Enọ Ahwo nọ A s’Ebe

Kọ ubo Stivin eva Iruẹru 7:59 na u dhesẹ nnọ u fo re a lẹ se Jesu?

Iruẹru 7:59 o ta nọ: “Nọ a jẹ rọ itho fi Stivin, yọ ọ lẹ, nnọ, ‘Ọnowo Jesu, rehọ ẹzi mẹ.’ ” Ahwo jọ a nọ enọ kpahe ẹme nana no, nọ orọnọ Ebaibol na e ta inọ Jihova “họ ọnọ o re yo elẹ!” (Olezi 65:2) Kọ Stivin ọ ginẹ lẹ se Jesu? Kọ onana u dhesẹ nọ Jesu avọ Jihova yọ omọvo na?

Ebaibol ọ King James Version o ta inọ Stivin o “bo se Ọghẹnẹ.” Oyejabọ nọ ahwo buobu a rọ rọwokugbe eme ọ Matthew Henry, ọnọ ọ rẹ ta eme kpahe Ebaibol na, ọnọ ọ ta nọ: “Stivin ọ jọ etenẹ lẹ se Kristi, fikiere o gbahọ nọ ma rẹ lẹ sei re.” Dede na, eriwo yena ọ thọ. Fikieme?

Obe na, Barnes’ Notes on the New Testament o ta avọ oruọzewọ inọ: “Ẹme na Ọghẹnẹ ọ rrọ ikere ọsosuọ na ha, yọ u muẹro nọ o jọ efafa nọ a fa no ikere ọsosuọ na ze he. O rrọ [ikulu-ebe] hayo efafa anwae na ọvuọvo ho.” Kọ oghẹrẹ vẹ a ro fi ẹme na “Ọghẹnẹ” họ owọ Ikereakere yena? Ọwena-isukulu na, Abiel Abbot Livermore ọ ta inọ oware nọ o wha onana ze họ “ababọ-ọrọwokugbe ọrọ efefafa nọ i no ẹko-egagọ sasa ze.” Fikiere efafa ọgbọna buobu a te bi si ẹme na “Ọghẹnẹ” nọ o jọ ikulu-ebe anwae he na no oria nana Ikereakere na.

Dede na, efafa buobu e ta nọ Stivin ọ “lẹ” se Jesu. Yọ eme oruvẹ-obotọ evaọ efafa New World Translation na i dhesẹ nọ ẹme na “yare” u re je wo otofa ọ “ubo-obufihọ; olẹ.” Kọ oyena u gbe dhesẹ nọ Jesu yọ Ọghẹnẹ Erumeru? Ijo. Obe na, Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words o ta nọ wọhọ oghẹrẹ nọ a rọ rehọ ẹme na ru iruo eva etenẹ, ẹme ọsosuọ Griki na e·pi·ka·leʹo u dhesẹ: “Re a bo se ohwo, bo kẹ obufihọ; . . . wọ ẹme bru udu-esuo.” Pọl ọ rehọ ẹme ọvona ru iruo okenọ o bo nọ: “Me tu ẹdhọ mẹ kpohọ Siza.” (Iruẹru 25:11) Nwani fo, The New English Bible o ta nọ Stivin o “bo se” Jesu.

Eme ọ lẹliẹ Stivin bo ubo ayare otiọye na? Wọhọ epanọ Iruẹru 7:55, 56 o ta, Stivin “nọ Ẹzi Ẹri ọ vọ oma, ọ tẹ tọ ẹro mu bi riwi kpobọ ehru, ọ jẹ ruẹ oruaro Ọghẹnẹ, yọ Jesu o dikihẹ obọze Ọghẹnẹ.” Wọhọ epanọ o rẹ jọ, Stivin ọ hai bo se Jihova evaọ odẹ Jesu. Rekọ fikinọ ọ ruẹ Jesu nọ ọ kparoma ze no na evaọ eruẹaruẹ, o tẹ ruọ Stivin oma nọ ọ rẹ nwani bo sei, ta nọ: “Ọnowo Jesu, rehọ ẹzi mẹ.” Stivin ọ riẹ inọ a kẹ Jesu udu nọ ọ rẹ rọ kpare iwhuowhu no. (Jọn 5:27-29) Fikiere ọ tẹ yare Jesu inọ ọ sẹro ẹzi hayo ẹgba uzuazọ riẹ bẹsenọ ẹdẹ na o re te nọ Jesu ọ te rọ kpare iẹe kpohọ uzuazọ seba-ewhuo evaọ obọ odhiwu.

Kọ ayare ọkpẹkpẹe Stivin yena u fi oriruo hotọ inọ Jesu a rẹ lẹ se? Vievie. Ma te mu ẹro hotọ ma rẹ ruẹ nọ Stivin ọ riẹ ohẹriẹ nọ o rrọ Jesu avọ Jihova vevẹ, keme ikuigbe na e ta nọ ọ ruẹ Jesu nọ “o dikihẹ evaọ obọze Ọghẹnẹ.” Uyero nana o tẹ jẹ rrọ oghẹrẹsa re. Oria ovo ofa nọ a jọ kpọ oghẹrẹ ẹme otiọye bru Jesu họ orọ Jọn ukọ na, ọnọ o bo se Jesu oghẹrẹ ovona eva okenọ ọ rue Riẹ evaọ eruẹaruẹ.—Eviavia 22:16, 20.

Dede nọ Ileleikristi nẹnẹ a rẹ kpọ elẹ rai bru Jihova Ọghẹnẹ wọhọ epanọ u fo, a wo ẹrọwọ kothi inọ Jesu họ “ẹkparomatha gbe uzuazọ.” (Jọn 11:25) Wọhọ epanọ o jọ kẹ Stivin na, ere ọvona ẹrọwọ nọ ma re fihọ ẹgba nọ Jesu ọ te rọ kpare ilele riẹ no uwhu ze o te sai fi obọ họ kẹ omai jẹ wọ omai kpahe evaọ etoke ẹdawọ.