Enọ Ahwo Nọ A S’ebe

Ẹvẹ Ileleikristi i re rri ọtamuo orọo gbẹdẹ te?

Ọtamuo orọo yọ oware evawere, rekiyọ okpẹme re. Oleleikristi ọvuọvo nọ ọ kpako no ọ rẹ rehọ ẹsahotọ vovovo ho, inọ ọ sae fa usu na oke kpobi nọ u je rie. Oke ẹsahotọ o tẹ jẹ rọ oke nọ ọmọtẹ gbe ọmọzae a rẹ rọ riẹ ohwohwo ziezi taure a tẹ rọo.

Ma tẹ be ta kpahe ẹme ọnana, u fo re ma vuhumu nnọ iruemu orọo, gbe owojẹ nọ i re su kpohọ iẹe, e hẹrioma gaga evaọ eria gbe oke sa-sa. Ebaibol na o dhesẹ onana.

Ezae ivẹ ẹwho na jọ a sa emetẹ ivẹ Lọt, enọ “e riẹ ọzae he,” h’otọ. ‘Egọ Lọt a be te rehọ emetẹ riẹ,’ ghele na Ebaibol na ọ ta k’omai oware nọ o soriẹ gbe epanọ a rọ sa ae h’otọ họ. Kọ emetẹ na e kpako no evaọ oke oyena? Kọ ae ọvo a rọ obọ rai salọ ohwo nọ a rẹ rọo? Kọ ahwo a kokohọ evaọ ẹsahotọ na? Ma riẹ hẹ. (Emuhọ 19:8-14) Ma riẹ nọ Jekọp o ru ọtamuo kugbe ọsẹ Reshẹl re ọ rọo Reshẹl evaọ okenọ o te ruiruo kẹe ikpe ihrẹ no. Dede nọ Jekọp o dhesẹ Reshẹl wọhọ “aye mẹ,” a wezẹ kugbe evaọ ikpe eyena ha. (Emuhọ 29:18-21) Wọhọ oriruo ọfa, re ọ tẹ te rọo ọmọtẹ Sọl, Devidi o re fi ahwo Filistia kparobọ tao. Nọ o ru ẹgwọlọ Sọl gba no, Devidi ọ tẹ rọo ọmọtẹ na, Maekal. (1 Samuẹle 18:20-28) “Ẹsahotọ” eyena e hẹrioma no ohwohwo jẹ hẹrioma no enọ e rrọ ekwotọ buobu nẹnẹ.

Uzi Mosis u wo ijaje kpahe orọo gbe ẹsahotọ. Wọhọ oriruo, ọzae ọ rẹ sae rọo eyae vrẹ ọvo; ọ sae se aye fikiọ ẹjiroro sa-sa, rekọ aye ọ rẹ sae se ọzae riẹ ere he. (Ọnyano 22:16, 17; Iziewariẹ 24:1-4) Ọzae nọ ọ viẹ ọmọtẹ nọ a sahotọ họ du ọ rẹ rehọ iẹe nọ ọsẹ riẹ ọ tẹ rọwo, yọ ọ rẹ sae siẹe he. (Iziewariẹ 22:28, 29) Izi efa i kpomahọ orọo, wọhọ erọ okenọ a rẹ rọ whaha owezẹ. (Iruo-Izerẹ 12:2, 5; 15: 24; 18:19) Didi izi i w’obọ kpahọ ẹsahotọ?

Aye Izrẹl nọ a sahotọ no o wo edikihẹ uzi sa hẹriẹ no ọrọ aye nọ a re sahotọ họ; evaọ idhere jọ a re rri rie wọhọ ohwo nọ ọ rọo no. (Iziewariẹ 22:23-29; Matiu 1:18, 19) Emọ Izrẹl a rẹ sae sahotọ hayo rọo imoni rai jọ họ. Enana yọ imoni ekẹloma, rekọ a ghọ ẹsahotọ gbe erọo jọ fiki ẹkẹ-uvẹ ukuoriọ. (Iruo-Izerẹ 18:6-20; rri Uwou-Eroro Na ọrọ March 15, 1978 [ọrọ Oyibo], ẹwẹ-obe avọ 25-28.) U re vevẹ inọ idibo Ọghẹnẹ a re rri ẹsahotọ vovovo ho.

