Ọvo

Eme o lẹliẹ Jihova rehọ Timoti ruiruo ziezi? Fiki emamọ uruemu riẹ. (Fil. 2:19-22) Ma te rri ẹme nọ Pọl ukọ na o kere kpahe Timoti na, ma rẹ ruẹ nọ Timoti o wo omaurokpotọ, o re yoẹme, ọ rẹ rọ eva riẹ kpobi ru iruo nọ a kẹ riẹ, yọ ọ jọ ohwo nọ a rẹ sai fievahọ. O you inievo na gaga. Onana o wha riẹ ze nọ Pọl o ro you Timoti, ọ tẹ kẹe obọdẹ iruo sa-sa nọ o re ru evaọ ukoko na. Epọvo na nẹnẹ re, ma te wo emamọ uruemu, eva mai e te were Jihova gaga, yọ ọ te rehọ omai fiobọhọ kẹ inievo na ziezi. (Ol. 25:9; 138:6) Hae lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ uruemu jọ nọ u fo nọ whọ rẹ daoma wo ziezi. Nọ who te muẹrohọ iẹe no, whọ vẹ daoma epanọ who re ro wo uruemu yena. Whọ sae daoma wo uyoyou vi epaọ anwẹdẹ. Hayo whọ sae ruẹ nọ u fo re whọ hai lele ahwo rria dhedhẹ, jẹ hae rọvrẹ rai nọ a te ru owhẹ thọ. Whọ sae ta kẹ oniọvo jọ nọ ọ kpekpe owhẹ oma re ọ vuẹ owhẹ oghẹrẹ nọ uruemu ra o ginẹ rrọ jẹ fodẹ eware jọ nọ u fo nọ who re ru re uruemu ra u gbe woma ziezi.—Itẹ 27:6. w22.04 23 ¶4-5

Jihova ọ gwọlọ nọ ma wereva. Ma riẹ ere keme oghọghọ yọ abọjọ ubi ẹzi ọfuafo na. (Gal. 5:22) Nọ orọnọ ẹkẹ evawere e mae rrọ vi emio na, eva e rẹ were omai gaga nọ ma tẹ be hae rọ oke mai ta usi uwoma na ziezi, je fiobọhọ kẹ inievo mai evaọ idhere sa-sa. (Iruẹru 20:35) Pọl ukọ na ọ jọ oria ikere inẹnẹ na fodẹ eware ivẹ jọ nọ i ti fiobọhọ kẹ omai wereva ẹsikpobi evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Oware nọ o rẹ mae jọ omai oja họ epanọ ma rẹ rọ dawo utho ẹgba mai. Ma te bi ru utho nọ ma rẹ sai ru kpobi evaọ egagọ Jihova, jọ eva e were omai. (Mat. 22:36-38) U te no ere no, ma re kele omamai dhe amọfa ha. Te oma mai o ga te o ga ha, te ma wo obọdẹ onaa jọ hayo ma wo ho, joma hai yere Jihova kẹ utho nọ ma be sai ru evaọ egagọ riẹ. U te no ere no, ma tẹ ruẹ nọ inievo jọ a wo obọdẹ onaa jọ nọ a be rọ ta usi uwoma nọ ma wo tere he, joma lele ai ghọghọ inọ a be rọ onaa yena jiri Jihova. w22.04 10 ¶1-2

Idudhe a te rọ raha egagọ erue no, yọ u ti gbe ahwo kpobi unu. (Evia. 18:8-10) Egagọ erue nọ a te raha na u ti nuhu akpọ na soso. Ẹsejọhọ u ti ru nọ eware e te rọ jọ gaga, rekọ eva e te were idibo Ọghẹnẹ fiki eware ivẹ. Ọrọ ọsosuọ, eva e te were ai inọ a raha ọwegrẹ ologbo Jihova Ọghẹnẹ nọ o bi kpokpo idibo riẹ anwẹdẹ na no. Yọ ọ te gbẹ va lahwe ofa ha. Orọ avọ ivẹ, ọraha riẹ na o dhesẹ nọ a te raha akpọ omuomu na kẹle. Daniẹl ọ ruẹaro nọ evaọ oke urere na, “eriariẹ uzẹme na e te dafia.” Yọ ere o ginẹ rrọ nẹnẹ keme eruẹaruẹ nọ i kiekpahe oke urere na i vẹ kẹ omai gaga vi epaọ anwẹdẹ no. (Dan. 12:4, 9, 10) Ma te rri oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ nana kpobi i bi ro rugba, o rẹ lẹliẹ omai fievahọ Jihova gbe Ebaibol na. (Aiz. 46:10; 55:11) Fikiere, gbẹ hai wuhrẹ Ebaibol ziezi re ẹrọwọ ra ọ ga, re whọ jẹ hai wuhrẹ amọfa re a sae gọ Ọghẹnẹ. Riẹ nọ Jihova ọ rẹ sẹro ahwo kpobi nọ a rẹroso ẹe. Yọ ọ rẹ kẹ ai “udhedhẹ nọ u wo oba ha.”—Aiz. 26:3. w22.07 6-7 ¶16-17

Obe Eviavia o ta nọ a rọ Uvie Ọghẹnẹ mu no evaọ obọ odhiwu, yọ a le Ẹdhọ no obọ odhiwu ze no. (Evia. 12:1-9) Onana o wha riẹ ze nọ udhedhẹ o rọ rrọ obọ odhiwu, rekọ o wha uye se omai. Fikieme? Keme eva e be dha Setan gaga, yọ o bi fi omai idibo Ọghẹnẹ ẹmo re ma siọ Jihova ba ẹgọ. (Evia. 12:12, 15, 17) Eme o re fiobọhọ kẹ omai kru ẹrọwọ mai dede nọ Setan o bi fi omai ẹmo? (Evia. 13:10) Nọ ma tẹ kareghẹhọ oware nọ o te via evaọ obaro, u ti fiobọhọ kẹ omai. Wọhọ oriruo, Jọn ukọ na ọ jọ obe Eviavia ta kpahe eghale nọ ma ti wo kẹle na. Ọjọ họ, a te raha ewegrẹ Ọghẹnẹ no. Owọ ọsosuọ evaọ obe Eviavia o vuẹ omai nọ eware nọ e rrọ obe Eviavia na, “eka” koyehọ oware nọ u dikihẹ kẹ oware ofa, a ro dhesẹ ae.—Evia. 1:1. w22.05 8 ¶1-3

