Ubi Araomuomu Na—Ẹvẹ A Rọ Feriẹe Via?

‘Me re ti fi egrẹ họ udevie ra avọ aye na, gbe udevie ubi ra avọ ubi riẹ.’—EMUHỌ 3:15.

1. (a) Fikieme Jihova ọ jẹ rọ Ọghẹnẹ evawere na? (b) Eme o ru no nọ o rẹ lẹliẹ omai ghale oghọghọ riẹ?

JIHOVA họ Ọghẹnẹ evawere na, yọ avọ uvi iroro. Ọye họ ọnọ ọ mae rro jẹ kpaobọ evaọ Okẹ eware ezi, yọ oware nọ u re bru orugba ẹjiroro riẹ dhe o riẹ hẹ. (Aizaya 55:10, 11; 1 Timoti 1:11; Jemis 1:17) Ọ gwọlọ nọ idibo riẹ a ghale oghọghọ riẹ, ọ tẹ jẹ kẹ ai uvi ẹjiroro nọ a re ro ru ere. Fikiere, evaọ etoke nọ eware e rọ mai yoma evaọ ikuigbe ohwo-akpọ—ọkparesuọ evaọ Idẹn—ọ tẹ k’omai oware nọ ma re ro rri kpohọ obaro avọ ẹruore.—Ahwo Rom 8:19-21.

2. Nọ o je bruoziẹ kpe ekparesuọ na evaọ Idẹn, ẹvẹ Jihova ọ rọ kẹ emọ Adamu avọ Ivi ẹruore?

² Omọvo emọ ẹzi Jihova jọ, ẹkwoma ẹwọso gbe ẹtaraha Ọghẹnẹ, o te ru oma riẹ fihọ Setan Ẹdhọ na. Ahwo ọsosuọ na, Ivi je kugbe Adamu, a tẹ ze otọ isuẹsu riẹ je zue uzi uvevẹ nọ Jihova ọ kẹ. A te bruoziẹ okiẹrẹe uwhu kpe ai. (Emuhọ 3:1-24) Ghele, evaọ okenọ o je bruoziẹ kpe ewọsuọ enana, Jihova ọ tẹ kẹ emọ Adamu avọ Ivi ẹruore. Evaọ edhere ọvẹ? Wọhọ epanọ a kere eva Emuhọ 3:15, Jihova ọ ta nọ: ‘Me re ti fi egrẹ họ udevie ra avọ aye na, gbe udevie ubi ra avọ ubi riẹ. Ọ rẹ te nwa owhẹ uzou, whọ vẹ te royẹe ithihrawọ.’ Eruẹaruẹ eyena yọ usiavẹ otoriẹ oma Ebaibol na soso jegbe eware anwae gbe erọ enẹna nọ e via nọ i kpomahọ te akpọ na gbe idibo Jihova.

Otofa Eruẹaruẹ Na

3. Wọhọ epanọ a ta eva Emuhọ 3:15, dhesẹ oware nọ o rọ (a) Araomuomu na, (b) “aye na,” (c) “ubi” Araomuomu na, (d) “ubi” aye na.

³ Re ma wo ovuhumuo epanọ u wuzou te, roro kpahe abọ sa-sa ọ eruẹaruẹ na omariẹ. Ohwo nọ a t’ẹme kẹ na eva Emuhọ 3:15 họ Araomuomu na—orọnikọ araomuomu gheghe he rekọ ohwo nọ ọ rehọ e riẹ t’ẹme. (Eviavia 12:9) “Aye na” orọnikọ Ivi hi rekọ ukoko obọ odhiwu Jihova, oni idibo riẹ nọ a kẹ ẹzi evaọ otọakpọ. (Ahwo Galesha 4:26) “Ubi” Araomuomu na họ, ubi Setan, emọ riẹ—idhivẹri gbe ahwo-akpọ jegbe ikoko ahwo-akpọ nọ i bi dhesẹ uruemu Setan je bi dhesẹ egrẹ kẹ “ubi” aye na. (Jọn 15:19; 17:15) Uzedhe “ubi” aye na họ Jesu Kristi, ọnọ a rehọ ẹzi ọfuafo kẹ evaọ 29 C.E. Ahwo 144,000, enọ ‘a wariẹ yẹ . . . no ame gbe ẹzi ze’ na gbe enọ e rọ eriuku Uvie obọ odhiwu kugbe Kristi na, a rọ abọ avivẹ ubi eyaa na. A mu enana họ e kugbe ubi aye na no anwọ Pẹntikọst 33 C.E. ze.—Jọn 3:3, 5; Ahwo Galesha 3:16, 29.

4. Ẹvẹ Emuhọ 3:15 u ro wo obọ kpahe otọakpọ nọ o ti zihe ruọ aparadase, nọ ahwo nọ i wo ufuoma no izieraha gbe uwhu e rẹ te vọ?

