Jerusalẹm Gbe Etẹmpol Nọ Jesu Ọ Riẹ Na
NỌ A nwani yẹ Jesu no, Josẹf avọ Meri a tẹ rehọ iẹe kpohọ okpẹwho nọ Ọsẹ obọ odhiwu riẹ o se odẹ Riẹ kpahe—Jerusalẹm. (Luk 2:22-39) Nọ ọ jọ ikpe 12, Jesu ọ wariẹ kpohọ obei nyai ru ehaa Ọnyavrẹ. Eriariẹ riẹ i gbe iwuhrẹ na unu eva obọ etẹmpol na. (Luk 2:41-51) Iruo eva etẹmpol yena, onọ o jọ abọjọ omaa ebabọ Herọd Ologbo na, i kri te “udhe-ukpe uvẹ gbe ikpe ezeza.”—Jọn 2:20.
Evaọ etoke odibọgba riẹ, Jesu ọ jọ ehaa buobu evaọ Jerusalẹm, nọ ọ jọ wuhrẹ ogbotu ahwo ẹsibuobu. Isiava o le inwene-igho gbe ethueki no ighẹ etẹmpol na.—Mt 21:12; Jọn 2:13-16.
Eva ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre etẹmpol na, evaọ ẹtẹre ọ Bẹtẹsda, Jesu o siwi ọzae jọ nọ ọ mọ te ikpe 38 no. Ọmọ Ọghẹnẹ o te je rovie ibiaro ọzae jọ nọ o tuaro, ọ ta kẹe nnọ ọ họ evaọ ẹtẹre ọ Siloam nọ o rrọ ofẹ obọze ovatha-ọre okpẹwho na.—Jọn 5:1-15; 9:1, 7, 11.
Jesu ọ jẹ hai weze bru egbẹnyusu riẹ Lazarọs, Meri, gbe Mata gaga eva Bẹtani, “ole emaele ivẹ” kpohọ ofẹ ovatha-ọre ọ Jerusalẹm. (Jọn 11:1, 18; 12:1-11; Luk 10:38-42; 19:29; rri “Ẹkwotọ Jerusalẹm,” ẹwẹ-obe avọ 18.) Umutho edẹ jọ taure o te whu, Jesu ọ nya ofẹ Ugbehru Olivi na rọ ruọ Jerusalẹm. Dae jọ udu ra roro epanọ o ro dikihẹ re o rri okpẹwho na no ofẹ ukiediwo-ọre ze jẹ viẹ rọ kẹ e. (Luk 19:37-44) Ẹsejọhọ epanọ ọ ruẹ okpẹwho na whọ be ruẹ evaọ uwoho obehru orọ ẹwẹ-obe nọ ọ kẹle ọnana. Ọ tẹ rueva Jerusalẹm eva ehru ọmọ eketekete, ẹsejọhọ unuẹthẹ ofẹ ovatha-ọre okpẹwho na jọ ọ rọ rueva riẹ. Ogbotu ahwo a dede i rie wọhọ Ovie obaro ọrọ Izrẹl.—Mt 21:9-12.
Eware nọ i wuzou nọ e via taure Jesu o te ti whu e via evaọ Jerusalẹm hayo eria nọ e kẹle riẹ: ọgbọ Getsemane, oria nọ Jesu ọ jọ lẹ; ọgwa Sanhẹdrin; uwou Kayafas; uwou-uvie Pailet Ọba na gbe, uwhremu na, Golgota.—Mak 14:32, 53–15:1, 16, 22; Jọn 18:1, 13, 24, 28.
Nọ ọ kparoma no uwhu ze no, Jesu ọ roma via evaọ Jerusalẹm gbe eria nọ e wariẹ e riẹ họ. (Luk 24:1-49) Kẹsena ọ tẹ jọ Ugbehru Olivi mu vrẹ kpohọ odhiwu.—Iruẹru 1:6-12.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 31]
Jerusalẹm/Etẹmpol Herọd
Abọ Sa-sa Etẹmpol na
1. Ọrẹri Erẹri
2. Ọrẹri
3. Agbada Idhe Emahọ
4. Odhe-Ẹroo Ologbo
5. Ọgwa Izerẹ
6. Ọgwa Izrẹl
7. Ọgwa Eyae
8. Ọgwa Ahwo Orẹwho Egedhọ
9. Ogba (Soreg)
10. Ogebara Ovie
11. Ogebara Solomọn
ETẸMPOL
Unuẹthẹ
Ọgwa Izerẹ
Unuẹthẹ
Erẹri Agbada
Ọrẹri Ọrẹri Idhe Ọgwa Ọgwa
Emahọ Izrẹl Eyae
Odhe-Ẹroo
Ologbo
Unuẹthẹ Ogebara
Ogba (Soreg) Solomọn
Ọgwa Ahwo Orẹwho Egedhọ
Unuẹthẹ
Ogebara Ovie
Unuẹthẹ
Ukpehru ọ Antonia
Akwa
Ọgwa Sanhẹdrin?
UKIEKPOTỌ TYROPOEON
Ẹtẹre-Ame ọ Siloam
Okame
Uwou ọ Kayafas?
Uwou-Uvie Ọba
Golgota?
Golgota?
Ẹtẹre-Ame ọ Bẹtẹsda
Ọgbọ Getsemane?
UGBEHRU Ọ OLIVI
UKIEKPOT Ọ KIDRỌN
Uto ọ Gaihọn
Ẹnrogẹl
UKIEKPOTỌ HINỌM (GEHENA)
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 30]
Epanọ Jerusalẹm ọgbọna ọ rrọ evaọ ofẹ ovatha-ọre riẹ: (A) oria etẹmpol, (B) ọgbọ Getsemane, (C) Ugbehru Olivi, (D) igbrẹwọ Juda, (E) Abade Owhuowhu
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 31]
Epanọ ofẹ ukiediwo-ọre riẹ o jọ nọ a te rri no Ugbehru Olivi ze evaọ edẹ Jesu