Idibo Jihova a te rọwo jọ abọ ọvuọvo ho evaọ edẹ urere na. Onana o te whae ze nọ ahwo nọ a be wọso Jihova a ti ro mukpahe ae. Uwhremu na, erẹwho buobu a ve ti kuomagbe re a họre idibo Ọghẹnẹ nọ e rrọ akpọ na soso. Erẹwho nana nọ e te wọ ohọre bru ae na eye a jọ Ebaibol se Gọg obọ Magọg na. (Izik. 38:14, 15) Eme Jihova o ti ru evaọ oke nọ a te rọ wọ ohọre bru ahwo riẹ ze na? Ọ ta nọ: “Ofu ọgaga mẹ ọ te wọ ze.” (Izik. 38:18, 21-23) Obe Eviavia uzou avọ 19 o vuẹ omai oware nọ Jihova o ti ru. O ti vi Ọmọ riẹ re ọ thọ ahwo riẹ je kpe ewegrẹ riẹ kpobi no. “Egbaẹmo obọ odhiwu,” koyehọ ikọ-odhiwu gbe ahwo idu udhuhrẹ-gbene (144,000) na a ti lele Jesu wọ ohọre bru ewegrẹ Ọghẹnẹ. (Evia. 17:14; 19:11-15) Ẹvẹ ẹmo nana o ti ro kuhọ? A ti kpe ahwo gbe ikoko kpobi nọ e be wọso Jihova Ọghẹnẹ no.—Evia. 19:19-21. w22.05 17 ¶9-10

Nọ Adamu avọ Ivi a nwane raha uzi no, Jihova ọ tẹ ta ẹme jọ nọ u dhesẹ nọ emọ rai a ti wo ẹruore. Ẹme yena ọ rrọ obe Emuhọ 3:15, ọ ta nọ: “Me ti fi egrẹ họ udevie ra avọ aye na gbe udevie ọmọ ra avọ ọmọ riẹ. Ọ te whọlọ uzou ra, yọ whọ te rowo iẹe ethihrowọ.” Obe ọsosuọ Ebaibol na eruẹaruẹ na e rrọ. Eruẹaruẹ nọ i kiọkọ evaọ Ebaibol na e jẹhọ eruẹaruẹ nana. Wọhọ epanọ a rẹ rọ ifi gba ire kugbe re e jọ ekru ọvo na, ere eruẹaruẹ nọ e rrọ Emuhọ 3:15 na e gba eme nọ e rrọ Ebaibol na kugbe fihọ ẹme ọvo. Ẹme yena họ, Ọghẹnẹ o ti vi ohwo jọ ze nọ ọ te raha Ẹdhọ avọ ahwo kpobi nọ a rrọ abọ riẹ no. Ahwo kpobi nọ a you Jihova a te ghọghọ nọ a tẹ raha Ẹdhọ avọ ahwo riẹ no. Ebaibol nọ ma re wuhrẹ u re fiobọhọ kẹ omai riẹ oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ na i bi ro rugba, gbe epanọ ma sai ro wo erere no ae ze. w22.07 14 ¶1-3

Lẹ se Jihova re ọ kẹ owhẹ areghẹ, whọ vẹ sae riẹ oghẹrẹ nọ who re ro wuhrẹ emọ ra re a you rie. (Jem. 1:5) Ohrẹ Jihova o mai woma kpobi. Eware buobu e riẹ nọ ma rọ ta ere. Joma ta kpahe ivẹ jọ. Orọ ọsosuọ, Jihova ọ mae riẹ epanọ a re ro wuhrẹ ọmọ. (Ol. 36:9) Orọ avọ ivẹ, Jihova ọ tẹ hrẹ owhẹ, who je lele ohrẹ na, ewoma ọvo o re noi ze. (Aiz. 48:17) Jihova ọ be rọ Ebaibol na gbe ukoko na kẹ omai ehrẹ buobu nọ i re fiobọhọ kẹ esẹgbini wuhrẹ emọ rai re a you rie ziezi. (Mat. 24:45) Wọhọ oriruo, uzoẹme jọ nọ o ta nọ “Help for the Family” o jẹ hae jọ Awake! evaọ ikpe buobu, yọ ma wo izoẹme yena evaọ jw.org, ọrọ Isoko enẹna. Who te se eme nọ e riẹ, u ti fiobọhọ kẹ owhẹ gaga. U te no ere no, ividio buobu e rrọ jw.org nọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ esẹgbini wuhrẹ emọ rai oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ. Ividio nana jọ yọ idhesẹvia, efa kọ enọ a jọ kiẹ inievo jọ riwi.—Itẹ 2:4, 5. w22.05 27 ¶4-5

Jihova họ ọnọ ọ rẹ mae rọvrẹ evaọ idhiwu gbe akpọ na. Orọ ọsosuọ, ọ ruẹrẹ oma kpahe re ọ rọvrẹ. Orọ avọ ivẹ, ọ riẹ omai kpobi totọ. Oware ovo nọ u dhere Jihova o rrọ họ. Fikiere ọ rẹ riẹ nọ ma te gine kurẹriẹ no eva ze. Orọ avọ esa, nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai, o re voro izieraha mai kpobi no riẹriẹriẹ wọhọ ẹsenọ ma raha uzi ẹdẹvo ho. Onana u re ru nọ udu u gbe ro brukpe omai hi, ma vẹ wariẹ kẹle iẹe. Fikinọ ma gba ha, ma re gbe ru thọ. Rekọ oware jọ nọ o be lẹliẹ eva were omai ghele họ, ẹme nọ a kere fihọ obe Insight on the Scriptures, Uko avọ 2, ẹwẹ-obe avọ 771. O ta nọ: “Jihova ọ rẹ re ohrọ idibo riẹ. Ọ riẹ nọ a gba ha, eware e rẹ sae thọ ae obọ. Fikiere u fo re a jọ ọkora ẹsikpobi hi fiki izieraha rai. (Ol 103:8-14; 130:3) Otẹrọnọ a be daoma koko izi Ọghẹnẹ, eva e rẹ were ae. (Fil 4:4-6; 1 Jọ 3:19-22).” w22.06 7 ¶18-19

