Jihova Ọ be Kareghẹhọ Irui-Oviẹ Ra

1-2. Eware vẹ e rẹ lẹliẹ omai viẹ ẹsejọ?

OHWO ọvo ọ riẹ nọ ọ re viẹ ẹdẹvo ho ho. Ẹsejọ obọdẹ oware jọ o rẹ via, u ve ru nọ aro o re ro su omai ame fiki oghọghọ. Ẹsejọhọ okenọ who ro yẹ ọmọ ra jọ, whọ ghọghọ te epanọ irui-oviẹ i ro no owhẹ aro ze. Hayo ẹsejọhọ nọ whọ kareghẹhọ emamọ oware nọ o via oke jọ, hayo nọ whẹ avọ ohwo ra jọ nọ wha re ruẹro kẹle kẹle akpọ họ, wha ruẹro, aro o su owhẹ ame.

² Ẹsibuobu oware nọ o rẹ lẹliẹ omai viẹ họ, nọ oware jọ o tẹ be da omai hayo nọ oware jọ o tẹ be kẹ omai uye. Ẹsejọ nọ ohwo o te ru oware nọ o da omai te ẹzi, ma rẹ viẹ. Yọ, nọ ẹyao ọ gbẹ be jọ omai rọ ufe te ufe he, hayo nọ ohwo mai o te whu, ma rẹ viẹ. Oghẹrẹ eware itieye na e rẹ lẹliẹ omai weri gaga wọhọ epanọ Jerimaya ọruẹaro na o weri okenọ ahwo Babilọn a nyaze te raha Jerusalẹm no. Jerimaya ọ ta nọ: “Iyeri-ame irui-oviẹ i bi su no ibiaro mẹ ze . . . Irui-oviẹ i bi no aro mẹ ze ọvo, ababọ eriosehọ.”—Enu. 3:48, 49.

3. Nọ Jihova ọ tẹ ruẹ idibo riẹ nọ a be viẹ fiki ebẹbẹ akpọ, ẹvẹ o rẹ jọ kẹ Jihova? (Aizaya 63:9)

³ Jihova ọ riẹ oviẹ nọ ma viẹ no fiki eware egaga nọ i ru omai no evaọ akpọ. Ebaibol ọ vuẹ omai nọ Jihova ọ be ruẹ eware iyoma kpobi nọ e be via kẹ idibo riẹ, yọ ma tẹ be viẹ sei inọ o fiobọhọ kẹ omai, o re yo. (Ol. 34:15) Kinọ Jihova ọ tẹ ruẹ oware nọ o be via kẹ omai je yo edo oviẹ mai no, ọ vẹ rọ abọ mu oma bi rri omai? Ijo. Ọye họ Ọsẹ mai, yọ o you omai gaga. Nọ ọ tẹ ruẹ nọ mai emọ riẹ ma be viẹ, o rẹ dae gaga, yọ ọ rẹ gwọlọ epanọ o re ro fiobọhọ kẹ omai.—Se Aizaya 63:9.

4. Iku vẹ e rrọ Ebaibol na nọ e rẹ sae lẹliẹ omai kru udu ga?

⁴ Jihova ọ jọ Ebaibol vuẹ omai oware nọ o ru oke jọ nọ ọ ruẹ idibo riẹ jọ nọ a jẹ viẹ. Ma te se iku Hana, Devidi, gbe Hẹzikaya ovie na, ma rẹ ruẹ oware nọ Jihova o ru okenọ a viẹ sei. Eme o lẹliẹ e rai jẹ viẹ dede? Kọ eme Jihova o ru kẹ ae nọ a viẹ sei? Kọ ẹvẹ iku rai e sae rọ lẹliẹ omai kru udu ga nọ ma tẹ be viẹ fiki oware uyoma nọ o via kẹ omai, fiki oware nọ ohwo nọ ma fievahọ o ru omai, hayo fikinọ ma bi roro nọ u re kẹ omai no?

