UWOU-EBE ITANẸTE Uwou-Eroro
UWOU-EBE ITANẸTE
Uwou-Eroro
Isoko
Ọ
  • Ẹ
  • ẹ
  • Ọ
  • ọ
  • EBAIBOL
  • EBE GBE EWARE EFA
  • IWUHRẸ
  • nwt Jọn 1:1-21:25
  • Jọn

Ọnana o wo ividio ho.

Eva e dha owhẹ hẹ, ividio na ọ rọwo kporo ho.

  • Jọn
  • Efafa Akpọ Ọkpokpọ ọrọ Ikereakere Efuafo Na
Efafa Akpọ Ọkpokpọ ọrọ Ikereakere Efuafo Na
Jọn

USI UWOMA JỌN

1 Ẹme na ọ jọ evaọ emuhọ,+ Ẹme na ọ jọ kugbe Ọghẹnẹ,+ yọ Ẹme na ọ jọ ọghẹnẹ.*+ 2 Ọnana ọ jọ kugbe Ọghẹnẹ evaọ emuhọ. 3 Ọye Ọghẹnẹ ọ rọ ma eware kpobi,+ yọ uvumọ oware o ziọ uzuazọ ababọ riẹ hẹ.

4 Ẹkwoma riẹ uzuazọ o rọ rrọ, yọ uzuazọ riẹ họ elo kẹ ahwo.+ 5 Elo na o bi lo evaọ ebi,+ rekọ ebi na o ruru rie he.

6 Ọzae jọ ọ jariẹ, ọnọ a vi ze re o dikihẹ kẹ Ọghẹnẹ; odẹ riẹ Jọn.+ 7 Ọzae nana ọ nyaze wọhọ osẹri, re ọ ruẹsi se isẹri kpahe elo na,+ re oghẹrẹ ahwo kpobi a rọ ẹkwoma eme riẹ rọwo elo na. 8 Ọye ọ jọ elo na ha,+ rekọ ọ nyaze ti se isẹri kpahe elo na.

9 Evaọ oke yena, yọ uvi elo nọ ọ rẹ rehọ elo kẹ oghẹrẹ ahwo kpobi ọ be te ziọ akpọ na.+ 10 Ọ jọ evaọ akpọ na,+ yọ ọye Ọghẹnẹ ọ rọ ma akpọ na,+ rekọ akpọ na ọ riẹ riẹ hẹ. 11 Ọ ziọ uwou obọriẹ, rekọ ahwo obọriẹ a jẹ riẹ rehọ họ. 12 Rekọ, ọ kẹ ahwo kpobi nọ a dede i rie rehọ udu nọ a rẹ rọ jọ emọ Ọghẹnẹ,+ fikinọ a fi ẹrọwọ họ odẹ riẹ.+ 13 Yọ orọnikọ ẹkwoma azẹ hayo oreva ohwo-akpọ hayo oreva ọzae jọ a ro yẹ ai hi, rekọ obọ Ọghẹnẹ u no ze.+

14 Fikiere Ẹme na o zihe ruọ ohwo*+ jẹ rria evaọ udevie mai, yọ ma ruẹ oruaro riẹ, oghẹrẹ oruaro nọ ọsẹ ọ rẹ kẹ ọmọzae ọvo nọ o wo;+ ọ vọ avọ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ, yọ ọ ta uzẹme ẹsikpobi. 15 (Jọn o se isẹri kpahe iẹe, ẹhẹ, ọ ta nọ: “Ọnana họ ọnọ mẹ ta kpahe na inọ, ‘Ọnọ ọ rrọ emu mẹ nyaze na o kparo vi omẹ no keme ọ kake rọ omẹ ziọ uzuazọ.’”)+ 16 Ọ jọ eware nọ e da riẹ oma fia dhesẹ uwowou ulogbo nọ u wo umuo ho kẹ omai kpobi. 17 Keme ẹkwoma Mosis a rọ kẹ Uzi na,+ rekọ ẹkwoma Jesu Kristi uwowou ulogbo gbe uzẹme na e rọ romavia.+ 18 Ohwo ọvo ọ re ruẹ Ọghẹnẹ evaọ oke ovo ho;+ ọmọ ọvo nọ ọ wọhọ Ọghẹnẹ,*+ ọnọ ọ rrọ abotọ*+ Ọsẹ na họ ọnọ o dhesẹ oghẹrẹ nọ Ọ rrọ.+

19 Onana họ isẹri nọ Jọn o se okenọ ahwo Ju a vi izerẹ gbe ahwo Livae no obọ Jerusalẹm ze te nọe nọ: “Whẹ yọ ono?”+ 20 Ọ tẹ kẹ ae uyo gbagba nọ: “Mẹ họ Kristi na ha.” 21 A tẹ nọe nọ: “Kọ whẹ yọ ono? Whẹ yọ Elaejah?”+ Ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Ijo.” “Kọ whẹ họ ọruẹaro nọ ọ be tha na?”+ Ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Ijo!” 22 Fikiere a tẹ nọe nọ: “Whẹ yọ ono? Ta kẹ omai re ma sae ruẹ uyo kẹ enọ i vi omai ze. Eme whọ be ta kpahe omara?” 23 Ọ tẹ ta nọ: “Mẹ yọ uvou ohwo jọ nọ ọ be jọ obọ udhude na woro nọ, ‘Wha ru edhere Jihova* liọ,’+ nwane wọhọ epanọ Aizaya ọruẹaro na ọ ta.”+ 24 Whaọ otu Farisi na họ enọ i vi ahwo nana ze. 25 Fikiere a tẹ nọe nọ: “Kọ fikieme whọ be rọ họ ahwo ame otẹrọnọ whẹ họ Kristi na hayo Elaejah hayo ọruẹaro nọ ọ be tha na ha?” 26 Jọn ọ tẹ kẹ ae uyo nọ: “Ame mẹ be rọ họ owhai ame. Ọjọ o dikihẹ udevie rai na nọ wha riẹ hẹ, 27 ọnọ ọ rrọ emu mẹ nyaze, me te epanọ mẹ sae rọ rra ifi eviẹ riẹ hẹ.”+ 28 Eware nana e via evaọ Bẹtani, abọdekọ Jọdan, oria nọ Jọn ọ jọ jẹ họ ahwo ame.+

29 Okiokiọ riẹ ọ tẹ ruẹ Jesu nọ ọ be nyabru ei ze, ọ tẹ ta nọ: “Rri Omogodẹ+ Ọghẹnẹ ọnọ ọ be wha uzioraha+ akpọ na vrẹ!+ 30 Ọnana mẹ ta kpahe na inọ: Ọzae jọ ọ rrọ emu mẹ nyaze, ọnọ o kparo vi omẹ no, keme ọ kake rọ omẹ ziọ uzuazọ.+ 31 Makọ omẹ dede, mẹ riẹ riẹ hẹ, rekọ ẹjiroro nọ mẹ rọ nyaze be rọ ame họ ahwo ame họ re ọ ruẹsi dhesẹ oma via kẹ Izrẹl.”+ 32 Jọn o te je se isẹri re inọ: “Mẹ ruẹ ẹzi na nọ o bi no obọ odhiwu ze wọhọ erueruẹ, o te kiemu uzou riẹ.+ 33 Makọ omẹ dede, mẹ riẹ riẹ hẹ, rekọ Ọnọ o vi omẹ inọ mẹ rọ ame họ ahwo ame ọ ta kẹ omẹ nọ: ‘Ohwo kpobi nọ whọ ruẹ nọ ẹzi na o bi no ehru bru ze ọ jẹ daji ei,+ ọye họ ọnọ ọ te rọ ẹzi ọfuafo họ ahwo ame na.’+ 34 Mẹ ruẹ onana no, yọ me se isẹri no inọ ọnana họ Ọmọ Ọghẹnẹ.”+

35 Evaọ okiokiọ riẹ re, Jọn o te dikihẹ kugbe ilele ivẹ riẹ, 36 epanọ o je ro rri Jesu nọ ọ be nyavrẹ na, ọ tẹ ta nọ: “Rri, Omogodẹ+ Ọghẹnẹ!” 37 Nọ ilele ivẹ na i yo ẹme nana nọ ọ ta na, a te lele Jesu. 38 Kẹsena Jesu o te kuomarẹriẹ, nọ ọ ruẹ e rai nọ a bi lele iei, ọ tẹ nọ ae nọ: “Eme wha be gwọlọ?” A tẹ ta kẹe nọ: “Rabae (onọ otofa riẹ o rrọ “Owuhrẹ”), diẹse whọ be rria?” 39 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha nyaze, wha te ruẹ.” Fikiere a tẹ nya, a tẹ ruẹ oria nọ ọ be rria, a tẹ jọ kugbei evaọ ẹdẹ yena; o jọ oware wọhọ auwa avọ ikpe.* 40 Andru+ oniọvo Saemọn Pita ọ jọ omọvo imava nọ i yo ẹme nọ Jọn ọ ta na nọ i lele Jesu na. 41 Oniọvo riẹ nọ a re se Saemọn ọ kake ruẹ, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ma ruẹ Mesaya na no”+ (onọ otofa riẹ o rrọ, “Kristi”), 42 o te su ei bru Jesu. Nọ Jesu o rri rie, ọ tẹ ta nọ: “Whẹ họ Saemọn,+ ọmọzae Jọn; a ti se owhẹ Sifas” (onọ otofa riẹ o rrọ “Pita”).+

43 Okiokiọ riẹ Jesu ọ tẹ jẹ gwọlọ kpohọ Galili. Ọ tẹ ruẹ Filip,+ ọ tẹ ta kẹe nọ: “Jọ olele mẹ.” 44 Whaọ Filip yọ ohwo Bẹtsaida, tei te Andru avọ Pita a no ẹwho ọvona ze. 45 Filip ọ tẹ ruẹ Nataniẹl,+ ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ma ruẹ ọnọ Mosis o kere kpahe evaọ Uzi na gbe ọnọ Eruẹaro na i kere kpahe na no: Jesu, ọmọzae Josẹf,+ ohwo Nazarẹt.” 46 Rekọ Nataniẹl ọ tẹ nọe nọ: “Kọ oware uwoma jọ o sai no Nazarẹt ze?” Filip ọ tẹ ta kẹe nọ: “Nyaze re whọ ruẹ.” 47 Nọ Jesu ọ ruẹ Nataniẹl nọ ọ be nyabru ei ze, ọ tẹ ta kpahe iẹe nọ: “Rri, ohwo Izrẹl dẹẹ ọnọ uvumọ eviẹhọ ọ rrọ oma ha.”+ 48 Nataniẹl ọ tẹ nọe nọ: “Ẹvẹ whọ rọ riẹ omẹ?” Jesu ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Taure Filip o te ti se owhẹ, nọ whọ jọ otọ ure ifigi na, mẹ ruẹ owhẹ.” 49 Nataniẹl ọ tẹ ta kẹe nọ: “Rabae, whẹ yọ Ọmọ Ọghẹnẹ, whẹ yọ Ovie Izrẹl.”+ 50 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Fikinọ mẹ ta kẹ owhẹ nọ mẹ ruẹ owhẹ evaọ otọ ure ifigi na whọ rọ rọwo? Whọ te ruẹ eware nọ e rro vi enana.” 51 Kẹsena ọ tẹ ta kẹe nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, wha te ruẹ odhiwu nọ o rovie fihọ gbe ikọ-odhiwu Ọghẹnẹ nọ e be gadiẹ kpehru jẹ gadiẹ ziọ otọ bru Ọmọ ohwo.”+

2 Evaọ ẹdẹ avọ esa, a te je ru ehaa orọo jọ evaọ Kena ọrọ Galili, yọ oni Jesu ọ jọ etẹe. 2 A zizie Jesu avọ ilele riẹ kpohọ ehaa orọo na re.

3 Nọ enwaene i bi re no, oni Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Enwaene i re no.” 4 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Aye, ẹvẹ oyena u ro te omẹ avọ owhẹ?* Auwa mẹ o ri te he.” 5 Oni riẹ ọ tẹ ta kẹ enọ e be gbodibo na nọ: “Wha ru oware kpobi nọ ọ ta kẹ owhai.” 6 Whaọ ithẹ ame ezeza e jọ etẹe wọhọ epanọ izi orufuọ ahwo Ju o gwọlọ,+ yọ ewawọ ame* ivẹ hayo esa e rẹ vọ ọvuọvo. 7 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha vo ame vọ ithẹ na.” Fikiere a te vo ae vọ te enu. 8 Kẹsena ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha jẹ omojọ re wha rehọ iẹe se ọnọ o wuzou ehaa orọo na.” A tẹ jẹe. 9 Nọ ọnọ o wuzou ehaa orọo na ọ dawo ame nọ a zihe ruọ enwaene no na yọ ọ riẹ epanọ a ro woi hi, (dede nọ idibo nọ e jẹ ame na ze na a riẹ), o te se ọva na 10 ọ tẹ ta kẹe nọ: “Amọfa kpobi a rẹ kaki fi emamọ enwaene họ otọ, nọ idi i je mu ahwo no, a vẹ rehọ onọ o were tere he ze. Whọ nyasiọ emamọ enwaene na ba anwẹsiẹ.” 11 Jesu o ru onana evaọ Kena ọrọ Galili wọhọ emuhọ iruo igbunu riẹ, o te dhesẹ oruaro riẹ via,+ ilele riẹ i te fi ẹrọwọ họ iẹe.

12 Onana o vrẹ no, ọyomariẹ gbe oni riẹ gbe inievo-emezae riẹ+ gbe ilele riẹ a te kpobọ Kapaniọm,+ rekọ a rria etẹe edẹ buobu hu.

13 Whaọ Ehaa Ọnyavrẹ+ ahwo Ju na o kẹle no, Jesu o te kpobọ Jerusalẹm. 14 Ọ tẹ jọ etẹmpol na ruẹ ahwo nọ a be zẹ iruẹ, igodẹ gbe irueruẹ+ avọ inwene-igho na nọ e keria. 15 Fikiere nọ o zuo oviaviẹ ifi, o te le enọ i wo igodẹ gbe iruẹ na kpobi gbe erao rai na no etẹmpol na, o te ku ibiugho inwene-igho na fihọ otọ je gele emẹjẹ rai kie.+ 16 Ọ tẹ ta kẹ enọ e be zẹ irueruẹ na nọ: “Wha wọ eware nana no etenẹ! Wha gbe ru uwou Ọsẹ mẹ họ uwou eki hi!”*+ 17 Ilele riẹ e tẹ kareghẹhọ nọ a kere nọ: “Ọwhọ kẹ uwou ra o te da omẹ oma fia.”+

18 Fikiere ahwo Ju na a tẹ nọe nọ: “Didi oka whọ rẹ sai dhesẹ kẹ omai+ re ma riẹ nọ who wo udu nọ who re ro ru eware nana?” 19 Jesu ọ tẹ kẹ ae uyo nọ: “Wha kporo etẹmpol nana fihọ otọ, mẹ te rọ edẹ esa bọe.”+ 20 Ahwo Ju na a tẹ ta nọ: “Ikpe udhuvẹ-gbezeza a rọ bọ etẹmpol nana, kọ oye whọ te rọ edẹ esa bọ?” 21 Rekọ ugboma riẹ họ etẹmpol nọ ọ jẹ ta kpahe na.+ 22 Rekọ nọ a kpare iẹe no uwhu ze no, ilele riẹ e tẹ kareghẹhọ nọ ọ jẹ hae ta ẹme nana,+ a tẹ rọwo ikereakere na gbe eme nọ Jesu ọ ta.

23 Rekọ okenọ ọ jọ Jerusalẹm evaọ Ehaa Ọnyavrẹ na, ahwo buobu a te fi ẹrọwọ họ odẹ riẹ nọ a ruẹ eware igbunu nọ o je ru. 24 Rekọ Jesu ọ rehọ omariẹ kpobi kẹ ae he keme ọ riẹ oghẹrẹ ahwo nọ aikpobi a rrọ 25 gbe fikinọ u du gwọlọ nọ ohwo jọ o re gbiku oghẹrẹ nọ ohwo-akpọ ọ rrọ kẹe he, keme ọ riẹ oware nọ o rrọ eva ohwo-akpọ.+

3 Ohwo Farisi jọ ọ jariẹ, odẹ riẹ Nikodimọs,+ omọvo isu ahwo Ju na. 2 Ọzae nana ọ nyabru ei ze evaọ aso,+ ọ tẹ ta kẹe nọ: “Rabae,+ ma riẹ nọ whẹ yọ owuhrẹ nọ o no obọ Ọghẹnẹ ze, keme ohwo ọvo ọ rẹ sai ru eware igbunu nana+ nọ who bi ru na ha ajokpanọ Ọghẹnẹ ọ rrọ kugbei.”+ 3 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhẹ na, ajokpanọ a rẹ wariẹ ohwo yẹ,*+ o gbẹ rrọ ere he ọ rẹ sae ruẹ Uvie Ọghẹnẹ hẹ.”+ 4 Nikodimọs ọ tẹ nọe nọ: “Ẹvẹ a sae rọ wariẹ yẹ ohwo nọ ọ kpako no? Ọ sae ruọ edhede oni riẹ orọ avọ isiava re a wariẹ yẹe he, ọ sai ru ere?” 5 Jesu ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhẹ na, ajokpanọ a rẹ rọ ame+ gbe ẹzi+ yẹ ohwo, o gbẹ rrọ ere he, ọ sae ruọ Uvie Ọghẹnẹ hẹ. 6 Ọnọ a rọ uwo yẹ yọ uwo, yọ ọnọ a rọ ẹzi yẹ yọ ẹzi. 7 Jọ u gbe owhẹ unu hu fikinọ mẹ ta kẹ owhẹ nọ: A rẹ wariẹ owhai yẹ hrọ. 8 Ofou o re fou kpohọ obonọ u je rie, yọ who re yo edo riẹ, rekọ whọ rẹ riẹ obonọ o bi no ze gbe obonọ o bi kpohọ họ. Ere o rrọ re kẹ ohwo kpobi nọ a rọ ẹzi yẹ.”+

9 Nikodimọs ọ tẹ nọe nọ: “Ẹvẹ eware nana e sae rọ via?” 10 Jesu ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Whẹ yọ owuhrẹ evaọ Izrẹl, ghele na whọ riẹ eware nana ha? 11 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhẹ na, eware nọ ma riẹ ma be ta, yọ eware nọ ma ruẹ no ma bi se isẹri kpahe, rekọ wha be rọwo isẹri nọ ma bi se he. 12 Otẹrọnọ mẹ ta eware otọakpọ kẹ owhai yọ wha rọwo ghele he, kọ ẹvẹ wha te rọ rọwo nọ mẹ tẹ ta eware obọ odhiwu kẹ owhai? 13 Ofariẹ, ohwo ọvo o ri muvrẹ kpobọ odhiwu hu,+ rekọ Ọmọ ohwo họ ọnọ o no obọ odhiwu ze.+ 14 Yọ wọhọ epanọ Mosis ọ kpare araomuomu na kpehru evaọ udhude na,+ ere ọvona a te kpare Ọmọ ohwo kpehru hrọ,+ 15 re ohwo kpobi nọ ọ rọwo e riẹ ọ ruẹsi wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.+

16 “Keme Ọghẹnẹ o you akpọ na gaga te epanọ o ro siobọno Ọmọ ọvo riẹ,+ re ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ iẹe o gbe whu hu rekọ o ve wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.+ 17 Keme orọnikọ Ọghẹnẹ o vi Ọmọ riẹ ziọ akpọ na re o bruoziẹ kpe akpọ na ha, rekọ re a rọ ẹkwoma riẹ siwi akpọ na.+ 18 Ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ iẹe a ti bruoziẹ kpei hi.+ Ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ iẹe he a bruoziẹ riẹ no, keme o fi ẹrọwọ họ odẹ Ọmọ ọvo Ọghẹnẹ hẹ.+ 19 Whaọ fiki onana a ti ro gu ahwo ẹdhọ: inọ elo na ọ ziọ akpọ na,+ rekọ ahwo a you ebi viukpọ elo na, keme iruo rai e rrọ muomu. 20 Keme ohwo kpobi nọ o bi ru eware iyoma o mukpahe elo na, ọ rẹ nyaze elo na ha, re a siọ iruo riẹ ba ebrukpe.* 21 Rekọ ohwo kpobi nọ o bi ru oware uzẹme ọ rẹ nyaze elo na,+ re iruo riẹ e ruẹsi dhesẹ oma via inọ e rọwokugbe oreva Ọghẹnẹ.”

22 Nọ onana o vrẹ no, Jesu avọ ilele riẹ a te kpohọ iwhre nọ e rrọ ẹkwotọ Judia, ọ tẹ jọ etẹe raha omoke jọ kugbe ae yọ ọ jẹ họ ahwo ame.+ 23 Rekọ Jọn ọ jẹ họ ahwo ame re evaọ Enọn kẹle Selim, keme ẹtẹre ame ologbo ọ jọ etẹe,+ yọ ahwo a jẹ nyabru ei ze ẹsikpobi yọ ọ jẹ họ ae ame;+ 24 keme oke yena yọ a ri fi Jọn họ uwou-odi hi.+

25 Whaọ ilele Jọn avọ ohwo Ju jọ a jẹ vro avro kpahe epanọ ohwo ọ sae rọ fo evaọ aro Ọghẹnẹ. 26 Fikiere a tẹ nyabru Jọn ze, a tẹ ta kẹe nọ: “Rabae, ọzae nọ ọ jọ kugbe owhẹ evaọ abọdekọ Jọdan na, ọnọ who se isẹri kpahe na,+ ọ be họ ahwo ame, yọ ahwo kpobi a be nyabru ei.” 27 Jọn ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Ohwo ọ sai wo oware ovuovo tobọ họ ajokpanọ a rehọ iẹe kẹe no obọ odhiwu ze. 28 Wha rẹ sai se isẹri kẹ omẹ inọ mẹ ta nọ, ‘Mẹ họ Kristi na ha,+ rekọ a vi omẹ karo kẹ ọyena.’+ 29 Ohwo kpobi nọ o wo ọmọtibobo na họ ọva na.+ Rekọ ogbẹnyusu ọva na nọ o dikihẹ etẹe je yo urru riẹ, ọ rẹ ghọghọ gaga fiki urru ọva na nọ o yo na. Fikiere oghọghọ mẹ o gbunu no. 30 Ọyena o ti dhe evievihọ, rekọ me ti dhe ẹkẹkawo.”

