Dagiti Lugan nga Umarayat
● Adda masikog nga agtugtugaw iti dakkel nga auditorium ken agim-imdeng a naimbag iti programa a naibasar iti Biblia. Pagammuan ta agpasikalen. Ngem gapu ta adda ambulansia a nakasagana nga umarayat, ti masikog ken ti asawana ket nakadanon iti ospital kalpasan ti sumagmamano la a minuto. Isu ket nangipasngay iti napintas a maladaga a babai.
Ita, dagiti intensive-care-unit nga ambulansia ket nagpateg ti maaramidanda kadagiti sistema ti pannakaaywan ti salun-at iti adu a pagilian. Addaan dagitoy a lugan iti kualipikado a dodoktor, nars, ken batido a drayber.a Nasanay ken kompletoda kadagiti alikamen a mausar iti emerhensia kas kadagiti aksidente iti kalsada, atake ti puso, istrok, wenno panagpasikal. Tinawen a rinibu a biag ti masalsalbar gapu iti daytoy alisto a panangasikaso iti salun-at.
Idi nabomba ti uppat a pangpasahero a tren idiay Madrid, Espania idi 2004, agarup 400 a biag ti nasalbar gapu iti kinapartak ken kinalaing dagiti nakaambulansia a manangarayat.b Ni Dr. Ervigio Corral Torres a direktor ti emergency services unit ti Madrid malagipna dayta nga insidente: “Dagitoy nga insidente ket sisasaknap nga impadamag ti media,” kinunana, “ngem ti talaga a paglainganmi ket ti inaldaw a panangtulong kadagiti tattao iti kalsada. Dayta ti kasayaatan a paset daytoy a serbisio isu a sibibiag pay la ita dagidi nagngangabit ti biagda.”
Idi napagsaludsodan no ania ti mairekomendana tapno nasaysayaat ti panagtrabahoda, kinuna ni Dr. Corral Torres: “Nasken nga ad-adda a maipaawat kadagiti umili ti kinapateg ti panagpaarayatda kadakami no adda panggapuanda a mangaramid iti kasta.” Innayonna: “Panggepmi nga ipaay ti naisangsangayan a medikal a pannakaasikaso iti tattao, sadinoman ken kaanoman a kasapulanda dayta ken iti kabiitan a tiempo apaman a maawatmi ti panagpaarayatda.” Kadagiti dadakkel a siudad, masansan a makadanon dagiti tumulong iti las-ud ti 10 a minuto.
Kadagiti siudad nga aduan unay iti umili kas iti São Paulo, Brazil, dagiti drayber ti ambulansia problemada ti nakaro a trapik isu nga agmotorsiklo dagiti umarayat a mediko. Umun-unada a makadanon ngem iti ambulansia isu a matingiting ken insigida a maasikasoda ti situasion. Addan kastoy a napardas a serbisio idiay London, England; Kuala Lumpur, Malaysia; ken Miami, Florida, Estados Unidos.
[Footnotes]
a Nasken nga ammo dagiti drayber nga usaren dagiti medikal nga alikamen iti ambulansia ken ti panagmaneho a maibagay iti inluganda a pasiente.
b Kitaenyo ti Agriingkayo! a Nobiembre 8, 2004, panid 14.
[Kahon/Ladawan iti panid 11]
NO KASANOKA A MAKATULONG
No adda emerhensia, dagitoy ti sumagmamano a kangrunaan nga aramidem tapno matulongam dagiti nakalugan nga umarayat a mangitungpal iti mangispal-biag a trabahoda:
1. Awagam a dagus ti pang-emerhensia a numeroda iti lugaryo— 112 iti European Union, 911 iti Estados Unidos.
2. Ibagam a silalawag ti lugar ti emerhensia.
3. Deskribirem dagiti nabatad a sintoma. Kas pagarigan, agang-anges kadi ti maarayat? Adda kadi puotna? Agpadpadara kadi?
4. No adu ti dunorna, dimo gargarawen amangan no kumaro ti kasasaadna.
5. No agsarua, pagsikigem tapno saan a maltotan.