NỌ MA TẸ BE VIẸ FIKI EWARE IYOMA NỌ E BE VIA KẸ OMAI

5. Eme Hana ọ jẹ hai ru fiki ebẹbẹ nọ e jọ otọ kẹe?

⁵ Ebẹbẹ buobu i te Hana nọ e lẹliẹ e riẹ viẹ. Ọjọ họ, ọzae riẹ o wo aye ọfa nọ a re se Pẹnina, yọ aye na o mukpahe Hana. U je no etẹe no dede, Hana o ri yẹ ọmọ họ, rekọ ovruvrẹ riẹ Pẹnina o yẹ otọ vọ no. (1 Sam. 1:1, 2) Pẹnina ọ jẹ hae wọviẹ Hana gaga fikinọ Hana o ri yẹ ọmọ ọvo ho evaọ oke yena. Otẹrọnọ whẹ họ Hana nọ eware itieye na e jẹ via kẹ na, eva e hae te were owhẹ? Oware na o jẹ da Hana gaga te epanọ “ọ rẹ rọ viẹ, ọ gbẹ re emu hu. Eva e jẹ were Hana vievie he.”—1 Sam. 1:6, 7, 10.

6. Eme Hana o ru nọ o lẹliẹ oma sasa iẹe?

⁶ Kọ eme Hana o ru nọ oma o rọ sasa iẹe? O kpohọ obọ uwou-udhu egagọ na nọ a rẹ jọ gọ Jihova. Nọ o te etẹe no, “ọ tẹ be lẹ se Jihova, jẹ be viẹ whrowhrowhro.” Ẹsejọhọ oria jọ kẹle unuẹthẹ ighẹ uwou-udhu egagọ na, ọ jọ lẹ na. Ọ lẹ se Jihova nọ: “Rri oja nọ odibo ra ọ be re, whọ jẹ kareghẹhọ omẹ.” (1 Sam. 1:10b, 11) Hana ọ ta eva riẹ kpobi kẹ Jihova. O te da Jihova gaga nọ ọ ruẹ nọ odibo riẹ nọ o you gaga na ọ be viẹ.

7. Nọ Hana ọ ta eva riẹ kẹ Jihova, eme ọ via?

⁷ Kinọ Hana ọ ta oware kpobi nọ o be dae kẹ Jihova no, nọ Ilai ozerẹ okpehru na omariẹ ọ jẹ tuduhọ iẹe awọ no, ọ gbẹ jẹ viẹ? Ma te se iku na, ma rẹ ruẹ nọ Hana “ọ tẹ nyavrẹ, ọ tẹ re emu, o gbe mu ovao họ ofa ha.” (1 Sam. 1:17, 18) Nọ Hana ọ lẹ no, udu u te rie otọ o make rọnọ ẹbẹbẹ riẹ o ri kuhọ okioke yena ha. O gbolo owha na kẹ Jihova no. Jihova ọ ruẹ ẹbẹbẹ nọ o je te Hana na. Nọ Hana ọ lẹ sei, o yo. Ọ tẹ ghale iẹe uwhremu na. O ru nọ Hana o ro mu emọ họ eyẹ.—1 Sam. 1:19, 20; 2:21.

8-9. Ma te rri ẹme nọ ọ rrọ obe Ahwo Hibru 10:24, 25, eme u je fo re ma hai kpohọ ewuhrẹ nọ o gbẹ make lọhọ kẹ omai hi? (Rri uwoho na re.)

⁸ Eware nọ ma wuhrẹ noi ze. Kọ oware jọ o be via kẹ owhẹ nọ o be lẹliẹ owhẹ viẹ ẹsejọ? Ẹsejọhọ ohwo uviuwou ra jọ hayo ogbẹnyusu ra jọ o whu ku owhẹ. Ma riẹ nọ ẹsejọ ohwo ọ rẹ gwọlọ nọ ohwo ọvo o kpokpo iei hi nọ oware utioye na o tẹ via kẹe. Rekọ kareghẹhọ nọ oke ẹdẹ nọ Hana o je weri, o kpobọ uwou-udhu egagọ na. U te ru nọ ọ jẹ rọ sasa ovao. Fikiere nọ oware jọ o tẹ via kẹ owhẹ, daoma kpohọ ewuhrẹ, o tẹ make rọnọ oria ovo o be ruọ owhẹ oma nya ha. Jihova ọ te sasa owhẹ oma. (Se Ahwo Hibru 10:24, 25.) Nọ who te kpohọ ewuhrẹ, nọ who je ti yo eme nọ a te ta no Ebaibol ze na, who ve ti mu eware iwoma họ eroro kpahe. Iroro nọ e jẹ kẹ owhẹ uye vẹre i ve ti no owhẹ udu no. O tẹ make rọnọ ẹbẹbẹ na u ti kuhọ okioke yena ha, eme nọ ma ti yo na e rẹ lẹliẹ udu mai kpotọ.