U te no egọmeti nọ Setan ọ be gwọlọ rọ wha ozọ họ omai ẹro no, u wo idhere efa nọ ọ be rọ daoma ru ozọ mu omai. Ozọ epanọ a te rọ vuẹ ahwo uviuwou rai inọ a kurẹriẹ ziọ ukoko na no u re mu ahwo jọ nọ a kurẹriẹ obọ. Ozọ nana u tube mu ai vi ozọ ukpe. Inievo nana a you ahwo uviuwou rai gaga, yọ a hae gwọlọ nọ a nyaze te gọ Jihova re. O be da ae gaga inọ ahwo uviuwou rai a be ta ẹme oyoma Ọghẹnẹ uzẹme na gbe idibo riẹ. Rekọ uzẹme riẹ họ ahwo jọ nọ a je kpokpo ahwo uviuwou rai nọ i kurẹriẹ ziọ ukoko na, a kurẹriẹ uwhremu na. Kọ otẹrọnọ ahwo uviuwou mai a siọ omai fikinọ ma kurẹriẹ ziọ ukoko Jihova, eme ma re ru? Ẹme nọ ọ rrọ Olezi 27:10 na o rẹ lẹliẹ udu te omai otọ. Ma tẹ kareghẹhọ oghẹrẹ nọ Jihova o you omai te, ozọ u re mu omai hi nọ a tẹ be maki kpokpo omai. Ma te thihakọ, Jihova ọ te ghale omai. Ọ te kẹ omai eware nọ ma rẹ rọ kuọ oma mai. Ọ te rọ ẹme riẹ wuhrẹ omai, yọ ọ te sasa omai oma. Ohwo ọvuọvo nọ ọ rẹ sae rẹrote omai te Jihova, ọ rrọ họ. w22.06 16-17 ¶11-13

Oke nọ Jesu ọ jẹ ta usi uwoma, ahwo jọ a ta nọ Jesu yọ ọgba-udi, ọgba-ore, ohwo nọ idhivẹri e rrọ oma, o re koko Ẹdijala ha, ọ tẹ jẹ be ta eme aghọ kpahe Ọghẹnẹ. (Mat. 11:19; 26:65; Luk 11:15; Jọn 9:16) Ghele na, Jesu o lele i rai whọ họ. U fo nọ ma rẹ rọ aro kele Jesu. Ma rẹ kpahe ẹme ọgaga kẹ ohwo ọvo ho, makọ enọ e ta ẹme oyoma kẹ omai. (1 Pita 2:22, 23) Dede na, ma riẹ nọ onana o lọhọ tere he. (Jem. 3:2) Kọ eme ọ sai fiobọhọ kẹ omai? Nọ ohwo ọ tẹ ta ẹme ọgaga kẹ owhẹ evaọ usi uwoma, who mu ofu kẹe he. Oniọvo-ọmọzae jọ nọ a re se Sam ọ ta nọ, “Mẹ rẹ daoma kareghẹhọ nọ usi uwoma na u ti fiobọhọ kẹ ohwo na, yọ ọ sai nwene.” Ẹsejọ oware nọ o rẹ whae ze nọ ahwo a rẹ rọ dha eva kẹ omai na họ, oke nọ ma rọ nyabru ai na, oware jọ o be kẹ ae uye. Ohwo ọ tẹ ta ẹme ọdada kẹ omai evaọ usi uwoma, ma rẹ jọ udu mai lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai siọ ẹme ọdada ba ẹkpahe kẹ ohwo na. w22.04 6 ¶8-9

Emamọ edhere jọ nọ whai esẹgbini wha sai ro fiobọhọ kẹ emọ rai re a you Jihova họ, Ebaibol nọ wha re wuhrẹ ai. (2 Tim. 3:14-17) Rekọ Ebaibol ọ vuẹ omai oghẹrẹ ofa nọ ma sai ro wuhrẹ emọ mai kpahe Jihova. Evaọ obe Itẹ, ma rẹ ruẹ nọ ọsẹ jọ ọ be rehọ emama Ọghẹnẹ wuhrẹ ọmọ riẹ. Yọ o wọhọ nọ oghẹrẹ ohwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ o je wuhrẹ ọmọ riẹ na. (Itẹ 3:19-21) Ẹsejọhọ whẹ avọ emọ ra wha rẹ jọ obọ otafe gbiku je kpohọ omore ẹsejọ. Rehọ oke yena wuhrẹ emọ ra epanọ “eware nọ [Ọghẹnẹ] ọ ma” i ro dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ ọ rrọ. (Rom 1:20) Joma rri oghẹrẹ nọ Jesu ọ rọ rehọ emama Ọghẹnẹ wuhrẹ ahwo. Ẹdẹ jọ ọ ta kẹ ilele riẹ nọ jọ a rri ekọlọbe gbe idodo obọ ẹwọ. (Luk 12:24, 27-30) Ọ vuẹ rai nọ eware nana i dhesẹ nọ Ọsẹ obọ odhiwu rai o re ru ọghọ gaga, yọ ọ rrọ wowou. Ọ ta kẹ ae nọ Jihova ọ rẹ kuọ idibo riẹ je fiobọhọ kẹ ae wo iwu nọ a re ku họ wọhọ epanọ ọ be ko ekọlọbe na jẹ gọ idodo na ẹgọ na. w23.03 20-21 ¶1-4

Ma re yere Jihova nọ o ru rie lọhọ re ma hae lẹ sei evaọ odẹ Jesu. Jesu họ ohwo nọ Jihova ọ rẹ rọ kuyo elẹ mai. Nọ ma tẹ lẹ se Jihova evaọ odẹ Jesu, Jihova ọ rẹ gaviezọ kẹ elẹ mai, o ve je ru oware nọ ma yare riẹ na kẹ omai. Ọ rẹ jẹ rọvrẹ omai fiki idhe ẹtanigbo Jesu Kristi. (Rom 5:1) Ebaibol ọ ta nọ Jesu yọ “ozerẹ okpehru . . . yọ ọ keria obọze agbara-uvie Erumeru na evaọ obọ idhiwu na.” (Hib. 8:1) Jesu ọ tẹ jẹ rrọ “ofiobọhọ nọ ọ rrọ kugbe Ọsẹ na.” (1 Jọn 2:1) U te no ere no, Jesu Ozerẹ Okpehru mai na, o re roro kẹ omai evaọ oria nọ ma jọ ga ha, yọ ọ rẹ “yare Ọghẹnẹ kẹ omai.” (Rom 8:34; Hib. 4:15) Jesu o gbe whu kẹ omai hi, Jihova ọ hai ti yo elẹ mai hi. Ma sae ruẹ unu yere Jihova ha rọkẹ obọdẹ okẹ nana nọ ọ kẹ omai na, koyehọ Ọmọ oyoyou riẹ nọ o vi ze na. w22.07 23 ¶10-12

