No Kasano a Binalbaliwak ti Naranggas a Kababalinko

Kas Insalaysay ni Jose Antonio Nebrera

APAY nga agbalin a naranggas ti maysa a tao? Nairuamak iti kinaranggas sipud kinaubingko. Ni tatangko ket guardia sibil ti Espania, maysa a buyot a nakaing-inget a mangipatungpal iti disiplina. Masansan idi nga ablatan ni lolok, ket kasta met ti inaramid ni Tatang kaniak. Kanayon nga usarenna ti napuskol a sinturonna a mangsaplit kaniak. Saan la a dayta, maulit-ulit nga awagannak iti ngelngel, idinto ta napalalo ti kinadungngona iti adingko a babai. Gapu ta kabuteng ni Nanang ti panagpungtot ni Tatang, awan unay ti naaramidanna a mangiparikna iti ayat a kasapulak wenno mangikanawa kaniak iti pannakamaltratok.

Idiay eskuelaan, no kaduak dagiti padak nga ubbing, ipapanko nga addaak iti sabali a lubong, a kasla nakaragragsakak. No kitkitaendak ti dadduma, mabalin nga ipagarupda a naragsak ken awan ti problemak. Ngem pammarang laeng dagita. Ilemlemmengko laeng ti marikriknak a buteng ken pungtot. Iti malem, agsubliak iti realidad bayat ti nainayad a pannagnak nga agawid ta kaamakko manen ti mainsulto—wenno makabkabil.

Idi agtawenakon iti 13, tinalawak daytoy awanan ayat a kasasaad babaen ti iseserrekko iti eskuelaan dagiti Jesuita. Napanunotko idi ti agpadi. Ngem uray addaak iti eskuelaan, diak naammuan ti pudno a kaipapanan ti biag. Masapul a bumangonkami iti alas singko ti parbangon sa agdigus iti nalamiis a danum. Kalpasanna, agmalmalemkami nga agadal, aglualo, ken agserbi iti simbaan. Dandani awan inanami.

Kas estudiante, kasapulan a basaenmi dagiti estoria maipapan iti “sasanto,” ngem saan a karaman ti Biblia kadagiti leksionmi. Ti kakaisuna a Biblia sadiay ket naikabil iti uneg ti sarming nga eskaparate, ken masapul nga agkiddawkami iti espesial a permiso tapno mabasami dayta.

Bayat ti maikatlo a tawen ti panageskuelak, nagbalin a paset ti rutinami ti panangsaplit wenno panangparigat iti bagi, a maibilang a “naespirituan nga aktibidad.” Kaaduek ti mangan tapno maempatsoak, iti kasta maliklikak dayta a panagrigat. Ngem diak nagballigi. Kalpasan ti agarup tallo a tawen, diak maibturanen. Tinalawak ti eskuelaan dagiti Jesuita sa nagawidak. Agtawenak idin iti 16.

Ti Pannakigasanggasatko

Idi nakaawidakon, nagadalak a makiboksing ken makiresling. Gapu ta nagballigiak kadagitoy a naranggas nga isport, dimmakkel ti kompiansak iti bagik. Ngem gapu kadagita nga abilidadko, nagargariak a mangusar iti kinaranggas tapno maalak ti kaykayatko, a kas iti ugali idi ni tatangko.

Nupay kasta, idi agtawenak iti 19, adda napasamak a medio nangpaamo kaniak. Naam-ammok ni Encarnita, a nagbalin nga asawak kalpasan ti siam a bulan. Ti laeng pammarang a kinadayaw, kinasingpet, ken kinaragsakko ti nakitana. Dina pulos ammo ti ing-ingpek a sakit ti nakem. Nagminar dagita idi naayabanak nga agsoldado di nagbayag kalpasan a naipasngay ti inauna nga anakmi.