⁹ Ma te kpohọ ewuhrẹ, ma re kuomagbe inievo ukoko na. Inievo na a you omai. Yọ eme nọ a rẹ ta i re dhesẹ nọ a gine you omai, yọ e rẹ sasa omai oma. (1 Tẹs. 5:11, 14) Oniọvo-ọmọzae jọ nọ ọ rrọ ọkobaro obọdẹ, aye riẹ o whu se iẹe ba. Ọ ta nọ: “Rite inẹnẹ na, mẹ rẹ gbẹ viẹ ẹsejọ. Ẹsejọ mẹ rẹ keria ubiozọ jọ, me ve muhọ ẹviẹ ọvo. Rekọ ewuhrẹ nọ mẹ be nya u bi fiobọhọ kẹ omẹ gaga. Emamọ eme nọ inievo na a rẹ ta kẹ omẹ e be lẹliẹ omẹ kru udu ga. O tẹ make rọnọ me je roro iroro gaga, nọ me te te obọ ewuhrẹ no, eva i ve mu omẹ họ ẹwere.” Nọ ma te kpohọ ewuhrẹ, Jihova ọ rẹ sae rọ inievo ukoko na fiobọhọ kẹ omai.

10. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Hana nọ ma tẹ rrọ ọkora?

¹⁰ Oware ofa nọ ma ruẹ nọ Hana o ru re họ, ọ ta eva riẹ kpobi kẹ Jihova. Whẹ omara, whọ sai “gbolo awaọruọ” ra kpobi kẹ Jihova. Nọ who te gbolo iei kẹe no, riẹ nọ o ti yo olẹ ra. (1 Pita 5:7) Oware okpẹtu jọ o via kẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ. Iji nọ e nyaze ti tho ahwo, a kpe ọzae riẹ no. Oniọvo-ọmọtẹ na ọ ta nọ: “Umuo nọ oware o rẹ da ohwo ba. Uweri nọ ọ jọ omẹ oma dede, me je roro nọ eva e te gbẹ were omẹ ofa evaọ akpọ mẹ hẹ. Rekọ nọ mẹ lẹ se Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mẹ nọ o you omẹ gaga na, ẹmẹrera na, me te ti kru udu ga, eva e tẹ be were omẹ ze. Ẹsejọ mẹ tẹ be lẹ se Jihova, mẹ rẹ tubẹ riẹ ẹme nọ mẹ rẹ ta ha. Rekọ ọ riẹ oware nọ mẹ gwọlọ ta kẹe. Ẹsejọ nọ me te bi roro iroro gaga, mẹ rẹ lẹ sei re udu u te omẹ otọ. Nọ mẹ jẹ ginẹ lẹ no, udu u ve te omẹ otọ, mẹ vẹ jẹ kpairoro vrẹ.” Nọ whọ tẹ ta eva ra kpobi kẹ Jihova, riẹ nọ ọ riẹ oghẹrẹ nọ oware na o be da owhẹ te, yọ o be dae gaga re. O tẹ make rọnọ ẹbẹbẹ nọ o be lẹliẹ owhẹ viẹ na u ri kuhọ họ, Jihova ọ sai ru nọ who gbe roro iroro ga hrọ họ, udu o vẹ jẹ dina te owhẹ otọ. (Ol. 94:19; Fil. 4:6, 7) Jihova ọ te ghale owhẹ fikinọ who bi thihakọ ẹbẹbẹ na.—Hib. 11:6.