Ohwo ọ tẹ be hai ru oware nọ ọ ta nọ o ti ru jẹ ta uzẹme, a re fievahọ iẹe. (Ol. 15:4) Ahwo kpobi a rẹ riẹ nọ ohwo nana yọ ohwo nọ a re fievahọ. Ere ma gwọlọ nọ inievo mai evaọ ukoko na a rri omai. Ma rẹ sae gba amọfa họ re a fievahọ omai hi. Oware nọ ma ru oye o rẹ whae ze nọ a je fievahọ omai. Ahwo a rẹ ta nọ re a sai fievahọ ohwo, o lọhọ họ wọhọ epanọ o lọhọ re a wo ugho ho na. Yọ wọhọ epanọ ugho o rẹ bẹ ẹraha ha na, ere ọvona oware nọ ohwo o re ru nọ a gbe ro fievahọ iẹe he u re tulo ho. Jihova o ru eware buobu no nọ o rẹ lẹliẹ omai fievahọ iẹe. “A re fievahọ oware kpobi nọ o ru.” (Ol. 33:4) Yọ ọ gwọlọ nọ ma rọ aro kele iei. (Ẹf. 5:1) Eva e were omai gaga inọ Jihova ọ rehọ omai ziọ ukoko nọ ma jo wo inievo buobu nọ i you omai, nọ ma rẹ sai fievahọ. Joma daoma wo uruemu nọ o rẹ lẹliẹ inievo mai fievahọ omai. Ma te you inievo mai, wo omaurokpotọ, wo orimuo, jẹ be hae ta uzẹme jẹ gba omamai, o te lẹliẹ omai fievahọ ohwohwo. Joma hae rọ aro kele Jihova ru eware nọ a re ro fievahọ omai ẹsikpobi. w22.09 8 ¶1-2; 13 ¶17

Dede nọ ma wo inievo buobu evaọ ukoko na, ẹsejọ oma o rẹ jọ omai goli. Ma sae jẹ jọ ọkọkora fiki eware jọ nọ e be kẹ omai uye, yọ ma rẹ gwọlọ vuẹ ohwo ọvo ho. Jihova ọ gwọlọ nọ udu u te omai otọ. Rri epanọ o ro fiobọhọ kẹ Elaejah ọruearo na. Jihova ọ nọ Elaejah onọ nọ o rẹ lẹliẹe ta eva riẹ. Isiava soso ọ nọ riẹ nọ: “Eme whọ rrọ etenẹ ru?” (1 Iv. 19:9, 13) Jihova ọ kuvẹ re Elaejah ọ ta oware kpobi nọ o riẹe eva. Ere ọvo ho, ọ ta kẹ Elaejah nọ amọfa buobu a riẹ nọ a gbẹ be gọe, orọnọ ọye ọvo ho. (1 Iv. 19:11, 12, 18) Nọ Elaejah ọ ta eva riẹ kẹ Jihova no, Jihova o dhesẹ ogaga riẹ kẹe jẹ tuduhọ iẹe awọ. Yọ o lẹliẹ udu tei otọ. Jihova ọ kẹ Elaejah iruo jọ nọ i wuzou gaga. Ọ ta kẹe nọ ọ rọ Hazaẹl mu ovie Siria, inọ ọ rọ Jehu mu ovie Izrẹl, ọ vẹ rọ Elaesha mu re ọ jọ ọruẹaro. (1 Iv. 19:15, 16) Iruo nana nọ Jihova ọ kẹ Elaejah na o lẹliẹ e riẹ si iroro no ebẹbẹ riẹ, u te ru nọ o je ro roro kpahe emamọ eware. Jihova o te je ru nọ o ro wo emamọ ogbẹnyusu, koyehọ Elaesha. w22.08 8 ¶3; 9 ¶5

Kọ a bọ Ọgwa Uvie ọkpokpọ kẹ owhai kẹle na hayo a ruẹrẹ eware jọ evaọ Ọgwa Uvie rai nọ u ru rie fihọ ọkpokpọ? O tẹ rrọ ere, ma riẹ nọ whọ kareghẹhọ oghẹrẹ nọ o jọ ẹdẹ ọsosuọ nọ wha kpohọ ewuhrẹ evaọ etẹe. Who je yere Jihova gaga. Ẹsejọhọ oviẹ o gba owhẹ udu fiki oghọghọ, u te ru nọ whọ gbẹ jẹ sae rọ so ole emuhọ na ziezi hi. Uzẹme riẹ họ, a tẹ bọ Ọgwa Uvie ọkpokpọ, o rẹ wha ujiro se Jihova. Rekọ u wo oware ofa nọ o rẹ mae wha ujiro se Jihova. Oye họ, nọ ma tẹ be hae tuduhọ inievo mai awọ. Ma te bi ru ere, yọ ma be bọ inievo na ga. Onana o mai wuzou. Nwanọ oghẹrẹ oware utiona Pọl ọ jẹ ta kpahe nọ ọ ta ẹme nọ ọ rrọ oria ikere inẹnẹ na. Pọl ọ jẹ hae tuduhọ inievo na awọ gaga. Ọ jẹ hai roro kẹ ae. O wha riẹ ze nọ ọ jẹ hai ro fiobọhọ kẹ inievo na. Ma sae rọ aro kele iei hae tuduhọ inievo mai awọ.—1 Kọr. 11:1. w22.08 20 ¶1-2

Re Oleleikristi ọ sai kiẹrẹe evaọ aro Jihova, ọ rẹ whaha oghẹrẹ iwhayo kpobi nọ ọ tẹ be thueki. U te no ere no, ohwo nọ o kiẹrẹe, o re kienyẹ ohwo ho. Yọ o rẹ kẹe uye gaga nọ a te bi kienyẹ omọfa. Ere ọvo ho, taure ohwo nọ o kiẹrẹe o te ti ru oware, ọ rẹ kaki roro kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o ti rri oware na, re ọ “ruẹsi ru ei eva were ziezi.” Ẹme nọ Ebaibol ọ ta u dhesẹ nọ Jihova o kiẹrẹe evaọ kabọ kabọ. Oyejabọ a ro sei “Ọnọ ẹrẹreokie ọ be rria eva riẹ.” (Jeri. 50:7) Jihova họ ọnọ ọ ma omai, fikiere ọye ọvo ọ rẹ sae vuẹ omai oware nọ u woma gbe onọ u yoma. Ọ tẹ ta nọ oware nana u kiehọ, ọnana u kiehọ họ, nwane riẹ nọ ere o rrọ dẹẹ. (Itẹ 14:12; Aiz. 55:8, 9) Rekọ dede nọ ma gba ha, ma sai ru oware nọ Jihova ọ ta keme uwoho riẹ ọ rọ ma omai. (Emu. 1:27) Yọ u no omai eva ze inọ ma re ru oware nọ ọ ta. Fikinọ ma you Jihova gaga, ma rẹ daoma mai kpobi re ma rọ aro kele iei.—Ẹf. 5:1. w22.08 27 ¶5-6

