Watchtower ONLINE A LIBRARIA
Watchtower
ONLINE A LIBRARIA
Iloko
  • BIBLIA
  • PUBLIKASION
  • GIMONG
  • g 10/07 pp. 22-23
  • Napakadaan ti Itataud “Dagiti Instrumento a Pangdadael”

Awan video-na ti napilim.

Pasensiakan, adda problema iti pannakai-load ti video.

  • Napakadaan ti Itataud “Dagiti Instrumento a Pangdadael”
  • Agriingkayo!—2007
  • Subtitulo
  • Umasping a Material
  • Napakadaan ti Itataud Dagiti Instrumento a Pakigubat iti Tangatang
  • Ti Kadakkelan a Piesta ti Balloon iti Intero a Lubong!
    Agriingkayo!—2004
  • Panagtayab a Kagiddan ti Angin
    Agriingkayo!—2002
  • Dagiti Zeppelin—Naisangsangayan a Higante iti Tangatang
    Agriingkayo!—2002
  • “Sigurado a Silulukat ti Langit”!
    Agriingkayo!—1999
Kitaen ti Ad-adu Pay
Agriingkayo!—2007
g 10/07 pp. 22-23

Napakadaan ti Itataud “Dagiti Instrumento a Pangdadael”

“Gapu iti dakes a panagpampanunotna, kanayon nga ikagkagumaan ti tao nga usaren dagiti paglainganna tapno maadipen, madadael wenno masaurna dagiti padana a parsua.”—Horace Walpole, Ingles a mannurat idi maika-18 a siglo.

TI PANANGPARTUAT kadagiti lugan iti tangatang ket nangyeg iti nagadu a pagimbagan para iti sangatauan. Ngem anian ti kinaagpayso dagidi a sasao ni Horace Walpole! Sakbay pay a nabaelan ti tao ti agpatayab kadagiti lugan iti tangatang, pinampanunotnan ti adu a pamay-an a mausarna dagita a pakigubat.

Idi 1670, nasurok a 100 a tawen sakbay ti damo a pannakaipatayab ti balloon, kinuna ti Italiano a Jesuita a ni Francesco Lana a posible a “dinto pulos ipalubos ti Dios a maaramid ti kasta nga instrumento [airship], tapno malapdan ti adu a pasamak a mabalin a mangriribuk kadagiti umili ken agtuturay.” Ngem kastoy ti innayonna buyogen ti kinamanagsakbay: “Ta siasino koma ti [di makaamiris] a naglaka a maparmek ti maysa a siudad no kellaat a maraut dayta, ket mabalin a maaramid dayta babaen ti airship a makabael a sumangpet iti aniaman nga oras iti mismo a ngatuen ti maysa a plasa sana idissaag dagiti nakalugan iti dayta? Kasta met laeng ti mabalin a mapasamak kadagiti paraangan ti pribado a balbalay ken kadagiti barko iti taaw. . . Uray no saan nga agdisso, mabalin a mangitinnag kadagiti banag a mangpattog kadagiti barko ken mangpapatay kadagiti tattao. Mabalin met nga uramenna dagiti barko babaen kadagiti itinnagna nga eksplosibo, bala ti kanyon, ken bomba.”

Idi napartuat kamaudiananna ti hot-air ken hydrogen balloon idi arinunos ti maika-18 a siglo, nagamak ni Walpole amangan ta di agbayag ket mausar dagita kas “instrumento a pangdadael iti sangatauan.” Kinapudnona, idi arinunos ti 1794, dagiti Pranses a heneral us-usarendan dagiti hydrogen balloon a pagluganan dagiti agsiim ken dagiti soldado a mangraut kadagiti kabusor. Nausar met dagiti balloon idi Gerra Sibil Dagiti Americano agraman kadagiti rinnupak ti Francia-Prussia idi dekada ti 1870. Uray idi umuna ken maikadua a sangalubongan a gubat iti napalabas a siglo, dagiti balloon ket namin-adu nga inusar dagiti buyot ti Aleman, Americano, Briton, ken Pranses kadagiti misionda kontra kadagiti kabusor.

