Panangikagumaan a Mangdanon iti Puso

MALAKSID iti panangasabam kadagiti tattao, masapul nga ikagumaam a danonen ti pusoda. Iti Biblia, masansan a maigidiat ti puso iti makinruar a langa ti maysa a tao. Irepresentar ti piguratibo a puso no ania ti adda iti uneg ti maysa a tao​—ti panagriknana, ti amin a pampanunotenna, no apay a pampanunotenna dagita, ken no kasano a ti pampanunotenna impluensiaanna ti tigtignayna. Dayta a piguratibo a puso ti pakaimulaan ti bin-i ti kinapudno. (Mat. 13:19) Ket masapul nga agubbog iti puso ti panagtulnog iti Dios.​—Prov. 3:1; Roma 6:17.

Tapno sumarut iti puso ti pannursurom, tandaanam dagitoy a panggep: (1) Ammuem no ania ti adda iti puso ti agdengdengngeg kenka. (2) Pabilgem dagiti positibo a kualidad, kas iti ayat ken nadiosan a panagbuteng. (3) Paregtaem ti umim-imdeng a mangusig kadagiti makin-uneg a motibona tapno naan-anay a makaay-ayo ken Jehova.

Tarusam. Nagduduma ti makagapu no apay a saan pay nga inawat dagiti tattao ti kinapudno. No mangyadalka iti Biblia iti pagtaengan, mabalin a masapul a paksiatem ti di umiso a panangipapan ket mangtedka kadagiti impormasion a mangsumra kadagiti di umiso a kapanunotan ti iyad-adalam, wenno masapul a mangtedka laeng iti pammaneknek. Isaludsodmo iti bagim: ‘Mabigbig ngata daytoy a tao nga isu ket addaan kadagiti naespirituan a kasapulan? Kasano kaadun ti patienna? Ania ti dina patien? Apay a kakasta ti konklusionna? Masapulna aya ti tulong a mangparmek kadagiti tarigagay a nalabit manglaplapped kenkuana a mangawat kadagiti responsabilidad a kakuyog ti panangammo iti kinapudno?’

Saan a kanayon a nalaka a maammuam no apay a mamati dagiti tattao kadagiti bambanag. “Ti pammatigmaan iti puso ti maysa a tao ket kas iti adalem a dandanum,” kuna ti Proverbio 20:5, “ngem ti tao nga addaan panangilasin isu ti mangyaonto iti dayta.” Ti panangilasin isu ti abilidad a mangtarus iti banag a saan a nalaka a maawatan. Kalikaguman daytoy ti napasnek a panangpaliiw ken pannakaseknan.

Saan nga amin a komunikasion ket berbal. Adda topiko a mabalin a mangbalbaliw iti ekspresion ti rupa wenno tono ti boses ti iyad-adalam. No maysaka nga ama wenno ina, di pagduaduaan a mabigbigmo a ti panagbalbaliw ti kababalin ti anakmo ipasimudaagna ti reaksionna iti baro nga impluensia iti biagna. Dimo iyaleng-aleng dagitoy a pagilasinan. Ipalnaad dagita ti linaon ti pusona.

Matulongannaka dagiti maitutop a saludsod a mangammo iti adda iti puso ti maysa a tao. Mabalinmo nga isaludsod: “Ania ti makunam maipapan iti . . . ?” “Ania ti nakakombinsir kenka a . . . ?” “Ania ti aramidem no . . . ?” Ngem agannadka di la ket ta pagsasagadsadem dagiti saludsodmo kadagiti tattao. Mabalin a sitataktika nga irugim ti agsaludsod babaen ti panangibagam iti, “Di la mabalin a damagek . . . ?” Saan a kaskarina ti panangtakuat iti linaon ti puso ken di mabalin nga apuraen dayta. Kaaduanna, masapul a patanorem ti panagtalekna bayat nga aglabas ti panawen sakbay a situtulok nga ibuksilan ti maysa a tao ti adda iti kaungganna. Nupay kasta, masapul nga agannadka tapno dina ipagarup nga agsalsaludsodka maipapan kadagiti banag a di rumbeng a biangam.​—1 Ped. 4:15.

