Ewo Obokparọ Evaọ Obọdẹ Edhere

KỌ WHỌ be rẹriẹ ovao dhe ukpokpoma fiki ẹrọwọ ra—ẹsejọhọ evaọ oria iruo, obọ isukulu, evaọ uviuwou ra, hayo fiki awhaha jọ nọ egọmeti o fihọ? O tẹ rrọ ere, whọ jọ udu u whrehe owhẹ hẹ. Isẹri Jihova buobu a rẹriẹ ovao dhe edawọ itieye na no, rekọ a fi rai kparobọ. Roro kpahe oriruo ọ Erna Ludolph.

A yẹ Erna evaọ Lübeck, Germany, evaọ ukpe 1908. Ọye ọvo ọ jẹ gọ Jihova evaọ usu ahwo uviuwou riẹ. Nọ Hitler ọ ro esuo evaọ 1933, uzuazọ o tẹ jọ bẹbẹ kẹ Isẹri Jihova. Erivẹ iruo Erna a jẹ poviẹe fikinọ ọ se inọ o re ru oka uyere-orro kẹ Hitler ha, onana o tẹ so iẹe ze nọ ahwo Nazi a ro mu ei. Ọ raha ikpe eree evaọ iwou-odi gbe ega-uye sa-sa evaọ Hamburg-Fuhlsbüttel, Moringen, Lichtenburg, gbe Ravensbrück. Okenọ Erna ọ jọ obọ Ravensbrück, oware jọ o via nọ o kẹ riẹ obokparọ.

Aye nọ O Wo Ona Obọdẹ orọ Ẹruọsa Uwou

Prọfẹsọ Friedrich Holtz avọ aye riẹ nọ a re se Alice a jẹ rria Berlin. A jọ abọ ahwo Nazi hi yọ a tha iroro riẹ uke he. Dede na, a jọ egbẹrioma ọrọ oletu elakpa jọ nọ e jẹ hai rroro Hitler, ọzae nana ọ jẹ hae rẹro te ahwo nọ a mu fihọ ega-uye jọ. Fikiere okenọ prọfẹsọ na avọ aye riẹ a jẹ gwọlọ ohwo nọ o wo ona ẹruọsa uwou nọ a rẹ rehọ iruo, oletu elakpa nana ọ tẹ ta kẹ ai nọ a jọ eyae uwou-odi na salọ ọnọ o je rai. Fikiere evaọ March 1943, Alice o te kpohọ Ravensbrück re ọ ruẹse salọ aye nọ a te rehọ rọkẹ iruo ẹruọsa uwou. Ono ọ salọ? Erna Ludolph. Erna o te mu uviuwou Holtz họ elele rria, yọ a rẹro tei ziezi. Nọ ẹmo na o kuhọ no, ọ tẹ kwa lele uviuwou na kpohọ ẹwho nọ a re se Halle kẹle ethẹ ọ Saale. Erna ọ wariẹ jọ obei rẹriẹ ovao ku ukpokpoma, orọ ọgbọna kọ evaọ abọ ogaga Esuo-Ewokugbe evaọ ofẹ Ovatha-Ọre Germany. Evaọ 1957 a tẹ gba uviuwou na họ kwa kpohọ ofẹ Ukiediwo-Ọre Germany, Erna ọ tẹ jẹ kwa lele ai. Kẹsena o te ti wo ufuoma egagọ.

Ẹvẹ Erna ọ sai ro wo obokparọ evaọ obọdẹ edhere? Fiki emamọ uruemu Erna gbe ona nọ o je ro whowho ovuẹ Ebaibol na, Alice Holtz avọ emọ isoi riẹ kpobi a te zihe ruọ Isẹri Jihova nọ e họ ame no. Ofariẹ, iruọmọ 11 erọ Alice a rrọ Isẹri Jihova re. Enẹna ivẹ jọ evaọ usu rai a bi ru iruo evaọ uwou ogha Isẹri Jihova nọ o rrọ Selters, Germany. Ọmọtẹ Alice jọ nọ a re se Susanne ọ ta nọ: “Oriruo Erna họ oware nọ o mae lẹliẹ uviuwou mai rrọ ukoko na.” Erna o wo oghale ulogbo no akothiho riẹ ze. Kọ ẹvẹ uyero ra o rrọ? Akothiho ra avọ ẹrọwọ eva otọ iyero ebẹbẹ o rẹ sae wha iyẹrẹ iwoma evona ze. Ẹhẹ, emamọ uruemu gbe ona nọ whọ rẹ rọ ta usiuwoma o rẹ sai fi obọ họ kẹ owhẹ wo obokparọ evaọ obọdẹ edhere.a

[Oruvẹ-obotọ]

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]

Erna Ludolph (ọ keria) kugbe ahwo uviuwou Holtz