31 Ọnọ o no obọ ehru ze ọ rro vi+ amọfa kpobi. Ọnọ o no otọakpọ na ze yọ ọrọ otọakpọ na, yọ eware otọakpọ na ọ rẹ ta kpahe. Ọnọ o no obọ odhiwu ze ọ rro vi amọfa kpobi.+ 32 O bi se isẹri kpahe oware nọ ọ ruẹ je yo,+ rekọ ohwo ọvo ọ be rọwo isẹri riẹ hẹ.+ 33 Ohwo kpobi nọ ọ rọwo isẹri riẹ o fi oka riẹ họ iẹe no* inọ Ọghẹnẹ yọ uzẹme.+ 34 Keme ọnọ Ọghẹnẹ o vi ze ọ be ta eme Ọghẹnẹ,+ keme Ọghẹnẹ ọ tẹ be kẹ ẹzi na ọ rẹ kẹ umumutho ho.* 35 Ọsẹ na o you Ọmọ na,+ yọ ọ rọ eware kpobi họ obọ riẹ no.+ 36 Ọnọ o fi ẹrọwọ họ Ọmọ na o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ;+ ọnọ ọ ghẹmeeyo kẹ Ọmọ na o ti wo uzuazọ họ,+ rekọ ofu Ọghẹnẹ ọ te jariẹ uzou.+

4 Nọ Olori na ọ riẹ nọ otu Farisi na a yo no inọ Jesu o bi wo ilele jẹ họ ahwo ame+ bu vi Jọn— 2 dede nọ Jesu omariẹ ọ họ ohwo ọvo ame he rekọ ilele riẹ họ enọ e jẹ họ ahwo ame— 3 o te no Judia be wariẹ kpobọ Galili. 4 Rekọ o gwọlọ nọ ọ rẹ nya orọ Sameria vrẹ. 5 Fikiere ọ tẹ nyate okpẹwho Sameria jọ nọ a re se Saeka nọ ọ kẹle otọ nọ Jekọp ọ rọ kẹ Josẹf ọmọzae riẹ.+ 6 Whaọ oza Jekọp o jọ etẹe.+ Fikinọ oma o rrọ Jesu no fiki onya erẹ na, ọ tẹ keria akotọ oza* na. Oke o jọ oware wọhọ auwa avọ ezeza.*

7 Aye Sameria jọ ọ tẹ nyaze ti vo ame. Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Kẹ omẹ ame re mẹ da.” 8 (Keme ilele riẹ a kpobọ okpẹwho na nyae dẹ emu.) 9 Fikiere aye Sameria na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Emejabọ whẹ ohwo Ju whọ be rọ ta kẹ omẹ nọ mẹ kẹ owhẹ ame da kpakiyọ mẹ yọ aye Sameria?” (Keme ahwo Ju a jẹ hai ru oware ovo kugbe ahwo Sameria ha.)+ 10 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Whọ hae riẹ okẹ ọvọvẹ Ọghẹnẹ+ gbe ohwo nọ ọ ta kẹ owhẹ nọ, ‘Kẹ omẹ ame re mẹ da’ na, whọ hae yare iẹe, yọ ọ hae kẹ owhẹ ame uzuazọ.”+ 11 Aye na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ọga, who tube wo ubokiti nọ a re ro si ame dede he, yọ oza na o rrọ kokodo. Kọ diẹse who jo wo ame uzuazọ nana? 12 Whọ rro vi Jekọp ọsẹ-esẹ mai hi, ọnọ ọ kẹ omai oza na, nọ ọyomariẹ avọ emezae riẹ gbe iruẹ riẹ a jẹ da ame riẹ, kọ whọ rro vi ei?” 13 Jesu ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Uruame o rẹ wariẹ kpe ohwo kpobi nọ ọ da ame nana. 14 Ohwo kpobi nọ ọ da ame nọ mẹ te kẹe, uruame u re gbe kpei ofa vievie he,+ rekọ ame nọ mẹ te kẹe na o rẹ jọ oma riẹ zihe ruọ eyeri-ame nọ ame o bi kporo no ze nọ o rẹ kẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”+ 15 Aye na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ọga, kẹ omẹ ame nana, re uruame u gbe kpe omẹ hẹ, yọ me gbe dhe oria nana ẹnyẹnyaze ti vo ame gbe he.”

16 Ọ tẹ ta kẹ aye na nọ: “Nyai se ọzae ra re wha nyaze etenẹ.” 17 Aye na ọ tẹ ta nọ: “Me wo ọzae he.” Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Whọ ta gba inọ, ‘Me wo ọzae he.’ 18 Keme who wo ezae isoi vrẹ no, yọ ọzae nọ wha gbẹ rrọ uwou obọnana ọzae ra ha. Uzẹme whọ ginẹ ta na.” 19 Aye na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ọga, mẹ ruẹ nọ whẹ yọ ọruẹaro.+ 20 Evaọ ugbehru nana esẹ-esẹ mai a jọ gọ, rekọ whai omarai wha be ta nọ Jerusalẹm họ oria nọ o gbahọ nọ ahwo a rẹ jọ gọ.”+ 21 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Aye, rọwo ẹme mẹ na, auwa na ọ be tha nọ wha gbẹ te jọ ugbehru nana hayo Jerusalẹm gọ Ọsẹ na ha. 22 Wha be gọ ọnọ wha riẹ hẹ;+ ma be gọ ọnọ ma riẹ, keme obọ ahwo Ju esiwo o jo muhọ.+ 23 Rekọ, auwa na ọ be tha, yọ oye ma rrọ na, nọ egegagọ uzẹme a te rọ rehọ ẹzi gbe uzẹme gọ Ọsẹ na, keme evaọ uzẹme, Ọsẹ na ọ be gwọlọ oghẹrẹ ahwo otiọnana re a gọe.+ 24 Ọghẹnẹ yọ Ẹzi,+ yọ enọ e be gọe a rẹ rehọ ẹzi gbe uzẹme gọ hrọ.”+ 25 Aye na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Mẹ riẹ nọ Mesaya ọ be nyaze, ọnọ a re se Kristi. Oke kpobi nọ ọyena ọ nyaze, o ti dhesẹ eware kpobi via kẹ omai vevẹ.” 26 Jesu ọ tẹ ta kẹ aye na nọ: “Mẹ họ ọye, mẹ nọ ọ be ta ẹme kẹ owhẹ na.”+

27 Evaọ oke yena ilele riẹ e tẹ nwane nyaze, u te gbe ai unu inọ o bi lele aye ta ẹme. Ghele na, ohwo ọvo ọ nọ họ inọ: “Eme whọ be gwọlọ?” hayo “Fikieme who bi ro lele aye na ta ẹme?” 28 Fikiere, aye na ọ tẹ nyasiọ othẹ ame riẹ ba, ọ tẹ nyaruọ okpẹwho na, ọ tẹ ta kẹ ahwo okpẹwho na nọ: 29 “Wha nyaze re wha ruẹ ọzae jọ nọ ọ ta eware kpobi nọ me ru kẹ omẹ. Kọ o gbẹ te jọ nọ ọye họ Kristi na?” 30 A te no okpẹwho na be nyabru ei ze.

31 Evaọ oke nana, yọ ilele na e be lẹe nọ: “Rabae,+ re emu.” 32 Rekọ ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Me wo emu nọ mẹ rẹ re nọ wha riẹ kpahe he.” 33 Fikiere ilele na e tẹ be ta kẹ ohwohwo nọ: “Kọ o sae jọ nọ ohwo jọ ọ rehọ emu sei nọ ọ re no?” 34 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Emu mẹ họ re me ru oreva ọnọ o vi omẹ ze+ je ru iruo riẹ re.+ 35 Kọ ogbẹrọnọ emerae ene wha ta nọ i gbe kiọkọ re oke ivuẹvu na u te te? Rri! Mẹ be ta kẹ owhai nọ: Wha kpare aro rai re wha rri idhu na, inọ e who no kẹ ivuẹvu.+ 36 Enẹna, ọkọrọ-ibi na o muọ osa họ ewo no je bi koko ibi họ kẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, re ọkibi na avọ ọkọrọ-ibi na a ruẹse ghọghọ kugbe.+ 37 Evaọ onana ẹme na uzẹme inọ: Ọjọ yọ ọkibi, ọdekọ kọ ọkọrọ-ibi. 38 Me vi owhai nyae kọrọ eware nọ wha ruẹ uye fihọ họ. Amọfa a ruẹ uye fihọ ai, wha te bi wo erere no uye rai ze.”

39 Ibuobu ahwo Sameria nọ a no okpẹwho yena ze a fi ẹrọwọ họ iẹe fiki ẹme aye na, ọnọ o se isẹri inọ: “Ọ ta eware kpobi nọ me ru kẹ omẹ.”+ 40 Fikiere nọ ahwo Sameria na a nyabru ei ze, a tẹ lẹe re ọ jọ kugbe ai, ọ tẹ jọ etẹe edẹ ivẹ. 41 Fiki oyena, amọfa buobu a tẹ rọwo fiki eme nọ ọ ta, 42 a tẹ ta kẹ aye na nọ: “O gbẹ rrọ nọ fiki eme nọ whọ ta na ọvo ma rọ rọwo ho; keme ma rọ ezọ mai yo no, ma tẹ riẹ nọ ọzae nana ginọ osiwi akpọ na.”+

43 Nọ edẹ ivẹ na e vrẹ no, o te no etẹe bi kpobọ Galili. 44 Rekọ Jesu omariẹ ọ ta nọ ọruẹaro o re wo ọghọ evaọ ẹwho obọriẹ hẹ.+ 45 Fikiere nọ o te Galili, ahwo Galili a dede i rie rehọ, keme a ruẹ eware kpobi nọ ọ jọ obọ Jerusalẹm ru evaọ oke ehaa na,+ keme a kpohọ ehaa na re.+

46 Kẹsena ọ tẹ wariẹ ziọ Kena ọrọ Galili, oria nọ ọ jọ zihe ame ruọ enwaene na.+ Whaọ ohwo jọ nọ o je ru iruo kẹ ovie ọ jariẹ nọ ọmọzae riẹ ọ jẹ mọ evaọ obọ Kapaniọm. 47 Nọ ọzae nana o yo nọ Jesu o no obọ Judia ziọ Galili no, ọ tẹ nyabru ei, ọ tẹ lẹe nọ ọ nyaze ti siwi ọmọzae riẹ, keme ọ kẹle uwhu no. 48 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Wha gbẹ ruẹ eware oka gbe eware igbunu hu, wha rẹ rọwo vievie he.”+ 49 Ohwo nọ o je ru iruo kẹ ovie na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori, nyaze vẹrẹ re ọmọzae mẹ ọ seba ewhu no.” 50 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Nya kpo; ẹyao ọmọzae ra o kpo no.”+ Ọzae na ọ rọwo ẹme nọ Jesu ọ ta kẹe na, ọ tẹ nyavrẹ. 51 Rekọ epanọ ọ rọ jọ edhere je kpo na, erigbo riẹ i te zere iei, a tẹ ta kẹe nọ ọmọzae riẹ ọ rrọ uzuazọ.* 52 Fikiere ọ tẹ nọ ae uzedhe auwa nọ ẹyao ọmọ na o ro kpo. A tẹ ta kẹe nọ: “Odẹnukpo ifiva na i no rie oma evaọ auwa avọ ihrẹ.”* 53 Ọsẹ na o te muẹrohọ nọ auwa yena dẹẹ Jesu ọ rọ ta kẹe nọ: “Ẹyao ọmọzae ra o kpo no.”+ Fikiere tei te uviuwou riẹ soso a te fi ẹrọwọ họ iẹe. 54 Onana họ oware igbunu avọ ivẹ+ nọ Jesu o ru nọ o no Judia kpobọ Galili.

5 Nọ onana o vrẹ no, a te je ru ehaa+ ahwo Ju jọ, Jesu o te kpobọ Jerusalẹm. 2 Whaọ evaọ Jerusalẹm, kẹle Unuẹthẹ Igodẹ na,+ ẹtẹre jọ ọ jariẹ nọ a rẹ rọ ẹvẹrẹ Hibru se Bẹtzeta, onọ u wo idhere esese isoi nọ a rẹ rọ nyaruọ ẹe.* 3 Ogbotu buobu ọrọ enọ e jẹ mọ, enọ i tuaro, emo, gbe enọ obọ hayo owọ rai o ko* a kiẹzẹ idhere nana. 4 *—— 5 Rekọ ọzae jọ ọ jọ etẹe nọ ọ mọ te ikpe ọgbagberee no. 6 Nọ Jesu ọ ruẹ ọzae nana nọ o kiẹzẹ etẹe, yọ ọ riẹ nọ u kri no nọ ọ be rọ mọ, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Kọ whọ gwọlọ nọ ẹyao ra na o kpo?”+ 7 Ọzae nọ ọ be mọ na ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Ọga, me wo ohwo ọvo nọ ọ rẹ wọ omẹ fihọ ẹtẹre na ha nọ ẹvohẹ ọ tẹ rrọ ame na; rekọ nọ mẹ tẹ be nya re mẹ ruọ ame na, omọfa ọ vẹ ruọ aro mẹ.” 8 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Kpama! Tọlọ uto* ra re whọ nya.”+ 9 Ẹyao ọzae na ọ tẹ nwani kpo, ọ tẹ tọlọ uto* riẹ, o te muhọ ẹnya.

Ẹdẹ yena ọ jọ Ẹdijala. 10 Fikiere ahwo Ju na a tẹ be ta kẹ ọzae nọ a siwi na nọ: “Nẹnẹ yọ Ẹdijala, yọ u fo ho re whọ wọ uto* na.”+ 11 Rekọ ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Ohwo nọ o siwi omẹ ọye ọ ta kẹ omẹ nọ, ‘Tọlọ uto* ra re whọ nya.’” 12 A tẹ nọe nọ: “Ono họ ohwo nọ ọ ta kẹ owhẹ nọ, ‘Tọlọ iẹe re whọ nya’?” 13 Rekọ ọzae nọ a siwi na ọ riẹ ohwo na ha, keme Jesu ọ lẹlẹ ruọ udevie ogbotu ahwo nọ a jọ etẹe na no.

14 Nọ onana o vrẹ no, Jesu ọ tẹ ruẹ ọzae na evaọ etẹmpol na, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Rri, ẹyao ra o kpo no. Whọ gbẹ raha uzi vievie he, re oware nọ u yoma vi oyena o siọ owhẹ ba ẹvia kẹ.” 15 Ọzae na ọ tẹ nyavrẹ, ọ tẹ ta kẹ ahwo Ju na nọ Jesu họ ohwo nọ o siwi ẹyao riẹ. 16 Fiki onana ahwo Ju na a te je kpokpo Jesu fikinọ o je ru eware nana evaọ Ẹdijala. 17 Rekọ ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Ọsẹ mẹ o gbe bi ru iruo rite enẹna, yọ me gbe bi ru iruo re.”+ 18 Fiki onana ahwo Ju na a jẹ rọ gwọlọ oghẹrẹ kpobi nọ a re ro kpei, keme orọnikọ ọ jẹ raha uzi Ẹdijala na ọvo ho rekọ ọ jẹ ta re nọ Ọghẹnẹ yọ Ọsẹ riẹ,+ bi ru omariẹ ẹrẹrẹe kugbe Ọghẹnẹ.+

19 Fikiere Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, Ọmọ na ọ rẹ sae rọ udu obọriẹ ru oware ovo ho, ajokpaọ oware nọ ọ ruẹ nọ Ọsẹ na o bi ru ọvo.+ Keme eware kpobi nọ Ọsẹ na o bi ru, eye Ọmọ na o re ru re evaọ oghẹrẹ ovona. 20 Keme Ọsẹ na o you Ọmọ na,+ o te bi dhesẹ eware kpobi nọ o bi ru kẹe, yọ o ti dhesẹ eware nọ e rro vi enana kẹe, re o ruẹsi gbe owhai unu.+ 21 Keme wọhọ epanọ Ọsẹ na ọ rẹ kpare enọ i whu no ze o ve ru ae jọ uzuazọ na,+ ere ọvona Ọmọ na o re ru ohwo kpobi nọ u je rie jọ uzuazọ re.+ 22 Keme Ọsẹ na o re gu ohwo ọvo ẹdhọ vievie he, rekọ ọ rehọ ẹdhoguo na kpobi kẹ Ọmọ na no,+ 23 re ahwo kpobi a ruẹse rọ ọghọ kẹ Ọmọ na wọhọ epanọ a be rọ ọghọ kẹ Ọsẹ na. Ohwo kpobi nọ ọ be rọ ọghọ kẹ Ọmọ na ha yọ ọ be rọ ọghọ kẹ Ọsẹ na nọ o vi rie ze gbe he.+ 24 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ohwo kpobi nọ o yo ẹme mẹ jẹ rọwo Ọnọ o vi omẹ ze o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ,+ a ti bruoziẹ kpei hi rekọ o no uwhu kpohọ uzuazọ no.+

25 “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, oke o be tha, yọ oye ma rrọ na, nọ enọ i whu no i ti ro yo urru Ọmọ Ọghẹnẹ, enọ e kezọ kẹe e vẹ te ziọ uzuazọ. 26 Keme wọhọ epanọ Ọsẹ na ọ jọ omariẹ wo uzuazọ na,*+ ere ọ kẹ Ọmọ na udu re ọ jọ omariẹ wo uzuazọ re.+ 27 Yọ ọ kẹ riẹ udu nọ o re ro guẹdhọ no,+ keme ọye họ Ọmọ ohwo.+ 28 Wha jọ onana u gbe owhai unu hu, keme auwa na ọ be tha nọ enọ e rrọ iki ekareghẹhọ kpobi a ti ro yo urru riẹ+ 29 a vẹ te nya via, enọ i ru eware iwoma a ti wo ẹkparomatha uzuazọ, enọ i ru eware iyoma kọ ẹkparomatha ẹdhoguo.+ 30 Mẹ rẹ sae rọ udu obọmẹ ru uvumọ oware he. Epanọ me yo me re ro bruoziẹ, yọ oziẹ okiẹrẹe me re bru,+ keme orọnikọ oreva obọmẹ mẹ be gwọlọ họ rekọ oreva ọnọ o vi omẹ ze.+

31 “Otẹrọnọ mẹ ọvo me te bi se isẹri kpahe omobọ mẹ, isẹri mẹ yọ uzẹme he.+ 32 Ọfa jọ ọ riẹ nọ o bi se isẹri kpahe omẹ, yọ mẹ riẹ nọ isẹri nọ o bi se kpahe omẹ na uzẹme.+ 33 Wha vi ahwo bru Jọn, yọ o se isẹri kpahe uzẹme na no.+ 34 Ghele na, me du gwọlọ isẹri no obọ ohwo ze he, rekọ mẹ be ta eme nana re a ruẹsi siwi owhai. 35 Ohwo yena ọ jọ ukpẹ nọ o be ware je bi lo, yọ evaọ omoke jọ o ruọ owhai nọ wha rẹ ghọghọ gaga evaọ elo riẹ.+ 36 Rekọ me wo isẹri nọ e rro vi erọ Jọn, keme iruo nọ Ọsẹ mẹ ọ kẹ omẹ nọ me ru, nọ me bi ru na, i bi se isẹri inọ Ọsẹ na o vi omẹ ze.+ 37 Yọ Ọsẹ na nọ o vi omẹ ze o se isẹri kpahe omẹ no.+ Wha ri yo urru riẹ oke ovo ho, hayo ruẹ oghẹrẹ nọ ọ rrọ họ,+ 38 yọ ẹme riẹ ọ rrọ owhai eva ha, keme wha rọwo ọnọ o vi ze he.

39 “Wha be kiẹ Ikereakere na,+ keme wha bi roro nọ wha te rọ ẹkwoma rai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ; yọ enana* họ enọ i se isẹri kpahe omẹ.+ 40 Ghele na wha gwọlọ nyabru omẹ ze+ re wha sai wo uzuazọ họ. 41 Me du gwọlọ oruaro nọ u re no obọ ahwo ze he, 42 rekọ mẹ riẹ ziezi inọ wha you Ọghẹnẹ evaọ udu rai hi. 43 Mẹ rọ odẹ Ọsẹ mẹ nyaze, rekọ wha dede omẹ rehọ họ. Otẹrọnọ omọfa jọ ọ tẹ rọ odẹ obọriẹ nyaze, wha ti dede ọyena rehọ. 44 Ẹvẹ wha sae rọ rọwo kpakiyọ wha be jọ obọ ohwohwo gwọlọ oruaro, yọ wha be gwọlọ oruaro nọ u no obọ Ọghẹnẹ ọvuọvo na ze he?+ 45 Wha du roro ho inọ me ti gu owhai kẹ Ọsẹ na; ọjọ ọ riẹ nọ ọ be ta nọ wha ru thọ, ọye họ Mosis,+ ọnọ wha fi ẹruore rai họ. 46 Evaọ uzẹme, otẹrọnọ wha rọwo Mosis wha rẹ rọwo omẹ, keme o kere kpahe omẹ.+ 47 Rekọ otẹrọnọ wha rọwo eware nọ o kere he, ẹvẹ wha sae rọ rọwo ẹme nọ mẹ be ta?”

6 Nọ onana o vrẹ no, Jesu ọ tẹ fa vrẹ kpohọ abọdekọ Abade Galili, hayo Taibirias.*+ 2 Yọ ogbotu ahwo buobu a je lele iei,+ keme a jẹ ruẹ eware eka igbunu nọ o je ru ro siwi enọ e be mọ.+ 3 Fikiere, Jesu o te kpobọ ehru ugbehru, ọ tẹ keria etẹe kugbe ilele riẹ. 4 Whaọ, Ehaa Ọnyavrẹ na,+ nọ ọ rrọ ehaa ahwo Ju, ọ kẹle no. 5 Okenọ Jesu ọ kpare ovao, ọ jẹ ruẹ nọ ogbotu ahwo buobu a be nyabru ei ze, ọ tẹ ta kẹ Filip nọ: “Diẹse ma te jọ dẹ ebrẹdi kẹ ahwo nana nọ a rẹ re?”+ 6 Rekọ, ọ nọ onọ nana rọ dawo iẹe, keme ọ riẹ oware nọ ọyomariẹ o bi ti ru. 7 Filip ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ebrẹdi nọ i re te dinariọs* egba ivẹ (200) e rẹ sai te ahwo na kpobi hi a tẹ make ghale umutho kẹ omomọvo.” 8 Olele riẹ jọ nọ a re se Andru, oniọvo Saemọn Pita ọ tẹ ta kẹe nọ: 9 “Ọmọzae ọsese jọ ọ rrọ etenẹ nọ o wo ikulu ebrẹdi ebali isoi gbe imiyei esese ivẹ. Rekọ eme enana i re te ogbotu nana soso ru?”+

10 Jesu ọ tẹ ta nọ: “Wha ta kẹ ahwo na re a keria.” Whaọ, ẹbe ọ vọ oria na, fikiere a tẹ keria. Ezae nọ e jariẹ i bu te oware wọhọ idu isoi (5,000).+ 11 Jesu ọ tẹ tọlọ ebrẹdi na, nọ ọ lẹ yere Ọghẹnẹ no, ọ tẹ ghale iẹe kẹ enọ e keria etẹe; epọvo na o ru imiyei esese na, aikpobi a tẹ re eva vọ. 12 Rekọ nọ a re eva vọ no, ọ tẹ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha koko ewẹ nọ i kiọkọ họ, re oware ovo o seba ẹraha kufiẹ.” 13 Fikiere a te koko ewẹ nọ ahwo na a re kiọkọ evaọ ikulu ebrẹdi ebali isoi na họ, e vọ ikete ikpegbivẹ.

14 Nọ ahwo na a ruẹ oware oka nọ o ru na, a te muhọ ẹta nọ: “Ọruẹaro nọ a ta nọ ọ te ziọ akpọ na ọna dẹẹ.”+ 15 Nọ Jesu ọ riẹ nọ a be te gwọlọ nyaze re a kru ei ro mu ovie, ọ tẹ wariẹ sioma rehọ+ kpobọ ugbehru na, ọye ọvo ọ tẹ jọ etẹe.+

16 Nọ owọwọ u te, ilele riẹ i te kpobọ abade na,+ 17 a tẹ ruọ okọ be fa abade na vrẹ kpobọ Kapaniọm. Whaọ evaọ oke nana yọ oria kpobi u muebi no, yọ Jesu ọ re nyabru ai ze ghele he.+ 18 Ofariẹ, ẹkporo ọ jọ abade na fiki ofou ọgaga nọ o je fou.+ 19 Rekọ nọ a bi thabọ te oware wọhọ emaele esa hayo ene* no, a tẹ ruẹ Jesu nọ ọ be nya evaọ ehru abade na jẹ be nya kẹle okọ na, ozọ u te je mu ae. 20 Rekọ ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ wha be ruẹ na; ozọ u mu owhai hi!”+ 21 Kẹsena o tẹ ruọ ae nọ a re fi ei họ okọ na, okioke yena okọ na o tẹ nwani te obọ okpa nọ a je bi kpohọ na.+

22 Okiokiọ riẹ, ogbotu ahwo nọ a daji abọdekọ abade na a tẹ te kareghẹhọ nọ okọ ofa o jọ etẹe he ajokpaọ okọ osese jọ ọvo, gbe nọ Jesu ọ ruọ okọ na kugbe ilele riẹ hẹ, ilele riẹ ọvo i bi vrẹ. 23 Rekọ ekọ nọ i no obọ Taibirias ze i bi kpahe kẹle oria nọ a jọ re ebrẹdi na okenọ Olori na ọ lẹ yere Ọghẹnẹ no. 24 Fikiere nọ ogbotu ahwo na a ruẹ nọ Jesu hayo ilele riẹ a rrọ etẹe he, a tẹ ruọ ekọ na, a tẹ ziọ Kapaniọm te gwọlọ Jesu.