Masapul met nga annadam ti reaksionmo iti mangngegmo. Laglagipem a ti panggepmo isu ti panangtarus kadagiti tattao tapno maikeddengmo no ania a naibatay iti Biblia nga impormasion ti mabalin a manggutugot kadakuada. Dika agdarasudos a mangibutaktak kadagiti di umiso a kapanunotanda. Imbes ketdi, alertoka koma a mangilasin iti rikrikna a kakuyog ti sasaoda. Iti kasta ammom no kasano ti isusungbatmo iti iyad-adalam; ket gapu ta mariknana a matarusam, mabalin nga ad-adda a sipapasnek a panunotenna ti ibagbagam.​—Prov. 16:23.

Uray no dakkel a grupo ti palpalawagam, magutugotmo latta dagiti indibidual. No nasayaat ti pannakikinnitam kadagiti agdengdengngeg, paliiwem dagiti ekspresion ti rupada, ken mangibangonka kadagiti mamagpanunot a saludsod, maaddaanka iti pamalatpatan no kasano ti panagrikna dagiti agdengdengngeg maipapan iti ibagbagam. No kabesadom dagiti agdengdengngeg, tarusam ti kasasaadda. Ikonsiderarmo ti kasasaad ti kongregasion bayat a makirinnasonka kadakuada manipud iti Sao ti Dios.​—Gal. 6:18.

Panangabbukay Kadagiti Makagunggona a Rikna. Kalpasan a maammuam no ania ti patpatien ti maysa a tao, no ania ti dina patien, ken no apay, mabalinmo nga irugi iti dayta. Kalpasan ti panagungarna, dinanon ni Jesus ti puspuso dagiti adalanna babaen ti ‘pananglukatna a naan-anay kadagiti Kasuratan’ kadakuada a nainaig kadagiti banag a kapaspasamak. (Luc. 24:32) Ikagumaam met koma nga ipakita no kasano a ti napasaran ken ti tarigagay dayta a tao ket nainaig iti nabasana iti Sao ti Dios. Matignay ti puso ti iyad-adalam iti makagunggona a wagas no silalawag a mabigbigna nga: “Isu daytoy TI KINAPUDNO!”

No ipaganetgetmo ti kinaimbag, ayat, di kaikarian a kinamanangngaasi, ken ti kinaumiso dagiti dalan ni Jehova, matulongam dagiti iyad-adalam a mangpatanor iti panagayatda iti Dios. No ipakitam kadagiti agdengdengngeg dagiti nasayaat a galad a makita ti Dios kadakuada kas indibidual, maipaayam ida iti panggapuan a mamati a mabalinda ti maaddaan iti personal a relasion kenkuana. Maaramid daytoy babaen ti panangutob kadagiti teksto a kas iti Salmo 139:1-3, Lucas 21:1-4, ken Juan 6:44 ken babaen ti panangtulongmo kadagiti agdengdengngeg a mangapresiar iti kauneg ti naayat a relasion ni Jehova kadagiti matalek nga adipenna. (Roma 8:38, 39) Ilawlawagmo a saan laeng a dagiti bidduttayo ti makita ni Jehova no di ket makitana ti intero a kinataotayo, ti regtatayo maipaay iti nasin-aw a panagdayaw, ti panagayattayo iti naganna. (2 Cron. 19:2, 3; Heb. 6:10) Ammona ti amin a maipapan kadatayo, uray dagiti kabassitan a detalye, ket iti nakaskasdaaw a wagas, pagungarennanto “amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem.” (Juan 5:28, 29; Luc. 12:6, 7) Tangay naaramid dagiti tattao iti ladawan ken sigun iti langa ti Dios, masansan a magutugot ti puso ti maysa a tao no pagsaritaanyo dagiti galad ti Dios.​—Gen. 1:27.

Matukay met ti puso ti maysa a tao no masursurona a matmatan dagiti dadduma a tattao a kas iti panangmatmat ni Jehova. Nainkalintegan laeng a no ipakpakita ti Diostayo ti nadungngo a panangikabilanganna kadatayo kas indibidual, ngarud ipakitana met ti kasta a konsiderasion kadagiti sabsabali, uray pay no ania ti nalikudan, nasionalidad, wenno pulida. (Ara. 10:34, 35) No maawatan dayta ti maysa a tao, adda natibker a Nainkasuratan a pangibatayanna a mangiwaksi iti gura ken panangidumduma manipud iti pusona. Daytoy ti tumulong kenkuana a makilangen a sikakappia kadagiti sabsabali bayat a masursurona a tungpalen ti pagayatan ti Dios.