NỌ MA TẸ BE VIẸ FIKINỌ OHWO NỌ MA FIEVAHỌ O RU OMAI OWARE UYOMA

11. Eme Devidi ọ jẹ hai ru fiki ebẹbẹ nọ i je tei?

¹¹ Devidi o thihakọ oma ye fiki ebẹbẹ buobu nọ i te rie. Yọ ọ jẹ hae viẹ ẹsejọ. A je mukpahe iẹe, yọ ahwo nọ o fievahọ dede, a ru rie oware nọ o roro nọ a sai ru ei hi. (1 Sam. 19:10, 11; 2 Sam. 15:10-14, 30) Oke jọ dede, Devidi ọ ta nọ: “Imẹ-idio mẹ i ru oma lọhọ omẹ no; aso na soso mẹ rẹ viẹ ehwa mẹ vo avọ irui-oviẹ; mẹ rẹ viẹ agbara othethei mẹ vọ.” Kọ fikieme Devidi ọ rọ ta ere? Ọ ta nọ: “Fiki ahwo kpobi nọ a bi kpokpo omẹ.” (Ol. 6:6, 7) Eware nọ ahwo a ru Devidi na e kẹ riẹ uye gaga. O wha riẹ ze nọ ọ jẹ rọ viẹ gaga.

12. Ma te rri ẹme nọ ọ rrọ Olezi 56:8, eme u mu Devidi ẹro?

¹² Edele ebẹbẹ nọ i zere Devidi na, u mu rie ẹro nọ Jihova o you rie. O kere nọ: “Jihova o ti yo edo oviẹ mẹ.” (Ol. 6:8) Devidi ọ ta emamọ ẹme ọfa jọ evaọ oria Ebaibol ọfa. (Se Olezi 56:8.) Ẹme nọ Devidi ọ jọ oria Ebaibol yena ta u dhesẹ nọ Jihova o gine you omai gaga, yọ o rẹ kẹe uye nọ oware jọ u te bi fou omai oviẹ. Devidi ọ jọ oria Ebaibol yena ta ẹme nọ o dhesẹ nọ o wọhọ ẹsenọ Jihova o bi koko irui-oviẹ riẹ họ ukoko oviẹ-arao jọ je bi kere ae fihọ obe jọ. U gine mu Devidi ẹro nọ Jihova ọ riẹ oware nọ o be kẹe uye, yọ ọ be kareghẹhọ epanọ eware nọ a ru Devidi e da riẹ te. Devidi ọ riẹ nọ orọnikọ ẹruẹ ọvo Jihova Ọsẹ obọ odhiwu riẹ na ọ be ruẹ eware nọ a bi ru ei hi, rekọ ọ riẹ epanọ eware na e da riẹ te.

13. Nọ ahwo nọ ma fievahọ a te ru omai oware uyoma jọ, eme ma rẹ kareghẹhọ nọ o rẹ lẹliẹ omai kru udu ga? (Rri uwoho na re.)

¹³ Eware nọ ma wuhrẹ noi ze. Kọ ohwo nọ who fievahọ o ru owhẹ oware nọ who roro nọ ọ sai ti ru owhẹ ẹdẹvo ho? Ẹsejọhọ whẹ avọ ohwo jọ wha jẹ nya usu re wha rehọ ohwohwo, rekọ asohẹrioke ọvo, usu na o tẹ fa. Hayo o sae jọ nọ orọo ra o fa, yọ who rẹro oware utioye ẹdẹvo ho. O sae jẹ jọ nọ ohwo ra jọ nọ ọ kẹle owhẹ oma gaga o no ukoko Jihova no. Oniọvo-ọmọzae jọ nọ aye riẹ o bruẹnwae, nọ ọ dhẹ se iẹe ba, ọ ta nọ: “Oware nọ o ru na u gbe omẹ unu gaga. Me roro nọ oware utioye o sae via ẹdẹvo ho. O tẹ wọhọ nọ me gbe fioka ohwo ho. O da omẹ gaga, yọ eva e jẹ dha omẹ.” Otẹrọnọ ohwo nọ who fievahọ o ru owhẹ oware nọ who rẹro riẹ hẹ, riẹ nọ Jihova ọ te siọ owhẹ ba vievie he. Oniọvo-ọmọzae ẹsiẹ na ọ ta nọ: “Mẹ tẹ ruẹ nọ ohwo-akpọ ọ sae dhẹ siọ owhẹ ba. Rekọ Jihova họ Utho mai. Ghelọ oware kpobi nọ o via kẹhẹ, ọ rẹ nyasiọ ahwo nọ a talamu ei ba ha.” (Ol. 37:28) Kareghẹhọ nọ uyoyou Jihova o wọhọ orọ ohwo-akpọ họ. Ohwo-akpọ ibe ra ọ sai ru owhẹ oware nọ o rẹ da owhẹ te ugbegbe. Rekọ oyena o rẹ so ẹe ze nọ Jihova o gbe ro you owhẹ hẹ hẹ. (Rom 8:38, 39) Ẹme nọ ma be ta na ọna di: Ohwo ọ tẹ maki ru owhẹ oware nọ o da owhẹ kẹhẹ, riẹ nọ Ọsẹ obọ odhiwu ra o gbe you owhẹ ghele.