Oware jọ o tẹ be kẹ omai uye hayo nọ ma te bi roro iroro, ma sae gwọlọ ru oware jọ nọ ma rẹ rọ kpairoro. Rekọ ma rẹ yọroma re ma siọ eware nọ e rẹ dha Jihova eva ba eru. (Ẹf. 5:10-12, 15, 16) Evaọ ileta nọ Pọl ukọ na o kere se inievo obọ Filipai, ọ ta kẹ ae nọ jọ a hai roro kpahe eware nọ i “kiẹrẹe, . . . nọ e fo, . . . nọ e rẹ wha uyoyou họ aro, [gbe] eware kpobi nọ i woma.” (Fil. 4:8) Ma tẹ gwọlọ gaviezọ kẹ ole, rri ifimu, se obe hayo fa igemu, u fo re ma kareghẹhọ ẹme Pọl na dede nọ ọ fodẹ eware yena dẹẹ hẹ. Wariẹ se oria ikere yena kẹ omara, yọ oria kpobi nọ whọ jọ ruẹ ẹme na “eware,” fi ẹme wọhọ “ile,” “ifimu,” “obe,” hayo “igemu” fihọ iẹe. O te lẹliẹ owhẹ viẹro ku ejọ inọ e te dha Jihova eva. Ma rẹ daoma koko izi Jihova evaọ oware kpobi keme i woma wo umuo ho.—Ol. 119:1-3. w22.10 9 ¶11-12

Re ahwo jọ evaọ usu “enọ i kiẹrẹe he” nọ a te kpare ze a sai ru oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ, o gwọlọ nọ a re wuhrẹ ai ziezi, keme ibuobu rai a je ru eware nọ i yoma gaga. A ti wuhrẹ ai izi Jihova. Evaọ oke yena nọ Uvie Ọghẹnẹ u ti ro su akpọ na, a ti wuhrẹ ahwo buobu gbidi gbidi. A ri wuhrẹ ahwo tere ẹdẹvo ho. Amono a ti wuhrẹ enọ i kiẹree he na? Ae họ ogbotu obuobu na gbe ahwo nọ i kiẹrẹe nọ a kpare ze evaọ oke yena. Yọ re a sai kere edẹ rai fihọ obe uzuazọ na, a rẹ daoma re a mu usu kugbe Jihova jẹ rọ uzuazọ rai mudhe kẹ Jihova re a gọe. Jesu avọ ahwo nọ a ti lele iei su na a ti muẹrohọ enọ i kiẹrẹe he na sọ a bi gine ru oware nọ a bi wuhrẹ ai na. (Evia. 20:4) Ohwo kpobi nọ ọ rọwo ru oware nọ a bi wuhrẹ iẹe he, a ti kpei no o tẹ make rọnọ ọ kpako te ikpe udhusoi (100) no. (Aiz. 65:20) Jihova avọ Jesu a rẹ sae riẹ udu ohwo. Fikiere otẹrọnọ ohwo jọ ọ gwọlọ wha ozighi họ akpọ ọkpokpọ na, a te kẹe uvẹ hẹ.—Aiz. 11:9; 60:18; 65:25. w22.09 17 ¶11-12

Ahwo-akpọ nọ a bi su erivẹ rai ae a jọ oria ikere nana se “enọ i wo udu-esuo okpehru” na. U fo nọ Ileleikristi a re yoẹme kẹ ae keme enọ i bi su na a re fi izi họ re eware e jọ malẹ, oria kpobi o gbẹ jọ zighi zighi hi. Ohwo nọ o bi koko izi na ha a ve je kru ei. Yọ ẹsejọ a rẹ thọ idibo Jihova nọ ahwo a te bi kpokpo ai. (Evia. 12:16) Fikiere u fo re ma hae hwa osa-uzou, azọhọ, dhozọ rai, jẹ kẹ ae adhẹẹ nọ a gwọlọ. (Rom 13:7) Rekọ ma riẹ nọ Jihova ọye ọ kẹ rai uvẹ jabọ nọ a bi ro su na. Ẹme nọ Jesu ọ ta oke nọ ọba ahwo Rom nọ a re se Pọntiọs Pailet ọ jẹ rehọ iẹe guẹdhọ o lẹliẹ omai riẹ onana. Nọ Pailet ọ vuẹe nọ o wo udu nọ o re ro siobọnoi hayo kpei no, Jesu ọ ta kẹe nọ: “Who re wo udu nọ who re ro ru omẹ oware ovo vievie he ajokpanọ a rehọ iẹe kẹ owhẹ no obọ ehru ze.” (Jọn 19:11) Udu nọ enọ i bi su nẹnẹ a wo u wo umuo wọhọ epanọ Jesu ọ ta kẹ Pailet na. w22.10 14 ¶6

Ọghẹnẹ ọ rọ Devidi ovie na kere kpahe epanọ eware e te jọ oke nọ ovie jọ nọ o wo areghẹ gaga nọ o bi ru oreva Ọghẹnẹ o ti su. (Ol. 37:10, 11, 29) Ẹsibuobu nọ ma tẹ be ta usi uwoma kẹ ahwo kpahe akpọ ọkpokpọ na, ma re se obe Olezi 37:11 na kẹ ae. Yọ ma se thọ họ keme Jesu ọ ta ẹme nọ ọ rrọ oria Ebaibol yena oke nọ ọ jẹ kẹ ovuẹ obọ ugbehru na. Oyena u dhesẹ nọ oria Ebaibol yena o be ta kpahe akpọ ọkpokpọ na. (Mat. 5:5) Rekọ ẹme nọ Devidi ọ ta evaọ oria Ebaibol yena u dhesẹ epanọ eware e te jọ evaọ oke esuo Solomọn ovie na re. Evaọ oke nọ Solomọn o je ro su orẹwho Izrẹl, eware e jẹ riẹ nya kẹ idibo Ọghẹnẹ, yọ ẹkwotọ nọ a jọ na yọ oria nọ “ame-ivie gbe ọnyọ i [je] jo su.” Ọghẹnẹ ọ ta nọ: “Otẹrọnọ wha ruabọhọ be nya evaọ izi mẹ . . . , me ti fi udhedhẹ họ ẹkwotọ na, yọ wha ti kiẹzẹ ababọ ohwo nọ o ti ru ozọ mu owhai.” (Izerẹ 20:24; 26:3, 6) Ẹme yena o rugba evaọ oke nọ Solomọn o je su. (1 Irv. 22:9; 29:26-28) Enana kpobi i dhesẹ nọ eme nọ e rrọ Olezi 37:10, 11, 29 na i rugba evaọ oke anwae, yọ i ti rugba evaọ obaro. w22.12 10 ¶8

