Rehọ Oma-oriẹsuo Tua Eriariẹ Ra
“Wha . . . rehọ oma-oriẹsuo tua eriariẹ rai.”—2 PITA 1:5-8, NW.
1. Eme jọ a be sai ru hu nọ o be wha ebẹbẹ buobu se ahwo-akpọ?
EVAỌ etoke nọ a ru owhowhovia ẹgbede jọ mukpahe ogbẹrehọ imu, a kẹ uzoge America ohrẹ nana: “Wha se nnọ ijo.” Ẹvẹ u re woma te otẹrọnọ ohwo kpobi ọ rẹ tanọ ijo rọkẹ orọnikọ ogbẹrehọ imu ọvo ho rekọ te idi-eda vrẹ oma, uzuazọ nọ o kare iroro hayo orọ ọfariẹ ogbe, eki-ọthuọ ewhariọ, gbe ‘urusio iwu’! (Ahwo Rom 13:14) Dede na, ono o re bo nnọ o rrọ bẹbẹ hẹ re a ta nnọ ijo?
2. (a) Iriruo Ebaibol vẹ i dhesẹ inọ ẹbẹbẹ ọ re a tanọ ijo o rrọ oware okpokpọ họ? (b) Eme iriruo enana e rẹ ta udu họ omai awọ ru?
2 Nọ o rrọ bẹbẹ kẹ ahwo-akpọ sebaẹgba re a sai dhesẹ oma-oriẹsuo na, u fo re ma wuhrẹ kpahe oghẹrẹ nọ ma sai ro fi ethobọ kpobi nọ ma rẹriẹ ovao dhe kparobọ. Ebaibol na e ta k’omai kpahe ahwo oke anwae nọ a daoma gọ Ọghẹnẹ rekọ nọ o jọ bẹbẹ kẹ esẹjọ re a tanọ ijo. Kareghẹhọ Devidi gbe uzioraha ẹnwae-obro riẹ kugbe Batshẹba. U su kpohọ uwhu imava nọ e riẹ onahona ha—ọmọ nọ a yẹ no ẹnwae-obro rai ze gbe ọzae Batshẹba. (2 Samuẹle 11:1-27; 12:15-18) Hayo dai roro kpahe Pọl ukọ na, ọnọ ọ feva nọ: “Keme uwoma nọ omẹ jẹ iroro nọ me re ruẹ me ru hu, rekọ eyoma nọ o rọ eva mẹ hẹ oyeọvo me ru.” (Ahwo Rom 7:19) Kọ o be hae jọ idhọvẹ k’owhẹ enẹ ẹsejọ? Pọl ọ ta haro nọ: “[Me] wo evawere kẹ uzi Ọghẹnẹ no obọ eva mẹ kpobi ze: rekọ mẹ jọ ekuakua oma mẹ ruẹrẹ uzi ofa, nọ u bi kpokpo uzi eva mẹ, nọ o be rehọ omẹ ze igbo uzi umuomu, onọ o ro eva oma mẹ. O! Ovuogho nọ omẹ rọ! Ono ọ rẹ sai ti si omẹ no oma uwhu nana?” (Ahwo Rom 7:22-24) Jọ iriruo Ebaibol na e bọ ọtamuo mai ga nọ ma gbe ro fi oma h’otọ vievie he evaọ ohọre nọ ma re ro wo oma-oriẹsuo.
Oma-Oriẹsuo O Rrọ Oware nọ A re Wuhrẹ
3. Dhesẹ oware nọ o soriẹ nọ ma gbe ro rẹro nnọ re a dhesẹ oma-oriẹsuo o lọhọ họ.
3 A fodẹ oma-oriẹsuo, onọ o kẹre te ẹgba nọ a sae rọ tanọ ijo eva 2 Pita 1:5-7 (NW ) kugbe ẹrọwọ, ọtẹruo, eriariẹ, ithihakọ, omarọkẹ Ọghẹnẹ, uyoyou-oniọvo, gbe uyoyou. Ekwakwa iwoma efa enana nọ ma fodẹ na, a re yẹ ọvuọvo rai lele ohwo ho. A re wuhrẹ ae hrọ. Re e ruẹsi dhesẹ oma via ziezi evaọ oma mai o gwọlọ ọtamuo gbe omodawọ. Nọ o rrọ ere na, kọ ma re roro nọ re a bọ oma-oriẹsuo oye o mae lọhọ?