25 Nọ a duku ei evaọ abọdekọ abade na, a tẹ nọe nọ: “Rabae,+ oke vẹ who ro te obonẹ?” 26 Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, wha be gwọlọ omẹ orọnọ fiki eware oka nọ wha ruẹ hẹ, rekọ fiki ebrẹdi nọ wha re, eva e tẹ vọ owhai na.+ 27 Wha du ru iruo kẹ emu nọ ọ rẹ raha ha, rekọ wha ru iruo kẹ emu nọ ọ rẹ wha uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ ze,+ onọ Ọmọ ohwo ọ te kẹ owhai; keme ọnana họ ọnọ Ọsẹ na, Ọghẹnẹ omariẹ, o kpe oka ọjẹrehọ riẹ họ no.”+

28 Fikiere a tẹ nọe nọ: “Eme ma re ru hrọ re ma ru iruo Ọghẹnẹ?” 29 Jesu ọ tẹ kẹ ae uyo nọ: “Onana họ iruo Ọghẹnẹ, inọ wha re fi ẹrọwọ họ ọnọ o vi ze na.”+ 30 Kẹsena a tẹ nọe nọ: “Kọ didi oka who ti dhesẹ kẹ omai,+ re ma ruẹ jẹ rọwo owhẹ? Iruo igbunu vẹ who ti ru? 31 Esẹ-esẹ mai e re emana evaọ obọ udhude na,+ nwane wọhọ epanọ a kere nọ: ‘Ọ kẹ rai ebrẹdi no obọ odhiwu ze nọ a re.’”+ 32 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, Mosis ọ kẹ owhai ebrẹdi nọ o no obọ odhiwu ze he, rekọ Ọsẹ mẹ ọ be kẹ owhai uvi ebrẹdi nọ o no obọ odhiwu ze na. 33 Keme ebrẹdi Ọghẹnẹ họ ọnọ o no obọ odhiwu ze te kẹ akpọ na uzuazọ.” 34 Fikiere a tẹ ta kẹe nọ: “Olori, hae kẹ omai ebrẹdi nana ẹsikpobi.”

35 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ họ ebrẹdi uzuazọ na. Ohwo kpobi nọ ọ nyabru omẹ ze ohọo u re gbe kpei ofa ha, yọ ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ omẹ uruame u re gbe kpei ofa vievie he.+ 36 Rekọ wọhọ epanọ mẹ ta kẹ owhai no vẹre, wha ruẹ omẹ no ghele na wha rọwo ho.+ 37 Ahwo kpobi nọ Ọsẹ na ọ kẹ omẹ a te nyabru omẹ ze, yọ me ti le ọnọ ọ nyabru omẹ ze vrẹ vievie he;+ 38 keme me no obọ odhiwu ze+ ti ru oreva obọmẹ hẹ, rekọ oreva ọnọ o vi omẹ ze.+ 39 Onana họ oreva ọnọ o vi omẹ ze, inọ ọvuọvo evaọ usu ahwo kpobi nọ ọ kẹ omẹ na o re vru hu, rekọ inọ mẹ rẹ kpare+ ae ze evaọ ẹdẹ urere na. 40 Keme onana họ oreva Ọsẹ mẹ, inọ ohwo kpobi nọ o vuhu Ọmọ na mu je fi ẹrọwọ họ iẹe o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ,+ yọ mẹ te kpare+ iẹe ze evaọ ẹdẹ urere na.”

41 Kẹsena ahwo Ju na a te muhọ ẹgo kpahe iẹe fikinọ ọ ta nọ: “Mẹ họ ebrẹdi nọ o no obọ odhiwu ze na.”+ 42 A te muhọ ẹta nọ: “Kọ ogbẹrọnọ Jesu ọna, ọmọzae Josẹf, nọ ma riẹ ọsẹ avọ oni riẹ?+ Ẹvẹ ọ be rọ ta nọ, ‘Obọ odhiwu me no ze’?” 43 Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Wha seba ẹgo evaọ udevie rai. 44 Ohwo ọvo ọ rẹ sae nyabru omẹ ze he ajokpanọ Ọsẹ na, ọnọ o vi omẹ ze, o si rie se omẹ,+ yọ mẹ te kpare iẹe ze evaọ ẹdẹ urere na.+ 45 A kere fihọ ebe Eruẹaro na nọ: ‘Jihova* o ti wuhrẹ aikpobi.’+ Ohwo kpobi nọ ọ gaviezọ kẹ Ọsẹ na no je wuhrẹ mi ei no ọ rẹ nyabru omẹ ze. 46 Ohwo ọvo ọ re ruẹ Ọsẹ na ha,+ ajokpaọ ọnọ o no obọ Ọghẹnẹ ze; ọnana ọ ruẹ Ọsẹ na no.+ 47 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ohwo kpobi nọ ọ rọwo o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.+

48 “Mẹ họ ebrẹdi uzuazọ na.+ 49 Esẹ-esẹ rai e re emana evaọ udhude na ghele na a whu.+ 50 Ọnana họ ebrẹdi nọ o no obọ odhiwu ze na, re ohwo kpobi nọ ọ re riẹ o gbe whu hu. 51 Mẹ họ ebrẹdi uzuazọ nọ o no obọ odhiwu ze na. Otẹrọnọ ohwo jọ ọ re ebrẹdi nana, ọ te rria bẹdẹ bẹdẹ; yọ uzẹme riẹ họ, ebrẹdi nọ mẹ te kẹ na họ uwo-oma mẹ fiki uzuazọ akpọ na.”+

52 Kẹsena ahwo Ju na a te bi lele ohwohwo si ikẹ inọ: “Ẹvẹ ọzae nana ọ rẹ rọ kẹ omai uwo-oma riẹ re ma re?” 53 Fikiere Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ajokpanọ wha rẹ re uwo-oma Ọmọ ohwo jẹ da azẹ riẹ, o gbẹ rrọ ere he, wha rẹ jọ omarai wo uzuazọ họ.+ 54 Ohwo kpobi nọ ọ re uwo-oma mẹ jẹ da azẹ mẹ o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, yọ mẹ te kpare+ iẹe ze evaọ ẹdẹ urere na; 55 keme uwo-oma mẹ yọ uvi emu, azẹ mẹ yọ uvi udi. 56 Ohwo kpobi nọ ọ re uwo-oma mẹ jẹ da azẹ mẹ ọ rrọ usu kugbe omẹ, yọ mẹ rrọ usu kugbei re.+ 57 Nwane wọhọ epanọ Ọsẹ nọ ọ rrọ uzuazọ na o vi omẹ ze na, mẹ tẹ rrọ uzuazọ fiki Ọsẹ na na, ere ọvona ọnọ ọ re uwo-oma mẹ ọ te jọ uzuazọ re fiki mẹ.+ 58 Ọnana họ ebrẹdi nọ o no obọ odhiwu ze na. Orọnikọ o wọhọ onọ esẹ-esẹ rai e re a te whu ghele na ha. Ohwo kpobi nọ ọ re ebrẹdi nana ọ te rria bẹdẹ bẹdẹ.”+ 59 Ọ ta eme nana okenọ ọ jọ Kapaniọm je wuhrẹ evaọ isinagọgo jọ.*

60 Nọ a yo onana, ilele riẹ buobu e tẹ ta nọ: “Ẹme nana ọ tọtọ kẹhẹ; ono ọ rẹ sae gaviezọ kẹe?” 61 Rekọ fikinọ Jesu ọ jọ omariẹ riẹ nọ ilele riẹ e be go kpahe ẹme nọ ọ ta na, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Kọ onana o lẹliẹ owhai zoruẹ? 62 Kọ ẹvẹ wha ti ru nọ wha tẹ ruẹ Ọmọ ohwo nọ o bi muvrẹ kpohọ obonọ ọ jọ vẹre?+ 63 Ẹzi na họ ọnọ ọ rẹ kẹ uzuazọ;+ uwo na u wo iruo vievie he. Eme nọ mẹ ta kẹ owhai na e rọwokugbe ẹzi ọfuafo na yọ e rẹ kẹ uzuazọ.+ 64 Rekọ ejọ e rrọ usu rai na nọ e rọwo ho.” Keme no emuhọ ze Jesu ọ riẹ enọ e rọwo ho gbe ọnọ o ti vivie iei.+ 65 Ọ tẹ ta nọ: “Oyejabọ nọ mẹ rọ ta kẹ owhai nọ, ohwo ọvo ọ rẹ sae nyabru omẹ ze he ajokpanọ Ọsẹ na ọ kẹ riẹ uvẹ.”+

66 Fiki onana, ilele riẹ buobu i te zihe bru eware nọ e rrọ obemu,+ a gbẹ jẹ nya lele iei hi. 67 Fikiere Jesu ọ tẹ ta kẹ Ikpegbivẹ na nọ: “Kọ wha gwọlọ nyavrẹ re?” 68 Saemọn Pita ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Olori, ono ma rẹ nyabru?+ Who wo eme uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.+ 69 Ma rọwo no jẹ riẹ nọ whẹ họ Ọrẹri Ọghẹnẹ.”+ 70 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Kọ ogbẹrọnọ whai ikpegbivẹ mẹ salọ?+ Rekọ ọvo rai jọ yọ ohwo ọtaraha.”*+ 71 Judas, ọmọzae Saemọn Iskariọt ọ jẹ ta kpahe na, keme ọnana o bi ti vivie iei dede nọ ọ jọ omọvo Ikpegbivẹ na.+

7 Nọ onana o vrẹ no, Jesu ọ tẹ ruabọhọ je no* oria ruọ oria evaọ Galili, keme ọ gwọlọ ru ere evaọ obọ Judia ha fikinọ ahwo Ju a jẹ gwọlọ oghẹrẹ nọ a re ro kpei.+ 2 Rekọ Ehaa Iwou-Udhu*+ ahwo Ju na o be kẹle no. 3 Fikiere inievo riẹ+ e tẹ ta kẹe nọ: “No etenẹ re who kpobọ Judia re ilele ra e ruẹse ruẹ iruo nọ who bi ru re. 4 Keme ohwo ọvo o re ru oware ovo evaọ idhere he nọ ọ tẹ be gwọlọ nọ ahwo a riẹe evaọ ẹgbede. Nọ orọnọ who bi ru eware nana na, dhesẹ omara kẹ akpọ na.” 5 Uzẹme riẹ họ, inievo riẹ i je fi ẹrọwọ họ iẹe he.+ 6 Fikiere Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Oke mẹ u ri te he,+ rekọ ẹsikpobi oke rai u re te. 7 Akpọ na o wo uvumọ ẹjiroro nọ o re ro mukpahe owhai hi rekọ o mukpahe omẹ, keme me bi se isẹri kpahe iẹe inọ iruo riẹ e rrọ muomu.+ 8 Wha kpobọ ehaa na; me bi kpobọ ehaa nana tao ho, keme oke mẹ u ri te ziezi hi.”+ 9 Fikiere nọ ọ ta eme nana kẹ ai no, ọ tẹ daji Galili.

10 Rekọ nọ inievo riẹ i kpobọ ehaa na no, ọyomariẹ ọ tẹ nya re, rekọ ọ lẹlẹ nya, o dhesẹ oma via ha. 11 Fikiere, ahwo Ju na a te mu ei họ ẹgwọlọ evaọ obọ ehaa na, yọ a be ta nọ: “Bovẹ ọzae na ọ rrọ?” 12 Ogbotu ahwo na a jẹ ta eme imimẹ kpahe iẹe gaga. Ejọ e jẹ ta nọ: “Emamọ ohwo ọ rrọ.” Efa e jẹ ta nọ: “Emamọ ohwo ọ rrọ họ. O bi su ogbotu na thọ.”+ 13 Rekọ ohwo ọvo ọ jẹ ta ẹme kpahe iẹe evaọ ẹgbede he fiki ozọ ahwo Ju na.+

14 Nọ a ru ehaa na te udevie no, Jesu ọ tẹ ruọ eva etẹmpol na, o te mu ahwo họ ewuhrẹ. 15 U te gbe ahwo Ju na unu, a tẹ be ta nọ: “Ẹvẹ ọzae nana ọ sae rọ riẹ Ikereakere na te enẹ+ kpakiyọ o kpohọ isukulu egagọ* họ?”+ 16 Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Eware nọ me bi wuhrẹ emẹ hẹ, rekọ erọ ọnọ o vi omẹ ze.+ 17 Ohwo jọ ọ tẹ gwọlọ ru oreva Ọghẹnẹ, ọ te riẹ sọ obọ Ọghẹnẹ eware nọ me bi wuhrẹ na i no ze+ hayo orọ obọmẹ mẹ be ta. 18 Ohwo kpobi nọ ọ be ta orọ obọriẹ ọ be gwọlọ oruaro obọriẹ; rekọ ohwo kpobi nọ ọ be gwọlọ oruaro ọnọ o vi rie ze,+ ọnana yọ ọrọ uzẹme, yọ emuemu ọvo ọ rrọ eva riẹ hẹ. 19 Mosis ọ kẹ owhai Uzi na,+ o gbẹ rrọ ere? Rekọ whai ọvuọvo o bi koko Uzi na ha. Fikieme wha be rọ gwọlọ omẹ kpe?”+ 20 Ogbotu na ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Idhivẹri ọ rrọ owhẹ oma. Ono ọ be gwọlọ owhẹ kpe?” 21 Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Oware ovuovo me ru, u te bi gbe owhai kpobi unu. 22 Fiki ẹjiroro nana, wha roro kpahe uzi oyawo nọ Mosis ọ kẹ owhai+—orọnikọ oke Mosis u ro muhọ họ rekọ oke esẹ-esẹ na+—yọ wha rẹ yawo ohwo evaọ ẹdijala. 23 Otẹrọnọ re a siọ Uzi Mosis ba ẹraha, a rẹ sae yawo ohwo evaọ ẹdijala, kọ wha be dha eva kẹ omẹ fikinọ me siwi ẹyao ohwo nọ ọ be mọ kpo riẹriẹriẹ evaọ ẹdijala?+ 24 Wha gbẹ rọ eware okafe gheghe ro bruoziẹ hẹ, rekọ wha bruoziẹ okiẹrẹe.”+

25 Kẹsena ahwo jọ nọ a be rria Jerusalẹm a te muhọ ẹta nọ: “Ọzae nọ a be gwọlọ kpe na ọna, o gbẹ rrọ ere?+ 26 Rekọ, rri! ọ be jọ ẹgbede ta ẹme, yọ a be kpọe unu hu. Kọ o sae jọ nọ isu na i vuhumu no inọ ọye họ Kristi na? 27 Whaọ, ma riẹ oria nọ ọzae nana o no ze;+ rekọ nọ Kristi na ọ te nyaze, ohwo ọvo ọ te riẹ oria nọ o no ze he.” 28 Epanọ Jesu o je ro wuhrẹ evaọ etẹmpol na, ọ tẹ kpare urru riẹ ta nọ: “Wha riẹ omẹ, wha tẹ jẹ riẹ oria nọ me no ze. Yọ udu obọmẹ mẹ rọ nyaze he,+ rekọ Ọnọ o vi omẹ ze ọ ginẹ rrọ, yọ wha riẹ riẹ hẹ.+ 29 Mẹ riẹ riẹ,+ keme mẹ yọ ọnọ o no oboriẹ ze ti dikihẹ kẹe, yọ Ọye o vi omẹ ze.” 30 Fikiere a tẹ be gwọlọ epanọ a re ro kru ei,+ rekọ ohwo ọvo ọ sai kru ei hi, keme auwa riẹ o ri te he.+ 31 Ghele na, ibuobu evaọ ogbotu na a fi ẹrọwọ họ iẹe,+ yọ a jẹ ta nọ: “Nọ Kristi na ọ tẹ ze, kọ o ti ru eware oka nọ i vi erọ ọzae nana?”

32 Nọ otu Farisi na a yo eme nana nọ ogbotu ahwo na a be lẹlẹ ta kpahe iẹe, ilori izerẹ na gbe otu Farisi na a te vi elakpa nya re a kru* ei. 33 Kẹsena Jesu ọ tẹ ta nọ: “Omoke kakao mẹ te gbẹ jọ kugbe owhai re me te zihe bru Ọnọ o vi omẹ ze.+ 34 Wha te gwọlọ omẹ, rekọ wha te ruẹ omẹ hẹ, yọ oria nọ mẹ te jọ wha te sae nyaze iẹe he.”+ 35 Fikiere ahwo Ju na a tẹ be ta kẹ omoma rai nọ: “Bovẹ ọzae nana ọ be gwọlọ nya nọ ma te gbẹ rọ ruẹ e riẹ hẹ? Kọ ọ be gwọlọ nyabru ahwo Ju nọ e vaha fihọ udevie ahwo Griki na re o wuhrẹ ahwo Griki? 36 Eme họ otọ ẹme riẹ na inọ, ‘Wha te gwọlọ omẹ, rekọ wha te ruẹ omẹ hẹ, yọ oria nọ mẹ te jọ wha te sae nyaze iẹe he’?”

37 Evaọ ẹdẹ urere na, nọ ọ rrọ ẹdẹ ologbo ehaa na,+ Jesu o te dikihẹ, ọ tẹ kpare urru riẹ ta nọ: “Otẹrọnọ uruame u bi kpe ohwo jọ, jọ ọ nyabru omẹ ze re ọ da.+ 38 Ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ omẹ, nwane wọhọ epanọ ikereakere na e ta: ‘Iko-ame erọ ame uzuazọ i ti su no obọ edidi eva riẹ ze.’”+ 39 Rekọ ọ ta onana fiki ẹzi nọ o bi ti te enọ i fi ẹrọwọ họ iẹe obọ; keme rite oke yena yọ ẹzi na o ri te ai obọ họ,+ keme a re kẹ Jesu oruaro no ho.+ 40 Ejọ evaọ ogbotu na nọ i yo eme nana e tẹ be ta nọ: “Ọruẹaro na ọna dẹẹ.”+ 41 Efa e jẹ ta nọ: “Ọna họ Kristi na.”+ Rekọ ejọ e jẹ ta nọ: “Kristi na o ti no Galili ze he, manikọ ere he?+ 42 Kọ ikereakere na e gbẹ ta nọ Kristi na o ti no uyẹ Devidi ze,+ je no Bẹtlẹhẹm ze,+ iwhre nọ Devidi ọ jọ?”+ 43 Fikiere, ohẹriẹ o tẹ jọ udevie ogbotu na fiki riẹ. 44 Ejọ rai e jẹ gwọlọ kru* ei, rekọ ohwo ọvo ọ sai kru ei hi.

45 Kẹsena elakpa na i te zihe bru ilori izerẹ gbe otu Farisi na, enọ e nọ rae nọ: “Fikieme wha gbe ro mu ei ze he?” 46 Elakpa na e tẹ kẹ uyo nọ: “Ohwo ọvo ọ re ta ẹme enẹ vievie he.”+ 47 Otu Farisi na a tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Thakpinọ a su owhai thọ no re ha? 48 Kọ wha ruẹ osu jọ hayo ohwo Farisi jọ nọ o fi ẹrọwọ họ iẹe no?+ 49 Rekọ ogbotu ahwo nana nọ a riẹ Uzi na ha na yọ ahwo nọ a bọwo ehao.” 50 Nikodimọs, ọnọ ọ nyabru ei ẹdẹ jọ na, ọnọ ọ jọ omọvo rai, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: 51 “Wọhọ epanọ Uzi mai o ta, a re brukpe ohwo ho ajokpanọ a re yo mi ei tao, a vẹ riẹ oware nọ o bi ru, o gbẹ rrọ ere?”+ 52 A tẹ kpahe kẹe nọ: “Kọ whẹ yọ ohwo Galili re? Kiẹ, whọ te ruẹ nọ ọruẹaro ọvo o re no Galili ze he.”*

8 12 Kẹsena Jesu ọ tẹ wariẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ họ elo akpọ na.+ Ohwo kpobi nọ o bi lele omẹ ọ te nya evaọ ebi vievie he, rekọ o ti wo elo+ uzuazọ.” 13 Fikiere otu Farisi na a tẹ ta kẹe nọ: “Who bi se isẹri kpahe omobọ ra; isẹri ra yọ uzẹme he.” 14 Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “O tẹ make rọnọ me bi se isẹri kpahe omobọ mẹ, isẹri mẹ uzẹme, keme mẹ riẹ obonọ me no ze gbe obonọ mẹ be nya.+ Rekọ wha riẹ obonọ me no ze gbe obonọ mẹ be nya ha. 15 Okafe* wha re rri ro bruoziẹ;+ me re bruoziẹ ohwo ọvo vievie he. 16 Ghele na, otẹrọnọ me bruoziẹ ohwo jọ dede, oziẹ mẹ yọ ọrọ uzẹme, keme mẹ ọvo ọ rrọ họ rekọ Ọsẹ na nọ o vi omẹ ze ọ rrọ kugbe omẹ.+ 17 Ofariẹ, a jọ Uzi obọrai kere nọ: ‘Isẹri imava yọ uzẹme.’+ 18 Me bi se isẹri kpahe omobọ mẹ, yọ Ọsẹ na nọ o vi omẹ ze o bi se isẹri kpahe omẹ.”+ 19 Kẹsena a tẹ nọe nọ: “Bovẹ Ọsẹ ra ọ rrọ?” Jesu ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Wha riẹ omẹ hayo Ọsẹ mẹ hẹ.+ Otẹrọnọ wha riẹ omẹ, wha hae riẹ Ọsẹ mẹ re.”+ 20 Ọ ta eme nana evaọ oria nọ a fi itehe okẹ unevaze họ+ okenọ o je wuhrẹ evaọ etẹmpol na. Rekọ ohwo ọvo o kru rie he, keme auwa riẹ o ri te he.+

21 Fikiere ọ tẹ wariẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ be nyavrẹ, yọ wha te gwọlọ omẹ, ghele na wha ti whu evaọ uzioraha rai.+ Oria nọ me bi kpohọ wha te sae nyaze iẹe he.”+ 22 Ahwo Ju na a te muhọ ẹta nọ: “Kọ o bi ti kpe omariẹ? Keme ọ be ta nọ, ‘Oria nọ me bi kpohọ wha te sae nyaze iẹe he.’” 23 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Whai yọ erọ otọakpọ na; obọ ehru me no ze.+ Akpọ nana wha no ze; me no akpọ nana ze he. 24 Oyejabọ nọ mẹ rọ ta kẹ owhai nọ: Wha ti whu evaọ izieraha rai. Keme otẹrọnọ wha gbẹ rọwo nọ mẹ họ ọye he, wha ti whu evaọ izieraha rai.” 25 Fikiere a te mu ei họ ẹnọ nọ: “Whẹ yọ ono?” Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Fikieme me bi ro lele owhai ta ẹme dede? 26 Me wo eware buobu nọ mẹ rẹ ta kpahe owhai je bruoziẹ rai. Evaọ uzẹme, Ọnọ o vi omẹ ze yọ ọrọ uzẹme, yọ uzedhe eware nọ me yo mi ei mẹ be ta evaọ akpọ na.”+ 27 A vuhumu nọ Ọsẹ na ọ be ta kẹ ae kpahe na ha. 28 Kẹsena Jesu ọ tẹ ta nọ: “Nọ wha tẹ kpare Ọmọ ohwo kpehru no,+ ẹsiẹe wha te riẹ nọ mẹ họ ọye,+ gbe nọ mẹ be rọ udu obọmẹ ru oware ovo ho;+ rekọ nwane wọhọ epanọ Ọsẹ na o wuhrẹ omẹ ere mẹ be ta eware nana. 29 Yọ Ọnọ o vi omẹ ze ọ rrọ kugbe omẹ; o gbabọkẹ omẹ re mẹ ọvo ọ jọ họ, keme ẹsikpobi me bi ru eware nọ e rẹ were iẹe.”+ 30 Epanọ ọ jẹ rọ ta eme nana na, ibuobu i te fi ẹrọwọ họ iẹe.