Mai Ileleikristi uzẹme, ma re ru oware nọ ukoko Jihova o ta. Ebaibol ọ vuẹ omai obọdẹ oware jọ nọ u re fiobọhọ kẹ omai. O ta nọ: “Ẹkwoma emamọ ohrẹ who ti ro fi ẹmo ra, yọ ẹkwoma ekohrẹ ibuobu a re ro wo obokparọ.” (Itẹ 24:6) Ẹme yena o re fiobọhọ kẹ omai riẹ usi uwoma ta jẹ riẹ ahwo wuhrẹ ziezi. Ma tẹ be rọ oghẹrẹ nọ ukoko u wuhrẹ omai rọ ta usi uwoma je wuhrẹ ahwo, u re woma vi ẹsenọ ma tẹ be rọ oghẹrẹ nọ u kiehọ omai oma ro ru ei. Wọhọ oriruo, ma te kpohọ ewuhrẹ, inievo nọ i wo eriariẹ ziezi a re ru ẹme je ru idhesẹvia. Enana kpobi i re fiobọhọ kẹ omai riẹ usi uwoma ta jẹ riẹ ahwo wuhrẹ ziezi. U te no ere no, ukoko na o kẹ omai obọdẹ eware buobu nọ ma re ro wuhrẹ ahwo re a sae riẹ Ebaibol ziezi. Ebe gbe ividio yọ ejọ. Ma yere Ọghẹnẹ gaga inọ ọ kẹ omai emamọ ehrẹ evaọ Ebaibol na. Ẹvẹ uzuazọ mai o hae te jọ ogbẹrọ ehrẹ Ebaibol ho? Fikiere joma hai gbe ru eware kpobi nọ ma bi wuhrẹ evaọ Ebaibol.—Itẹ 3:13-17. w22.10 23 ¶18-19

Nọ ohwo ọ tẹ re emu, nọ emu na ọ jẹ daruọ ẹe oma, o rẹ kẹe ẹgba. Epọvo na re, nọ ma te wuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ je roro didi kpahe iẹe, o rẹ kẹ omai ẹgba. Jihova ọ gwọlọ nọ ma te bi se ẹme riẹ, jọ o daruọ omai oma ziezi. Eware esa jọ e riẹ nọ ma re ru nọ e rẹ lẹliẹe daruọ omai oma. Orọ ọsosuọ, ma rẹ lẹ, orọ avọ ivẹ, ma re se ẹme Ọghẹnẹ, orọ avọ esa, ma ve roro didi kpahe iẹe. Taure ma te ti se Ebaibol, u fo nọ ma rẹ lẹ re ẹme nọ ma ti se na o te omai udu. Kẹsena ma je se oria jọ Ebaibol no, ma ve dhizu, roro didi kpahe oware nọ ma se na. Kọ eme o te via nọ ma te ru ere? Ẹme Ọghẹnẹ o te daruọ omai oma ziezi. Fikieme u ro wuzou gaga re ma hai se Ebaibol je roro didi kpahe ẹme nọ ma se? O rẹ lẹliẹ omai wo udu nọ ma rẹ rọ ta usi uwoma Uvie Ọghẹnẹ enẹna. O te jẹ lẹliẹ omai whowho ovuẹ ẹdhoguo nọ o sae jọ nọ ma ti whowho kẹle na ududu. U te no ere no, o te lẹliẹ omai kareghẹhọ epanọ Jihova o woma te. Yọ ma te ru ere, ma te kẹle iẹe gaga. w22.11 6-7 ¶16-17

Otọ ẹme Jesu na họ makọ ahwo nọ a rrọ ukoko na ha, a te ruẹ nọ ilele riẹ a gine you ohwohwo no eva ze. Orọnikọ ahwo nọ a rrọ ukoko na ọvo a ti muẹrohọ iẹe he. Ma gine you ohwohwo gaga evaọ ukoko na. Rekọ oyena u dhesẹ nọ ma re ru ohwohwo thọ họ họ. (1 Jọn 1:8) Nọ ma bi lele inievo ukoko na ru eware kugbe na, ẹsejọhọ ma te ruẹ nọ a wo oghẹrẹ uruemu jọ nọ o rẹ were omai tere he yọ a sai ru omai oware nọ o rẹ da omai. (Rom 3:23) U yoma kẹhẹ inọ oware nọ inievo jọ a ru o lẹliẹ inievo efa no ukoko na no. Oghẹrẹ vẹ Jesu o ro dhesẹ nọ o you ikọ riẹ? Kọ ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Jesu? U fo nọ ma rẹ riẹ uyo enọ yena. Ma te ru ere, o te lẹliẹ omai you inievo mai vi epaọ ọsosuọ yọ ma te daoma rọvrẹ rai nọ a te ru omai thọ.—Ẹf. 5:2. w23.03 26-27 ¶2-4

Nọ oke nọ a te rọ raha akpọ omuomu nana o be kẹle na, ma riẹ nọ ebẹbẹ jọ i ti te omai evaọ ukoko na. Yọ ma gbẹ yọroma ha, ebẹbẹ itieye na e sai nuhu ẹrọwọ mai. Fikiere ma rẹ yọroma re iroro mai e gbẹ viẹ omai họ họ. Oniọvo jọ o te ru owhẹ oware nọ o kẹ owhẹ uye, who mu ofu hu. A tẹ whọku owhẹ, jọ o kẹ owhẹ uye ga hrọ họ. Lele ohrẹ nọ a kẹ owhẹ na, re who nwene. Nọ a te nwene oghẹrẹ nọ ma bi ru eware jọ evaọ ukoko na, whọ jọ obeva go ho. Ru onọ a ta ze na. Rẹroso Jihova re who je ru oware nọ ukoko na o ta. Ma re kru udu ga, ma re roro te ziezi, je rri eware oghẹrẹ nọ Jihova o bi rri rai. Lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ owhẹ, re whọ hai je kuomagbe inievo ukoko na. Who te ru ere, u wo oware ovo nọ Setan o ti ru nọ o te lẹliẹ owhẹ nyasiọ Jihova gbe ukoko riẹ ba ha.—Jem. 4:7. w22.11 24-25 ¶14-16