4. Fikieme ahwo buobu a je roro nnọ oma-oriẹsuo o rrọ ẹbẹbẹ kẹ ae he, rekọ eme onana u dhesẹ?
4 Uzẹme, o rẹ sae jọ ahwo buobu oma inọ oma-oriẹsuo o rrọ ẹbẹbẹ kẹ ae he. A re yeri uzuazọ epanọ u je rai, be rehọ aro kekeke hayo oma ogbori ru lele ẹgwọlọ oma-iwo sebaẹgba rai, ababọ eroro kpahe oware nọ u re noi ze—rọkẹ omobọrai hayo amọfa. (Jud 10) O rrọ bẹbẹ re a sae tanọ ijo enẹna vi epaọ anwẹdẹ kpobi. Onana u dhesẹ nọ ma ghinẹ be rria “edẹ urere” enọ Pọl ọ fodẹ evaọ okenọ ọ ta nọ: ‘Oke ẹbẹbẹ o te tha, keme ahwo a re ti you oma-obọrai, je you igho, a ve ti heri-oheri avọ oma-ovia gbe ekaela, . . . a wo oma-oriẹsuo ho.’—2 Timoti 3:1-3.
5. Fikieme Isẹri Jihova a ro wo isiuru kpahe ẹme oma-oriẹsuo, kọ ohrẹ vẹ u gbe w’iruo enẹna?
5 Isẹri Jihova a vuhumu inọ o rrọ use-abọ re a sai wo oma-oriẹsuo. Wọhọ Pọl, a riẹ ohọre nọ o rrọ udevie isiuru nọ a re ro ru oreva Ọghẹnẹ ẹkwoma ẹria lele itee riẹ gbe owọ nọ oma sebaẹgba rai o rẹ sae wọ ae jẹ. Fiki onana, u kri no nọ a ro wo isiuru kpahe epanọ a sai ro fi kparobọ evaọ abọ-omuo nana. Eva ukpe ọ 1916, ukere jọ orọ emagazini ọnana nọ ọ rrọ owhẹ obọ na, o ta kpahe “emamọ owọ nọ ma rẹ jẹ re ma ruẹse kpọ oma, iroro, ẹme-unu gbe uruemu mai.” O ta nọ ma fi eme nọ e rrọ Ahwo Filipai 4:8 na họ iroro. Ohrẹ Ọghẹnẹ nọ o rrọ ikere yena u gbe w’iruo dedenọ u te anwọ ikpe 2,000 no nọ a ro kere iei gbe nnọ ẹsejọhọ o rrọ bẹbẹ enẹna re a fi iei họ iruo vi epanọ o jọ oke oyena hayo evaọ 1916. Dede na, Ileleikristi a rẹ daoma gaga re a ruẹse ta nọ ijo kẹ isiuru akpọ na, avọ imuẹro inọ ẹkwoma ere oruo yọ a be yo nọ Ee kẹ Ọnọma rai.