⁴ Ohwo nọ ọ wha eviẹhọ ze nọ ọ lẹliẹ ahwo-akpọ ku Aparadase fiẹ na ọye ọ rehọ araomuomu na ro ruiruo wọhọ ọtota evaọ Idẹn. Emuhọ 3:15 o riobọhọ obaro kpohọ okenọ a te rọ raha ohwo nọ ọ rehọ araomuomu na tẹme. Edhere na ọ vẹ te wariẹ rovie kẹ idibo Ọghẹnẹ re a rria Aparadase, nọ u ti wo ufuoma no uzioraha gbe uwhu. Ẹvẹ oghọghọ ẹruore ọyena ọ rro te!—Eviavia 20:1-3; 21:1-5.

5. Didi iruemu i re dhesẹ emọ ẹzi Ẹdhọ via?

⁵ Nọ ọkparesuọ obọ Idẹn na ọ vrẹ no, ahwo gbe ikoko i te mu oma họ ẹrọ via nọ i dhesẹ iruemu wọhọ erọ Setan Ẹdhọ na—ọkparesuọ, erueta, ọtaraha, gbe ikpakpe, kugbe ọwọsuọ oreva Jihova gbe ahwo nọ e be gọ Jihova. Iruemu eyena i te dhesẹ emọ ẹzi ọ Ẹdhọ na. Evaọ usu ahwo enana họ Keni, ọnọ o kpe Ebẹle evaọ okenọ Jihova ọ jẹ egagọ Ebẹle rehọ viukpe ọrọ Keni. (1 Jọn 3:10-12) Nimrọd yọ omọvo jọ nọ odẹ riẹ u dhesẹ i rie via wọhọ ọkparesuọ gbe ọnọ o zihe ruọ ozuẹ ologbo avọ osu nọ o mukpahe Jihova. (Emuhọ 10:9) Fiba onana, ivie anwae unọjọ utọjọ, kugbe Babilọn, avọ egagọ riẹ nọ e thọ orẹwho nọ a rọ ọrue bọ uke, enana e tẹ rehọ evega kienyẹ enọ e jẹ gọ Jihova.—Jerimaya 50:29.

“Fi Egrẹ họ Udevie Ra avọ Aye Na”

6. Didi idhere Setan o ro dhesẹ egrẹ no kpahe aye Jihova?

⁶ Evaọ etoke nana kpobi, egrẹ ọ jọ udevie Araomuomu na avọ aye Jihova, evaọ udevie Setan Ẹdhọ na avọ ukoko omarokpotọ emama ẹzi obọ odhiwu Jihova. Egrẹ Setan o dhesẹ oma via nọ ọ jẹ poviẹ Jihova jẹ daoma raha ukoko obọ odhiwu Jihova, jẹ viẹ enjẹle họ re a gbabọ kẹ oria ẹria rai. (Itẹ 27:11; Jud 6) U dhesẹ oma via eva okenọ Setan o fi idhivẹri riẹ họ iruo re ọ daoma bru enyukọ enjẹle Jihova dhe. (Daniẹl 10:13, 14, 20, 21) Imuẹro riẹ o roma via vevẹ evaọ ikpe-udhusoi avọ 20 ọnana nọ Setan ọ be rọ daoma re ọ raha Uvie Mesaya na evaọ oke eyẹ riẹ.—Eviavia 12:1-4.

7. Fikieme enjẹle omarokpotọ Jihova a ro wo oma egrẹ kpahe Araomuomu ẹwoho na, rekọ didi ohẹrẹ a dhesẹ no?

⁷ Egrẹ ọ jariẹ re evaọ udevie aye Jihova, ekru enjẹle omarokpotọ na kpobi, mukpahe Araomuomu ẹwoho na. Setan ọ raha emamọ odẹ Ọghẹnẹ; ọ tẹ jẹ vravro ẹgbakiete emama iwareghẹ Ọghẹnẹ kpobi, kugbe erọ enjẹle na kpobi, yọ ọ be daoma gale omarokpotọ rai kẹ Ọghẹnẹ uzou vi. (Eviavia 12:4a) Enjẹle omarokpotọ, cherọbs, gbe serafs a kie he rekọ ọnọ o ru omariẹ fihọ Ẹdhọ gbe Setan na ọ jarai oma tọtọtọ. Ghele, a hẹrẹ Jihova re ọ kpọ eware vi evaọ oke gbe edhere obọ riẹ.—Wawo Jud 9.

Egrẹ Kugbe Ubi Aye Ọghẹnẹ

8. Ono Setan o kiekọ be hẹrẹ?

⁸ Oke onana kpobi, Setan o kiekọ be hẹrẹ Ubi aye na nọ a yeyaa riẹ na, ọnọ Jihova ọ ta nọ ọ te whọlọ uzou Araomuomu na. Fikiere nọ enjẹle nọ i no obọ odhiwu ze a whowho nọ Jesu, ọnọ a yẹ no evaọ Bẹtelẹhẹm, ọye họ “Osiwi kẹ owhai nẹnẹ na, ọnọ ọ rọ Kristi Ọnowo na,” imuẹro ilogbo e jariẹ inọ ọnana họ ọnọ o ti zihe ruọ Ubi aye na nọ a yeyaa riẹ na.—Luk 2:10, 11.

