Nakakitaka Kadin iti Xoloitzcuintli?

BABAEN TI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY MEXICO

IDI damo a maaprosak ti maysa a Xoloitzcuintlia​—Xolo iti ababa​—nasdaawak. Naglamuyot ken nagbara ti nangisit, awan muldotna a bagina! Daytoy nga aso a kampeon iti pabuya ket singangayed a nagna iti likud ti makin-aso, isu a naaddaankami iti gundaway a makakita ken mangapresiar iti narapis a pammagina a ti murdong ti ipusna ket naarkosan iti puraw a “brutsa”​—a maisupadi unay iti naglamuyot ken nangisit a pammagina.

Sakbay a simmangpet dagiti Español, dagiti aso ket maipatpateg unay a taraken idiay Mesoamerica. Naitabon ti dadduma a kadua dagiti makinkukua kadakuada, kas ‘kakadua iti biag kalpasan ti ipapatay.’ Espesial idi ti paset dagiti Xolo iti kagimongan. Maipagarup a makaagasda. Wen, kasla nakatulong kadagiti agreuma ti kanayon a pannakaidenna kadakuada daytoy nabara a bassit a kadua. Siempre, no nalam-ek ti rabii, dagiti sakam ket maimengan met ti Xolo!

Adu ita ti mayat nga agtaraken iti Xolo. Kas iti dadduma pay a puli, mabalin a sanayen ti Xolo. Agduduma pay ti kadakkelda​—agraman ti nagbabassit a klase. Kangrunaanna, no awan muldotna, kaipapananna nga awan timelna, isu a ti Xolo ket kaykayat dagidiay allergic iti muldot ti aso. Talaga a nalaka a taraknen ti Xolo. Tapno kanayon a nalamuyot ti kudil ti aso, kasapulan a sagpaminsan a sapsapuam iti skin cream wenno lanaam dayta. Ipatuldo ti maysa nga agpapaadu iti aso a ni Miguel Ángel Moreno ti maysa pay a pagimbagan ti panagtaraken iti Xolo: “Maysa la a minuto a digusen,” kunana, “ket agmagan iti dua la a minuto.” Kasano ngay met a makaagas ti Xolo? Uray ita, kunaen ti dadduma a nabang-aranda iti reumada idi indennada ti Xolo iti naut-ot a paset ti bagida. Ngem patien ni Moreno a ti Xolo ket kas iti kasamay laeng ti “naibotelia a napudot a danum.”b

Nabiit pay a naibilang ti Xolo kas agpegpeggad a maungaw a klase ti animal, ngem maikagkagumaan a maitalimeng. Ita, saan laengen a ditoy Mexico ti pakasarakan kadagiti Xolo no di ket uray metten iti dadduma a pagilian a kas iti Peru ken Estados Unidos. Kayatmo ngarud kadi ti makakita iti Xoloitzcuintli? No kasta, saanmonto a malipatan ti pannakakitam iti daytoy karkarna nga aso.

[Dagiti Footnote]