6. Fikieme udu u gbe whrehe omai hi nọ ma te bi le oma-oriẹsuo?
6 A fodẹ oma-oriẹsuo evaọ Ahwo Galesha 5:22, 23 (NW ) wọhọ abọjọ “ubi Ẹzi [ọfuafo]” na. Otẹrọnọ ma dhesẹ okwakwa onana kugbe “uyoyou, oghọghọ, udhedhẹ, uye-oruẹ-krẹkri, ẹwo, ewoma, ẹrọwọ, [gbe] ẹwolẹ,” ma ti wo irere buobu. Pita o ru rie vẹ inọ ere oruo u ti si omai “no oyẹlẹ nọ [ma] gbẹ rọ jọ ababọ ubi hi evaọ egagọ mai kẹ Ọghẹnẹ. (2 Pita 1:8) Rekọ u fo ho re udu u whrehe omai, hayo re ma brukpe omobọ mai otẹrọnọ ma sai dhesẹ ekwakwa enana vẹrẹ je woma te epanọ ma gwọlọ họ. O sae jọ nọ who muẹrohọ no inọ evaọ isukulu, ọmọ-uwuhrẹ jọ ọ rẹ sai wuhrẹ vẹrẹ vi ọdekọ. Hayo eva oria iruo, ohwo jọ ọ rẹ sai wuhrẹ ona-iruo okpokpọ vẹrẹ vi ibe iruiruo efa. Epọvo na re, ahwo jọ a re wuhrẹ epanọ a re ro dhesẹ ekwakwa Oleleikristi vẹrẹ vi amọfa. Oware nọ o mai wuzou họ re ma ruabọhọ ẹbọ ekwakwa aghae edhere Ọghẹnẹ evaọ oghẹrẹ nọ ma rẹ sae daoma te kpobi. Ma rẹ sai ru onana ẹkwoma obufihọ nọ Jihova ọ be rọ Ẹme gbe ukoko riẹ kẹ nọ ma re ro ru iruo vọvọ. Ọtamuo nọ ma re ro ru ẹnyaharo o wuzou vi epanọ ma le ute mai na t’obọ vẹrẹ te.
7. Eme u dhesẹ nọ oma-oriẹsuo u wuzou?
7 Dede nọ oma-oriẹsuo o rrọ orọ urere evaọ usu ekwakwa ubi ẹzi nọ a fodẹ na, orọnikọ u dhesẹ nọ u w’uzou te edekọ na ha ha. O rrọ ere vievie he. U fo re ma woi họ iroro inọ ma rẹ sae whaha “iruo uwo” kpobi otẹrọnọ ma wo uvi oma-oriẹsuo. Ghele na ahwo-akpọ sebaẹgba a rẹ gwọlọ kie kẹ “iruo uwo . . . , ogberẹ-obro, egbegbe, ẹnwae-obro, urusio, edhọegọ, enua, egrẹọjẹ, eme-ivẹ-eta, omaoya, ihri-eriọ ofuomuo, eguae-iyoma, omohẹriẹ, ewuhrẹ-erue.” (Ahwo Galesha 5:19, 20) Fikiere o gbahọ nọ ma rẹ dadamu ẹsikpobi, avọ ọtamuo nọ ma re ro si iroro ethọthọ kpobi no udu gbe iroro mai.
O Rrọ Bẹbẹ Gaga kẹ Otujọ
8. Eware jọ vẹ i ru nọ oma-oriẹsuo o rọ rrọ bẹbẹ kẹ otujọ?
8 O rrọ bẹbẹ kẹ Ileleikristi jọ re a dhesẹ oma-oriẹsuo vi efa. Fikieme? Ewuhrẹ esẹgbini hayo eware nọ ohwo ọ rehọ ẹro ruẹ no e rẹ sae whae ze. Otẹrọnọ re a bọ je dhesẹ oma-oriẹsuo o rrọ ẹbẹbẹ kẹ omai hi, kiyọ u woma gaga. Rekọ u fo re ma ghine dhesẹ ọdawẹ gbe ororokẹ eva okenọ ma tẹ rrọ kugbe ahwo nọ o rrọ bẹbẹ kẹ re a dhesẹ okwakwa yena, o tẹ make rrọ nọ ababọ oma-oriẹsuo rai u bi tu omai oma dede. Nọ ma te roro kpahe uyero sebaẹgba mai, kọ ohwo jọ ọ rrọ usu mai nọ ọ rẹ sai dhesẹ oma riẹ inọ ọye ọ mai kiẹrẹe?—Ahwo Rom 3:23; Ahwo Ẹfẹsọs 4:2.