31 Kẹsena Jesu ọ tẹ ta kẹ ahwo Ju nọ a fi ẹrọwọ họ iẹe na nọ: “Otẹrọnọ wha te bi koko ẹme mẹ ẹsikpobi, whai ginọ ilele mẹ, 32 yọ wha te riẹ uzẹme na,+ uzẹme na u ve ti si owhai no igbo.”+ 33 A tẹ kpahe kẹe nọ: “Mai yọ emọ Abraham, yọ ma re jọ erigbo kẹ ohwo ọvo ẹdẹvo ho. Emejabọ whọ be rọ ta nọ, ‘Wha ti no igbo’?” 34 Jesu ọ tẹ kẹ ae uyo nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ohwo kpobi nọ ọ be raha uzi yọ ọrigbo uzioraha.+ 35 Ofariẹ, ọrigbo ọ rẹ jọ uwou olori riẹ bẹdẹ bẹdẹ hẹ; ọmọzae olori na ọ rẹ jariẹ bẹdẹ bẹdẹ. 36 Fikiere, otẹrọnọ Ọmọ na o te si owhai no igbo, yọ wha gine no igbo no. 37 Mẹ riẹ nọ whai emọ Abraham. Rekọ wha be gwọlọ omẹ kpe, keme ẹme mẹ ọ wha ẹnyaharo ọvo ze he evaọ udevie rai. 38 Mẹ be ta eware nọ mẹ ruẹ okenọ mẹ jọ kugbe Ọsẹ mẹ,+ rekọ wha bi ru eware nọ wha yo mi ọsẹ rai.” 39 A tẹ kpahe kẹe nọ: “Abraham họ ọsẹ mai.” Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “O hae jọ nọ whai yọ emọ Abraham,+ wha hai ti ru iruo Abraham. 40 Rekọ wha be gwọlọ omẹ kpe, mẹ nọ mẹ ta uzẹme nọ me yo mi Ọghẹnẹ kẹ owhai.+ Abraham o ru ere he. 41 Iruo ọsẹ rai wha bi ru na.” A tẹ ta kẹe nọ: “Ọfariẹ-ogbe* a ro yẹ omai hi; Ọsẹ ọvo ma wo, Ọghẹnẹ.”

42 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “O hae jọ nọ Ọghẹnẹ họ Ọsẹ rai, wha hai ti you omẹ,+ keme obọ Ọghẹnẹ me no ze ziọ etenẹ. Yọ udu obọmẹ mẹ rọ nyaze he, rekọ Ọye o vi omẹ ze.+ 43 Eme wha gbe bi ro wo otoriẹ oware nọ mẹ be ta na ha? Fikinọ wha be gaviezọ kẹ ẹme mẹ hẹ. 44 Obọ ọsẹ rai Ẹdhọ wha no ze, yọ o rẹ were owhai re wha ru ẹgwọlọ ọsẹ rai.+ Ọyena ọ rrọ ojihẹ anwẹnọ o ro muhọ,*+ yọ o dikihẹ ga evaọ uzẹme na ha, keme uzẹme o rrọ eva riẹ hẹ. Ọ tẹ be ta ọrue ọ rẹ tae epaọ ẹkoma riẹ, keme ọtọrue ọ rrọ gbe ọsẹ ọrue.+ 45 Rekọ fikinọ mẹ be ta uzẹme na kẹ owhai, wha be rọwo ẹme mẹ hẹ. 46 Ono evaọ usu rai ọ rẹ sai lele uzioraha jọ ba omẹ? Otẹrọnọ uzẹme mẹ be ta, fikieme wha gbẹ be rọwo ẹme mẹ hẹ? 47 Ọnọ ọ rrọ ọrọ Ọghẹnẹ ọ rẹ gaviezọ kẹ eme Ọghẹnẹ.+ Oyejabọ nọ wha gbẹ be gaviezọ họ na, keme wha rrọ erọ Ọghẹnẹ hẹ.”+

48 Ahwo Ju na a tẹ kpahe kẹe nọ: “Kọ ma gbẹ ta gba inọ, ‘Whẹ yọ ohwo Sameria+ gbe nọ idhivẹri ọ rrọ owhẹ oma’?”+ 49 Jesu ọ tẹ ta nọ: “Idhivẹri ọ rrọ omẹ oma ha, rekọ mẹ be rọ ọghọ kẹ Ọsẹ mẹ, wha te bi si ọghọ no omẹ oma. 50 Rekọ mẹ be gwọlọ oruaro kẹ omobọ mẹ hẹ;+ Ọjọ ọ riẹ nọ ọ be gwọlọ iẹe je bi bruoziẹ. 51 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, otẹrọnọ ohwo jọ o koko ẹme mẹ, o ti whu vievie he.”+ 52 Ahwo Ju na a tẹ ta kẹe nọ: “U mu omai ẹro no inọ idhivẹri ọ rrọ owhẹ oma. Abraham o whu, ere eruẹaro na re, rekọ whọ be ta nọ, ‘Otẹrọnọ ohwo jọ o koko ẹme mẹ, o ti whu vievie he.’ 53 Whọ rro vi Abraham ọsẹ mai hi, ọnọ o whu, kọ whọ rro vi ei? Eruẹaro na i whu re. Ono whọ be ta nọ whọ rrọ?” 54 Jesu ọ tẹ ta nọ: “Otẹrọnọ mẹ tẹ kẹ omobọ mẹ oruaro, yọ oruaro mẹ u fioka ha. Ọsẹ mẹ họ ọnọ ọ be kẹ omẹ oruaro,+ ọnọ wha be ta nọ ọye họ Ọghẹnẹ rai na. 55 Ghele na wha re te riẹe he,+ rekọ mẹ riẹ riẹ.+ Yọ mẹ tẹ ta nọ mẹ riẹ riẹ hẹ, mẹ vẹ te jọ wọhọ owhai, ọtọrue. Rekọ mẹ riẹ riẹ, yọ me bi koko ẹme riẹ. 56 Abraham ọsẹ rai ọ ghọghọ gaga fiki ẹdẹ mẹ nọ o je rẹro nọ ọ te ruẹ, yọ ọ ruẹ e riẹ, ọ tẹ ghọghọ.”+ 57 Kẹsena ahwo Ju na a tẹ ta kẹe nọ: “Whọ re kpako te ikpe udhuvẹ-gbikpe he, ghele na whọ be ta nọ whọ ruẹ Abraham?” 58 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai, taure a te ti yẹ Abraham yọ mẹ rrọ no.”+ 59 Fikiere a tẹ tọlọ itho re a ro fi ei, rekọ Jesu o te dhere, ọ tẹ nya no etẹmpol na.

9 Epanọ ọ jẹ rọ nyavrẹ na, ọ tẹ ruẹ ọzae jọ nọ a yẹ tuaro. 2 Ilele riẹ e tẹ nọe nọ: “Rabae,+ ono ọ raha uzi, ọzae nana manikọ ọsẹgboni riẹ, nọ a ro yẹi tuaro?” 3 Jesu ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Orọnikọ ọzae nana hayo ọsẹgboni riẹ a raha uzi hi, rekọ o rrọ enẹ re a rọ ẹkwoma riẹ dhesẹ iruo Ọghẹnẹ via.+ 4 Ma re ru iruo Ọnọ o vi omẹ ze hrọ nọ o gbẹ rrọ oke uvo na;+ aso ọ be tha nọ ohwo ọvo ọ sai ru iruo ho. 5 Nọ mẹ rrọ akpọ na, mẹ họ elo akpọ na.”+ 6 Nọ ọ ta eme nana no, o te nwo eya ku otọ, o te gbe eya na kugbe ẹkpẹ, ọ tẹ rehọ iẹe wholo ibiaro ọzae na,+ 7 ọ tẹ ta kẹe nọ: “Nyae wozẹ ovao ra evaọ ẹtẹre Siloam” (onọ otofa riẹ o rrọ “A Vi Rie Vrẹ”). Ọ tẹ nyae wozẹ ovao riẹ, o te zihe ze avọ ude nọ ọ be ruẹ.+

8 Kẹsena ahwo okegbe na gbe ahwo nọ a riẹ nọ ọ jọ ọyareware vẹre a te muhọ ẹta nọ: “Kọ ogbẹrọnọ ọzae nana ọ jẹ hae keria yare eware na?” 9 Ejọ e jẹ ta nọ: “Ọye.” Efa e jẹ ta nọ: “Ọye he, rekọ o tho rie.” Ọzae na ọ tẹ be ta nọ: “Mẹ họ ọye.” 10 Fikiere a tẹ nọe nọ: “Kọ ẹvẹ ibiaro ra i ro rovie?” 11 Ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Ọzae nọ a re se Jesu na ọye o gbe eya kugbe ẹkpẹ ro wholo ibiaro mẹ, ọ tẹ ta kẹ omẹ nọ, ‘Nya kpobọ Siloam re whọ wozẹ ovao ra.’+ Mẹ tẹ nyae wozẹ ovao mẹ, me te mu ude họ ẹruẹ.” 12 Fikiere a tẹ nọe nọ: “Diẹse ọzae na ọ rrọ?” Ọ tẹ ta nọ: “Mẹ riẹ hẹ.”

13 A te su ọzae nọ o tuaro vẹre na bru otu Farisi na. 14 Whaọ ẹdẹ nọ Jesu o ro gbe eya kugbe ẹkpẹ ro rovie ibiaro riẹ na+ o jọ Ẹdijala.+ 15 Fikiere otu Farisi na a te mu ọzae na họ ẹnọ epanọ o ro mu ude họ ẹruẹ. Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “O gbe eya kugbe ẹkpẹ ro wholo ibiaro mẹ, mẹ tẹ nyae wozẹ ovao mẹ, me te mu ude họ ẹruẹ.” 16 Otu Farisi na jọ a te muhọ ẹta nọ: “Ọzae nana yọ ohwo Ọghẹnẹ hẹ, keme o bi koko Ẹdijala na ha.”+ Efa e ta nọ: “Ẹvẹ ohwo nọ ọ rrọ ọrahauzi ọ sai ro ru eware oka itieye?”+ Fikiere ohẹriẹ o tẹ jọ udevie rai.+ 17 A tẹ wariẹ nọ ọzae nọ o tuaro vẹre na nọ: “Eme whọ rẹ sae ta kpahe iẹe nọ orọnọ ibiaro ra o rovie na?” Ọzae na ọ tẹ ta nọ: “Ọruẹaro ọ rrọ.”

18 Rekọ ahwo Ju na a rọwo ho inọ ọzae na o tuaro vẹre kọ obọnana o mu ude họ ẹruẹ, bẹsenọ a ro se ọsẹgboni riẹ ze. 19 A tẹ nọ ae nọ: “Kọ ọmọzae rai nọ wha ta nọ a yẹ tuaro na ọna? Kọ ẹvẹ ọ be rọ ruẹ ude enẹna?” 20 Ọsẹgboni riẹ a tẹ kẹ uyo nọ: “Ma riẹ nọ ọmọzae mai ọna gbe nọ o tuaro okenọ ma yẹi. 21 Rekọ epanọ o ro mu ude họ ẹruẹ, ma riẹ hẹ; yọ ma riẹ ohwo nọ o rovie ibiaro riẹ hẹ. Wha nọe. Ọ kpako te ohwo no. Jọ ọye ọvo ọ rọ unu riẹ ta.” 22 Ọsẹgboni riẹ a ta eme nana fikinọ a jẹ dhozọ ahwo Ju na,+ keme ahwo Ju na a ta mu no inọ otẹrọnọ ohwo jọ ọ ta via nọ Jesu họ Kristi na, a re le ohwo yena no isinagọgo* na.+ 23 Oyejabọ nọ ọsẹgboni riẹ a rọ ta nọ: “Ọ kpako te ohwo no. Wha nọe.”

24 Fikiere a tẹ wariẹ se ọzae nọ o tuaro vẹre na orọ avọ isiava, a tẹ ta kẹe nọ: “Kẹ Ọghẹnẹ oruaro; ma riẹ nọ ọzae nana yọ ọrahauzi.” 25 Ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Sọ ọrahauzi ọ rrọ, mẹ riẹ hẹ. Oware nọ mẹ riẹ họ, me tuaro vẹre, rekọ enẹna mẹ be ruẹ ude.” 26 Kẹsena a tẹ nọe nọ: “Eme o ru kẹ owhẹ? Ẹvẹ o ro rovie ibiaro ra?” 27 Ọ tẹ kẹ ae uyo nọ: “Mẹ vuẹ owhai no vẹre, rekọ wha gaviezọ họ. Fikieme wha rọ gwọlọ wariẹ yoi? Manikọ wha gwọlọ jọ ilele riẹ re?” 28 Fikiere a tẹ rọ ẹkoko ta kẹe nọ: “Whẹ yọ olele ọzae yena, rekọ mai yọ ilele Mosis. 29 Ma riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ ta ẹme kẹ Mosis, rekọ ọzae nana, ma riẹ obonọ o no ze he.” 30 Ọzae na ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Onana u gbunu kẹhẹ, inọ wha riẹ obonọ o no ze he, yọ o rovie ibiaro mẹ. 31 Ma riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ gaviezọ kẹ erahaizi hi,+ rekọ otẹrọnọ ohwo jọ o wo ozodhẹ Ọghẹnẹ je bi ru oreva riẹ, ọ rẹ gaviezọ kẹe.+ 32 No anwae ze ma ri yo vievie he inọ ohwo jọ o rovie ibiaro ohwo nọ a yẹ tuaro. 33 Ọzae nana o gbe no obọ Ọghẹnẹ ze he, ọ hae sai ru oware ovo vievie he.”+ 34 A tẹ kpahe kẹe nọ: “A yẹ owhẹ avọ izieraha nọ e da owhẹ oma fia, ghele na who bi wuhrẹ omai?” A te gele iei ruọ otafe!+

35 Jesu o te yo nọ a gele i rie ruọ otafe, nọ ọ ruẹ e riẹ, ọ tẹ nọe nọ: “Kọ who fi ẹrọwọ họ Ọmọ ohwo?” 36 Ọzae na ọ tẹ nọe nọ: “Ọga, ono họ ohwo na, re mẹ ruẹsi fi ẹrọwọ họ iẹe?” 37 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Whọ ruẹ e riẹ no, evaọ uzẹme, ọye o bi lele owhẹ ta ẹme na.” 38 Ọ tẹ ta nọ: “Olori, me fi ẹrọwọ họ iẹe.” O te kigwẹ guzou kpotọ kẹe. 39 Jesu ọ tẹ ta nọ: “Fiki ẹdhoguo nana mẹ rọ ziọ akpọ na, re enọ e be ruẹ ude he a ruẹse ruẹ ude,+ gbe re enọ e be ruẹ ude a ruẹsi tuaro.”+ 40 Otu Farisi nọ e jọ etẹe kugbei a yo eme nana, a tẹ ta kẹe nọ: “Kọ ma tuaro re?” 41 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “O hae jọ nọ wha tuaro, wha hai ti wo uzioraha ovo ho. Rekọ enẹna wha be ta nọ, ‘Ma be ruẹ ude.’ Uzioraha rai o gbẹ rrọ owhai oma.”+

10 “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ọnọ ọ rehọ unuẹthẹ ruọ uwou-igodẹ na ha, rekọ ọ tẹ gadiẹ oria ofa jọ ruọ eva, ọyena yọ oji gbe owhewheriwhe.+ 2 Rekọ ọnọ ọ rehọ unuẹthẹ na ruọ eva họ othuru-igodẹ na.+ 3 Oriẹthẹ na o re rovie kẹ ọnana,+ yọ igodẹ na e rẹ gaviezọ kẹ urru riẹ.+ O re se igodẹ riẹ odẹ, o ve su ae vrẹ. 4 Nọ ọ tẹ rọ igodẹ riẹ kpobi ruọ otafe no, ọ vẹ karo kẹ ae, igodẹ na i ve lele iei keme a riẹ urru riẹ. 5 A re lele ọrara vievie he, rekọ a rẹ dhẹ siẹe ba, keme a riẹ urru erara ha.” 6 Jesu ọ rehọ ọtadhesẹ nana ta ẹme kẹ ae, rekọ a wo otoriẹ ẹme nọ ọ jẹ ta kẹ ae na ha.

7 Fikiere Jesu ọ tẹ wariẹ ta nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, mẹ họ unuẹthẹ nọ igodẹ na e rẹ rọ ruọ eva.+ 8 Ahwo kpobi nọ a nyaze be ta nọ ae omarai họ omẹ yọ iji gbe iwhewheriwhe; rekọ igodẹ na e gaviezọ kẹ ae he. 9 Mẹ họ unuẹthẹ na; ohwo kpobi nọ ọ rọ ẹkwoma mẹ ruọ eva a ti siwi ei, yọ ohwo yena ọ te ruọ eva jẹ ruọ otafe jẹ ruẹ ẹbe nọ ọ rẹ re.+ 10 Oji ọ rẹ nyaze he ajokpanọ ọ be nyaze ti tho, kpe jẹ raha.+ Mẹ nyaze re a ruẹsi wo uzuazọ re a je woi vọvọ. 11 Mẹ họ emamọ othuru-igodẹ na;+ emamọ othuru-igodẹ na o re siobọno uzuazọ* riẹ fiki igodẹ na.+ 12 Ohwo nọ a rehọ iruo, nọ ọ rrọ othuru-igodẹ hẹ, ọ gbẹ jẹ rrọ ọnọ o wo igodẹ na ha, ọ rẹ dhẹ siọ igodẹ na ba nọ ọ tẹ ruẹ ojera nọ ọ be nyaze—ojera na o ve mu ae je le ae vahabọ— 13 keme ohwo nọ a rehọ iruo ọ rrọ yọ ọ rẹ daezọ igodẹ na ha. 14 Mẹ họ emamọ othuru-igodẹ na. Mẹ riẹ igodẹ mẹ yọ igodẹ mẹ e riẹ omẹ,+ 15 nwane wọhọ epanọ Ọsẹ na ọ riẹ omẹ, mẹ tẹ jẹ riẹ Ọsẹ na;+ yọ me re siobọno uzuazọ* mẹ fiki igodẹ na.+

16 “Yọ me wo igodẹ efa, enọ e rrọ uthuru nana ha;+ mẹ te rehọ eyena ze hrọ re, yọ a te gaviezọ kẹ urru mẹ, a vẹ te jọ uthuru ọvo, evaọ otọ othuru-igodẹ ọvo.+ 17 Oyejabọ nọ Ọsẹ na o ro you omẹ,+ keme me bi siobọno uzuazọ* mẹ,+ re mẹ ruẹse wariẹ woi tobọ. 18 Ohwo ọvo ọ be rehọ iẹe mi omẹ hẹ, rekọ udu obọmẹ me bi ro siobọnoi. Me wo udu nọ me re ro siobọnoi, yọ me wo udu nọ mẹ rẹ rọ wariẹ woi tobọ.+ Obọ Ọsẹ mẹ me wo ujaje nana no ze.”

19 Ohẹriẹ o tẹ wariẹ ruọ udevie ahwo Ju na+ fiki eme nana. 20 Ibuobu rai jọ e jẹ ta nọ: “Idhivẹri ọ riẹe oma yọ uzou riẹ o gba ha. Fikieme wha be rọ gaviezọ kẹe?” 21 Efa e ta nọ: “Ohwo nọ idhivẹri ọ rrọ oma ọ rẹ ta eme itiena ha. Idhivẹri ọ rẹ sai rovie ibiaro ahwo nọ a tuaro ho, kọ ọ sai ru ei?”

22 Evaọ oke yena a je ru Ehaa Eromudhe evaọ Jerusalẹm. O jọ ezi ekpahe, 23 yọ Jesu ọ jẹ nya evaọ etẹmpol na evaọ ogebara* Solomọn.+ 24 Kẹsena ahwo Ju na a tẹ wariẹe họ, a te mu ei họ ẹta kẹ nọ: “Ẹvẹ who re ru omai* hẹrẹ kri te re whọ tẹ ta uzẹme na kẹ omai? Otẹrọnọ whẹ họ Kristi na, ta kẹ omai vevẹ.” 25 Jesu ọ tẹ kẹ ae uyo nọ: “Mẹ ta kẹ owhai no, rekọ wha be rọwo ghele he. Iruo nọ mẹ be rọ odẹ Ọsẹ mẹ ru, eye i bi se isẹri kpahe omẹ.+ 26 Rekọ wha be rọwo ho, keme whai yọ igodẹ mẹ hẹ.+ 27 Igodẹ mẹ e rẹ gaviezọ kẹ urru mẹ, mẹ riẹ rai, yọ a re lele omẹ.+ 28 Mẹ rẹ kẹ ae uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ,+ yọ a te raha ae vievie he, yọ ohwo ọvo o ti vo ae rehọ no obọ mẹ hẹ.+ 29 Enọ Ọsẹ mẹ ọ kẹ omẹ na e ghare vi eware efa kpobi, yọ ohwo ọvo ọ rẹ sai vo ai rehọ no obọ Ọsẹ na ha.+ 30 Mẹ avọ Ọsẹ na ọvo.”*+

31 Ahwo Ju na a tẹ wariẹ tọlọ itho re a ro fi ei. 32 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ jọ iraro rai ru iruo iwoma buobu nọ i no obọ Ọsẹ na ze. Ovẹ evaọ iruo nana wha be rọ fiki riẹ gwọlọ rọ itho fi omẹ na?” 33 Ahwo Ju na a tẹ kẹe uyo nọ: “Orọnikọ fiki iruo iwoma jọ ma be rọ gwọlọ rehọ itho fi owhẹ hẹ, rekọ fiki eme-aghọ ra;+ keme who bi ru omara họ ọghẹnẹ, dede nọ whẹ yọ ohwo-akpọ gheghe.” 34 Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Kọ a gbe kere fihọ Uzi rai inọ, ‘Mẹ ta nọ: “Whai yọ eghẹnẹ”’?*+ 35 Otẹrọnọ o se enọ ẹme Ọghẹnẹ o brukpe ‘eghẹnẹ,’+ ghele na oyena o raha ikereakere na ha— 36 kọ wha be ta kẹ omẹ ọnọ Ọsẹ na o ru fo no je vi ze akpọ na inọ, ‘Whọ ta eme-aghọ,’ fikinọ mẹ ta nọ, ‘Mẹ yọ Ọmọ Ọghẹnẹ’?+ 37 Otẹrọnọ me bi ru iruo Ọsẹ mẹ hẹ, wha rọwo omẹ hẹ. 38 Rekọ otẹrọnọ me bi ru ai, wha gbẹ make rọwo omẹ hẹ, wha rọwo iruo na,+ re wha ruẹse riẹ jẹ ruẹse riẹ ẹsikpobi inọ Ọsẹ na ọ rrọ usu kugbe omẹ yọ mẹ rrọ usu kugbe Ọsẹ na.”+ 39 Fikiere a tẹ wariẹ gwọlọ nọ a re kru ei, rekọ ọ tẹ vabọ.

40 Ọ tẹ wariẹ fa vrẹ kpohọ abọdekọ Jọdan, oria nọ Jọn ọ jẹ jọ họ ahwo ame evaọ oke ọsosuọ,+ ọ tẹ jọ etẹe. 41 Ahwo buobu a tẹ nyabru ei ze, a te muhọ ẹta nọ: “Jọn o ru oware oka ọvuọvo ho, rekọ eware kpobi nọ Jọn ọ ta kpahe ọzae nana uzẹme.”+ 42 Ahwo buobu a te fi ẹrọwọ họ iẹe evaọ etẹe.

11 Whaọ ọzae jọ nọ a re se Lazarọs ọ jẹ mọ; ohwo Bẹtani, iwhre amọ Meri avọ Mata oniọvo-ọmọtẹ riẹ.+ 2 Meri nana họ ọnọ o ku udẹ nọ u re gbo ore awere họ awọ Olori na jẹ rehọ eto riẹ ririe awọ riẹ na;+ Lazarọs nọ ọ jẹ mọ na yọ oniọvo-ọmọzae riẹ. 3 Fikiere inievo-emetẹ riẹ i te vi uwou sei inọ: “Olori, ọnọ who you na ọ be mọ.” 4 Rekọ nọ Jesu o yo onana, ọ tẹ ta nọ: “Ẹyao nana orọnikọ ọrọ uwhu hu, rekọ re o wha oruaro se Ọghẹnẹ,+ re a rọ ẹkwoma riẹ kẹ Ọmọ Ọghẹnẹ oruaro.”