Ekpako ukoko a rẹ daoma fiobọhọ kẹ inievo na ruẹrẹ oma kpahe taure oware okpẹtu o tẹ te via. A rẹ ruẹ nọ inievo ukoko na kpobi a rẹ riẹ oware nọ a re ru nọ oware okpẹtu o tẹ via re a sae thọ oma rai. A re je wo inọmba ekpako na re. Otẹrọnọ oware okpẹtu jọ o via kẹle owhẹ, whọ sae nọ ekpako na re whọ riẹ epanọ whọ sai ro fiobọhọ. Whọ sae kuvẹ re inievo nọ oware na o via kẹ hayo inievo nọ e be ruẹrẹ iwou rai, a nyaze te rria uwou ra emedẹ jọ. Whọ sai je fiobọhọ wọ emu gbe eware efa se inievo na re. Yọ o tẹ make rọnọ oria nọ oware na o jọ via na u thabọ, whọ sae lẹ roro inievo na. (2 Kọr. 1:8-11) Whọ sai je ru unevaze rọkẹ iruo akpọ-soso re a ro fiobọhọ kẹ inievo nọ eware okpẹtu e via kẹ. (2 Kọr. 8:2-5) Otẹrọnọ whọ te sai kpohọ oria nọ oware okpẹtu o jọ via, vuẹ ekpako na. A tẹ rọwo nọ whọ nya, ẹsejọhọ a ti wuhrẹ owhẹ oware nọ who re ru, oria nọ whọ rẹ nya, gbe oke nọ whọ rẹ rọ nya. w22.12 24 ¶8; 25 ¶11-12

A jọ Ebaibol ọfa fa oria ikere mai nẹnẹ na inọ: “Odawọ ọvo u ri te owhai hi ajokpaọ onọ u bi te ahwo-akpọ kpobi.” Ileleikristi nọ e jọ obọ Kọrint a kere ẹme yena se. Ejọ rai e jọ ibruẹnwae, ezae nọ i re lele ezae wezẹ, yọ efa e jẹ da idi vrẹ oma. (1 Kọr. 6:9-11) Kọ who roro nọ, nọ a nwane họ-ame no, iroro eware itieye na e gbẹ jẹ ruọ ae udu hu? O sae jọ ere he. Dede nọ ae omarai yọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo, ahwo-akpọ nọ a gba ha a jọ. Fikiere ma riẹ nọ ekpehre iroro e te gbẹ hae ruọ ae udu dede nọ a jẹ daoma si ai no udu. Ma te roro te onana, o rẹ lẹliẹ eva were omai. Fikieme? Keme u dhesẹ nọ ekpehre iroro nọ e be hae ruọ owhẹ udu nọ whọ be daoma si no udu na, e jẹ ruọ ahwo jọ udu oke jọ, yọ a daoma si ai no udu. Onana u dhesẹ nọ whọ sae “jọ gaga evaọ ẹrọwọ na, keme [whọ] riẹ nọ inievo [ra] kpobi evaọ akpọ na soso a be ruẹ oghẹrẹ iye evona.”—1 Pita 5:9. w23.01 12 ¶15

Jesu ọ riẹ nọ edawọ gbe ikpokpoma i ti te ilele riẹ, fikiere ọ tẹ lẹ se Jihova inọ jọ ọ sẹro ilele riẹ. (Jọn 17:11) Udu o rrọ omai awọ keme Jihova nọ ọ be sẹro mai na ọ ga vi ewegrẹ mai kpobi kpekufiẹ. (1 Jọn 4:4) Jihova ọ be ruẹ oware kpobi nọ o be via. Ma tẹ rẹroso ẹe, o ti fiobọhọ kẹ omai, ma vẹ te sai kru ẹrọwọ mai nọ edawọ i te te omai. Ma te dhozọ họ. Kọ oma o be hae vuọ owhẹ re whọ vuẹ ahwo nọ whẹ yọ Osẹri Jihova? Kọ ozọ ẹme nọ ahwo a te ta gbe oghẹrẹ nọ ahwo a ti rri owhẹ, u bi ru nọ whọ gbẹ be rọ gwọlọ họ-ame he? Whọ kuvẹ vievie he re eware itieye na e so ẹe ze nọ who gbe ro ru oware nọ whọ riẹ nọ u woma ha. Lẹ se Jihova re whọ ta eva ra kpobi kẹe. Vuẹe nọ jọ o fiobọhọ kẹ owhẹ wo udu, re whọ sai ru oware nọ o rẹ were iẹe. Jihova o ti yo olẹ ra. Yọ onana o te lẹliẹ owhẹ wo udu je ru oware nọ u fo.—Aiz. 41:10, 13. w23.01 29 ¶12; 30 ¶14

Onọ jọ nọ Jesu ọ nọ ahwo Farisi họ, “Kọ wha ri se?” Onọ yena u dhesẹ nọ oghẹrẹ nọ a je rri Ikereakere na ere e rrọ họ. (Mat. 12:1-7) Oware nọ o wha onọ na ze họ, ahwo Farisi a ta nọ ilele Jesu a thọ uzi Ẹdijala. Rekọ Jesu ọ tẹ kẹ ae iriruo ivẹ jọ evaọ Ikereakere na jẹ kareghẹhọ ae ẹme nọ Hosia ọ ta nọ u dhesẹ nọ a wo ohrọ-oriọ họ, yọ oghẹrẹ nọ a je rri uzi Ẹdijala na ere o rrọ họ. Kọ eme o lẹliẹ ahwo nana jọ ere dede nọ a je se ẹme Ọghẹnẹ? Omorro o wha riẹ ze. Orọnikọ a je se ẹme Ọghẹnẹ re a riẹ oware nọ u fo nọ a re ru hu, rekọ re a ruẹ izi nọ a re ro kru ahwo. O tẹ whae ze nọ a gbẹ jẹ riẹ otọ eware nọ a je se na ha. (Mat. 23:23; Jọn 5:39, 40) Who te je rri Matiu 19:4-6, whọ rẹ ruẹ onọ ọvona nọ Jesu ọ nọ ahwo Farisi inọ: “Kọ wha ri se?” Dede nọ a se ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ ta kpahe orọo oke nọ ọ ma Ivi kẹ Adamu no, a rri orọo oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o rri rie he. Ẹme nọ Jesu ọ ta na o dhesẹ nọ ma te bi se Ebaibol, ma re ru udu mai gaga wọhọ ahwo Farisi hi. Ma rẹ jọ ahwo nọ a ginẹ gwọlọ ru oware nọ ma bi wuhrẹ na. w23.02 12 ¶12-13