9. Ewhrehe vẹ ahwo jọ a wo, kọ oke vẹ iwhrehe nana i ti ro n’otọ riẹriẹriẹ?
9 Re ma dhesẹ iẹe: Ẹsejọhọ ma riẹ nnọ ibe Ileleikristi jọ nọ i si obọ no ivovavovo, utaba orehọ hayo imu “nọ e rẹ kẹ ẹgba” no, a rẹ sae wariẹ wo isiuru ọ ẹrehọ rai ẹsejọ. Hayo o rẹ sae jọ use-abọ kẹ Ileleikristi efa re a re umutho emu hayo da umutho udi nọ u re muẹ. Rọkẹ efa, o rrọ bẹbẹ kẹ ae re a yọrọ ẹrọo rai, o vẹ be suẹe ze nọ a rẹ rọ ta thọ ẹsibuobu. Re a sae họre omoyẹlẹ itieye na, o gwọlọ emamọ omodawọ nọ a rẹ rọ bọ oma-oriẹsuo. Fikieme? Jemis 3:2 o ta vevẹ nọ: “Eva Idhere buobu ma bi ro ru thọ, rekọ, ohwo nọ ọ rẹ rọ ẹrọo riẹ ta thọ họ, ọye họ ohwo nọ ọ gbakiete, nọ rẹ sae tahọ omariẹ obọ.” Amọfa a riẹ nọ a wo urusio ogaga kẹ edhọ-ifio. Hayo nọ o rrọ bẹbẹ kẹ re a kpọ ofu rai. O sae rehọ oke re a wuhrẹ epanọ a rẹ rọ họre ebẹbẹ nana hayo oghẹrẹ omoyẹlẹ efa avọ obokparọ. Dedenọ ma sai ru ẹnyaharo ziezi enẹna, re isiuru ethọthọ i te n’otọ riẹriẹriẹ kiyọ ma te ẹgbagba no. Bọo oke yena, oma nọ ma rẹ dawo re ma bọ oma-oriẹsuo u ti fi obọ họ kẹ omai whaha isiuru nọ ma gbẹ rọ wariẹ kie ruọ uzuazọ uzioraha nọ ma nya seba no ho. Nọ ohọre na o gbẹ rrọ na, j’oma fi obọ họ kẹ ohwohwo re ma se oma ba efihọ otọ.—Iruẹru 14:21, 22.
10. (a) Fikieme edhesẹ oma-oriẹsuo o jẹ mae rrọ use-abọ kẹ otujọ evaọ eme owezẹ ọzae-avọ-aye? (b) Enwene ologbo vẹ oniọvo ọmọzae jọ o ru? (Rri ẹkpẹti na eva ẹwẹ-obe avọ 12.)
10 Abọfa nọ oma-oriẹsuo o jẹ rrọ bẹbẹ kẹ otujọ họ, ẹme owezẹ ọzae-avọ-aye. Jihova Ọghẹnẹ ọ ma omai avọ isiuru nọ ma re wo kẹ owezẹ ọzae-avọ-aye. Ghele na, o rrọ bẹbẹ gaga kẹ otujọ re a kpọ isiuru nana, rọwo kugbe itee nọ Ọghẹnẹ o fihọ. Ẹbẹbẹ na ọ rẹ sae ga viere fikinọ a wo ọwhọ oghẹrẹsa kẹ owezẹ ọzae-avọ-aye. Ma be rria akpọ nọ owezẹ ezae-avọ-eyae o jẹ rrọ ugbenugbe, onọ u bi koko erae fihọ ọwhọ nọ ọ rrọ ahwo oma evaọ idhere buobu. Onana o sai ru ei dina jọ bẹbẹ kẹ Ileleikristi nọ e gwọlọ seba ẹrọo—makọ eva umuthoke—re a ruẹse gọ Ọghẹnẹ ababọ okpomahọ orọo. (1 Ahwo Kọrint 7:32, 33, 37, 38) Rekọ rọwo kugbe ohrẹ Ikereakere na onọ o ta nọ “u fo re wha rọwo vi ikpenọ, wha re gbe ọfariẹ,” a sae jẹ iroro nnọ a rẹ rọo, onọ u ghine fo adhẹẹ. Eva oke ovona, o rrọ ọtamuo rai re a rọo ‘evaọ Ọnowo na ọvo,’ wọhọ epanọ ohrẹ Ikereakere na o tae. (1 Ahwo Kọrint 7:9, 39) O sai mu omai ẹro inọ Jihova ọ be were eva kpahe isiuru rai nọ a be rọ yọrọ ehri-izi ikiẹrẹe riẹ. O rrọ oware oghọghọ kẹ ibe Ileleikristi rai re a jọ kugbe egegagọ uzẹme itieye nọ e be yọrọ ute ẹfuọ uruemu ukpehru gbe ẹgbakiete.