Emọ Izrẹl a jọ otọ ijaje Uzi oyena kpobi, rekọ Ileleikristi e rọ otọ Uzi oyena ha, kugbe ijaje ẹsahotọ gbe orọo riẹ na. (Ahwo Rom 7:4, 6; Ahwo Ẹfẹsọs 2:15; Ahwo Hibru 8:6, 13) Evaọ uzẹme, Jesu o wuhrẹ inọ uzi Ileleikristi kpahe orọo o hẹrioma no erọ Uzi na. (Matiu 19:3-9) Ghele na, orọnikọ o rri ẹme orọo, hayo ẹsahotọ vovovo ho. Fikiere, kọ ẹvẹ kpahe ẹme nọ ma rọ na, ẹsahotọ evaọ udevie Ileleikristi?

Evaọ ekwotọ buobu ọmọtẹ hayo ọmọzae ọvo ọ rẹ rọ obọ riẹ salọ ohwo nọ ọ gwọlọ rọo. Okenọ ọzae gbe aye a tẹ y’eyaa nnọ a gwọlọ rọo ohwohwo no, koyehọ a sa ohwohwo h’otọ no. Wọhọ epanọ o rẹ jọ, a gbẹ gwọlọ ehaa efa jọ nọ a re ru hu nọ a re ro dhesẹ ẹsahotọ na. Uzẹme, evaọ eria jọ ọzae na ọ rẹ kẹ aye nọ ọ te rọo na ẹmẹro-obọ nọ u re dhesẹ ẹsahotọ na. Hayo o rọ uruemu re a whowho ẹsahotọ na kẹ imoni gbe egbẹnyusu, wọhọ eva etoke emuore uviuwou hayo omakokohọ esese efa. Enana yọ eme ọ obọ ohwo, orọnikọ ẹgwọlọ Ikereakere he. Oware nọ u re ru ẹsahotọ na họ ọrọwokugbe imava na.a

Oleleikristi ọ rẹ họrọ ruọ ẹga, ẹsahotọ, hayo orọo ho. Ma kporo eme buobu no Ebaibol ze no nọ i re fiobọhọ kẹ emezae gbe emetẹ jiroro sọ o rọ oware areghẹ re a mu ẹga họ hayo re a j’owọ ẹsahotọ hayo orọo.b Onọ o mai wuzou evaọ ohrẹ nana họ orọo Oleleikristi o rẹ jọ orọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Emuhọ 2:24; Mak 10:6-9.

Ileleikristi ivẹ a rẹ riẹ ohwohwo ziezi no taure a te ti roro kpahe ẹme ẹsahotọ. Omomọvo ọ rẹ nọ inọ, ‘Kọ edikihẹ abọ-ẹzi gbe omarọkẹ Ọghẹnẹ ohwo ọdekọ na u ghine muomẹ ẹro? Kọ mẹ sai ti lele ohwo nana gọ Ọghẹnẹ bẹdẹ bẹdẹ? Kọ ma riẹ kpahe uruemu ohwohwo no ziezi? Kọ me wo evaifihọ inọ ma ti kiehọ ohwohwo oma ribri? Kọ ma riẹ kpahe iruemu oke nọ u kpemu gbe iyero obọnana erọ ohwohwo ziezi?’

Nọ Ileleikristi ivẹ e tẹ ruọ usu-orọo no, u fo kẹ ae gbe amọfa re a rẹro nọ orọo u ti lele iei. Jesu ọ hrẹ nọ: “Ru re ẹme ra E ọjọ E, re Ijo ra, ọjọ Ijo.” (Matiu 5:37, NW ) Ileleikristi nọ e ruọ ọtamuo-orọo no a re se i gboja. Dede na, evaọ ẹsejọ, Oleleikristi nọ ọ ruọ ọtamuo-orọo no ọ rẹ sae ruẹ nọ ohwo ọdekọ na ọ fodẹ oware jọ họ hayo ọ ko oware jọ dhere taure a tẹ te ruọ usu na. O sae jọ okpoware jọ kpahe uzuazọ ọsosuọ ohwo na, makọ uruemu egbulegbu hayo ọfariẹ-ogbe. Oleleikristi na ọ tẹ riẹ onana ọ rẹ jiroro oware nọ o re ru. Ẹsejọhọ imava na a rẹ jiroro na ziezi a vẹ rọwo re a ruabọhọ ọtamuo-orọo na. Hayo a vẹ rọwo kugbe re a ku ẹsahotọ na họ. Dede na ere oruo o sae jọ ẹme imava na ọvo—orọnikọ oware nọ amọfa a re dhomahọ, gwọlọ vivi ro, hayo guẹdhọ riẹ hẹ—onana yọ okpẹme. Evaọ abọdekọ riẹ, ọnọ o yo kpahe ẹbẹbẹ ohwo ọdekọ na ọ sai wo oma ọ ọgbahọ re o ku ọtamuo-orọo na họ, o tẹ make rọnọ ọdekọ na ọ gwọlọ nọ usu na o gbẹ nyaharo.—Rri “Enọ Ahwo nọ A s’Ebe” evaọ Uwou-Eroro Na ọrọ June 15, 1975 (ọrọ Oyibo).