Masapul a tulongam met dagiti sabsabali nga agbuteng iti Dios. (Sal. 111:10; Apoc. 14:6, 7) Ti kasta a nauneg a panagraem, wenno panagbuteng iti Dios, magutugotna ti maysa a tao a mangaramid iti nalabit dina kabaelan iti bukodna a pigsa. No pagsaritaanyo dagiti nakaam-amak nga aramid ni Jehova ken ti naisangsangayan a naayat a kinamanangngaasina, matulongam dagiti dadduma a maaddaan iti umiso a panagbuteng a mangpaluksaw kenkuana.​—Sal. 66:5; Jer. 32:40.

Siguraduem a maawatan dagiti agdengdengngeg a napateg ken Jehova ti konduktada. Addaan ni Jehova iti rikrikna, ket babaen ti reaksiontayo iti panangiturongna, mabalin nga isu ket mapagleddaangtayo wenno maparagsaktayo. (Sal. 78:40-42) Ipakitam kadagiti tattao no apay a ti personal a konduktada ket makatulong a mangsungbat iti karit ni Satanas iti Dios.​—Prov. 27:11.

Tulongam dagiti agdengdengngeg a mangbigbig nga agpaay iti pagimbaganda ti panangtungpal kadagiti iparebbeng ti Dios. (Isa. 48:17) Ti maysa a pamay-an tapno maaramid daytoy ket babaen ti panangipakita kadakuada kadagiti pisikal ken emosional a pagdaksan ti pananglaksid iti sirib ti Dios, uray no apagbiit laeng. Ilawlawagmo no kasano a ti basol iyadayonatayo iti Dios, paidamanna dagiti dadduma iti gundaway a makaammo iti kinapudno kadatayo, ken dina ikabilangan dagiti kalinteganda. (1 Tes. 4:6) Tulongam dagiti agdengdengngeg a mangipateg kadagiti bendision a sagsagrapendan a kas resulta ti panangtungpalda kadagiti linteg ti Dios. Parayrayem ti panagyamanda iti banag a ti pannagna kadagiti nalinteg a dalan ni Jehova ilisinatayo iti adu a parikut. No mamati ti maysa a tao a nainsiriban ti panangsurot kadagiti dalan ti Dios, kagurana ti aniaman nga aramid a maibusor kadagita. (Sal. 119:104) Ibilangna ti panagtulnog, saan a kas dadagsen, no di ket kas ebkas iti naayat a debosion ken Jehova kas maysa a persona.

Panangtulong Kadagiti Sabsabali a Mangsukimat iti Bagbagida. Tapno agtultuloyda a rumang-ay iti naespirituan, masapul nga ammuen dagiti tattao no ania ti adda iti pusoda. Ilawlawagmo no kasano a matulongan ida ti Biblia a mangaramid iti dayta.

Tulongam dagiti agdengdengngeg a mangbigbig a ti Biblia ket saan laeng a maysa a libro a nakailanadan dagiti bilin, balakad, historikal a pasamak, ken padto. Ipalgakna met ti kapanunotan ti Dios. Iti Santiago 1:22-25, naidilig ti Sao ti Dios iti maysa a sarming. Babaen ti reaksiontayo kadagiti ibagbagana ken iti wagas a panangtungpal ni Jehova iti panggepna, ipalnaad ti mensahe ti Biblia no ania ti adda iti pusotayo. No kasta, ipalgakna no kasano ti panangmatmat kadatayo ti Dios, ti “manangsukimat kadagiti puso.” (Prov. 17:3) Paregtaem dagiti agdengdengngeg a laglagipenda daytoy. Idagadagmo nga utobenda dagiti banag nga impailanad ti Dios iti Biblia para kadatayo ken no ania dagiti panagbalbaliw a masapul nga aramidenda iti biagda tapno ad-adda a makaay-ayoda kenkuana. Tulongam ida a mangmatmat iti panagbasa iti Biblia a kas pamay-an tapno maammuantayo ti panangtingiting ni Jehova kadagiti ‘panunot ken panagem ti puso,’ iti kasta, makitunosda iti Dios a mangaramid kadagiti nasken a panagbalbaliw.​—Heb. 4:12; Roma 15:4.

