Panangilasin Kadagiti Nakaro a Sakit a Mainaig iti Turog

NO MAMINSAN dagiti sintoma ti maysa a tao ket mabalin a mangipamatmat iti nakaro a sakitna a mainaig iti turog. Ti nakaro nga insomnia, nga agpaut iti nasurok a makabulan, ket masansan a mainaig iti nakarkaro pay a sakit, agraman ti depression. Ti nakaro nga insomnia ket mabalin met a sintoma ti grabe a sakit.

Sleep Apnea

Nakaro ti panagtuglep ni Mario no aldaw. No agmaneho iti luganda a sangapamiliaan, masapul a siputan a naimbag ni baketna, ta makatuglep no dadduma, ket manmano a mapuotanna dayta. Nakapigpigsa ken sagpaminsan nga agurok iti kada rabii ket no dadduma, bigla a mariing a kasla nakigtot sa umanangsab.a

Ni Mario ket addaan kadagiti kadawyan a sintoma ti sleep apnea. “Awanan anges” ti literal a kaipapanan ti apnea. Mabalin nga agkedar ti apnea iti sangapulo a segundo agingga iti dua wenno tallo a minuto. Masansan nga alimbasagen ken umanangsab ti biktima sa makaturog manen, ngem maulit ti apnea iti maminggasut a daras iti kada rabii. Adda tallo a kita ti apnea.

Mapasamak ti central apnea no ti kanayon a panaganges ket saan nga ibilin ti paset ti utek a mangkonkontrol iti panaganges. Iti kaso ti obstructive sleep apnea, talaga a maserraan ti makinngato a pagangsan iti likudan ti karabukob, isu a di makaruar ti angin. Kombinasion ti dua ti mixed apnea ket dayta ti gagangay unay a madayagnos. Ti agsagsagaba iti aniaman a kita ti apnea ket dandani kapada ti kasasaad ti agpatnag a di pannakaturog iti kada rabii!

Mabalin a napeggad ti panagbiag dagidiay addaan iti sleep apnea, ta mabalin a makatuglepda iti trabaho wenno iti panagmanehoda. Mabalin nga agalta presionda, dumakkel ti pusoda, ken mabalin a maistrok ken agsakit ti pusoda. Pattapattaen ni Dr. William Dement iti Stanford University a 38,000 nga Americano ti matay iti kada tawen gapu iti sakit ti puso a maigapu iti sleep apnea.

Nupay gagangay dayta kadagiti nalukmeg a lallaki nga agtawen iti nasurok nga 40, mabalin a maaddaan iti apnea ti uray ania nga edad, uray dagiti ubbing. Adda sumagmamano a pamay-an ti panangagas​—nga amin dagitoy ket nasaysayaat no aywanan ti doktor nga espesialista kadagiti sakit a mainaig iti turog. Ti panangusar iti alikamen a kanayon a manglukat iti pagangsan a di makasapul iti operasion ti kasayaatan a pangagas iti obstructive sleep apnea. Adda mask nga ikabil ti pasiente iti agongna no rabii, ket adda mangtimbeng iti kapigsa ti angin (nga ibagay ti doktor iti kasapulan ti pasiente) a mangipaay iti kalkalainganna nga angin a kasapulan tapno malapdan ti apnea. No di agkurri daytoy, adda sumagmamano a kita ti operasion, agraman ti laser wenno dagiti radio frequency wave a maysa a kita ti radiasion tapno maikkat ti sobra a tisyu iti karabukob.

Narcolepsy

Ti narcolepsy ti sabali pay a sakit a mainaig iti turog a masapul a maasikaso​—maysa a sakit a mainaig kadagiti nerbio a pakaigapuan ti nakaro a panagtuglep iti aldaw. Kas pagarigan, kanayon nga agtuglep ni Buck. Kellaat a makaturog, uray no madama dagiti napateg a miting. Kanayonen nga agiggem kadagiti tulbek tapno mariing iti kalangiking dagitoy no matnagna iti suelo, no bilang ta makatuglep. Kalpasanna, naaddaan iti cataplexy​—ti kasasaad a mangpalupoy kadagiti tumengna sa matumba no makigtot. Simmaganad dagiti sintoma ti sleep paralysis wenno di makagaraw bayat a makaturog agraman ti sagpaminsan a panagar-arapaap sakbay a makaturog.

