KALABAN
Kabusor a sumupsupiat wenno sumarsaranget; kabalubal wenno karinnanget. Ti Hebreo a sao maipaay iti “kalaban” (tsar) ket nagtaud iti sao a kaipapananna ti “riribuken; mangipakita iti panangbusor.” (Nu 25:18; Sal 129:1) Ti Griego a sao nga an·tiʹdi·kos kangrunaanna a tumukoy iti maysa a “kabusor [wenno, kalaban] iti linteg” iti maysa a legal a kaso (Lu 12:58; 18:3), ngem mabalin a tumukoy iti dadduma pay a kalaban, wenno kabusor, kas iti 1 Pedro 5:8.
Ti kadadaksan a Kalaban, ni Satanas a Diablo, tinignayna dagiti tattao ken dagiti anghel (kitaenyo ti SAIRO) a kumapponda iti ibubusorna iti Dios ken iti tao. Damo nga impakita ni Satanas ti ibubusorna idiay minuyongan ti Eden. Babaen iti naulpit ken nasikap a tignay, intuggodna ni Eva ken kalpasanna ni Adan iti maysa a dana ti panagrebelde a nangyeg iti basol ken ipapatay iti intero a sangatauan. Idiay langit, imparangarang ni Satanas ti ibubusorna, nga inakusaranna ni Jehova a mangpaspasuksok iti kinasungdo ni Job, pammabasol a nagbalin nga isyu a mangiraman iti intero nga uniberso.—Job 1:6-11; 2:1-5; kitaenyo ti SATANAS.
Iti amin a panawen, inibturan dagiti managdaydayaw ni Jehova ti umasping nga ibubusor manipud iti Kalaban babaen kadagiti pasurotna. Kas pagarigan, idi a ti natda iti ili ti Dios nagsubli manipud Babilonia, adda dagiti nangpadas a manglapped iti pannakaibangon manen ti templo ken ti pader ti siudad. (Esd 4:1; Ne 4:11) Yantangay addaan iti espiritu ti Diablo, ni gumurgura a Haman nagbalin a nadangkes a kalaban dagiti Judio idi kaaldawan ni Reyna Ester. (Est 7:6) Masapul nga agalibtak, agbantay, ken agaluad dagiti Kristiano ita ken masapul a makidangadangda a sipipinget maipaay iti pammati maibusor kadagiti “pangallilaw a pamuspusan” ti Kalaban. (Efe 6:11, 12; Jud 3) Ipatigmaan ni Pedro: “Agtalinaedkayo a sipupuot, managbantaykayo koma. Ti kabusoryo, ti Diablo, agsursursor a kasla leon a ngumerngernger, nga agsapsapul iti alun-onenna. Ngem agtakderkayo a bumusor kenkuana, natibker iti pammati.” (1Pe 5:8, 9) Kamaudiananna, ti pannakabalin ni Jehova agballiginto a mangparmek iti amin a bumusbusor.—Jer 30:16; Mik 5:9.
Idi saan a nagmatalek ti ili ti Dios, impalubosna a samsamen ken abaken ida dagiti kalabanda. (Sal 89:42; Un 1:5, 7, 10, 17; 2:17; 4:12) Nupay kasta, di umiso ti konklusion dagiti kabusor maipapan kadagitoy a panagballigi, nga imbilangda a gapuananda dagita ken indaydayawda ti didiosda wenno impapanda nga awan sungsungbatanda iti dakes a panangtratoda iti ili ni Jehova. (De 32:27; Jer 50:7) Gapuna napilitan ni Jehova a mamagpakumbaba kadagitoy napannakkel ken agpaspasindayag a kalaban (Isa 1:24; 26:11; 59:18; Na 1:2); ket inaramidna daytoy maipagapu iti nasantuan a naganna.—Isa 64:2; Eze 36:21-24.