Tapno maliklikak ti pukis-militar ken adu ti mapadasak, sidadarasudos a nagboluntarioak nga agbalin a kameng ti La Legion Extranjera (Lehion Para iti Sabali a Pagilian). Inar-arapaapko a maaramidko ti kaykayatko no addaak iti desierto ti Morocco ken makipartisipar kadagiti napeggad a mision. Maysa pay, kasla nasayaat daytoy a gundaway tapno maitarayak dagiti responsabilidadko iti pamiliak. Ngem iti kinapudnona, dayta ketdi ti nangpakaro iti kababalinko.

Idi kuan, adda nakaapak a dakkel, nauyong a sarhento a maay-ayatan a mangmaltrato kadagiti kabbaro a soldado. Kagurak ti maagrabiado ken sisasaganaak a makilaban no ammok nga adda kalintegak. Bayat a mayaw-awag ti naganmi iti maysa nga agsapa, adda angawko a di nasayaat ti panagsaadna iti lapayag ti sarhento. Idi ilayatna ti imana a mangdisso kaniak, dagus a tiniritirko dayta sako intumba a ginabbo iti suelo. Pinandagak ti imana ket diak pinalusposan amangan no paltogannak.

Gapu iti dayta, tallo a bulan a nayakarak iti grupo dagiti madusdusa. Nagyanak iti bassit a kuarto a kadua ti agarup 30 a lallaki. Bayat dayta a tiempo, diak man la masuktan ti badok. Ti grupomi ket indauluan ti maysa a sadista a sarhento a maragragsakan a mangsaplit kadagiti lallaki. Ngem adda idi gundaway a pinangtaak a papatayen no sagidennak. Imbes a 30 a saplit ti dusak, pinagbalinna laengen a 3. Nagbalinak nga awanan asi a kas kadagiti mangparparigat kaniak.

Dagiti Nalimed a Mision

Bayat ti pannakasanayko iti lehion para iti sabali a pagilian, sidadarasudos a nagboluntarioak iti impagarupko nga ad-adu pay a “pannakigasanggasat.” Diak manen ammo no pangiturongan kaniak daytoy a desisionko. Immawatak iti naisangsangayan a pannakasanay, a pakairamanan ti panagusar iti amin a kita ti armas ken eksplosibo. Tapno makompleto ti pannakasanayko, naibaonak idiay Langley, Virginia, iti Estados Unidos. Sadiay a nagsanayak a kadua dagiti miembro ti CIA.

Di nagbayag, miembroakon ti nalimed a grupo dagiti komando. Bayat ti dekada 1960, nakipasetak iti adu a nalimed a mision. Timmulongak kadagiti mision kontra kadagiti agipuspuslit iti droga ken armas idiay Sentral ken Abagatan nga America. No makaengkuentromi dagitoy, naibilin a patayenmi ida. Mabainak a mangibaga a personal a nakiramanak kadagitoy nga operasion. Awan ibatimi a sibibiag malaksid kadagidiay mabalinmi a palutpoten.

Idi agangay, naibaonak a mangespia kadagiti lider ti militar ti Espania tapno maammuak no siasino dagiti saan a sumuporta iti diktador a ni Heneral Franco. Kasta met la ti inaramidmi kadagiti agnanaed iti Francia a kumonkontra iti rehimen ni Franco. Panggepmi a kidnapen dagiti kangrunaan a bumusbusor sami ipan idiay Espania, nalabit tapno patayen ida.

Iti naudi a misionko, kasapulan a mangbukelak iti grupo dagiti mersenario a soldado a mangisayangkat iti kudeta iti maysa a bassit a pagilian iti Africa. Nabilinkami a mangraut iti baraks ti militar iti kabesera sa kontrolenmi ti palasio ti presidente. Kas naiplano, sinerrekmi ti pagilian iti tengnga ti rabii ket naisayangkatmi ti misionmi iti las-ud ti uppat la nga oras. Tallo kadagiti kakaduak ti napapatay bayat ti rinnupak, agraman ti pinullo kadagiti “kabusor” a soldado. Nakipasetak a mismo iti daytoy a panangpapatay.