5 Whaọ Jesu o you Mata, gbe oniọvo-ọmọtẹ riẹ, gbe Lazarọs. 6 Rekọ nọ o yo nọ Lazarọs ọ be mọ, ọ tẹ gbẹ daji oria nọ ọ jọ edẹ ivẹ efa. 7 Nọ onana o vrẹ no, ọ tẹ ta kẹ ilele na nọ: “Wha joma wariẹ kpobọ Judia.” 8 Ilele na e tẹ ta kẹe nọ: “Rabae,+ u ri kri hi nọ ahwo Judia a jẹ gwọlọ rọ itho fi owhẹ,+ kọ whọ be wariẹ kpohọ obei?” 9 Jesu ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Euwa ikpegbivẹ e rrọ aruvo, o gbẹ rrọ ere?+ Otẹrọnọ ohwo ọ tẹ be nya evaọ aruvo, o re kpawọ họ oware ovo ho keme ọ be ruẹ elo akpọ nana. 10 Rekọ otẹrọnọ ohwo ọ tẹ be nya evaọ aso, o re kpawọ họ eware keme ọ be ruẹ elo ho.”

11 Nọ ọ ta eme nana no, o te fibae nọ: “Lazarọs ogbẹnyusu mai ọ be wezẹ,+ rekọ mẹ be nya re mẹ rọwo iẹe ze.” 12 Ilele na e tẹ ta kẹe nọ: “Olori, otẹrọnọ ọ be wezẹ, oma riẹ o te ga.” 13 Whaọ uwhu riẹ Jesu ọ jẹ ta kpahe na. Rekọ a je roro nọ ọ be ta kpahe owezẹ gheghe. 14 Kẹsena Jesu ọ tẹ ta kẹ ae vevẹ nọ: “Lazarọs o whu no,+ 15 yọ mẹ ghọghọ fiki rai inọ mẹ jọ etẹe he, re wha ruẹse rọwo. Rekọ wha joma nyae ruẹ e riẹ.” 16 Fikiere, Tọmọs, ọnọ a re se Ejime* na ọ tẹ ta kẹ ibe ilele riẹ nọ: “Wha joma nya re, re ma ruẹsi lele iei whu.”+

17 Nọ Jesu ọ kẹle etẹe no, ọ tẹ ruẹ nọ anwọ edẹ ene Lazarọs ọ rọ rrọ eva uki* na. 18 Whaọ oware wọhọ emaele ivẹ* Bẹtani o ro thabọ no Jerusalẹm. 19 Ahwo Ju buobu a nyabru Mata avọ Meri ze te sasa ae oma fiki oniọvo rai nọ o whu na. 20 Nọ Mata o yo nọ Jesu ọ be nyaze, ọ tẹ nyai zere iei; rekọ Meri+ ọ tẹ gbẹ keria obọ uwou. 21 Mata ọ tẹ ta kẹ Jesu nọ: “Olori, otẹrọnọ whọ jọ etenẹ, oniọvo mẹ ọ hai whu hu. 22 Rekọ makọ enẹna dede mẹ riẹ nọ oware kpobi nọ whọ yare mi Ọghẹnẹ, ọ rẹ rehọ iẹe kẹ owhẹ.” 23 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Oniọvo ra ọ te kparoma ze.” 24 Mata ọ tẹ ta kẹe nọ: “Mẹ riẹ nọ ọ te kparoma ze evaọ ẹkparomatha na+ evaọ ẹdẹ urere na.” 25 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Mẹ họ ẹkparomatha na gbe uzuazọ na.+ Ọnọ o fi ẹrọwọ họ omẹ, ọ tẹ maki whu dede, ọ te ziọ uzuazọ; 26 yọ ohwo kpobi nọ ọ rrọ uzuazọ nọ o fi ẹrọwọ họ omẹ o ti whu vievie he.+ Kọ whọ rọwo onana?” 27 Ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Ee, Olori, mẹ rọwo nọ whẹ họ Kristi na Ọmọ Ọghẹnẹ, ọnọ ọ be nyaze akpọ na.” 28 Nọ ọ ta ẹme nana no, ọ tẹ nyai se Meri oniọvo riẹ, be lẹlẹ ta kẹe nọ: “Owuhrẹ na+ ọ nyaze no yọ o bi se owhẹ.” 29 Nọ Meri o yo onana, ọ tẹ sakpama, ọ tẹ nyabru ei.

30 Oke nana yọ Jesu ọ re ruọ iwhre na ha, rekọ ọ gbẹ jọ oria nọ Mata o jo zere iei na. 31 Nọ ahwo Ju nọ a jọ kugbe Meri evaọ uwou na nọ a jẹ sasa iẹe oma na a ruẹ e riẹ nọ ọ sakpama ruọ otafe, a te lele iei, keme a je roro nọ o bi kpobọ uki* na+ nyae viẹ. 32 Nọ Meri o te oria nọ Jesu ọ rrọ jẹ ruẹ e riẹ, o te kigwẹ fihọ aro riẹ, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori, otẹrọnọ whọ jọ etenẹ, oniọvo mẹ ọ hai whu hu.” 33 Nọ Jesu ọ ruẹ e riẹ nọ ọ be viẹ gbe ahwo Ju nọ a lele i rie ze nọ a be viẹ, o te dimẹ,* o tẹ kẹe uye gaga. 34 Ọ tẹ nọ nọ: “Diẹse wha wọ riẹ fihọ?” A tẹ kẹe uyo nọ: “Olori, nyaze whọ ruẹ.” 35 Irui-oviẹ i te no Jesu aro ze.+ 36 Fikiere ahwo Ju na a te muhọ ẹta nọ: “Rri epanọ o you rie te!” 37 Rekọ ejọ rai e tẹ be ta nọ: “Kọ ọzae nana nọ o rovie ibiaro ọzae nọ o tuaro na+ ọ gbẹ hae sai ru re ọzae nana ọ seba ewhu?”

38 Nọ Jesu ọ wariẹ dimẹ no, o te kpobọ uki* na. Whaọ o jọ eghogho-utho, yọ a ghelie utho ruru unu riẹ. 39 Jesu ọ tẹ ta nọ: “Wha ghelie utho na no.” Mata oniọvo ọnọ o whu na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori, o ti muhọ egbo no enẹna, keme anwọ edẹ ene ena.” 40 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Kọ mẹ gbẹ ta kẹ owhẹ nọ otẹrọnọ whọ tẹ rọwo whọ te ruẹ oruaro Ọghẹnẹ?”+ 41 Fikiere a te ghelie utho na no. Kẹsena Jesu ọ tẹ kpare ovao rri ehru,+ ọ tẹ ta nọ: “Ọsẹ, me bi yere owhẹ inọ who yo olẹ mẹ no. 42 Uzẹme, mẹ riẹ nọ who re yo olẹ mẹ ẹsikpobi; rekọ mẹ ta onana fiki ogbotu ahwo nọ a dikihẹ etenẹ na, re a ruẹse rọwo nọ whẹ who vi omẹ ze.”+ 43 Nọ ọ ta eme nana no, ọ tẹ rọ urru oruarua ta nọ: “Lazarọs, nya lahwe!”+ 44 Ọzae nọ o whu na ọ tẹ nya lahwe avọ awọ gbe abọ riẹ nọ a rọ ehọ variẹ, yọ a rọ ohọ variẹ ovao riẹ. Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha si ehọ na noi oma re ọ nyavrẹ.”

45 Fikiere, ibuobu ahwo Ju na nọ a nyabru Meri ze nọ e ruẹ oware nọ o ru na a te fi ẹrọwọ họ iẹe,+ 46 rekọ ejọ rai e tẹ nyabru otu Farisi na, a tẹ vuẹ ae oware nọ Jesu o ru na. 47 Fikiere ilori izerẹ na gbe otu Farisi na a te se ogbẹgwae Sanhẹdrin na kokohọ, a tẹ ta nọ: “Eme ma re ru, keme ọzae nana o bi ru eware oka buobu?+ 48 Otẹrọnọ ma te vu ei wa re o gbe ru eware nana, ahwo na kpobi a ti fi ẹrọwọ họ iẹe, ahwo Rom a vẹ te nyaze, a vẹ rehọ etẹmpol* mai gbe orẹwho mai no.” 49 Rekọ omọvo rai jọ, ọnọ a re se Kayafas,+ ọnọ ọ jọ ozerẹ okpehru evaọ ukpe yena ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha riẹ oware ovo vievie he, 50 yọ wha ri tube roro iei hi inọ o rrọ kẹ erere rai re omọvo o whu rọkẹ ahwo na kpobi viukpenọ a rẹ raha orẹwho na soso.” 51 Orọnikọ iroro obọriẹ ọ rọ ta onana ha, rekọ fikinọ ọ jọ ozerẹ okpehru ukpe yena, ọ ruẹaro nọ Jesu o bi ti whu rọkẹ orẹwho na, 52 yọ orọnikọ rọkẹ orẹwho na ọvo ho, rekọ re o koko emọ Ọghẹnẹ nọ e vaha ruọ eria sa-sa fihọ ọvo re. 53 Fikiere no umuo ẹdẹ yena vrẹ a tẹ jẹ lẹlẹ gba ẹgwae epanọ a re ro kpei.

54 Fikiere, Jesu ọ gbẹ jẹ jọ ẹgbede nya evaọ udevie ahwo Ju hu, rekọ o te no etẹe kpohọ ubrotọ nọ o kẹle udhude na, kpohọ okpẹwho jọ nọ a re se Ifremu,+ ọ tẹ jọ obei kugbe ilele na. 55 Whaọ Ehaa Ọnyavrẹ+ ahwo Ju ọ kẹle no, yọ ahwo buobu a no iwhre nọ e rrọ oyena ze kpobọ Jerusalẹm taure ehaa na o te ti te re a ru omarai fo. 56 A jẹ gwọlọ Jesu yọ a be nọ ohwohwo epanọ a ro dikihẹ etẹmpol na nọ: “Ẹvẹ wha roro? Koyehọ ọ te nyaze ehaa na vievie he?” 57 Rekọ ilori izerẹ na gbe otu Farisi na a ta kẹ ahwo na nọ otẹrọnọ ohwo jọ ọ tẹ riẹ oria nọ Jesu ọ rrọ, jọ ọ nyaze te vuẹ ae re a ruẹsi kru* ei.

12 Edẹ ezeza taure Ehaa Ọnyavrẹ na o te ti te, Jesu o te te Bẹtani, oria nọ Lazarọs+ ọ jọ, ọnọ Jesu ọ kpare no uwhu ze na. 2 Fikiere a tẹ jọ etẹe se ẹkeriotọ emuọriọ fiki riẹ evaọ owọwọ, yọ Mata ọ jẹ gbodibo kẹ ae,+ rekọ Lazarọs ọ jọ omọvo enọ i je lele iei re emu* na. 3 Kẹsena Meri ọ tẹ rehọ udẹ nọ u re gbo ore awere, uvi nad, nọ o ghare gaga, nọ u te oware wọhọ ubro ilita,* o te ku ei họ awọ Jesu, ọ tẹ rọ eto riẹ ro ririe awọ na. Ore udẹ na o tẹ da uwou na soso fia.+ 4 Rekọ Judas Iskariọt,+ omọvo ilele riẹ, ọnọ o bi ti vivie iei, ọ tẹ ta nọ: 5 “Fikieme a gbẹ rọ zẹ udẹ nana dinariọs* egba esa (300) ha re a rehọ igho na kẹ iyogbe?” 6 Ọ ta onana, orọnọ fiki epanọ o je roro kẹ iyogbe he, rekọ fikinọ oji ọ jọ, yọ ọye o je kru ẹkpẹti ugho na yọ ọ jẹ hai tho igho nọ a fihọ iẹe. 7 Kẹsena Jesu ọ tẹ ta nọ: “Wha vu ei wa, re o ru onana rọ ruẹrẹ omẹ kpahe kẹ ẹdẹ ukio mẹ.+ 8 Keme iyogbe na e rrọ kugbe owhai ẹsikpobi,+ rekọ mẹ te jọ kugbe owhai ẹsikpobi hi.”+

9 Evaọ oke yena, ogbotu ahwo Ju buobu a tẹ te riẹ nọ ọ rrọ etẹe, a tẹ nyaze, orọnikọ fiki Jesu ọvo a rọ nyaze he rekọ re a ruẹ Lazarọs re, ọnọ ọ kpare no uwhu ze na.+ 10 Ilori izerẹ na e tẹ lẹlẹ gba ẹgwae inọ a re kpe Lazarọs re, 11 nọ orọnọ fiki riẹ ibuobu ahwo Ju na a je ro kpohọ etẹe je bi fi ẹrọwọ họ Jesu na.+

12 Okiokiọ riẹ, ogbotu ahwo buobu nọ a nyaze ehaa na a te yo nọ Jesu ọ be nyaze Jerusalẹm. 13 Fikiere a tẹ rehọ eya-iriẹ, a tẹ nyai zere iei, a te muhọ ebo nọ: “Ma lẹ nọ, siwi ei! Oghale u te ọnọ ọ be rọ odẹ Jihova* nyaze,+ Ovie Izrẹl!”+ 14 Nọ Jesu ọ ruẹ ọmọ eketekete, ọ tẹ keria ehru riẹ,+ nwane wọhọ epanọ a kere nọ: 15 “Ozọ u mu owhẹ hẹ, ọmọtẹ Zayọn. Rri! Ovie ra ọ be nyaze, ọ keria ehru ọmọ eketekete.”+ 16 Ilele riẹ i wo otoriẹ eware nana evaọ oke ọsosuọ họ, rekọ nọ a kẹ Jesu oruaro no,+ a tẹ kareghẹhọ nọ a kere eware nana kpahe iẹe gbe nọ a ru eware nana kẹe.+

17 Whaọ ogbotu ahwo nọ a jọ kugbei okenọ o se Lazarọs no uki* ze+ jẹ kpare iẹe no uwhu ze na a je se isẹri kpahe iẹe.+ 18 Onana o wha riẹ ze re nọ ogbotu ahwo na a rọ nyabru ei, keme a yo nọ o ru oware oka nana. 19 Fikiere otu Farisi na a tẹ be ta kẹ ohwohwo nọ: “Wha be ruẹ vuhumu nọ wha be sai ru oware ovo ho. Rri! Akpọ na soso ọ dhẹ lele iei no.”+

20 Whaọ ahwo Griki jọ a jọ usu ahwo nọ a nyaze te gọ evaọ etoke ehaa na. 21 Ahwo nana a tẹ nyabru Filip,+ ọnọ o no Bẹtsaida ọrọ Galili ze, a te mu ei họ ẹlẹ nọ: “Ọga, ma gwọlọ ruẹ Jesu.” 22 Filip ọ tẹ nyae ta kẹ Andru. Andru avọ Filip a tẹ nyae ta kẹ Jesu.

23 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Auwa na o te no nọ a rẹ rọ kẹ Ọmọ ohwo oruaro.+ 24 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ajokpanọ ubi iwhiti u re kie fihọ otọ u ve gbo,* o gbẹ rrọ ere he, ubi iwhiti ọvo o rẹ gbẹ jọ; rekọ u te gbo no,+ o vẹ mọ ibi buobu. 25 Ohwo kpobi nọ o you uzuazọ* riẹ ọ te raha iẹe kufiẹ, rekọ ohwo kpobi nọ o mukpahe uzuazọ* riẹ+ evaọ akpọ nana ọ te rọ ere sẹro riẹ kẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.+ 26 Otẹrọnọ ohwo jọ ọ rẹ gbodibo kẹ omẹ, jọ o lele omẹ, oria nọ mẹ rrọ etẹe ọgbodibo mẹ ọ rẹ jọ re.+ Otẹrọnọ ohwo jọ ọ rẹ gbodibo kẹ omẹ, Ọsẹ na o ti bru ọghọ họ iẹe oma. 27 Whaọ, mẹ be* rova,+ kọ eme mẹ rẹ ta? Ọsẹ, siwi omẹ no auwa nana.+ Ghele na, fiki onana me ro te auwa nana. 28 Ọsẹ, kẹ odẹ ra oruaro.” Kẹsena urru jọ+ u te do no obọ odhiwu ze inọ: “Mẹ kẹ riẹ oruaro no yọ mẹ te wariẹ kẹe oruaro.”+

29 Ogbotu ahwo nọ a dikihẹ etẹe na a yo urru na, a te muhọ ẹta inọ egbrara e va na. Efa e ta nọ: “Ukọ-odhiwu ọ ta ẹme kẹe na.” 30 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Orọnikọ fiki mẹ urru nana u ro do na ha rekọ fiki rai. 31 Whaọ a bi bruoziẹ akpọ nana; yọ a ti le+ osu akpọ nana+ no. 32 Rekọ nọ a tẹ kpare omẹ kpehru no evaọ otọakpọ na,+ me ti si oghẹrẹ ahwo kpobi bru omamẹ.” 33 Ọ jẹ ta onana ro dhesẹ oghẹrẹ uwhu nọ o bi ti whu.+ 34 Ogbotu na a tẹ kpahe kẹe nọ: “Ma jọ Uzi na yo inọ Kristi na ọ rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ.+ Kọ ẹvẹ whọ be rọ ta nọ a te kpare Ọmọ ohwo kpehru?+ Ono họ Ọmọ ohwo nana?” 35 Fikiere Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Elo na ọ te gbẹ jọ kugbe owhai evaọ omoke jọ. Wha nya nọ wha gbe wo elo na, re ebi ọ siọ owhai ba eruru; ohwo kpobi nọ ọ be nya evaọ ebi ọ rẹ riẹ obonọ o bi kpohọ họ.+ 36 Nọ wha wo elo na, wha fi ẹrọwọ họ elo na, re wha sae jọ emọ elo.”+

Nọ Jesu ọ ta eme nana no, ọ tẹ nyase ae ba nyai siomano. 37 Dede nọ ọ jọ iraro rai ru eware oka buobu, a je fi ẹrọwọ họ iẹe he, 38 u te ru nọ ẹme Aizaya ọruẹaro na u ro rugba, ọnọ ọ ta nọ: “Jihova,* ono o fi ẹrọwọ họ oware nọ a yo mi omai?*+ Yọ kpahe ugbobọ Jihova,* ono a dhesẹ i rie via kẹ no?”+ 39 Aizaya ọ tẹ jẹ fodẹ oware nọ o wha riẹ ze nọ a gbẹ rọ rọwo ho inọ: 40 “O tu rai aro no je ru udu rai gaga no, re a gbẹ rọ ibiaro rai ruẹ ude jẹ jọ udu rai wo otoriẹ hẹ, re a kurẹriẹ me ve siwi ai.”+ 41 Aizaya ọ ta eme nana keme ọ ruẹ oruaro riẹ ọ tẹ ta kpahe iẹe.+ 42 Ghele na, ibuobu makọ evaọ udevie isu na a fi ẹrọwọ họ iẹe,+ rekọ a jẹ tae via fiki otu Farisi na ha re a siọ ae ba ele no isinagọgo* na;+ 43 keme oruaro nọ u re no obọ ahwo-akpọ ze o tubẹ were ai vi oruaro nọ u re no obọ Ọghẹnẹ ze.+

44 Rekọ Jesu ọ tẹ ta ruarua nọ: “Ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ omẹ, orọnikọ mẹ ọvo o fi ẹrọwọ họ họ, rekọ te ọnọ o vi omẹ ze;+ 45 yọ ohwo kpobi nọ ọ be ruẹ omẹ ọ be ruẹ Ọnọ o vi omẹ ze re.+ 46 Mẹ nyaze wọhọ elo rọkẹ akpọ na,+ re ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ omẹ ọ gbẹ jọ ebi hi.+ 47 Rekọ otẹrọnọ ohwo jọ o te yo eme mẹ o gbe ru ai hi, me re bruoziẹ riẹ hẹ; keme orọnikọ mẹ nyaze ti bruoziẹ akpọ na ha, rekọ re me siwi akpọ na.+ 48 Ohwo kpobi nọ o rri omẹ vo nọ ọ jẹ eme mẹ rehọ họ, ọjọ ọ rrọ nọ o ti bruoziẹ riẹ. Ẹme nọ mẹ ta ọye o ti bruoziẹ kpei evaọ ẹdẹ urere na. 49 Keme orọnikọ udu obọmẹ mẹ be rọ ta ẹme he, rekọ Ọsẹ na nọ o vi omẹ ze ọ kẹ omẹ ujaje kpahe oware nọ mẹ rẹ ta gbe oware nọ me re wuhrẹ.+ 50 Yọ mẹ riẹ nọ ujaje riẹ o rẹ wha uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ ze.+ Fikiere, ẹme kpobi nọ mẹ be ta, mẹ be tae wọhọ epanọ Ọsẹ na ọ ta riẹ kẹ omẹ.”+

13 Whaọ taure ehaa Ọnyavrẹ na o te ti te, Jesu ọ riẹ nọ auwa nọ o re ro no akpọ na nyabru Ọsẹ na+ u te no,+ yọ fikinọ o you eriẹ nọ e jọ akpọ na, o you rai te urere.+ 2 Nọ a jẹ re emu owọwọ na, yọ Ẹdhọ o fi iroro na họ Judas Iskariọt,+ ọmọzae Saemọn udu no re o vivie iei.+ 3 Fikinọ Jesu ọ riẹ nọ Ọsẹ na ọ rehọ eware kpobi họ obọ riẹ no gbe nọ obọ Ọghẹnẹ o no ze, yọ o bi ti zihe bru Ọghẹnẹ,+ 4 ọ tẹ kpama evaọ udevie emu owọwọ na, ọ tẹ ba iwu ehru riẹ no. Nọ ọ tọlọ omokpa, ọ tẹ rehọ iẹe mu eku.*+ 5 Kẹsena o te ku ame họ odhe, o te mu awọ ilele na họ ẹwozẹ jẹ be rehọ omokpa nọ o ro mu eku* na ririe awọ rai. 6 Kẹsena o te te Saemọn Pita oma. Ọ tẹ nọe nọ: “Olori, kọ whọ gwọlọ wozẹ awọ mẹ?” 7 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Who wo otoriẹ oware nọ me bi ru na obọnana ha, rekọ who ti wo otoriẹ riẹ nọ eware nana e tẹ vrẹ no.” 8 Pita ọ tẹ ta kẹe nọ: “Whọ rẹ wozẹ awọ mẹ vievie he.” Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Mẹ gbẹ wozẹ awọ ra ha,+ kiyọ whọ rrọ usu kugbe omẹ hẹ.” 9 Saemọn Pita ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori, whọ wozẹ awọ mẹ ọvo ho, rekọ te abọ mẹ te uzou mẹ re.” 10 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ohwo kpobi nọ ọ họ no, awọ riẹ ọvo o gwọlọ ẹwozẹ, keme oma riẹ kpobi o rrọ fuafo. Yọ wha rrọ fuafo, rekọ orọnọ owhai kpobi hi.” 11 Keme ọ riẹ ohwo nọ o bi ti vivie iei.+ Oyejabọ nọ ọ rọ ta nọ: “Orọnọ owhai kpobi a rrọ fuafo ho.”