Ti balloon ket talaga a nagbalin nga instrumento a pangpapatay idi Sangalubongan a Gubat II, idi a dagiti Hapones a soldado nangipatayabda iti 9,000 a balloon nga agturong iti Estados Unidos. Dagitoy a balloon ket awan pilotoda ken nakargaanda kadagiti bomba. Nasurok a 280 kadagita ti nakadanon idiay Amianan nga America.

Napakadaan ti Itataud Dagiti Instrumento a Pakigubat iti Tangatang

Sipud idi naimbento ti eroplano, namatmatanen dayta kas epektibo a pakigubat. Kinuna ni Alexander Graham Bell idi 1907: “Manmano ti makaammo a dandanin masolusionan ti America ti problema nga interamente a mangbalbaliw iti panaggugubat iti intero a lubong—kayatko a sawen, ti pannakaaramid dagiti instrumento iti tangatang nga epektibo a pakigubat.” Iti dayta met la a tawen, inadaw ti The New York Times ti sinao ni Kapitan Thomas T. Lovelace, maysa a piloto ti balloon: “Iti las-ud ti agarup 2 agingga 5 a tawen manipud ita, tunggal dakkel a nasion ket addaanton kadagiti lugan iti tangatang a mausar a pakigubat. Addaandanto metten kadagiti instrumento a pangpabettak kadagiti kasta a lugan no kasano nga addaanda itan kadagiti lantsa a kargado iti torpedo ken kadagiti instrumento a pangpabettak kadagita.”

Tallo la a bulan kalpasanna, nakikontrata ti U.S. Signal Corps iti agkabsat a Wright tapno aramidenda ti kaunaan a pakigubat nga eroplano. Iti maysa nga artikulo iti New York Times a Setiembre 13, 1908, nailawlawag no apay nga interesado ti militar iti eroplano: “Ti maysa nga eksplosibo ket mabalin a maitinnag iti pannakasimburio ti maysa a pakigubat a bapor. Dayta nga eksplosibo ti mangpabettak iti makina ti bapor.”

Kas iti kinuna ni Bell, ti eroplano ‘interamente a binalbaliwanna ti panaggugubat iti intero a lubong.’ Idi 1915, dagiti agar-aramid iti eroplano ket nangdisenioda iti masinggan a sumango iti sanguanan a maigiddan ti panagputokda iti panagtayyek dagiti paligpalig. Malaksid kadagiti fighter plane, simmaruno a naimbento dagiti eroplano a mangitinnag iti bomba, a daddadakkel ken nabilbileg idi Sangalubongan a Gubat II. Idi Agosto 6, 1945, maysa a B-29 Superfortress a kukua ti Estados Unidos ti nangitinnag iti kaunaan a bomba atomika, a naan-anay a nangdadael iti Hiroshima a siudad ti Japan ken nangpapatay iti 100,000 a tattao.

Dua la a tawen kasakbayanna, idi 1943, kinuna ni Orville Wright iti maysa a pribado a saritaan a ladingitenna ti pannakaimbento ti eroplano. Kinunana a bayat ti dua a sangalubongan a gubat, talaga a nausar ti eroplano kas nakabutbuteng nga instrumento. Sipud idin, ti pannakapataud dagiti missile nga iturong ti laser (nakapigpigsa a lawag) ken dagiti maaw-awagan iti smart bomb (bomba a nakabitan kadagiti alikamen a mangiturong iti dayta iti eksakto a puntiriana), pinagbalinna a posible nga ad-adunto pay ti matay, bayat a ‘ti nasion tumakderto a bumusor iti nasion.’—Mateo 24:7.

[Dagiti Ladawan iti panid 22, 23]

1. Awan pilotona a balloon a nakargaan iti bomba

2. Barrage balloon

[Credit Line]

Library of Congress, Prints & Photographs Division, FSA/OWI Collection, LC-USE6-D-004722

3. B-29 Superfortress

[Credit Line]

Retrato a kukua ti USAF

4. Strike Fighter F/A-18C Hornet

5. F-117A Nighthawk Stealth Fighter

[Credit Line]

U.S. Department of Defense

    Dagiti Publikasion iti Iloko (1984-2025)
    Ag-log out
    Ag-log in
    • Iloko
    • I-share
    • Ti Kayatmo a Setting
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pagannurotan iti Panagusar
    • Pagannurotan iti Kinapribado
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ag-log in
    I-share