Gagangay a mangrugi ti narcolepsy iti edad a 10 ken 30. No dadduma, marikna dagiti agsagsagaba ti kellaat a pannakaturturog, a kasla agparang a normal ti panagtignayda ngem dida ammo a limmabasen ti napaut a tiempo. Narigat daytoy a sakit ta masansan a saan a madayagnos iti adu a tawen, idinto ta ti biktima ket maibilang a sadut, kuneng, wenno karkarna. Kunaenda a di maagasan daytoy itatta, ngem maagasan dagiti sintoma babaen ti panagtomar iti agas ken panangbaliw iti estilo ti panagbiag, ngem agduduma ti kinaepektibo dagitoy.b

Dadduma Pay a Sakit a Mainaig iti Turog

Dua pay a sabali a sakit ti mangapektar no dadduma iti maymaysa a tao, ti direkta a mangapektar kadagiti ima ken saka, nga agbanag iti nakaro nga insomnia. Maysa kadagitoy dagiti masansan a natiweng a saka ken ima. Kanayon nga aggaraw dagiti ima ken saka bayat iti pannaturog. Usigem ni Michael. Ipakita dagiti pannubok a dagiti masansan a natiweng a sakana ti mangriing kenkuana iti 350 a daras iti kada rabii!

Ti alusiisen a saka ti sabali pay a sakitc a pakariknaam nga adda kasla kanayon nga agkarkarayam iti gurong, masel, ken tumengmo a napigsa a pakaigapuan ti panaggarawmo, isu a dikan makaturog. Nupay masansan a mainaig daytoy iti kurang nga ehersisio wenno nakapuy a sirkulasion, no dadduma agparang a mainaig iti pannangan wenno iyiinum iti addaan caffeine. Naammuan met a no maminsan dumegdeg ti kasasaad no uminumka ti arak.

Ti Bruxism ti sabali pay a sakit a mailasin babaen iti panagngaretnget bayat a nakaturog. No kanayon daytoy, saan a normal ti pannakarunot dagiti ngipen ket masaktan ti pangal, nga agbanag iti nakaro nga insomnia. Sigun iti kinakaro ti parikut, agduduma ti pamay-an ti panangagas, manipud iti pannakaopera ti ngiwat ken panagusar iti mangsalaknib kadagiti ngipen iti rabii.

Daytoy limitado a panangusig iti sumagmamano kadagiti adu a sakit a mainaig iti turog ti mangyilustrar a mabalin a napeggad ti di panangikankano kadagitoy. Mabalin a simple wenno komplikado ti panangagas, ngem masansan a kasapulan. No ti ay-ayatem ket agsagsagaba kadagiti pagilasinan ti nakaro a sakit a mainaig iti turog, mabalin a nainsiriban no ipadoktormo iti kabiitan a tiempo. Uray pay no di naan-anay a maagasan ti sakit, mabalin a dayta ti mangkissay kadagiti peggad ken makatulong tapno dayta a kasasaad ket nalaklaka nga ibturan ti amin. Ket iti masanguanan, bayat a matungtungpal ti kari ti Biblia, “awanto ti agtataeng nga agkuna: ‘Masakitak.’” Amin a sakit ket naan-anayto a maikkat bayat a pagbalinen ti Dios a “baro ti amin a bambanag.”​—Isaias 33:24; Apocalipsis 21:3-5.

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 10]

Masapul nga aywanan ti doktor ti panangagas kadagiti sakit a mainaig iti turog

[Ladawan iti panid 10]

Ti panagurok ket mabalin a sintoma ti sleep apnea

[Ladawan iti panid 11]

Ti narcolepsy ket masansan a mapagkamalian a kinasadut

[Ladawan iti panid 12]

Dagiti alikamen a mangkontrol iti kapigsa ti angin a lumasat iti pagangsan ket makatulong a mangrisut iti sleep apnea