12 Whaọ nọ ọ wozẹ awọ rai no je ku iwu ehru riẹ họ no, ọ tẹ wariẹ keria, ọ tẹ nọ ae nọ: “Kọ wha wo otoriẹ oware nọ me ru kẹ owhai na? 13 Wha bi se omẹ ‘Owuhrẹ,’ gbe ‘Olori,’ yọ wha se gba keme Owuhrẹ gbe Olori mẹ ginẹ rrọ.+ 14 Fikiere otẹrọnọ mẹ nọ ọ rrọ Olori gbe Owuhrẹ na ọ wozẹ awọ rai,+ u fo* nọ wha rẹ wozẹ awọ ohwohwo re.+ 15 Keme me bi fi oriruo họ otọ kẹ owhai, re epanọ me ru kẹ owhai na, wha ru ere re.+ 16 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ọrigbo ọ rro vi olori riẹ hẹ, yọ ọnọ a vi ọ rro vi ọnọ o vi rie he. 17 Otẹrọnọ wha tẹ riẹ eware nana, eva e rẹ were owhai otẹrọnọ wha te ru ai.+ 18 Orọnikọ owhai kpobi mẹ be ta kpahe he; mẹ riẹ enọ mẹ salọ. Rekọ o rrọ enẹ re ikereakere na e ruẹsi rugba:+ ‘Ọnọ ọ jẹ re ebrẹdi mẹ ọ kpare ethihrowọ riẹ ro thihi omẹ no.’*+ 19 No umuo enẹna vrẹ, mẹ be vuẹ owhai taure o tẹ te via, re okenọ o te via, wha vẹ ruẹse rọwo nọ mẹ họ ọye.+ 20 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ohwo kpobi nọ o dede ohwo kpobi nọ me vi rehọ, o dede omẹ rehọ re,+ yọ ohwo kpobi nọ o dede omẹ rehọ, o dede Ọnọ o vi omẹ ze rehọ re.”+

21 Nọ ọ ta eme nana no, Jesu ọ tẹ jẹ rova evaọ ẹzi, ọ tẹ ta vevẹ nọ: “Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, omọvo rai jọ o ti vivie omẹ.”+ 22 Ilele na i te mu ohwohwo họ erri, yọ a reghe no keme a riẹ ọnọ ọ be ta onana kpahe he.+ 23 Omọvo ilele na jọ, ọnọ Jesu o you,+ ọ keria kẹle* Jesu. 24 Fikiere Saemọn Pita o te fi uzou kẹ olele nana, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Vuẹ omai ohwo nọ ọ be ta kpahe na.” 25 Olele yena o te nioma kpemu fihọ igbama Jesu, ọ tẹ nọe nọ: “Olori, ono họ ohwo na?”+ 26 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Ọnọ mẹ be te rọ ẹwẹ ebrẹdi nọ me duwu họ omodhe na kẹ na.”+ Fikiere nọ o duwu ebrẹdi na họ omodhe na no, ọ tẹ rehọ iẹe kẹ Judas, ọmọzae Saemọn Iskariọt. 27 Nọ Judas o mi ei ẹwẹ ebrẹdi na no, kẹsena Setan ọ tẹ ruọ ẹe eva.+ Fikiere Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ru oware nọ who bi ru na vẹrẹ vẹrẹ.” 28 Rekọ ohwo ọvo evaọ usu enọ a gbẹ keria jẹ re emu evaọ emẹjẹ na ọ riẹ oware nọ ọ rọ ta onana kẹe he. 29 Ejọ i je tube roro inọ, nọ orọnọ Judas o bi kru ẹkpẹti ugho na,+ Jesu ọ be ta kẹe nọ, “Dẹ eware nọ ma gwọlọ kẹ ehaa na,” hayo inọ ọ nyae kẹ iyogbe na oware jọ. 30 Fikiere, nọ o mi ẹwẹ ebrẹdi na no, ọ tẹ nwane ruọ otafe. Yọ o jọ aso.+

31 Nọ ọ ruọ otafe no, Jesu ọ tẹ ta nọ: “Enẹna a kẹ Ọmọ ohwo oruaro no,+ yọ a kẹ Ọghẹnẹ oruaro no ẹkwoma riẹ. 32 Ọghẹnẹ omariẹ ọ te kẹe oruaro,+ yọ ọ te kẹe oruaro obọnana. 33 Emọ esese, omoke mẹ te gbẹ jọ kugbe owhai. Wha te gwọlọ omẹ; yọ nwane wọhọ epanọ mẹ ta kẹ ahwo Ju na inọ, ‘Oria nọ me bi kpohọ wha te sae nyaze iẹe he’ na,+ mẹ be ta ere kẹ owhai obọnana re. 34 Mẹ be kẹ owhai ujaje okpokpọ inọ wha you ohwohwo; nwane wọhọ epanọ me you owhai na,+ wha you ohwohwo re.+ 35 Ẹkwoma onana ahwo kpobi a te rọ riẹ nọ whai yọ ilele mẹ, otẹrọnọ wha te wo uyoyou evaọ udevie rai.”+

36 Saemọn Pita ọ tẹ nọe nọ: “Olori, bovẹ who bi kpohọ?” Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Oria nọ me bi kpohọ whọ te sai lele omẹ obọnana ha, rekọ who ti lele omẹ evaọ obaro.”+ 37 Pita ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori, emejabọ mẹ gbẹ sai ro lele owhẹ obọnana ha? Mẹ sai siobọno uzuazọ* mẹ fiki ra.”+ 38 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Kọ who ti siobọno uzuazọ* ra fiki mẹ? Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhẹ na, ọkpa o ti bo vievie he bẹsenọ whọ rẹ vro omẹ isiasa no.”+

14 “Wha kuvẹ re udu rai o jọ awawa ha.+ Wha fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ;+ wha fi ẹrọwọ họ omẹ re. 2 Evaọ uwou Ọsẹ mẹ, eria buobu e riẹ nọ a rẹ rria. O gbẹ rrọ ere he, mẹ hae te vuẹ owhai, keme mẹ be nyavrẹ re mẹ ruẹrẹ oria họ kẹ owhai.+ 3 Ofariẹ, nọ mẹ tẹ nyavrẹ nyae ruẹrẹ oria họ kẹ owhai, mẹ te wariẹ nyaze, mẹ vẹ rehọ owhai kugbe oma, re oria nọ mẹ rrọ wha vẹ ruẹse jọ etẹe re.+ 4 Yọ oria nọ me bi kpohọ na, wha riẹ edhere na.”

5 Tọmọs+ ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori, ma riẹ oria nọ who bi kpohọ họ. Ẹvẹ ma sae rọ riẹ edhere na?”

6 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Mẹ họ edhere na+ gbe uzẹme na+ gbe uzuazọ na.+ Ohwo ọvo ọ rẹ nyabru Ọsẹ na ze he ajokpaọ ẹkwoma mẹ.+ 7 Otẹrọnọ wha riẹ omẹ, wha hae riẹ Ọsẹ mẹ re; no umuo enẹna vrẹ wha riẹ riẹ, yọ wha ruẹ e riẹ no.”+

8 Filip ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori, dhesẹ Ọsẹ na kẹ omai, oyena u te kẹ omai.”

9 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ghele epanọ mẹ rrọ kugbe owhai kri te no na, Filip, whọ re riẹ omẹ hẹ? Ohwo kpobi nọ ọ ruẹ omẹ ọ ruẹ Ọsẹ na no re.+ Kọ ẹvẹ whọ be rọ ta nọ, ‘Dhesẹ Ọsẹ na kẹ omai’? 10 Kọ whọ rọwo nọ mẹ rrọ usu kugbe Ọsẹ na, gbe nọ Ọsẹ na ọ rrọ usu kugbe omẹ?+ Eware nọ mẹ be ta kẹ owhai na orọnikọ erọ obọmẹ hẹ,+ rekọ Ọsẹ na nọ ọ rrọ usu kugbe omẹ o bi ru iruo riẹ. 11 Jọ wha rọwo ẹme mẹ inọ mẹ rrọ usu kugbe Ọsẹ na yọ Ọsẹ na ọ rrọ usu kugbe omẹ; o gbẹ rrọ ere he, wha rọwo fiki iruo nọ me ru.+ 12 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ omẹ o ti ru iruo nọ me bi ru na re; yọ o ti ru iruo nọ e rro vi enana,+ keme mẹ be nyavrẹ bru Ọsẹ na.+ 13 Ofariẹ, oware kpobi nọ wha yare evaọ odẹ mẹ, me ti ru ei, re Ọsẹ na ọ sai wo oruaro ẹkwoma Ọmọ na.+ 14 Otẹrọnọ wha tẹ yare oware jọ evaọ odẹ mẹ, me ti ru ei.

15 “Otẹrọnọ wha te you omẹ, wha ti koko ijaje mẹ.+ 16 Yọ mẹ te yare Ọsẹ na, ọ vẹ te kẹ owhai ofiobọhọ* ọfa nọ ọ rẹ jọ kugbe owhai bẹdẹ bẹdẹ,+ 17 ẹzi uzẹme na,+ onọ akpọ na ọ rẹ sai wo ho, keme ọ rẹ ruẹ e riẹ hẹ yọ ọ riẹ riẹ hẹ.+ Wha riẹ riẹ, keme ọ te jọ kugbe owhai yọ ọ rrọ owhai oma. 18 Mẹ te nyasiọ owhai ọvo ba ha.* Mẹ te nyabru owhai ze.+ 19 Omoke u kiọkọ akpọ na ọ gbẹ te ruẹ omẹ ofa ha, rekọ wha te ruẹ omẹ,+ keme mẹ rrọ uzuazọ yọ wha te jọ uzuazọ. 20 Evaọ ẹdẹ yena wha te riẹ nọ mẹ rrọ usu kugbe Ọsẹ mẹ, yọ wha rrọ usu kugbe omẹ, mẹ tẹ jẹ rrọ usu kugbe owhai.+ 21 Ohwo kpobi nọ ọ riẹ ijaje mẹ je bi koko ai họ ọnọ o you omẹ. Yọ ohwo kpobi nọ o you omẹ, Ọsẹ mẹ o ti you rie re, yọ me ti you rie je dhesẹ omamẹ kẹe vevẹ.”

22 Judas,+ orọnikọ Iskariọt ho, ọ tẹ nọe nọ: “Olori, eme ọ via nọ whọ rọ gwọlọ dhesẹ omara vevẹ kẹ omai rekọ who ti ru ere kẹ akpọ na ha?”

23 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ o you omẹ, o re koko eme mẹ,+ yọ Ọsẹ mẹ o ti you rie, ma te nyabru ei ze, ma vẹ te rria kugbe.+ 24 Ohwo kpobi nọ o you omẹ hẹ o re koko eme mẹ hẹ. Ẹme nọ wha bi yo na orọnikọ ọmẹ hẹ, rekọ ọrọ Ọsẹ na nọ o vi omẹ ze.+

25 “Mẹ ta eware nana kẹ owhai no nọ mẹ rrọ kugbe owhai na. 26 Rekọ ofiobọhọ na, ẹzi ọfuafo na, onọ Ọsẹ na o ti vi ze evaọ odẹ mẹ, ọyena o ti wuhrẹ owhai eware kpobi jẹ kareghẹhọ owhai eware kpobi nọ mẹ ta kẹ owhai.+ 27 Mẹ be nyasiọ udhedhẹ ba kẹ owhai; mẹ be kẹ owhai udhedhẹ mẹ.+ Orọnikọ epanọ akpọ na ọ rẹ kẹ udhedhẹ ere mẹ be rehọ iẹe kẹ owhai hi. Wha kuvẹ re udu rai o jọ awawa ha hayo re o vọ avọ ozọ họ. 28 Wha yo nọ mẹ ta kẹ owhai nọ, ‘Mẹ be nyavrẹ yọ me ti zihe bru owhai ze.’ Otẹrọnọ wha te you omẹ, wha rẹ ghọghọ nọ mẹ be nyabru Ọsẹ na, keme Ọsẹ na ọ rro vi omẹ.+ 29 Fikiere mẹ vuẹ owhai no re o tẹ te via, re nọ o te via, wha vẹ ruẹse rọwo.+ 30 Me ti gbe lele owhai ta eme buobu hu, keme osu akpọ na+ ọ be nyaze, yọ ọ be kpọ omẹ hẹ.*+ 31 Rekọ re akpọ na ọ riẹ nọ me you Ọsẹ na, me bi ru epanọ Ọsẹ na o jie uzi kẹ omẹ nọ me ru dẹẹ.+ Wha kpama re ma nya no etenẹ.

15 “Mẹ họ uvi ure evaene na, yọ Ọsẹ mẹ họ ọnọ ọ kọ riẹ. 2 Ọ rẹ gbẹre ogha kpobi nọ o rrọ omẹ nọ o be mọ ibi hi no, yọ ọ rẹ rẹrote ogha kpobi nọ o be mọ ibi* re o ruẹse mọ ibi viere.+ 3 Wha fo no fiki eme nọ mẹ ta kẹ owhai.+ 4 Wha daji usu mẹ, mẹ te daji usu kugbe owhai. Nwane wọhọ epanọ ogha ure o rẹ sae mọ ibi hi ajokpanọ o rrọ kugbe ure na, ere ọvona wha rẹ sae mọ ibi hi ajokpanọ wha daji usu mẹ.+ 5 Mẹ họ ure evaene na; whai họ egha na. Ohwo kpobi nọ ọ daji usu mẹ, mẹ tẹ rrọ usu kugbei, ọnana ọ rẹ mọ ibi buobu;+ keme ababọ mẹ wha rẹ sai ru oware ovo vievie he. 6 Otẹrọnọ ohwo jọ ọ daji usu mẹ hẹ, a re gbolo iei kufiẹ wọhọ ogha, u ve whu no. Ahwo a re koko egha yena họ a ve gbolo ai fihọ erae, e vẹ to no. 7 Otẹrọnọ wha daji usu mẹ, eme mẹ e tẹ jẹ rrọ eva rai, wha yare oware kpobi nọ wha gwọlọ, u ti te owhai obọ.+ 8 Onana o rẹ kẹ Ọsẹ mẹ oruaro, nọ wha tẹ be mọ ibi buobu je bi dhesẹ nọ whai yọ ilele mẹ.+ 9 Nwane wọhọ epanọ Ọsẹ na o you omẹ na,+ ere me you owhai na; wha daji uyoyou mẹ. 10 Otẹrọnọ wha koko ijaje mẹ, wha te daji uyoyou mẹ, nwane wọhọ epanọ me bi koko ijaje Ọsẹ na nọ mẹ rọ daji uyoyou riẹ na.

11 “Mẹ be ta eme nana kẹ owhai re oghọghọ mẹ o ruẹse jọ eva rai, oghọghọ rai o vẹ ruẹse jọ vọvọ.+ 12 Onana họ ujaje mẹ, inọ wha you ohwohwo wọhọ epanọ me you owhai na.+ 13 Ohwo ọvo o wo uyoyou nọ o rro vi onana ha, inọ ohwo jọ o re siobọno uzuazọ* riẹ fiki egbẹnyusu riẹ.+ 14 Whai yọ egbẹnyusu mẹ otẹrọnọ wha bi ru eware nọ me jie uzi rai kẹ owhai.+ 15 Me gbe bi se owhai erigbo ho, keme ọrigbo ọ rẹ riẹ oware nọ olori riẹ o bi ru hu. Rekọ me bi se owhai egbẹnyusu, keme mẹ ta eware kpobi nọ me yo mi Ọsẹ mẹ kẹ owhai no. 16 Orọnikọ owhai wha salọ omẹ hẹ rekọ mẹ ọ salọ owhai, yọ mẹ rọ owhai mu re wha hae mọ ibi, ibi rai e vẹ jọ ribri, re oware kpobi nọ wha yare Ọsẹ na evaọ odẹ mẹ, ọ vẹ rehọ iẹe kẹ owhai.+

17 “Me bi jie uzi eware nana kẹ owhai re wha you ohwohwo.+ 18 Otẹrọnọ akpọ na o mukpahe owhai, wha riẹ nọ o mukpahe omẹ no taure o te ti mukpahe owhai.+ 19 O hae rọnọ wha wo obọ kugbe akpọ na, akpọ na ọ hai you owhai fikinọ whai yọ eriẹ. Whaọ fikinọ wha wo obọ kugbe akpọ na ha,+ rekọ mẹ salọ owhai no akpọ na no, fiki onana akpọ na o bi mukpahe owhai.+ 20 Wha kareghẹhọ ẹme nọ mẹ ta kẹ owhai, inọ: Ọrigbo ọ rro vi olori riẹ hẹ. Otẹrọnọ a kpokpo omẹ, a ti kpokpo owhai re;+ otẹrọnọ a koko ẹme mẹ, a ti koko ẹme rai re. 21 Rekọ a ti ru owhai eware nana kpobi fiki odẹ mẹ keme a riẹ Ọnọ o vi omẹ ze he.+ 22 Mẹ gbẹ hae nyaze jẹ ta eme nana kẹ ae he, a hai wo uzioraha ha.+ Rekọ enẹna a wo unoma nọ a re gu kpahe uzioraha rai hi.+ 23 Ohwo kpobi nọ o mukpahe omẹ o mukpahe Ọsẹ mẹ re.+ 24 Mẹ gbẹ hae jọ udevie rai ru iruo nọ ohwo ọvuọvo o ri ru hu, a hai wo uzioraha ha;+ rekọ enẹna, a ruẹ omẹ no je mukpahe omẹ, a te je mukpahe Ọsẹ mẹ. 25 Rekọ onana o via re u ru ẹme nọ a kere fihọ Uzi rai gba, inọ: ‘A mukpahe omẹ gheghe gheghe.’+ 26 Okenọ ofiobọhọ na nọ me ti vi se owhai no obọ Ọsẹ na ze na ọ tẹ ze, koyehọ ẹzi uzẹme na,+ onọ u re no obọ Ọsẹ na ze, ọyena o ti se isẹri kpahe omẹ;+ 27 yọ whai omarai wha re se isẹri re,+ keme wha rrọ kugbe omẹ no emuhọ ze.

16 “Mẹ ta eware nana kẹ owhai re wha seba ezoruẹ. 2 Ahwo a ti le owhai no isinagọgo.*+ Evaọ uzẹme, auwa na ọ be tha nọ ohwo kpobi nọ o kpe owhai+ o ti roro nọ o ru iruo ọrẹri kẹ Ọghẹnẹ. 3 Rekọ a ti ru eware nana keme a riẹ Ọsẹ na hayo omẹ hẹ.+ 4 Ghele na, mẹ be vuẹ owhai eware nana re okenọ auwa nọ e te rọ via o tẹ ze, wha vẹ kareghẹhọ nọ mẹ ta rae kẹ owhai.+

“Mẹ vuẹ owhai eware nana evaọ oke ọsosuọ họ keme mẹ jọ kugbe owhai. 5 Rekọ enẹna mẹ be nyabru Ọnọ o vi omẹ ze;+ ghele na whai ọvuọvo ọ be nọ omẹ hẹ inọ, ‘Bovẹ who bi kpohọ?’ 6 Rekọ fikinọ mẹ ta eware nana kẹ owhai, uweri o tẹ da udu rai fia.+ 7 Ghele na, uzẹme na mẹ be ta kẹ owhai na, fiki rai mẹ be rọ nyavrẹ. Keme otẹrọnọ mẹ gbẹ nyavrẹ hẹ, ofiobọhọ na+ o ti bru owhai ze he; rekọ mẹ tẹ nyavrẹ, me ti vi ei se owhai. 8 Okenọ ọyena ọ tẹ ze, ọ te kẹ akpọ na imuẹro ivevẹ kpahe uzioraha, kpahe ẹrẹreokie, jẹ kpahe ẹdhoguo: 9 orọ ọsosuọ, kpahe uzioraha,+ keme a bi fi ẹrọwọ họ omẹ hẹ;+ 10 kẹsena kpahe ẹrẹreokie, keme mẹ be nyabru Ọsẹ na yọ wha te gbẹ ruẹ omẹ ofa ha; 11 kẹsena kpahe ẹdhoguo, keme a bruoziẹ osu akpọ nana no.+

12 “Me gbe wo eware buobu nọ mẹ rẹ ta kẹ owhai, rekọ wha te sai wo otoriẹ rai obọnana ha. 13 Rekọ okenọ ọyena* ọ tẹ ze, koyehọ ẹzi uzẹme na,+ ọ te kpọ owhai re wha wo otoriẹ uzẹme na vọvọ, keme orọnikọ orọ obọriẹ ọ te ta ha, rekọ eme nọ o bi yo ọ te ta, yọ o ti whowho eware nọ e te tha kẹ owhai.+ 14 Ọyena ọ te kẹ omẹ oruaro,+ keme eme nọ o yo mi omẹ o ti whowho kẹ owhai.+ 15 Eware kpobi nọ Ọsẹ na o wo yọ emẹ.+ Oyejabọ nọ mẹ rọ ta nọ eme nọ o bi yo mi omẹ o ti whowho kẹ owhai. 16 Omoke jọ u kiọkọ wha te gbẹ ruẹ omẹ ofa ha,+ rekọ nọ omoke jọ o tẹ vrẹ no wha vẹ te wariẹ ruẹ omẹ.”

17 Fikiere ilele riẹ jọ e tẹ be ta kẹ ohwohwo nọ: “Eme họ otọ ẹme nọ ọ ta kẹ omai na inọ, ‘Omoke jọ u kiọkọ wha te gbẹ ruẹ omẹ hẹ, rekọ nọ omoke jọ o tẹ vrẹ no wha vẹ te wariẹ ruẹ omẹ,’ gbe nọ, ‘keme mẹ be nyabru Ọsẹ na’?” 18 Fikiere a tẹ jẹ ta nọ: “Eme họ otọ ẹme na inọ, ‘omoke jọ u kiọkọ’? Ma riẹ oware nọ ọ be ta kpahe na ha.” 19 Jesu ọ riẹ nọ a gwọlọ nọe onọ, fikiere ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Kọ wha be nọ ohwohwo kpahe onana fikinọ mẹ ta nọ: ‘Omoke jọ u kiọkọ wha te gbẹ ruẹ omẹ hẹ, rekọ nọ omoke jọ o tẹ vrẹ no wha vẹ te wariẹ ruẹ omẹ’? 20 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, wha te viẹ je kuenu oviẹ, rekọ akpọ na ọ te ghọghọ; wha ti weri, rekọ uweri rai u ti zihe ruọ oghọghọ.+ 21 Nọ aye o te bi yẹ, o re wo edada keme oke riẹ u te no; rekọ nọ o te yẹ ọmọ na no, ọ rẹ gbẹ kareghẹhọ uye na ha fiki oghọghọ nọ o yẹ ohwo fihọ akpọ na no. 22 Epọvo na o rrọ kẹ owhai re, wha rrọ uweri enẹna; rekọ mẹ te wariẹ ruẹ owhai, oghọghọ o vẹ te jọ udu rai,+ yọ ohwo ọvo o ti mi owhai oghọghọ rai hi. 23 Evaọ ẹdẹ yena, wha te nọ omẹ onọ ọvo vievie he. Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhai na, otẹrọnọ wha tẹ yare Ọsẹ na oware jọ kpobi,+ ọ te rehọ iẹe kẹ owhai evaọ odẹ mẹ.+ 24 Rite enẹna, wha re yare oware ovo evaọ odẹ mẹ hẹ. Wha yare, u ti te owhai obọ, re oghọghọ rai o ruẹse jọ vọvọ.