14. Emamọ ẹme jọ vẹ Olezi 34:18 o vuẹ omai kpahe Jihova?

¹⁴ Nọ ohwo jọ o te ru omai oware nọ ma roro nọ ọ sai ru omai hi, ẹme jọ nọ Devidi ọ ta o rẹ sasa omai oma. (Se Olezi 34:18.) Obe jọ nọ o rẹ fa otọ eme Ebaibol o ta nọ ẹme nọ a fa inọ “enọ e rrọ uweri” evaọ oria ikere yena, a sae rehọ iẹe dhesẹ “enọ i roro nọ a wo ẹruore ọvo ho.” Eme Jihova o re ru kẹ ahwo nọ a roro nọ a gbe wo ẹruore ọvo ho fiki oware nọ a ru rai? Epanọ ọsẹ hayo oni nọ o you ọmọ riẹ ọ rẹ wọ ọmọ riẹ jẹ sasa iẹe oma na, ere Jihova ọ rẹ “kẹle” omai je fiobọhọ kẹ omai nọ ohwo nọ ma fievahọ o te ru omai oware nọ o da omai gaga. Nọ oware na o be kẹ omai uye na, o be kẹ Jihova uye re. Ọ gwọlọ nọ ọ rẹ sasa omai oma re eva e wariẹ mu omai họ ẹwere. Yọ ọ vuẹ omai nọ o ti ru eware woma kẹ omai evaọ obaro. Onana o rẹ kẹ omai ẹgba thihakọ.—Aiz. 65:17.

NỌ MA TẸ BE VIẸ FIKINỌ MA RORO NỌ U RE KẸ OMAI NO

15. Ẹbẹbẹ vẹ o te Hẹzikaya nọ o lẹliẹ e riẹ viẹ?

¹⁵ Okenọ Hẹzikaya ovie Juda ọ jọ ikpe ọgbagbizii, ọ tẹ jẹ mọ gaga. Aizaya ọruẹaro na ọ tẹ vuẹ Hẹzikaya nọ ẹyao na o ti no whu. (2 Iv. 20:1) O wọhọ ẹsenọ Hẹzikaya o gbe wo ẹruore ọvo ho. Nọ Aizaya ọ vuẹ Hẹzikaya ẹme na no, o te muhọ ẹviẹ gaga. Yọ ọ lẹ se Jihova gaga re.—2 Iv. 20:2, 3.

16. Nọ Hẹzikaya ọ lẹ se Jihova jẹ viẹ sei no, eme Jihova o ru?

¹⁶ Olẹ nọ Hẹzikaya ọ lẹ se Jihova avọ oviẹ na u duobọte Jihova udu. Jihova ọ tẹ ta nọ: “Me yo olẹ ra no. Mẹ ruẹ irui-oviẹ ra no. Rri, me bi siwi ẹyao ra na.” Jihova avọ ohrọ-oriọ riẹ na, o te vi Aizaya nyae vuẹ Hẹzikaya inọ o ti fi ikpe jọ ba uzuazọ riẹ, yọ ọ te kẹ ahwo Asiria uvẹ hẹ re a raha Jerusalẹm.—2 Iv. 20:4-6.