11. Ẹvẹ ma sae rọ jọ obufihọ kẹ oniọvo nọ o wo isiuru kpahe orọo rekinọ ọ re sae rọo ho?
11 Kọ ẹvẹ o rẹ jọ otẹrọnọ ohwo ọ gbẹ be ruẹ emamọ orivẹ orọo ho? Dai rri epanọ o rẹ jọ idhọvẹ te kẹ ohwo nọ ọ gwọlọ rekinọ ọ re sae rọo ho! Ọ sae ruẹ egbẹnyusu riẹ nọ e be rọo avọ evawere, yọ ọye omariẹ ọ gbẹ be gwọlọ emamọ ọrivẹ orọo. Rọkẹ otujọ nọ e rrọ uyero utiọye, uruemu ugbegbe orọ obẹlẹ-omobọ-ohwo o sai zihe ruọ ẹbẹbẹ ikẹse kẹse. Epanọ o rrọ kpobi, uvumọ Oleleikristi ọ rẹ gwọlọ rehọ ababọ oma-oyọrọ ru udu whrehe omọfa nọ ọ be daoma yọrọ ẹfuọ họ. Ma sae rehọ ọthobọ wha elọhoma họ amọfa otẹrọnọ ma rẹ ta eme nọ e kare ororokẹ wọhọ, “Ẹdẹ vẹ whọ te tubẹ rọo?” O sae ghinẹ jọ nọ ohwo o wo oware ovo fihọ iroro rọ nọ onọ yena ha, rekọ ẹvẹ u re woma te re ma dhesẹ oma-oriẹsuo ẹkwoma unu mai nọ ma rẹ sẹro riẹ! (Olezi 39:1) Enọ e rrọ usu mai nọ e re rọo ho yọ a bi kru oma rai kọkọ na, u fo nọ ma re jiri ae. Ikpenọ ma rẹ ta eme elọhoma, ma rẹ daoma bọ ae ga. Wọhọ oriruo, ma rẹ daoma zizie enọ e re rọo ho kugbe oma eva okenọ otu nọ e kpako a te bi kokohọ kẹ ememu-ọriọ hayo ẹkeriotọ oma-osasa Ileleikristi.
Oma-Oriẹsuo Evaọ Orọo
12. Eme o jẹ gwọlọ oma-oriẹsuo ziezi makọ evaọ udevie ahwo nọ a rọo no?
12 Nọ ohwo ọ tẹ rọo no, o nwane rọnọ o gbe dhesẹ oma-oriẹsuo ho ho kpahe owezẹ ọzae-avọ-aye. Wọhọ oriruo, isiuru owezẹ ọzae gbe orọ aye o rẹ sai wo ohẹriẹ gaga. Hayo uyero ugboma orivẹ orọo o rẹ sae suẹe ze nọ omakugbe owezẹ o rẹ rọ bẹ ẹsejọ hayo nọ o gbẹ tubẹ lọhọ dede he. Ẹsejọhọ fiki eware jọ nọ e via vrẹ no, o rẹ sae jọ bẹbẹ kẹ ọrivẹ orọo re ọ nya lele ohrẹ na, onọ o ta nọ: “Je ọzae ọ rehọ adhẹ nọ o te aye riẹ rọ kẹe, aye epọvo na rọ kẹ ọzae riẹ.” Evaọ uyero utioye na, o rẹ sae gwọlọ nọ ọrivẹ riẹ o dhesẹ oma-oriẹsuo viere. Aimava a rẹ sai fi emamọ ohrẹ nọ Pọl ọ kẹ Ileleikristi nọ e rọo no na họ iroro: “Whai ohwo ọ se kẹ ohwo ho, ajokpaọ wha rọwo kugbe evaọ omoke kpẹkpẹe, re wha ruẹ uvẹ kẹ olẹ olẹ ọvo; rekọ wha je ru oye no wha ve kuomagbe, ogbẹrọ ere he, Setan ọ vẹ te dawo owhai fiki ababọ oma-ogba.”—1 Ahwo Kọrint 7:3, 5.