25 “Etadhesẹ mẹ rọ ta eware nana kẹ owhai na. Auwa na ọ be tha nọ mẹ gbẹ te rehọ etadhesẹ ta ẹme kẹ owhai hi, rekọ mẹ te ta ẹme vevẹ kẹ owhai kpahe Ọsẹ na. 26 Evaọ ẹdẹ yena, wha te yare Ọsẹ na oware evaọ odẹ mẹ; orọnikọ mẹ be ta nọ mẹ te yare Ọsẹ na kẹ owhai hi. 27 Keme Ọsẹ na omariẹ o you owhai fikinọ wha you omẹ+ jẹ rọwo nọ mẹ nyaze ti dikihẹ kẹ Ọghẹnẹ.+ 28 Mẹ ziọ akpọ na ti dikihẹ kẹ Ọsẹ na. Whaọ, me bi no akpọ na no, yọ mẹ be nyabru Ọsẹ na.”+

29 Ilele riẹ e tẹ ta nọ: “Rri! Enẹna whọ be ta eme na vevẹ, whọ gbẹ be rehọ etadhesẹ ta ẹme he. 30 Enẹna ma riẹ no inọ whọ riẹ eware kpobi, yọ u du gwọlọ nọ ohwo jọ ọ rẹ nọ owhẹ onọ họ. Onana u ru omai rọwo nọ obọ Ọghẹnẹ who no ze.” 31 Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Kọ wha rọwo no enẹna? 32 Rri! Auwa na ọ be tha, yọ ọ ze no, nọ whai kpobi a te rọ vahabọ kpohọ ọvuọ uwou riẹ, wha vẹ te dhẹ siọ omẹ ọvo ba.+ Rekọ mẹ ọvo ọ rrọ họ, keme Ọsẹ na ọ rrọ kugbe omẹ.+ 33 Mẹ ta eware nana kẹ owhai re wha rọ ẹkwoma mẹ wo udhedhẹ.+ Evaọ akpọ na wha ti wo ukpokpoma, rekọ wha kru udu ga! Me fi akpọ na kparobọ no.”+

17 Nọ Jesu ọ ta eware nana no, ọ tẹ kpare aro riẹ rri odhiwu, ọ tẹ ta nọ: “Ọsẹ, auwa na ọ ze no. Kẹ ọmọ ra oruaro re ọmọ ra ọ kẹ owhẹ oruaro,+ 2 nwane wọhọ epanọ whọ kẹ riẹ udu re o wuzou uwo* kpobi na,+ re ọ ruẹse rọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ+ kẹ ahwo kpobi nọ whọ kẹ riẹ.+ 3 Re a wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ,+ o gwọlọ nọ a rẹ riẹ owhẹ,* Ọghẹnẹ uzẹme ọvo na,+ gbe ọnọ who vi ze na, Jesu Kristi.+ 4 Mẹ kẹ owhẹ oruaro no evaọ otọakpọ na,+ keme me ru iruo nọ whọ kẹ omẹ re no.+ 5 Fikiere enẹna, Ọsẹ, kẹ omẹ oruaro evaọ abotọ ra, oghẹrẹ oruaro nọ mẹ jọ abotọ ra wo vẹre taure akpọ na o te ti muhọ.+

6 “Me dhesẹ odẹ ra via kẹ ahwo nọ whọ kẹ omẹ evaọ akpọ na no.*+ Era a jọ, whọ tẹ rehọ ae kẹ omẹ, yọ a koko* ẹme ra no. 7 Enẹna a riẹ no inọ whẹ họ ọnọ ọ kẹ omẹ eware kpobi; 8 keme mẹ ta eme nọ whọ ta kẹ omẹ kẹ ai no,+ yọ a jẹ rae rehọ no je vuhumu no nọ mẹ nyaze ti dikihẹ kẹ owhẹ,+ a tẹ jẹ rọwo no inọ whẹ o vi omẹ ze.+ 9 Mẹ be yare owhẹ fiki rai; mẹ be yare fiki akpọ na ha, rekọ fiki enọ whọ rọ kẹ omẹ na, keme era a rrọ; 10 eware mẹ kpobi era, era yọ emẹ,+ yọ a kẹ omẹ oruaro no evaọ udevie rai.

11 “Mẹ gbẹ rrọ akpọ na ha, rekọ a rrọ akpọ na,+ yọ mẹ be nyabru owhẹ ze. Ọsẹ ọrẹri, sẹro rai+ fiki odẹ ra nọ whọ kẹ omẹ, re a ruẹse jọ ọvo* wọhọ epanọ ma rrọ ọvo* na.+ 12 Nọ mẹ jọ kugbe ai, mẹ jẹ sẹro rai+ fiki odẹ ra nọ whọ kẹ omẹ; yọ mẹ sẹro rai, ọvuọvo rai o vru hu+ ajokpaọ ọmọ ọraha na,+ re Ikereakere na e ruẹsi rugba.+ 13 Rekọ enẹna mẹ be nyabru owhẹ ze, yọ mẹ be ta eware nana evaọ akpọ na re a ruẹse jọ omarai wo oghọghọ nọ me wo vọvọ.+ 14 Mẹ kẹ rai ẹme ra no, rekọ akpọ na o mukpahe ae, keme a wo obọ kugbe akpọ na ha,+ nwane wọhọ epanọ me wo obọ kugbe akpọ na ha na.

15 “Orọnikọ mẹ be yare nọ who si ai no akpọ na ha, rekọ inọ whọ sẹro rai fiki omuomu na.+ 16 A wo obọ kugbe akpọ na ha,+ nwane wọhọ epanọ me wo obọ kugbe akpọ na ha na.+ 17 Rọ ẹkwoma uzẹme na ru ai fo;*+ ẹme ra uzẹme.+ 18 Nwane wọhọ epanọ who vi omẹ ziọ akpọ na, ere me vi rai ruọ akpọ na re.+ 19 Yọ me bi ru omamẹ fo fiki rai, re a ruẹse rọ ẹkwoma uzẹme ru ai fo re.

20 “Orọnikọ fiki enana ọvo mẹ be rọ yare na ha, rekọ te enọ e be rọ ẹkwoma ẹme rai fi ẹrọwọ họ omẹ, 21 re aikpobi a ruẹse jọ ọvo,+ nwane wọhọ epanọ whẹ, Ọsẹ, ọ rrọ usu kugbe omẹ, mẹ tẹ jẹ rrọ usu kugbe owhẹ na,+ re a ruẹse jọ usu kugbe omai re, re akpọ na ọ sae rọwo nọ whẹ o vi omẹ ze. 22 Mẹ kẹ rai oruaro nọ whọ kẹ omẹ no, re a ruẹse jọ ọvo wọhọ epanọ ma rrọ ọvo na.+ 23 Mẹ rrọ usu kugbe ai, yọ whọ rrọ usu kugbe omẹ, re a ruẹsi zihe ruọ ọvo,* re akpọ na ọ sae riẹ nọ whẹ o vi omẹ ze gbe nọ who you rai wọhọ epanọ who you omẹ na. 24 Ọsẹ, mẹ gwọlọ nọ enọ whọ kẹ omẹ na a jọ kugbe omẹ evaọ oria nọ mẹ rrọ,+ re a ruẹse ruẹ oruaro mẹ nọ whọ kẹ omẹ, keme who you omẹ taure akpọ na o te ti muhọ.*+ 25 Ọsẹ okiẹrẹe, evaọ uzẹme, akpọ na ọ re riẹ owhẹ hẹ,+ rekọ mẹ riẹ owhẹ,+ yọ enana e riẹ no inọ whẹ o vi omẹ ze. 26 Me dhesẹ odẹ ra via kẹ ae no yọ me ti gbe dhesẹ iẹe via,+ re a ruẹsi dhesẹ oghẹrẹ uyoyou nọ who wo kẹ omẹ na, mẹ vẹ jọ usu kugbe ae.”+

18 Nọ Jesu ọ ta eware nana no, avọ ilele riẹ a tẹ fa Ukiekpotọ Kidrọn*+ vrẹ kpohọ oria nọ ọgbọ jọ ọ jọ, tei te ilele riẹ a tẹ ruọ eva riẹ.+ 2 Whaọ, Judas, ọnọ o bi ti vivie iei na, ọ riẹ oria na re, keme Jesu avọ ilele riẹ a jẹ hai kpohọ etẹe. 3 Fikiere Judas ọ tẹ wha utu isoja ze, te elakpa ilori izerẹ na gbe erọ otu Farisi na, a tẹ ziọ etẹe avọ imire-erae, ikpẹ gbe ekwakwa ẹmo nọ a kru.+ 4 Fikinọ Jesu ọ riẹ eware kpobi nọ e be te via kẹe, ọ tẹ nya lahwe, ọ tẹ nọ ae nọ: “Ono wha be gwọlọ?” 5 A tẹ kẹe uyo nọ: “Jesu ohwo Nazarẹt na.”+ Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ họ ọye.” Whaọ Judas, ọnọ o bi ti vivie iei na o dikihẹ kugbe ai re.+

6 Rekọ nọ Jesu ọ ta kẹ ae nọ, “Mẹ họ ọye,” a te go họ emu je kie fihọ otọ.+ 7 Fikiere ọ tẹ wariẹ nọ ae nọ: “Ono wha be gwọlọ?” A tẹ ta nọ: “Jesu ohwo Nazarẹt na.” 8 Jesu ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Mẹ ta kẹ owhai nọ mẹ họ ọye. Fikiere otẹrọnọ mẹ wha be gwọlọ, wha kẹ ezae nana uvẹ re a nyavrẹ.” 9 O jọ enẹ re eme nọ ọ ta e sai rugba inọ: “Evaọ usu enọ whọ kẹ omẹ na, ọvuọvo rai o vru hu.”+

10 Kẹsena Saemọn Pita, ọnọ ọ wha ọgbọdọ, o te yolo iei lahwe rọ nawo ọrigbo ozerẹ okpehru na, ọ tẹ nawo ozọ obọze riẹ la no.+ Odẹ ọrigbo na Malkọs. 11 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹ Pita nọ: “Zihe ọgbọdọ na fihọ owa riẹ.+ Kọ mẹ gbẹ da egho nọ Ọsẹ mẹ ọ kẹ omẹ?”+

12 Kẹsena isoja na gbe ọnọ o wuzou ogbaẹmo na gbe elakpa ahwo Ju na a te kru* Jesu, a tẹ gbae. 13 A tẹ kaki su ei bru Anas, keme ọ jọ ọgọ* Kayafas,+ ọnọ ọ jọ ozerẹ okpehru evaọ ukpe yena.+ 14 Kayafas họ ọnọ ọ hrẹ ahwo Ju na inọ o rrọ kẹ erere rai re omọvo o whu rọkẹ ahwo na.+

15 Whaọ Saemọn Pita avọ olele ọfa jọ a je lele Jesu.+ Ozerẹ okpehru na ọ riẹ olele yena, fikiere o te lele Jesu ruọ ighẹ ozerẹ okpehru na, 16 rekọ Pita o te dikihẹ obọ otafe kẹle ẹthẹ* na. Fikiere olele ọdekọ na nọ ozerẹ okpehru na ọ riẹ na ọ tẹ ruọ otafe nyae ta ẹme kẹ oriẹthẹ na, ọ tẹ rọ Pita ruọ eva. 17 Odibo-ọmọtẹ nọ ọ rrọ oriẹthẹ na ọ tẹ nọ Pita nọ: “Thakpinọ whẹ yọ omọvo ilele ọzae yena ha?” Ọ tẹ ta nọ: “Mẹ yọ omọvo rai hi.”+ 18 Whaọ erigbo na gbe elakpa na i dikihẹ wariẹ erae nọ a koko họ be rria erae keme ekpahe e jọ. Pita o dikihẹ kugbe ai re jẹ rria erae.

19 Fikiere olori izerẹ na ọ tẹ nọ Jesu onọ kpahe ilele riẹ gbe iwuhrẹ riẹ. 20 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Evaọ ẹgbede mẹ jọ ta ẹme kẹ akpọ na. Mẹ jẹ hai wuhrẹ evaọ isinagọgo* gbe evaọ etẹmpol na,+ oria nọ ahwo Ju kpobi a re kokohọ, yọ mẹ ta ẹme ọvo evaọ idhere he. 21 Fikieme whọ be rọ nọ omẹ? Nọ ahwo nọ a yo eme nọ mẹ ta kẹ ae. Rri! Ahwo nana a riẹ eme nọ mẹ ta.” 22 Nọ ọ ta eme nana no, omọvo elakpa na nọ o dikihẹ etẹe ọ tẹ tehe Jesu abovao,+ ọ tẹ nọe nọ: “Ere whọ rẹ kpahe ẹme kẹ olori izerẹ na?” 23 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Otẹrọnọ mẹ ta ẹme jọ thọ, fodẹ* ẹme nọ mẹ ta thọ na; rekọ otẹrọnọ uzẹme mẹ ta na, fikieme whọ rọ tehe omẹ?” 24 Kẹsena Anas o te vi ei se Kayafas ozerẹ okpehru na avọ epanọ a rọ gbae na.+

25 Whaọ Saemọn Pita o dikihẹ etẹe jẹ rria erae. A tẹ nọe nọ: “Thakpinọ whẹ yọ omọvo ilele riẹ ha?” Ọ tẹ vro riẹ, inọ: “Mẹ yọ omọvo rai hi.”+ 26 Omọvo erigbo ozerẹ okpehru na, omoni ọzae nọ Pita ọ nawo ozọ riẹ la no na,+ ọ tẹ ta nọ: “Mẹ ruẹ owhẹ nọ whọ jọ kugbei evaọ obọ ọgbọ na, mẹ ruẹ owhẹ?” 27 Rekọ Pita ọ tẹ wariẹ vro riẹ, ẹsiẹvo na, ọkpa o te bo.+

28 Kẹsena a te su Jesu no uwou Kayafas kpobọ oria nọ ọba na ọ be rria.+ Oke nana yọ irioke frifri. Rekọ ae omarai a ruọ eva oria nọ ọba na ọ be rria ha, re a siọ omarai ba ezue,+ a vẹ sae re emu Ọnyavrẹ na. 29 Fikiere Pailet ọ tẹ ziọ otafe bru ai, ọ tẹ nọ ae nọ: “Oware uyoma vẹ wha ta nọ ọzae nana o ru?” 30 A tẹ kpahe kẹe nọ: “Ọzae nana o gbe ru oware uyoma ha,* ma hae rehọ iẹe se owhẹ hẹ.” 31 Fikiere Pailet ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Whai ọvo wha rehọ iẹe re wha rọ uzi rai ro gu ei ẹdhọ.”+ Ahwo Ju na a tẹ ta kẹe nọ: “Ma wo udu nọ ma re ro kpe ohwo ọvo ho.”+ 32 Onana o via re u ru ẹme nọ Jesu ọ ta gba, onọ ọ ta ro dhesẹ oghẹrẹ uwhu nọ o bi ti whu.+

33 Fikiere Pailet ọ tẹ wariẹ ruọ eva uwou na, o te se Jesu, ọ tẹ nọe nọ: “Kọ whẹ họ Ovie ahwo Ju na?”+ 34 Jesu ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Kọ iroro obọra whọ be rọ nọ onana, manikọ ahwo jọ a vuẹ owhẹ kpahe omẹ?” 35 Pailet ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Mẹ yọ ohwo Ju hu, mẹ ohwo Ju? Ahwo orẹwho obọra gbe ilori izerẹ na a rehọ owhẹ bru omẹ ze. Eme who ru?” 36 Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ:+ “Uvie mẹ u wo obọ kugbe akpọ nana ha.+ Uvie mẹ o hai wo obọ kugbe akpọ nana, idibo mẹ e hae te họre re a siọ omẹ ba ẹrọkẹ ahwo Ju.+ Rekọ Uvie mẹ u no akpọ nana ze he.” 37 Fikiere Pailet ọ tẹ nọe nọ: “Nọ o rrọ ere na, kọ whẹ yọ ovie?” Jesu ọ tẹ kpahe kẹe nọ: “Whẹ ọvo whọ be ta nọ mẹ yọ ovie na.+ Keme fiki onana a ro yẹ omẹ, yọ fiki onana mẹ rọ nyaze akpọ na, re me se isẹri kpahe uzẹme na.+ Ohwo kpobi nọ ọ rrọ abọ uzẹme na ọ rẹ gaviezọ kẹ urru mẹ.” 38 Pailet ọ tẹ nọe nọ: “Eme họ uzẹme?”

Nọ ọ ta onana no, ọ tẹ wariẹ ruọ otafe bru ahwo Ju na, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ jọ obọ riẹ ruẹ oruthọ ọvuọvo ho.+ 39 Ofariẹ, wha wo uruemu jọ nọ o gwọlọ nọ me re siobọno ohwo jọ kẹ owhai evaọ etoke Ehaa Ọnyavrẹ na.+ Kọ wha gwọlọ nọ me siobọno Ovie ahwo Ju na kẹ owhai?” 40 A tẹ wariẹ bo nọ: “Orọnikọ ọzae nana ha rekọ Barabas!” Whaọ Barabas ọ jọ ogbulegbu.+

19 Kẹsena Pailet ọ tẹ rehọ Jesu ọ tẹ fae.+ 2 Isoja na e tẹ nwa etu idhigbo, a tẹ rehọ iẹe tu ei uzou je fi ogbru ekọlọ ogorurẹ họ iẹe oma,+ 3 a tẹ be nyabru ei ze be ta nọ: “Do, whẹ Ovie ahwo Ju!” A jẹ tehe iẹe abovao re.+ 4 Pailet ọ tẹ wariẹ ruọ otafe, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Rri! Mẹ be rehọ iẹe ziọ otafe bru owhai ze re wha riẹ nọ mẹ jọ obọ riẹ ruẹ oruthọ ọvuọvo ho.”+ 5 Fikiere Jesu ọ tẹ nya lahwe, avọ etu idhigbo na nọ ọ rrọ uzou riẹ gbe ogbru ekọlọ ogorurẹ na nọ ọ riẹe oma. Pailet ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Rri! Ọzae na!” 6 Rekọ nọ ilori izerẹ na gbe elakpa na a ruẹ e riẹ, a te bo nọ: “Kare iẹe fihọ ure! Kare iẹe fihọ ure!”*+ Pailet ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Whai ọvo wha rehọ iẹe re wha kpei,* keme mẹ jọ obọ riẹ ruẹ oruthọ ọvuọvo ho.”+ 7 Ahwo Ju na a tẹ kpahe kẹe nọ: “Ma wo uzi, yọ wọhọ epanọ uzi na o ta, o fo uwhu+ keme o ru omariẹ ọmọ Ọghẹnẹ.”+

8 Nọ Pailet o yo ẹme nọ a be ta na, ozọ u te mu ei ga viere, 9 ọ tẹ wariẹ ruọ eva uwou na, ọ tẹ nọ Jesu nọ: “Diẹse who no ze?” Rekọ Jesu ọ kẹ riẹ uyo ho.+ 10 Fikiere Pailet ọ tẹ nọe nọ: “Kọ who bi vu omẹ wa? Kọ whọ gbẹ riẹ nọ me wo udu nọ me re ro siobọno owhẹ gbe udu nọ mẹ rẹ rọ ta nọ a kpe owhẹ?”* 11 Jesu ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Who re wo udu nọ who re ro ru omẹ oware ovo vievie he ajokpanọ a rehọ iẹe kẹ owhẹ no obọ ehru ze. Oyejabọ nọ uzioraha ohwo nọ ọ rehọ omẹ kẹ owhẹ o rọ mae rro na.”

12 Fiki onana, Pailet ọ tẹ gbẹ jẹ gwọlọ edhere nọ o re ro siobọnoi, rekọ ahwo Ju na a te bo nọ: “Otẹrọnọ who siobọno ọzae nana, kiyọ whẹ ogbẹnyusu Siza ha. Ohwo kpobi nọ o bi ru omariẹ fihọ ovie ọ be wọso* Siza.”+ 13 Kẹsena nọ Pailet o yo eme nana no, ọ tẹ rehọ Jesu lahwe, ọ tẹ keria akaba oziẹobro evaọ oria nọ a re se Ukpehru Utho na, rekọ evaọ ẹvẹrẹ Hibru kọ Gabata. 14 Whaọ o jọ ẹdẹ Omaruẹrẹ-Kpahe+ kẹ ehaa Ọnyavrẹ na; oke na o jọ oware wọhọ auwa avọ ezeza.* Ọ tẹ ta kẹ ahwo Ju na nọ: “Rri! Ovie rai!” 15 Rekọ a te bo nọ: “Rehọ iẹe vrẹ! Rehọ iẹe vrẹ! Kare iẹe fihọ ure!”* Pailet ọ tẹ nọ ae nọ: “Kọ me kpe ovie rai?” Ilori izerẹ na e tẹ kẹ uyo nọ: “Ma wo ovie he, ajokpaọ Siza.” 16 Kẹsena ọ tẹ rehọ iẹe kẹ ae re a nyae kare iẹe fihọ ure kpe.+

Fikiere a tẹ rehọ Jesu vrẹ. 17 Nọ ọ wọ ure-oja* na, o te kpohọ oria nọ a re se Oria Ukolo-Uzou,+ onọ a rẹ jọ ẹvẹrẹ Hibru se Golgota.+ 18 A tẹ jọ etẹe tehe iẹe fihọ ure na,+ yọ a tehe ezae ivẹ jọ fihọ abotọ riẹ, a jọ tabọ tabọ riẹ, Jesu ọ tẹ jọ udevie.+ 19 Pailet o te je kere eme fihọ ẹwẹ-akpala jẹ tehe iẹe họ ehru ure-oja* na. Eme nọ o kere họ: “Jesu ohwo Nazarẹt na Ovie ahwo Ju.”+ 20 Ahwo Ju na buobu a se eme nana keme oria nọ a jọ tehe Jesu fihọ ure na o kẹle okpẹwho na, yọ a kere eme na evaọ ẹvẹrẹ Hibru, Latin, gbe Griki. 21 Rekọ, ilori izerẹ ahwo Ju na a tẹ ta kẹ Pailet nọ: “Who du kere nọ, ‘Ovie ahwo Ju’ hu, rekọ inọ ọ ta nọ, ‘Mẹ họ Ovie ahwo Ju.’” 22 Pailet ọ tẹ ta nọ: “Onọ me kere, me kere no.”

23 Whaọ nọ isoja na e tehe Jesu fihọ ure na no, a tẹ rehọ iwu ehru riẹ, a tẹ ghale ae kpohọ abane, isoja na e tẹ rehọ ọvuọ ọriẹ, a tẹ jẹ rehọ ewu obeva na. Rekọ ewu obeva na o wo oria ọvo nọ a jo koi hi, a zuo rie no ehru duwu otọ. 24 Fikiere, a tẹ ta kẹ ohwohwo nọ: “Ma bẹre iẹe he, rekọ wha joma ma ẹta re ma riẹ ohwo nọ ọ rẹ rehọ iẹe.”+ Onana o via re ikereakere na i rugba, onọ o ta nọ: “A ghale iwu mẹ fihọ omoma rai, yọ a ma ẹta fiki ewu mẹ.”+ Isoja na i gine ru eware nana.

25 Rekọ ahwo jọ a dikihẹ kẹle ure-oja* nọ a kare Jesu fihọ na, oni Jesu+ avọ oniọvo oni riẹ; Meri aye Klopas gbe Meri Magdalini.+ 26 Fikiere nọ Jesu ọ ruẹ oni riẹ gbe olele nọ o you na+ nọ a dikihẹ kẹle etẹe, ọ tẹ ta kẹ oni riẹ nọ: “Aye, rri! Ọmọzae ra!” 27 Kẹsena ọ tẹ ta kẹ olele na nọ: “Rri! Oni ra!” No auwa yena vrẹ, olele na ọ tẹ rehọ oni na kpobọ uwou ọyomariẹ.