17. Eme Jihova o re ru kẹ omai nọ ma tẹ be mọ gaga? (Olezi 41:3) (Rri uwoho na re.)

¹⁷ Eware nọ ma wuhrẹ noi ze. Kọ whọ be mọ oghẹrẹ ẹyao jọ nọ o soriẹ ze nọ who bi ro roro nọ u re kẹ owhẹ no? O tẹ rrọ ere, lẹ se Jihova. Viẹ sei dede nọ whọ be lẹ na. Ebaibol ọ vuẹ omai nọ “Ọsẹ nọ o wo ohrọ-oriọ gbe Ọghẹnẹ omosasọ kpobi” na ọ te sasa omai oma evaọ edawọ mai kpobi. (2 Kọr. 1:3, 4) Ma riẹ nọ Jihova ọ te nwani si ebẹbẹ mai kpobi no ho nọ ma gbẹ rrọ akpọ oyoma nana. Rekọ ma riẹ nọ o ti fi omai hotọ vievie he. (Se Olezi 41:3.) Jihova ọ rẹ kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ. U ve ru nọ ma re ro wo ẹgba thihakọ jẹ riẹ oware nọ u fo nọ ma re ru evaọ udevie ẹbẹbẹ na. Ẹzi na o re je ru nọ ma gbẹ ruawa hrọ họ. (Itẹ 18:14; Fil. 4:13) Edhere ọfa nọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai họ, ẹruore nọ ọ jọ Ebaibol vuẹ omai nọ ma wo. Ma wo ẹruore nọ Jihova o ti si ẹyao kpobi notọ.—Aiz. 33:24.

18. Oria Ebaibol jọ vẹ o sasa owhẹ oma okenọ ẹbẹbẹ ologbo jọ o te owhẹ? (Rri ẹkpẹti na “Eria Ebaibol jọ nọ E rẹ Lẹliẹ Omai Kru Udu Ga nọ Ma tẹ be Viẹ.”)

¹⁸ Ẹme nọ Jihova ọ ta kẹ Hẹzikaya ọ sasa e riẹ oma. Nẹnẹ na re, Ẹme Ọghẹnẹ ọ rẹ sasa omai oma. Jihova ọ ta emamọ eme nọ e rẹ sasa omai oma fihọ Ebaibol na. Yọ i re fiobọhọ kẹ omai nọ oware jọ o tẹ be kẹ omai uye. (Rom 15:4) Okenọ oniọvo-ọmọtẹ jọ evaọ West Africa ọ riẹ nọ o wo ẹyao ekansa, ọ jẹ hae viẹ gaga. Ọ ta nọ: “Oria Ebaibol jọ nọ o jẹ hai kru omẹ udu ga họ, obe Aizaya 26:3. Ginọ uzẹme nọ oghẹrẹ ebẹbẹ jọ i te te omai, ma sai ku ai họ họ. Rekọ ẹme nọ etẹe ọ ta o lẹliẹ omẹ kareghẹhọ nọ Jihova o re ru nọ udu u re ro te omai otọ nọ ebẹbẹ i te te omai, ma vẹ sai thihakọ riẹ vrẹ.” Kọ ẹbẹbẹ ologbo jọ o te owhẹ oke jọ nọ who je ro tube roro nọ u re kẹ owhẹ no? Kọ u wo oria Ebaibol jọ nọ o lẹliẹ owhẹ kru udu ga?

19. Eghale jọ vẹ i ti te omai evaọ obaro?

¹⁹ Obọ urere kpobi ma bi yeri kpohọ na evaọ edẹ urere na. Fikiere ma riẹ nọ ebẹbẹ buobu i ti gbe te omai nọ e sai fou omai họ oviẹ. Rekọ joma kareghẹhọ iku Hana, Devidi, gbe Hẹzikaya ovie na. Ma jọ iku rai wuhrẹ nọ ma tẹ be viẹ, Jihova ọ rẹ ruẹ omai. Yọ ọ rẹ kareghẹhọ irui-oviẹ mai. Fikiere nọ ẹbẹbẹ jọ o te te omai, joma ta eva mai kpobi kẹ Jihova. Ma du siomano inievo mai na ha keme a you omai. Ma vẹ hai je se Ebaibol re keme eme nọ e riẹe eva e rẹ sasa omai oma. Ma te gbe bi thihakọ ebẹbẹ nọ i bi te omai, Jihova ọ te ghale omai. Eghale jọ nọ ọ te rọ ghale omai họ, eyaa riẹ nọ o ti rugba kẹ omai. Ọ ya eyaa nọ oke o be tha nọ o ti ro ririe irui-oviẹ kpobi no aro mai. Ma te gbẹ viẹ fiki eware okpẹtu hu, hayo fiki oware nọ a ru omai hi, yọ ma te gbẹ viẹ fikinọ ma roro nọ akpọ o re kẹ omai no ho. (Evia. 21:4) Ukpoye kọ oviẹ oghọghọ ọvo ma te viẹ oke yena.