Ti Panangmatmat ti Biblia

Ti Aya Tipo ti Daram ti Mangikeddeng iti Personalidadmo?

ITI sumagmamano a pagilian, nalatak ti panangammo iti personalidad ti maysa a tao sigun iti tipo ti darana. Idiay Japan, kas pagarigan, gagangayen para iti dadduma ti mangyimtuod iti, “Ania ti tipo ti daram?” kas pangirugi iti saritaan. Ibaga dagiti mangitandudo iti daytoy a kapanunotan a dagiti tattao nga A ti tipo ti darada ket kalmado, responsable, ken managatap; dagidiay B ti tipo ti darada ket napasnek ken naparabur, agbaliwbaliw ti riknada, nalaka a maallilaw; ken dadduma pay. Ikalinteganda pay a mabalin a narigat wenno nalaka nga agkatunosan ti tattao nga agduma ti tipo ti darada.

Gapu iti daytoy a kapanunotan, ibilang ti dadduma a napateg ti tipo ti dara no grupuenda dagiti estudiante idiay eskuelaan, agpilida kadagiti ehekutibo iti kompania, wenno uray pay no agpilida iti asawaen wenno pakiasawaanda. Adda kadi aniaman nga ebidensia a ti tipo ti dara ti talaga a mangikeddeng iti personalidadtayo? Adda kadi aniaman a pannursuro ti Biblia a mainaig iti daytoy a banag?

Ania ti Tipo ti Dara?

Kastoy ti ilawlawag ti The World Book Multimedia Encyclopedia: “Dagiti kulapot ti nalabaga a selula ti dara ket addaan kadagiti protina a maawagan iti antigen. Nasurok a 300 a nalabaga a selula ti dara ti nailasinen.” Nupay dadduma a tattao ket addaan iti sumagmamano nga antigen, awanan iti kasta ti dadduma, sa di makapagkakadua ti dadduma nga antigen. No kasta, kas iti innayon ti ensiklopedia, “sigun iti kaadda wenno kaawan dagiti partikular nga antigen, klinasipikar dagiti sientista ti dara ti tao iti nadumaduma a grupo.”

Ti sistema nga ABO ti kaaduan a maawat a sistema ti pannakagrupo ti dara. Daytoy ti mangklasipikar iti dara ti tao iti uppat a tipo​—A, B, AB, ken O. Kanayonanna, ti sistema nga Rh ket kadawyan a maus-usar. Kinapudnona, adda 20 a naammuan a sistema ti pananggrupo iti dara. Nalawag ngarud a komplikado unay ti dara. Kuna ti Encyclopædia Britannica: “Ti adu ken nadumaduma nga antigen ti nalabaga a selula ti makagapu nga imposible nga addaan dagiti tattao iti agpada a substansia ti grupo ti darada malaksid dagiti singin a nagtaud iti maymaysa a pertilisado nga itlog.”

Isingasing daytoy a talaga a tunggal maysa ket addaan iti naisangsangayan a “tipo ti dara.” Awan ngarud ti ebidensia a mangpaneknek nga agpapada ti personalidad ti tattao no agpareho ti tipo ti darada. Adu a banag ti nabatad a mangikeddeng iti personalidadtayo.

Ania ti Mangikeddeng iti Personalidadtayo?

“Ti personalidad ket dagidiay kababalin, nainkasigudan man wenno nasursuro, a pakailasinan ti tunggal tao,” ilawlawag ti Encyclopædia Britannica. Wen, malaksid kadagiti natawidtayo, adda pay dadduma a banag​—kas iti kasasaad ti pamilia, edukasion, pannakitimpuyog, ken kapadasan naimbag man wenno dakes​—a mangapektar iti pannakatubay ti personalidadtayo. No kasta, saan laeng a ti genetiko a pakabuklantayo ti mangikeddeng iti personalidadtayo. Masansan nga agduma ti personalidad uray dagiti singin a nagtaud iti maymaysa a pertilisado nga itlog, nga addaan iti agpada a genetiko a pakabuklan.