Jihova ọ kẹ ahwo Izrẹl izi nọ a re koko re a siọ oma ba ẹnwa nọ a tẹ rrọ obọ uwou hayo nọ a te bi ru iruo evaọ obọ ẹwọ. (Ọny. 21:28, 29; Izie. 22:8) Evaọ oke yena, nọ ohwo o te kpe ohwo, yọ orọnọ o keke aro fihọ kpei hi, uye o rẹ bẹe ghele re ọ sai siwi uzuazọ riẹ. (Izie. 19:4, 5) Yọ otẹrọnọ ahwo jọ a nwa aye nọ o dihọ oma, nọ obọ u je te ọmọ nọ ọ rrọ obeva na, a re ru ahwo otiọye na gaga. (Ọny. 21:22, 23) Izi nana kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai na u dhesẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma whaha oware kpobi nọ o rẹ sae nwa omai hayo amọfa oma. Ma tẹ be hae daoma whaha eware nọ e rẹ sae nwa omai oma evaọ obọ uwou hayo oria iruo mai, kiyọ ma rọ uzuazọ zaro ho. Ma re gbolo eware nọ e rẹ sae biẹ ohwo hayo duwu ohwo, te ekẹmika hayo imu nọ a be lọ fihọ eria nọ u je he. Yọ ma re fi ai họ oria nọ obọ emaha na u re te he. Ere ọvo ho, nọ ma te bi koko erae họ, be wọ ame ọrroro hayo oware orroro ofa jọ, hayo nọ ma tẹ be rọ oware ẹlẹtriki ru oware jọ, ma rẹ yọroma gaga. Ma rẹ nyase eware nana ba nyai ru oware ofa ha. Yọ otẹrọnọ ma lọ oghẹrẹ imu nọ e rẹ sae lẹliẹ oma ru omai oghẹrẹ jọ, ma da udi, hayo ma wezẹ ziezi hi, u fo re ma dhẹ omoto hayo oware utioye ofa ha. Yọ ma rẹ nẹ ifonu hu nọ ma tẹ rrọ edhere dhẹ. w23.02 21-22 ¶7-9

Jihova o te bi wuhrẹ ohwo, ọ rẹ romatotọ wuhrẹ iẹe, o re thihakọ kẹe, yọ ọ riẹ umutho eware nọ ohwo na ọ rẹ sae riẹ. O re muẹrohọ epanọ ohwo na ọ be daoma te. (Ol. 130:3) Oware nọ ọ riẹ nọ ma rẹ sai ru hu, ọ rẹ ta nọ ma ru ei hi. Ọye ọ ma ẹvori ra. Fikiere ọ riẹ epanọ ẹvori ra o wo ẹgba te. (Ol. 139:14) Jihova ọ gwọlọ nọ ma hai gbe wuhrẹ eware buobu no enẹna rite ebẹdẹ bẹdẹ, yọ eva e be were omai. Fikiere o roja enẹna re who “wo isiuru kẹ ame-ivie ẹme na,” koyehọ ẹme Ọghẹnẹ. (1 Pita 2:2) Daoma hai se kpahe eware jọ. Fi oke họ nọ who re ro wuhrẹ Ebaibol jẹ hai wuhrẹ iẹe nọ oke na o te te. (Jos. 1:8) Who te ru ere, Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ. Isase e vẹ te daruọ owhẹ oma. Whọ vẹ te gwọlọ nọ who re gbe wuhrẹ efa kpahe Jhova. Whọ tẹ riẹ eware buobu kpahe Jihova no, o jọ etẹe kuhọ họ. U fo nọ eware nọ whọ riẹ na e rẹ lẹliẹ owhẹ kẹle Jihova ziezi. E vẹ jẹ lẹliẹ owhẹ you rie gaga, je fi ẹrọwọ họ iẹe. Who ve ti je wo emamọ uruemu. (1 Kọr. 8:1-3) Nọ who bi wuhrẹ kpahe Jihova na, hae lẹ sei inọ jọ o fiobọhọ kẹ owhẹ re ẹrọwọ ra ọ ga. (Luk 17:5) Jihova o ti yo olẹ ra. w23.03 10 ¶11, 13

Jesu ọ gwọlọ nọ ilele riẹ a rẹ rọ abọ mu oma ha nọ a be hẹrẹ ekuhọ uyero-akpọ na. Ọ kẹ rai obọdẹ iruo nọ a re ru. Ọ vuẹ rai inọ jọ a whowho usi Uvie na “evaọ Jerusalẹm, evaọ Judia soso gbe Sameria, je rite oria nọ o mai thabọ evaọ otọakpọ na.” (Iruẹru 1:6-8) Nọ okolo iruo ho. A tẹ be ginẹ ta usi uwoma ziezi wọhọ epanọ Jesu ọ gwọlọ, yọ u dhesẹ nọ a be rehọ oke rai ru oware nọ o mai woma. U fo re ma muẹrohọ omamai sọ ma be rọ oke mai ru eware nọ e mai wuzou. Fikieme? Keme “eware nọ a rẹro rai hi” e sae via kẹ omai kpobi. (Ọtausi. 9:11) Oware jọ o sae via dede nọ o rẹ lẹliẹ omai whu uwhu idudhe. Nọ ma tẹ be daoma ru oware nọ o rẹ were Jihova je ru oware nọ o rẹ lẹliẹ usu mai avọ iẹe kpekpe ziezi, yọ u dhesẹ nọ ma be rehọ oke mai ru oware nọ o mai woma. (Jọn 14:21) O gwọlọ nọ ma re ‘dikihẹ ga, ma re no ẹta ha, ma ve je wo eware buobu nọ ma re ru ẹsikpobi evaọ iruo Olori na.’ (1 Kọr. 15:58) Nọ ma tẹ be hai ru ere, te uwhu o ze, te urere uyero-akpọ nana o ze, yọ ma riẹ nọ ma ru oware nọ u fo nọ ma re ru no.—Mat. 24:13; Rom 14:8. w23.02 18 ¶12-14