13. Eme ma rẹ sai ru ro fi obọ họ kẹ otu nọ ọ be ya re a ruẹsi dhesẹ oma-oriẹsuo?
13 Ẹvẹ imava orọo a rẹ kẹ uyere te otẹrọnọ aimava na a ghinẹ be sai dhesẹ uvi oma-oriẹsuo evaọ abọ omakugbe nana nọ o mai kpekpe na. Eva oke ovona, u re woma re a dhesẹ ororokẹ rọkẹ ibe egegagọ rai nọ e gbẹ be ya re a dhesẹ okwakwa onana evaọ abọ yena. Jọ o thọrọ omai ẹro vievie he re ma yare Jihova inọ ọ kẹ inievo Ileleikristi mai otoriẹ, aruọwha, gbe ọtamuo nọ a rẹ rọ ruabọhọ họre kẹ oma-oriẹsuo jẹ j’owọ nọ a re ro fi isiuru ethọthọ kparobọ.—Ahwo Filipai 4:6, 7.
Wha Gbẹ Hae Fi Ọbọ họ kẹ Ohwohwo
14. Fikieme ma je dhesẹ ororokẹ gbe ọdawẹ kẹ ibe Ileleikristi?
14 Eva ẹsejọ, o rẹ sae jọ bẹbẹ k’omai re ma dhesẹ ororokẹ rọkẹ ibe Ileleikristi nọ e be rova re a ruẹsi dhesẹ oma-oriẹsuo evaọ abọ nọ ma jọ wo ẹbẹbẹ hẹ. Rekọ duohwo duọ ẹkẹ oma riẹ. O rrọ bẹbẹ kẹ otu jọ re a sae kpọ ọwhọ-eva rai; dedena o rrọ ere kẹ amọfa ha. O re lọlọhọ kẹ ahwo jọ re a kpọ oma rai, rọkẹ ahwo otiọye na oma-oriẹsuo yọ ẹbẹbẹ hẹ. Rọkẹ amọfa jọ onana o rrọ bẹbẹ gaga. Ghele na, kareghẹhọ nọ ohwo nọ o bi muabọ kugbe ẹbẹbẹ riẹ yọ ohwo omuomu hu. O gwọlọ nọ ma re dhesẹ ororokẹ gbe ọdawẹ kẹ ibe Ileleikristi mai. O rẹ k’omai evawere nọ ma te bi dhesẹ ohrọ kẹ ahwo nọ a gbẹ be ya re a rro h’aro evaọ edhesẹ oma-oriẹsuo. Ma rẹ sae ruẹ oyena eva eme Jesu nọ a kere fihọ Matiu 5:7.
15. Fikieme eme nọ e rrọ Olezi 130:3 e rẹ rọ kẹ omosasọ evaọ ẹme oma-oriẹsuo?
15 Ma gwọlọ mu oziẹ bru kpahe ibe Oleleikristi jọ vievie he fikinọ ọ sai dhesẹ uruemu Oleleikristi eva ẹsejọ họ. Ẹvẹ o kẹ uduotahawọ te re ma riẹ nnọ orọnikọ oke nọ oware o thọ omai obọ ọvo Jihova ọ rẹ ruẹ hẹ rekọ ọ be ruẹ unuẹse buobu nọ ma bi ro ru ewoma, o tẹ make rọnọ ibe Ileleikristi mai a bi muẹrohọ enana kpobi hi. O rẹ kẹ omosasọ gaga re ma fi eme ọ Olezi 130:3 na họ iroro, onọ o ta nọ: “O ỌNOWO, otẹrọnọ, who roro imuemu mai, ỌNOWO kọ ono ọ rẹ sai dikihẹ?”
16, 17. (a) Rọ kpahe oma-oriẹsuo, ẹvẹ ma sai ro fi Ahwo Galesha 6:2, 5 na họ iruo? (b) Eme ma ti wuhrẹ kpahe oma-oriẹsuo evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?