Adda dagiti agad-adal iti Biblia a mayat a mangipakat iti maad-adalda, ngem madanaganda iti makuna dagiti dadduma a tattao. Mabalin nga ikarkarigatanda a parmeken dagiti napigsa a nainlasagan a tarigagay. Wenno nalabit ipagarupda a mabalinda ti agserbi iti Dios bayat nga al-alagadenda pay laeng dagiti aramid ti lubong. Ipakitam dagiti pagdaksan ti kasta a panagpangadua. (1 Ar. 18:21) Idagadagmo nga ikararagda iti Dios a sukimaten ken gugoranna dagiti pusoda.​—Sal. 26:2; 139:23, 24.

Ipakitam kadakuada a maawatan ni Jehova ti mapaspasaranda ket ilawlawag ti Biblia no ania ti mapaspasamak. (Roma 7:22, 23) Tulongam ida nga agannad tapno saanda a maiturayan dagiti pagannayasan ti imperpekto a puso.​—Prov. 3:5, 6; 28:26; Jer. 17:9, 10.

Paregtaem ti tunggal maysa a mangusig no ania ti motibona a mangaramid kadagiti bambanag. Isurom a damagenna iti bagina: ‘Apay a kayatko nga aramiden daytoy? Ipakita aya daytoy ken ni Jehova a pudpudno nga apresiarek amin nga inaramidna para kaniak?’ Ikagumaam a pabilgen ti pammatina a ti naanamongan a relasion ken ni Jehova ti kapatgan a banag a matagikua ti asinoman.

Tulongam dagiti agdengdengngeg a mangtarus iti kinapateg ti panagserbi ken Jehova a buyogen ti “intero a puso[da].” (Luc. 10:27) Kaipapanan daytoy a masapul a maitunos kadagiti dalan ni Jehova ti amin a rikrikna, tarigagay, ken motiboda. Isu nga isurom dagiti agdengdengngeg nga anagenda, saan laeng a ti ar-aramidenda no di pay ket ti panangmatmatda kadagiti kalikaguman ti Dios ken no ania ti motiboda nga agserserbi kenkuana. (Sal. 37:4) No mailasin dagiti iyad-adalam no ania nga aspeto ti biagda ti masapul a balbaliwanda, paregtaem ida nga ikararagda ken Jehova: “Pagkaykaysaem ti pusok nga agbuteng iti naganmo.”​—Sal. 86:11.

No mapatanor ti iyad-adalam ti personal a relasionna ken Jehova, agtulnogto iti Dios gapu iti pammatina ket saan a gapu laeng iti panangidagadagmo. Iti kasta, ‘itultuloynanto [a mismo] a siguraduen no ania ti makaay-ayo iti Apo.’ (Efe. 5:10; Fil. 2:12) Makaay-ayo ken ni Jehova ti kasta a naimpusuan a panagtulnog.​—Prov. 23:15.

Laglagipem a ni Jehova ti mangtingiting kadagiti puso ken mangguyugoy kadagiti tattao a maaddaan iti relasion kenkuana. (Prov. 21:2; Juan 6:44) Tumultulongtayo laeng. (1 Cor. 3:9) ‘Kasla agpakpakaasi ti Dios babaen kadatayo.’ (2 Cor. 5:20; Ara. 16:14) Saan a pilpiliten ni Jehova ti asinoman a mangawat iti kinapudno, ngem bayat nga usarentayo ti Kasuratan, mabalin nga ipabigbigna kadagiti umim-imdeng kadatayo a ti mangmangngegda ket isu ti sungbat kadagiti saludsodda​—wenno kadagiti kararagda. Sipapanunotka koma iti daytoy tunggal adda gundawaymo a mangisuro, ket sipapasnek nga idawatmo ken Jehova nga iwanwan ken tulongannaka.​—1 Cron. 29:18, 19; Efe. 1:16-18.