Ti maysa pay a napateg a mapasamak ket mabalin nga agbalbaliw wenno mabalbaliwan ti personalidad ti maysa a tao. Impaganetget ni apostol Pablo ti pannakabalin dagiti Nakristianuan a sursuro a mangbalbaliw kadagiti tattao. Kastoy ti insuratna: “Uksobenyo ti daan a personalidad agraman dagiti aramidna, ket kawesanyo ti bagbagiyo iti baro a personalidad, a babaen iti umiso a pannakaammo mapabpabaro maitunos iti ladawan Daydiay nangparsua iti dayta.” (Colosas 3:9, 10) Bigbigen dagiti Kristiano a managbasolda ken natawidda ti pagannayasanda nga agbasol. Tapno akseptaren ida ti Dios, masapul a balbaliwanda ti personalidadda.

Apay a posible dagita a panagbalbaliw? Posible dayta gapu iti pannakabalin wenno mensahe ti Sao ti Dios. Maipapan iti nabileg nga impluensia ti Sao ti Dios a masarakan iti Biblia, kastoy ti insurat ni apostol Pablo: “Ti sao ti Dios nabiag ken adda bilegna ken natartarumamis ngem iti aniaman a kampilan a dua ti tademna ket sumalput uray agingga iti paglasinan ti kararua ken espiritu, ken kadagiti nagsusuopan ken iti patada, ket kabaelanna a lasinen dagiti panunot ken dagiti panagem ti puso.” (Hebreo 4:12) No agpaidalan ti maysa a tao iti espiritu ti Dios ken ikagumaanna nga alagaden dagiti pagalagadan iti moral a nailanad iti Biblia, mabalin nga in-inut nga agbalbaliw ti personalidadna. Ti Nakristianuan a personalidad a mabukel iti kastoy a wagas ramanenna “ti kinalailo ti pannakipagrikna, kinamanangngaasi, kinapakumbaba iti panagpampanunot, kinaalumamay, ken mabayag a panagitured.”​—Colosas 3:12.

Nakristianuan a Kinanainkalintegan

Ipapantayon nga awan ti prinsipio ti Biblia a mangiparit iti panangadal kadagiti tipo ti dara. Ngem naiduma a banag ti aniaman a mabalin a nakainaigan daytoy iti kababalin ti tao. Kas iti amin a banag iti biag, masapul nga agpaiwanwantayo iti Sao ti Dios. (Salmo 119:105) Napateg met ti kinanainkalintegan.​—Filipos 4:5.

Sigurado a saan met a nainkalintegan a pagpambar ti maysa a tao ti tipo ti darana tapno dinan ikagumaan a baliwan dagiti pakapilawan ti personalidadna. Aniaman ti genetiko a pakabuklan dagiti Kristiano, masapul nga itultuloyda ti mangtubay iti personalidadda tapno maipakitada dagiti kualidad ni Jehova ken Jesus aginggat’ mabalin.​—Efeso 5:1.

Kanayonanna, ikagumaan dagiti Kristiano a matmatan ti sabsabali iti wagas a panangmatmat ni Jehova kadakuada. “Ti Dios saan a mangidumduma.” (Aramid 10:34, 35) Maragsakan ni Jehova a mangakseptar iti amin a kita ti tattao. Saan ngarud a nainkalintegan a liklikan wenno ditay makikadua iti dadduma a tattao gapu laeng iti tipo ti darada. Pudno met laeng dayta no ti maysa ket makikadua laeng kadagidiay mamati nga agkatunosan dagiti agpada ti tipo ti darada. Idagadag ti Biblia: “No agtultuloykayo a mangipakita iti paboritismo, agar-aramidkayo iti basol.”​—Santiago 2:9.

Bayat a rumangrang-ay ti siensia ken teknolohia, adu dagiti baro a masirarakan ken teoria maipapan iti bagi ti tao. Natural laeng nga aginterestayo kadagitoy a kapanunotan. Ngem nasayaat no palubosan dagiti Kristiano a ti Biblia​—saan a dagiti teoria ti tao​—ti mangiwanwan iti panagpampanunotda. Iti amin a benneg ti panagbiag, masapul a ‘siguraduen dagiti Kristiano ti amin a banag’ ken ‘kumpetda a siiirut iti nasayaat.’​—1 Tesalonica 5:21.