg kadi dayta? No maipapan iti maysa a kumbension dagiti Saksi adu a tawenen ti napalabas, kinuna ti maysa nga editorial: “Umdasen nga ibaga a no ti isuamin a lubong surotenda ti pagannurotan ti [Biblia] nga al-alagaden dagiti Saksi ni Jehova agpatingganto ti panangibukbok ti dara ken ti gura, ket agarinto ti ayat.”

Kaskasdi, ti kaaduan iti sangatauan pulos a dida suroten ti nadiosan a panangisuro. Idi umuna a siglo, agkedkedda pay a dumngeg iti Anak ti Dios, ni Jesu-Kristo. Gapuna nalabes kadi ti pananginanama nga addanto aldaw a makitatayo ti nagkaykaysa a lubong? Kasano a posible ti kasta a banag?

[Kahon iti panid 12]

DAGITI KUMBENSION IDIAY MAKINDAYA NGA EUROPA KEN ASIA

Pagilian Kangatuan a Timmabuno Nabautisaran

Albania (1 a kumbension) 598 39

Bulgaria (1 a kumbension) 704 45

Czech Republic (2 a kumbension) 20,025 620

Dati nga Union Soviet

Estonia (2 a kumbension) 4,732 383

Russia (3 a kumbension) 32,582 2,454

Ukraine (2 a kumbension) 69,333 7,797

Kyrgyzstan (1 a kumbension) 5,678 604

Dati a Yugoslavia

Croatia (1 a kumbension) 5,003 157

Macedonia (1 a kumbension) 642 27

Serbia (1 a kumbension) 3,241 174

Slovenia (1 a kumbension) 1,961 69

Hungary (5 a kumbension) 22,191 798

Poland (13 a kumbension) 152,371 4,352

Romania (9 a kumbension) 36,615 2,375

Slovakia (2 a kumbension) 13,215 473

NAKAGUPGOPAN: 368,891 20,367

[Ladawan iti panid 7]

Nasurok nga 64,000 ti nagtitipon idiay Republican Stadium, Kiev

[Ladawan iti panid 7]

Dagiti agbinnusor idi Gubat Sangalubongan II manipud Alemania ken Ukraine pinagkaykaysa ti kinapudno ti Biblia

[Dagiti ladawan iti panid 8, 9]

Nasurok a 23,000 a nagkaykaysa a managdayaw idiay Locomotive Stadium, Moscow

7,402 ti nabautisaran idiay Kiev, ken 1,489 idiay Moscow

Dagiti ganggannaet a delegado nangitugotda iti tinontonelada a taraon para kadagiti agkasapulan

Ngato ken tengnga: Adu a tribo ti nagtitipon a nagkaykaysa a sitatalna Baba: Panangasaba idiay Red Square

[Ladawan iti panid 10]

Maragsakan dagiti delegado ti kumbension nga immawat iti libro nga “Estoria ti Biblia,” ti “Giya ti Eskuelaan,” ken ti baro a broshur iti bukodda a pagsasao