Sidsidirennak ti konsiensiak iti dayta a nakaal-alingget a kapadasan. Diak makaturog gapu ta masansan a matagtagainepko ti bagik a mangpappapatay kadagiti kabusor iti manomano a panagranget. Kadagita a tagtagainepko, nakitak dagiti mabutbuteng a mata dagiti tao a gudasek.

Inkeddengko a diakon pulos makipaset iti aniaman a mision. Gapuna, insublik amin a papelesko iti militar tapno mapalubosanak nga aglusulos. Ngem kalpasan ti tallo a bulan, pinaayabandak dagiti opisialko tapno agespiaak manen. Nagtalawak ket napanak idiay Basel, Switzerland, ket kalpasan ti sumagmamano a bulan, simmaruno ni baketko nga Encarnita. Awan pulos ammona a dati nga agtartrabahoak kas sekreta.

Nagrigat ti Agbalbaliw

Bayat ti tallo a tawen a panagserbik iti militar, ni Encarnita ket nakipagadal iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova idiay Espania. Imbagana kaniak a nabirokannan ti kinapudno maipapan iti Dios, ket makaakar ti gagarna. Dagus a nagsapulkami kadagiti Saksi idiay Switzerland ket nakipagadalkami iti Biblia.

Naragsakanak unay a mangammo kadagiti panggep ti Dios. Nupay kayatko nga itunos ti biagko kadagiti prinsipio ti Biblia, nagrigat ti agbalbaliw—nangruna iti narungsot a personalidadko. Kaskasdi nga apresiarek ti kabbaro a pammatik. Kalpasan ti sumagmamano a bulan a panagadal, impapilitko a nakasaganaakon a makiraman kadagiti Saksi ni Jehova iti trabahoda a panagbalaybalay.

Babaen iti tulong ni Jehova, nasursurok met laeng ti agteppel, ket idi agangay, nabautisarankami ken Encarnita. Iti edad a 29, nadutokanak nga agserbi kas maysa a manangaywan iti kongregasion.

Idi 1975, inkeddengmi ti agsubli iti Espania. Ngem addaak pay laeng iti lagip dagiti opisial ti militar isu nga impaayabdak a tumulong iti sabali manen nga espesial a mision. Tapno maliklikak dagiti problema, napanak manen idiay Switzerland. Nagtalinaedkami sadiay a sangapamiliaan agingga idi 1996, sa nagsublikami iti Espania.

Naasawaanen nga agpada ti anakko a lalaki ken babai ken duan ti apokok. Agserserbida amin ken Jehova. Saan la a dayta, iti napalabas a tawtawen, nakatulongak iti 16 a tattao a mangammo iti maipapan ken Jehova. Karaman kadakuada ti maysa nga agtutubo a lalaki a dati a makipaspaset kadagiti naranggas a protesta kadagiti kalsada iti makin-amianan nga Espania. Napalaus ti ragsakko gapu iti dayta.

Kanayon nga agkararagak iti Dios a tulongannak a manglipat iti naranggas a napalabasko ken sumardeng koman ti masansan a panagtagtagainepko iti dakes. Iti panangikagumaak a mangaramid iti umiso, sursurotek ti balakad ti Salmo 37:5: “Iyadanim ken Jehova ti dalanmo, ket agkammatalekka kenkuana, ket isu agtignayto.” Tinungpal ni Jehova ti karina. Tinulongannak a mangiwaksi iti naranggas a kababalinko. Nagdakkel a bendision dayta kaniak ken iti pamiliak.

[Ladawan iti panid 21]

Idi simrekak iti eskuelaan dagiti Jesuita iti edad a 13

[Ladawan iti panid 23]

Bayat a pampanawak ti opisina ti lehion para iti sabali a pagilian kalpasan a naglusulosak idi 1968

[Ladawan iti panid 23]

Siak ken ni baketko nga Encarnita