16 Re ma ruẹsi ru eva were Jihova, o gbahọ nnọ mai omomọvo o re dhesẹ oma-oriẹsuo, rekọ o rẹ sai mu omai ẹro nọ obufihọ u re ti no obọ inievo Ileleikristi mai ze. Dedenọ o gbahọ inọ mai omomọvo ọ rẹ wha ẹkẹ owha iruo riẹ, a ta udu họ omai awọ nọ ma fi obọ họ kẹ ohwohwo eva abọ nọ ma je whrehe. (Ahwo Galesha 6:2, 5) Ma rẹ sai rri ọsẹ hayo oni, ọrivẹ orọo, hayo ogbẹnyusu ghaghae, ọnọ ọ be whaha omai ekpohọ eria nọ i fo nọ ma rẹ nya ha, eware nọ i fo nọ ma rẹ ruẹ hẹ, hayo eware nọ i fo nọ ma re ru hu. Obọ o bi fihọ k’omai dhesẹ oma-oriẹsuo na, ẹgba nọ ma sae rọ tanọ ijọ o vẹ ghinẹ jọ ijo!
17 O sae jọ nọ Ileleikristi jọ buobu e be riẹ ru evaọ eware nọ ma be ta kpahe oma-oriẹsuo anwẹsiẹ na, rekọ a sai roro nnọ a gbe wo abọ jọ nọ a je ru enyaharo. A rẹ sae gbẹ gwọlọ dhesẹ oma-oriẹsuo vọvọ te epanọ u re ro mu ai ẹro nọ a daoma te utho nọ ẹgba ohwo-akpọ sebaẹgba o mu. Kọ o rrọ ere kẹ owhẹ? O tẹ rrọ ere, kọ eme whọ rẹ sai ru rọ bọ okwakwa nana nọ o rrọ abọjọ ubi ẹzi Ọghẹnẹ na? Kọ ẹvẹ ere nọ who re ru o sai ro fi obọ họ kẹ owhẹ le itee ra t’obọ wọhọ Oleleikristi? J’oma ruẹ onana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
Fikieme Oma-Oriẹsuo . . .
• o rọ rrọ obọdẹ okwakwa nọ Ileleikristi i re dhesẹ?
• o rọ rrọ use-abọ kẹ otujọ?
• u ro w’uzou evaọ orọo?
• o rọ rrọ okwakwa nọ ma rẹ sai fi obọ họ kẹ ohwohwo dhesẹ?
[Ẹkpẹti/Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]
O Wuhrẹ Epanọ Ọ rọ Tanọ Ijo
Osẹri Jihova jọ nọ o bẹ rria Germany, o je ruiruo wọhọ ọwena evaọ oria nọ a jẹ rehọ ekwakwa awhusi ruiruo. Abọjọ iruo riẹ họ, ẹruorote ọruẹrẹfihotọ etẹlivisiọno gbe iredio nọ i bu te 30. Nọ ekwakwa awhusi na jọ i te wo ẹbẹbẹ, ọ rẹ tọ ẹro vi eware nọ a bi dhesẹ na ziezi re ọ ruẹse riẹ oria nọ ẹbẹbẹ na o bi no ze. Ọ ta nọ: “Ẹsikpobi ẹbẹbẹ ọ rẹ gwọlọ roma via eva oke nọ mẹ gwọlọ họ, nwanọ etoke nọ a te bi dhesẹ ighe ozighi hayo owezẹ ezae-avọ-eyae. Ighe etọtọ na e rẹ gwọlọ jọ omẹ iroro edẹ buobu makọ ekpoka buobu dede, wọhọ ẹsenọ e rẹ gbẹ sae thọrọ omẹ ẹro ho.” Ọ ta nọ onana u kpomahọ edikihẹ abọ-ẹzi riẹ yoyoma: “Mẹ jẹ hai mu okpofu, fikiere ighe ozighi na i te je ru ei bẹbẹ k’omẹ re me dhesẹ oma-oriẹsuo. Ighe owezẹ ezae-avọ-eyae na e wha riẹ ze nọ mẹ avọ aye mẹ ma je ro wo ebẹbẹ. O jọ abọ-omuo k’omẹ kẹdẹ kẹdẹ. Re mẹ sai fi ẹbẹbẹ na kparobọ, mẹ tẹ jẹ gwọlọ iruo efa o tẹ make rọnọ ugho kakaọ a rẹ wha omẹ dede. Me wo iruo efa t’obọ no kẹle na. Ẹgwọlọ mẹ o te omẹ obọ no.”
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 11]
Eriariẹ nọ ma wo no uwuhrẹ Ebaibol ze no i bi fi obọ họ kẹ omai dhesẹ oma-oriẹsuo