28 Nọ onana o vrẹ no, nọ Jesu ọ riẹ nọ eware kpobi i rugba no, re ikereakere na e ruẹsi rugba, ọ tẹ ta nọ: “Uruame u bi kpe omẹ.”+ 29 Othẹ nọ enwaene ogho o vọ o jọ etẹe. A te duwu uzi họ enwaene ogho na, a tẹ jẹe họ ugbe hisọp,* a tẹ kpare iẹe kpehru fihọ unu riẹ.+ 30 Nọ Jesu ọ dawo enwaene ogho na no, ọ tẹ ta nọ: “U rugba no!”+ nọ o gbuzou hotọ, o te se ẹwẹ họ.*+

31 Fikinọ o jọ ẹdẹ Omaruẹrẹ-Kpahe+ kẹ Ẹdijala yọ ahwo Ju na a gwọlọ nọ iri ahwo na e jọ ire-oja+ na evaọ Ẹdijala na ha, (keme ẹdẹ Ẹdijala yena o jọ ologbo,)+ a tẹ yare Pailet re a wiri awọ rai jẹ wọ ae vrẹ. 32 Fikiere isoja na e tẹ nyaze, a te wiri awọ ọzae ọsosuọ na gbe awọ ọzae ọdekọ nọ a kare fihọ ure evaọ abotọ riẹ na. 33 Rekọ nọ a nyate Jesu oma, a tẹ ruẹ nọ o whu no, a gbe wiri awọ riẹ hẹ. 34 Rekọ omọvo isoja na jọ ọ tẹ rehọ ozuẹ duwu abefẹ riẹ,+ azẹ gbe ame e tẹ nwani hwẹ ze. 35 Yọ ọnọ ọ ruẹ e riẹ o se isẹri nana, yọ isẹri riẹ uzẹme, yọ ọ riẹ nọ eme nọ ọ be ta uzẹme, re wha ruẹse rọwo re.+ 36 Evaọ uzẹme, eware nana e via re ikereakere na i rugba, onọ o ta nọ: “A ti wiri* ugbonwa riẹ ọvuọvo ho.”+ 37 Oria ofa jọ evaọ ikereakere na o tẹ jẹ ta nọ: “A ti rri ọnọ a duwu na.”+

38 Nọ eware nana e vrẹ no, Josẹf ohwo Arimatia, ọnọ ọ jọ olele Jesu, rekọ nọ o je dhesẹ omariẹ via ha fiki ozọ ahwo Ju,+ ọ tẹ yare Pailet sọ ọ sae rehọ ori Jesu vrẹ, Pailet ọ tẹ kẹe uvẹ na. Fikiere ọ tẹ nyaze, ọ tẹ wọ ori na vrẹ.+ 39 Nikodimọs,+ ọzae nọ ọ nyabru ei ze evaọ aso ẹdẹ jọ na, ọ nyaze re, yọ ọ wha mọr gbe alọe nọ a gua kugbe ze, onọ o gbẹdẹ te oware wọhọ ikilogramo ọgba.*+ 40 A tẹ rehọ ori Jesu, a tẹ rehọ eware nọ i re gbo ore awere na ro wholo iei, a tẹ rehọ emehọ ohọ-olọlọhọ variẹ iẹe,+ wọhọ epaọ uruemu ahwo Ju nọ a re ro ki ohwo. 41 Whaọ, ọgbọ jọ ọ jọ oria nọ a jọ kpei* na, yọ uki* okpokpọ+ jọ o jọ ọgbọ na, onọ a re wọ ohwo ọvo fihọ họ. 42 Fikinọ o jọ ẹdẹ Omaruẹrẹ-Kpahe+ orọ ahwo Ju na, yọ uki na o kẹle etẹe, a tẹ wọ ori Jesu fihọ iẹe.

20 Evaọ ẹdẹ ọsosuọ oka na,* Meri Magdalini ọ tẹ riọ kpobọ uki* na+ nọ oria kpobi u gbe muebi, ọ tẹ ruẹ nọ a ghelie utho na no uki* na no.+ 2 Fikiere ọ tẹ dhẹ ohrẹ bru Saemọn Pita gbe olele ọdekọ nọ Jesu o you na,+ ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “A wọ Olori na no uki na no,+ yọ ma riẹ oria nọ a wọ riẹ fihọ họ.”

3 Kẹsena Pita avọ olele ọdekọ na a tẹ ruọ edhere bi kpobọ uki na. 4 Aimava na a te mu ohrẹ họ ẹdhẹ, rekọ olele ọdekọ na ọ tẹ dhẹ vẹrẹ vi Pita, ọ tẹ kake rehọ iẹe te obọ uki na. 5 Nọ o ruwẹ no rri eva riẹ, ọ tẹ ruẹ emehọ ohọ-olọlọhọ na nọ e rrọ etẹe,+ rekọ ọ ruọ eva riẹ hẹ. 6 Kẹsena Saemọn Pita ọ tẹ dhẹ ze re, ọ tẹ ruọ eva uki na. Ọ tẹ ruẹ emehọ ohọ-olọlọhọ na nọ e rrọ etẹe. 7 Omohọ nọ a rọ variẹ uzou riẹ o jọ kugbe emehọ edekọ na ha, rekọ a kpiri rie fihọ oria riẹ sa. 8 Kẹsena olele ọdekọ nọ ọ kaki te uki na ọ tẹ ruọ eva re, ọ tẹ ruẹ jẹ rọwo ẹme nọ a vuẹ rai na. 9 Keme oke yena a ri wo otoriẹ ikereakere na ghele he inọ ọ rẹ kparoma no uwhu ze hrọ.+ 10 Fikiere ilele na i te zihe kpobọ iwou rai.

11 Rekọ Meri o te gbe dikihẹ otafe kẹle uki na, yọ ọ be viẹ. Epanọ ọ jẹ rọ viẹ na, o te ruwẹ re o no rri uki na, 12 ọ tẹ ruẹ ikọ-odhiwu ivẹ+ nọ i ku iwu efuafo họ nọ e keria oria nọ ori Jesu ọ jọ vẹre na, ọjọ ọ keria oria nọ uzou riẹ o jọ, ọdekọ kọ oria nọ awọ riẹ ọ jọ. 13 A tẹ nọe nọ: “Aye, eme whọ jẹ be viẹ?” Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “A wọ Olori mẹ vrẹ no, yọ mẹ riẹ oria nọ a wọ riẹ fihọ họ.” 14 Nọ ọ ta ẹme nana no, o te kuomarẹriẹ, ọ tẹ ruẹ Jesu nọ o dikihẹ etẹe, rekọ ọ riẹ nọ Jesu hu.+ 15 Jesu ọ tẹ nọe nọ: “Aye, eme whọ jẹ be viẹ? Ono whọ be gwọlọ?” Fikinọ o je roro nọ ohwo nana yọ ọruẹrẹ-ọgbọ na, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ọga, otẹrọnọ whẹ ọ wọ riẹ vrẹ, vuẹ omẹ oria nọ whọ wọ riẹ fihọ, re mẹ wọe vrẹ.” 16 Jesu o te sei nọ: “Meri!” Nọ Meri o kuomarẹriẹ, ọ tẹ rọ ẹvẹrẹ Hibru sei nọ: “Raboni!” (onọ otofa riẹ o rrọ “Owuhrẹ!”) 17 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Siọ omẹ ba ẹtalamu, keme me ri muvrẹ bru Ọsẹ na no ho. Rekọ nyabru inievo mẹ+ re whọ ta kẹ ae nọ, ‘Me bi muvrẹ bru Ọsẹ mẹ+ gbe Ọsẹ rai, je bru Ọghẹnẹ mẹ+ gbe Ọghẹnẹ rai.’” 18 Meri Magdalini ọ tẹ nyaze te vuẹ ilele na usi na, inọ: “Mẹ ruẹ Olori na no!” Ọ tẹ vuẹ ae eme nọ ọ ta kẹe.+

19 Nọ oke u bi thabọ no evaọ ẹdẹ yena nọ o rrọ ẹdẹ ọsosuọ oka na, yọ ilele na e kare ethẹ dhe oma evaọ oria nọ a jọ fiki ozọ ahwo Ju na, Jesu ọ tẹ romavia je dikihẹ udevie rai, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Jọ udhedhẹ u te owhai.”+ 20 Nọ ọ ta onana no, o te dhesẹ abọ gbe abefẹ riẹ kẹ ae.+ Ilele na e tẹ ghọghọ inọ a ruẹ Olori na.+ 21 Jesu ọ tẹ wariẹ ta kẹ ae nọ: “Jọ udhedhẹ u te owhai.+ Nwane wọhọ epanọ Ọsẹ na o vi omẹ ze na,+ ere me bi vi owhai re.”+ 22 Nọ ọ ta onana no, o te vovo ofou ku ae, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Jọ ẹzi ọfuafo o te owhai obọ.+ 23 Otẹrọnọ wha tẹ rọ izieraha ohwo jọ rọvrẹ riẹ, yọ a rehọ e rai rọvrẹ riẹ no; otẹrọnọ wha gbẹ rọ izieraha ohwo jọ rọvrẹ riẹ hẹ, yọ a rehọ e rai rọvrẹ riẹ hẹ.”

24 Rekọ Tọmọs+ omọvo Ikpegbivẹ na, ọnọ a je se Ejime na, ọ jọ kugbe ae okenọ Jesu ọ rọ nyaze he. 25 Fikiere ilele edekọ na e tẹ be ta kẹe nọ: “Ma ruẹ Olori na no!” Rekọ ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Ajokpanọ mẹ rẹ jọ abọ riẹ ruẹ eka ibubẹ na, mẹ vẹ rọ uziobọ mẹ te eka ibubẹ na jẹ rọ obọ mẹ te abefẹ riẹ,+ o gbẹ rrọ ere he, mẹ te rọwo vievie he.”

26 Whaọ, nọ edẹ eree e vrẹ no, ilele riẹ e tẹ wariẹ kokohọ eva uwou, yọ Tọmọs ọ jọ kugbe ae. Jesu ọ tẹ ruọ eva dede nọ a kare ethẹ na, o te dikihẹ udevie rai, ọ tẹ ta nọ: “Jọ udhedhẹ u te owhai.”+ 27 Kẹsena ọ tẹ ta kẹ Tọmọs nọ: “Fi uziobọ ra họ etenẹ re whọ ruẹ abọ mẹ, jẹ rọ obọ ra te abefẹ mẹ, re whọ seba ẹvro, rekọ whọ vẹ rọwo.” 28 Tọmọs ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori mẹ gbe Ọghẹnẹ mẹ!” 29 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Fikinọ whọ ruẹ omẹ no whọ be rọ rọwo? Eva e were ahwo nọ a ruẹ hẹ ghele na a rọwo.”

30 Ababọ avro, Jesu o ru iruo igbunu buobu efa evaọ iraro ilele na, enọ a kere fihọ uko-obe nana ha.+ 31 Rekọ a kere enana fihọ otọ re wha sae rọwo nọ Jesu họ Kristi na, Ọmọ Ọghẹnẹ, re fikinọ wha rọwo, wha vẹ sai wo uzuazọ ẹkwoma odẹ riẹ.+

21 Nọ onana o vrẹ no, Jesu ọ tẹ wariẹ dhesẹ omariẹ via kẹ ilele na kẹle Abade Taibirias.* Oghẹrẹ nọ o ro dhesẹ oma via kẹ ae ona. 2 Saemọn Pita, Tọmọs (ọnọ a je se Ejime na),+ Nataniẹl+ nọ o no obọ Kena ọrọ Galili ze, emezae Zẹbẹdi,+ gbe ilele ivẹ riẹ efa a jọ kugbe. 3 Saemọn Pita ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Me bi kpohọ iyei-ikpe.” A tẹ ta kẹe nọ: “Ma bi lele owhẹ nya.” A tẹ nyavrẹ, a tẹ ruọ okọ, rekọ evaọ aso yena a kpe eri ọvo ho.+

4 Rekọ nọ oke o be ke no, Jesu o te dikihẹ unueri na, rekọ ilele na e riẹ nọ Jesu hu.+ 5 Jesu ọ tẹ nọ ae nọ: “Emaha na, kọ wha wo oware* jọ nọ a rẹ re?” A tẹ kẹ uyo nọ: “Ijo!” 6 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha fi ẹriri rai họ ofẹ obọze okọ na wha ti kpe iyei jọ.” A te fi ẹriri na họ, rekọ a gbẹ jẹ sai si ei fihọ okọ họ fikinọ iyei na e jọ buobu.+ 7 Kẹsena olele nọ Jesu o you+ na ọ tẹ ta kẹ Pita nọ: “Olori na!” Nọ Saemọn Pita o yo onana, o te ku ewu ehru riẹ họ, keme ọ jọ ẹbẹba,* ọ tẹ la ruọ abade na. 8 Rekọ ilele edekọ na i te bi okọ osese nọ a jọ na ze bi si ẹriri nọ iyei e vọ na lele oma, keme a thabọ no okpa ha, oware wọhọ irula egba esa (300)* ọvo a ro thabọ no okpa.

9 Rekọ nọ a ruọ okpa, a tẹ jọ etẹe ruẹ iwowo-erae nọ a fi eri họ be tọ gbe ebrẹdi. 10 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha rehọ iyei jọ nọ wha kpe obọnana ze.” 11 Fikiere Saemọn Pita ọ tẹ ruọ okọ na, o te si ẹriri na fihọ okpa avọ iyei ilogbo nọ e vọ riẹ, i bu te udhuhrẹ gbe ikpegbesa (153). Dede nọ i bu gaga na, ẹriri na ọ bẹre he. 12 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha nyaze te re emu.” Ilele na ọvuọvo ọ sae gbaudu nọe he inọ: “Whẹ yọ ono?” keme a riẹ nọ Olori na. 13 Jesu ọ tẹ nyaze, ọ tẹ tọlọ ebrẹdi na, ọ tẹ rehọ iẹe kẹ ae, ọ tẹ rehọ eri na kẹ ai re. 14 Onana o jọ orọ avọ isiasa+ nọ Jesu ọ romavia kẹ ilele na nọ a kpare iẹe no uwhu ze no.

15 Nọ a re emu ohiohiẹ na no, Jesu ọ tẹ nọ Saemọn Pita nọ: “Saemọn ọmọzae Jọn, kọ who you omẹ vi eware nana?” Ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Ee, Olori, whọ riẹ nọ me you owhẹ gaga.” Ọ tẹ ta kẹe nọ: “Kuọ imigodẹ mẹ.”+ 16 Ọ tẹ wariẹ nọe orọ avọ isiava nọ: “Saemọn ọmọzae Jọn, kọ who you omẹ?” Ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Ee, Olori, whọ riẹ nọ me you owhẹ gaga.” Ọ tẹ ta kẹe nọ: “Sẹro igodẹ esese mẹ.”+ 17 Ọ tẹ nọe orọ avọ isiasa nọ: “Saemọn ọmọzae Jọn, kọ who you omẹ gaga?” O tẹ kẹ Pita uye inọ ọ wariẹ nọe orọ avọ isiasa nọ: “Kọ who you omẹ gaga?” Fikiere ọ tẹ ta kẹe nọ: “Olori, whọ riẹ eware kpobi; whọ riẹ nọ me you owhẹ gaga.” Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Kuọ igodẹ esese mẹ.+ 18 Uzẹme kpobi mẹ be ta kẹ owhẹ na, okenọ whọ gbẹ jọ ọmaha, whẹ ọvo whọ jẹ hai ku ewu họ jẹ nya kpohọ oria kpobi nọ u je owhẹ. Rekọ nọ whọ tẹ kpako no, whọ te rriẹ abọ ra, omọfa o ve ku ewu họ owhẹ oma, o ve su owhẹ kpohọ oria nọ whọ gwọlọ họ.” 19 Ọ ta onana ro dhesẹ oghẹrẹ uwhu nọ Pita o ti whu nọ o te wha orro se Ọghẹnẹ. Nọ ọ ta onana no, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Lele omẹ ẹsikpobi.”+

20 Pita o te kuomarẹriẹ ọ tẹ ruẹ olele nọ Jesu o you+ na nọ o bi lele ai, ọnọ o nioma kpemu fihọ igbama Jesu evaọ etoke emu owọwọ na, ọnọ ọ nọ riẹ nọ: “Olori, ono o bi ti vivie owhẹ na?” 21 Nọ Pita ọ ruẹ e riẹ, ọ tẹ nọ Jesu nọ: “Olori, kọ ẹvẹ kpahe ọzae nana?” 22 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “O tẹ rrọ oreva mẹ nọ ọ rẹ jariẹ bẹsenọ mẹ rẹ nyaze, ovẹ o jariẹ te owhẹ? Thakpi lele omẹ ẹsikpobi.” 23 Fikiere, inievo na e tẹ jẹ jọ udevie rai ta ẹme nana, inọ olele yena o ti whu hu. Rekọ, ere Jesu ọ ta ha inọ o ti whu hu, rekọ ẹme nọ ọ ta họ: “O tẹ rrọ oreva mẹ nọ ọ rẹ jariẹ bẹsenọ mẹ rẹ nyaze, ovẹ o jariẹ te owhẹ?”

24 Olele nana+ họ ọnọ o se isẹri kpahe eware nana je kere eware nana, yọ ma riẹ nọ isẹri riẹ yọ uzẹme.

25 Evaọ uzẹme, eware efa buobu e riẹ nọ Jesu o ru, yọ a hai kere aikpobi totọ, me roro nọ akpọ na dede ọ rẹ sae gba iko-ebe nọ a kere i rai fihọ họ.+

Hayo “ọ jọ wọhọ Ọghẹnẹ.”

Evaọ Griki, “uwo.”

Evaọ Griki, “ọghẹnẹ ọvo nọ a ma.”

Hayo “evaọ igbama Ọsẹ na.” Onana u dhesẹ usu okpekpe.

Rri Ẹme-Ofiba A5.

Koyehọ, oware wọhọ ighọjọ ene owọwọ.

Evaọ Griki, “Eme o te omẹ je te owhẹ, aye?” Nọ oghẹrẹ ẹme nọ a rẹ ta ro dhesẹ oware nọ ohwo ọ rọwo fihọ họ. Orọnikọ “aye” nọ o se rie na u dhesẹ nọ o wo adhẹẹ kẹe hẹ hẹ.

O wọhọ nọ owawọ ame na họ ebate nọ ilita 22 (egalọno 5.81) e rẹ vọ. Rri Ẹme-Ofiba B14.

Hayo “oria eki hi; uwou ekiọthuọ họ.”

Hayo o sae jọ nọ, “yẹ ohwo no obọ ehru ze.”

Hayo “ẹferevia.”

Hayo “o dhesẹ via no.”

Hayo “ọ rẹ wawọ iẹe he.”

Hayo “eyeri-ame.”

Koyehọ, oware wọhọ ighọjọ ikpegbivẹ uvo.

Hayo “oma ọmọzae riẹ u bi fi ei họ no.”

Koyehọ, oware wọhọ ughọjọ ọvo uvo.

Idhere esese nana nọ a bọ wọhọ ogebara na i wo ipila evaọ tabọ tabọ nọ a tehe ehru rai ruru.

Hayo “okie o kie obọ hayo owọ.”

Rri Ẹme-Ofiba A3.

Hayo “ehwa.”

Hayo “ehwa.”

Hayo “ehwa.”

Hayo “ehwa.”

Hayo “jọ omariẹ wo okẹ uzuazọ na.”

Koyehọ, Ikereakere na.

Rri eme-obotọ Mt 4:18.

Rri Ẹme-Ofiba B14.

Oware wọhọ ikilomita isoi hayo ezeza. Evaọ Griki, “oware wọhọ istediọmo 25 hayo 30.” Rri Ẹme-Ofiba B14.

Rri Ẹme-Ofiba A5.

Hayo o sae jọ nọ, “wuhrẹ ogbotu ahwo evaọ ẹgbede.”

Hayo “ẹdhọ.”

Hayo “jẹ nya no.”

Hayo “Iwou-Owhre.”

Koyehọ, isukulu nọ otu Rabae a rẹ jọ wuhrẹ ahwo.

Hayo “mu.”

Hayo “mu.”

Ikulu-ebe anwae buobu nọ a rọ obọ kere nọ a fievahọ i wo owọ avọ 53 rite uzou avọ 8, owọ avọ 11 ho.

Hayo “Eriwo ohwo-akpọ.”

Evaọ Griki, Por·neiʹa. Rri oria Otofa Eme.

Hayo “no emuhọ ze.”

Hayo “uwou-egagọ.”

Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.

Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.

Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.

Rri eme-obotọ Jọ 5:2.

Evaọ Griki, “saeki mai.” Rri oria Otofa Eme.

Hayo “ma rrọ okugbe ọvo.”

Hayo “enọ e wọhọ Ọghẹnẹ.”

Hayo “Didimọs.”

Hayo “uki ekareghẹhọ.”

Oware wọhọ ikilomita esa. Evaọ Griki, “oware wọhọ istediọmo 15.” Rri Ẹme-Ofiba B14.

Hayo “uki ekareghẹhọ.”

Evaọ Griki, “dimẹ evaọ ẹzi.”

Hayo “uki ekareghẹhọ.”

Evaọ Griki, “oria.”

Hayo “mu.”

Hayo “i lele i rie keria jẹ re emu evaọ emẹjẹ.”

Hayo “epaond ọvo.” Koyehọ, epaond ahwo Rom, oware wọhọ egramo 327 (11.5 oz). Rri Ẹme-Ofiba B14.

Rri Ẹme-Ofiba B14.

Rri Ẹme-Ofiba A5.

Hayo “uki ekareghẹhọ.”

Evaọ Griki, “whu.”

Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.

Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.

Evaọ Griki, “saeki mẹ ọ be.” Rri oria Otofa Eme.

Rri Ẹme-Ofiba A5.

Hayo “iyẹrẹ mai?”

Rri Ẹme-Ofiba A5.

Hayo “uwou-egagọ.”

Hayo “gba eku.”

Hayo “nọ ọ rọ gba eku.”

Hayo “o gba owhai họ.”

Hayo “ọ kpareso omẹ no.”

Evaọ Griki, “o fi oma họ igbama.”

Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.

Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.

Hayo “ọnọ ọ rẹ sasa ohwo oma.”

Hayo “Mẹ te nyasiọ owhai ba wọhọ emọ nọ i wo ọsẹgboni hi hi.”

Hayo “o bi su omẹ hẹ.”

Evaọ Griki, “o re ru ogha kpobi nọ o be mọ ibi fo.”

Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.

Hayo “uwou-egagọ.”

“Ofiobọhọ” nọ a fodẹ evaọ owọ avọ 7 na họ “ọyena” nọ a fodẹ evaọ owọ avọ 13 gbe 14 na. Jesu o se ẹzi ọfuafo na “ofiobọhọ” wọhọ ẹsenọ ọ rrọ ohwo, dede nọ ohwo ọ rrọ họ.

Hayo “ohwo-akpọ; ahwo.”

Hayo “a re wuhrẹ kpahe owhẹ.” Ẹme Griki na u dhesẹ oware nọ a rẹ ruabọhọ.

Hayo “Me ru ahwo nọ whọ kẹ omẹ evaọ akpọ na riẹ odẹ ra no.”

Hayo “a ru lele.”

Hayo “okugbe ọvo.”

Hayo “okugbe ọvo.”

Hayo “wo ohẹriẹ; jọ ọrẹri.”

Hayo “jọ okugbe ọvo evaọ kabọ kabọ.”

Onana u dhesẹ okenọ Adamu avọ Ivi a ro mu emọ họ eyẹ.

Hayo “oko-ame Kidrọn.” Ezi iso ọvo ame ọ rẹ rọ jọ oko nana nọ iso egaga e tẹ rrọ.

Hayo “mu.”

Koyehọ, “ọsẹ aye.”

Hayo “unuighẹ.”

Hayo “uwou-egagọ.”

Hayo “se isei.”

Hayo “ọ gbẹ rrọ ogbulegbu hu.”

Hayo “Kare iẹe fihọ ure kpe! Kare iẹe fihọ ure kpe!”

Hayo “kare iẹe fihọ ure kpe!”

Hayo “kare owhẹ fihọ ure kpe!”

Hayo “ọ be ta ẹme wọso.”

Koyehọ, oware wọhọ ighọjọ ikpegbivẹ uvo.

Hayo “Kare iẹe fihọ ure kpe!”

Rri oria Otofa Eme.

Rri oria Otofa Eme.

Rri oria Otofa Eme.

Rri oria Otofa Eme.

Hayo “o te whu.”

Hayo “whọlọ.”

Hayo “epaond udhusoi.” Rri eme-obotọ Jọ 12:3.

Hayo “kare iẹe fihọ ure na.”

Hayo “uki ekareghẹhọ.”

Ẹdẹ nana ma bi se Ẹdoka nẹnẹ na. Rọkẹ ahwo Ju, ẹdẹ yena ọ jọ ẹdẹ ọsosuọ oka na.

Hayo “uki ekareghẹhọ.”

Hayo “uki ekareghẹhọ.”

Rri eme-obotọ Mt 4:18.

Hayo “eri.”

Hayo “enwenọ ẹbẹba.”

Oware wọhọ imita 90. Evaọ Griki, “oware wọhọ ikiubiti 200.” Rri Ẹme-Ofiba B14.

    Ebe Isoko Kpobi (1992-2025)
    Noi No
    Rueva
    • Isoko
    • Vi Ei Se Omọfa
    • Ru Ei Fihọ Oghẹrẹ nọ O Were Owhẹ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Izi Kpahe Eroruiruo Evuẹ Na
    • Izi Oria Evuẹ Omobọ Ra
    • Esẹtini Oria Evuẹ Omobọ Ra
    • JW.ORG
    • Rueva
    Vi Ei Se Omọfa