U kiehọ re a ku eme eyena họ taure a tẹ te ruọ orọo. Jesu ọ ta nọ ehri Ikereakere ọvuọvo nọ a rẹ rọ fa orọo re ohwo ọ sae wariẹ rọo họ por·neiʹa, ẹnwae-obro ọrọ omọvo orọo na jọ. (Matiu 5:32; 19:9) Ọ ta nọ a rẹ sae fa orọo ho otẹrọnọ ọjọ o muẹrohọ ẹbẹbẹ hayo oruthọ ologbo jọ nọ ọ roma via taure a te ti ru ehaa-orọo na.

Wọhọ oriruo, evaọ edẹ Jesu o jọ lọlọhọ re ohwo o wo oti. Otẹrọnọ ọzae ohwo Ju ọ tẹ riẹ nọ aye riẹ o wo oti (yọ aye na ọ riẹ hayo ọ riẹ hẹ) evaọ okenọ ọ rọo ọzae na, kọ o kẹ ọzae na udu nọ ọ rẹ rọ siẹe? Ohwo Ju evaọ otọ Uzi na ọ sai roro nọ ọ rẹ siẹe, rekọ Jesu ọ ta nọ onana u kiehọ kẹ ilele riẹ hẹ. Roro kpahe iyero ọgbọna jọ. Ọzae nọ o wo ọge, ẹyao emezẹ evaọ ẹba, HIV, hayo eyao iyoma efa nọ i re vo, ọ rẹ sae ruọ orọo avọ onana nọ ọ ko dhere. Ẹsejọhọ o wo ẹyao na ẹkwoma ẹnwae-obro taure ọ tẹ te sa ọmọtẹ na h’otọ hayo evaọ udevie ẹsahotọ na. Aye na ọ tẹ riẹ kpahe ẹyao hayo ọfariẹ-ogbe oke ọsosuọ riẹ na (makinọ ọ sai yẹ ọmọ họ hayo o whu oma no) u nwene uzẹme na ha inọ a rọo no. Inọ ohwo o gbe ọfariẹ taure a te ti ru ehaa-orọo o kẹ udu Ikereakere nọ a rẹ rọ fa orọo ho epọvo nọ orọo o sae fa ha na o tẹ make rọnọ aye na o wo ẹyao jọ hayo ọ ko eva nọ ọzae ọfa jọ ọ kẹ riẹ dhere evaọ okenọ a jẹ ruọ orọo na. A rọo no yọ a rehọ oma rai kẹ ohwohwo no.

Uzẹme, iyero itieye na e rrọ godogodo, rekọ iriruo enana i re si omai ozọ inọ: A rẹ rehọ ẹsahotọ jeve jeve he. Taure a tẹ te ruọ ọtamuo-orọo gbe okenọ a ta riẹ mu no, Ileleikristi e rẹ daoma re a riẹ ohwohwo ziezi. A rẹ fodẹ oware nọ ọdekọ ọ gwọlọ riẹ vevẹ kẹe, hayo oware nọ u fo nọ ọ rẹ riẹ. (Evaọ ekwotọ jọ uzi o gwọlọ nọ ọmọtẹ gbe ọmọzae na a re kpohọ ẹsipito nya e kiẹ oma rai taure a tẹ te rọo. Amọfa a rẹ gwọlọ ọkiẹriwo na re a sae riẹ k’omobọ rai.) Nọ a te ru ere, oghọghọ gbe ẹgbẹdẹ ọtamuo-orọo e rẹ sai ru ẹjiroro ọghọ rai gba nọ imava na a bi rri kpohọ etoke orọo nọ oghọghọ gbe osegboja e te jọ mai titi na.—Itẹ 5:18, 19; Ahwo Ẹfẹsọs 5:33.

[Oruvẹ-obotọ]