9. Nọ a yẹ Jesu no, ẹvẹ Setan o ro dhesẹ egrẹ ọyayare?

⁹ Egrẹ ọgaga Setan o te dhesẹ oma via evaọ okenọ ọ bẹbẹ egedhọ nọ a rẹ rọ isi gbẹva kpohọ erẹ nọ o wọ rai kaki bru Herọd Ovie evaọ Jerusalẹm je ti kpohọ uwou na evaọ Bẹtelẹhẹm oria nọ a jẹ ruẹ Jesu avọ oni riẹ, Meri. Nọ oyena o nwane vrẹ no Herọd Ovie na ọ tẹ k’uzi nọ a kpe emezae eboba umuo ikpe ivẹ kpotọ, nọ e rọ Bẹtelẹhẹm gbe ekẹloma riẹ kpobi. Evaọ ere oruo, Herọd o te dhesẹ oghẹrẹ omukpahe Setan rọ kẹ Ubi na. Herọd ọ riẹ vevẹ inọ ọ be daoma re ọ raha uzuazọ ohwo nọ ọ te jọ Mesaya na no. (Matiu 2:1-6, 16) Ikuigbe i dhesẹ nọ Herọd Ovie na ọ jọ ohwo ogbimaza, ẹghẹ, jẹ rọ ojihẹ—ghinọ omọvo ubi Araomuomu na.

10. (a) Nya lele ame-ọhọ Jesu, ẹvẹ Setan omariẹ ọ rọ daoma re o bru ẹjiroro Jihova dhe kpahe Ubi eyaa na? (b) Ẹvẹ Setan o ro fi isu egagọ ahwo Ju na họ iruo evaọ ele ute riẹ?

¹⁰ Nọ a rehọ ẹzi ọfuafo rọ Jesu mu no evaọ 29 C.E. nọ Jihova ọ t’ẹme no obọ odhiwu ze kpahe ẹjẹrehọ Jesu wọhọ Ọmọ riẹ no, Setan ọ tẹ jẹ wariẹ daoma re o ru Jesu kie ruọ ẹdawọ, jẹ rọ ere gwọlọ bru ẹjiroro Jihova dhe kpahe Ọmọ riẹ. (Matiu 4:1-10) Nọ oyena u ruiruo kẹe he, ọ tẹ rẹriẹ ova dhe epanọ ọ rẹ rọ rehọ ahwo ru ẹgwọlọ riẹ gba. Evaọ usu ahwo nọ o fihọ iruo re ọ daoma poviẹ Jesu họ isu egagọ eviẹwẹ na. A jẹ rehọ erue gbe ọtaraha ruiruo, oghẹrẹ ẹghẹ nọ Setan omariẹ o fihọ iruo. Okenọ Jesu ọ ta kẹ ohwo nọ ọ ko nọ, “Eva e were owhẹ, . . . a rehọ izieraha ra vrẹ owhẹ no,” ikerebe na, ababọ ẹhẹrẹ sọ oma ohwo na o ghinẹ ga no, a te brukpe Jesu nọ ọ ta emeaghọ. (Matiu 9:2-7) Okenọ Jesu o siwi ahwo evaọ Ẹdijala, ahwo Farisi a tẹ whọ ku ei wọhọ ohwo nọ ọ be raha uzi Ẹdijala a tẹ gbẹguae nọ a re kpei. (Matiu 12:9-14; Jọn 5:1-18) Okenọ Jesu o le izi iyoma no, ahwo Farisi a tẹ ta nọ ọ rọ usu kugbe “Beelzebul olori izi-igbegbe” na. (Matiu 12:22-24) Nọ a kpare Lazarọs no uwhu ze no, ahwo na buobu a te fi ẹrọwọ họ Jesu, rekọ ilori izerẹ na gbe ahwo Farisi a tẹ wariẹ gbẹguae epanọ a re ro kpei.—Jọn 11:47-53.

11. Edẹ esa taure uwhu Jesu o te ti te, amono o dhesẹ via nọ a rọ abọ ubi Araomuomu na, kọ fikieme?

¹¹ Evaọ Nisan 11, 33 C.E., Jesu, dede nọ ọ riẹ oware nọ o rọ eva rai ziezi, ababọ ozọ ọ tẹ nya ruọ etẹmpol na evaọ Jerusalẹm ọ tẹ jọ etẹe jọ ẹgbede brukpe ai. Wọhọ ekru ahwo, ikere-ebe na gbe ahwo Farisi a dhesẹ oghẹrẹ ahwo nọ a rọ ẹsibuobu no; fikiere Jesu ọ tẹ ta nọ: ‘Uye u te owhai, whai otu ikere-obe gbe Farisi, eviẹwẹ na! Keme wha wuhu ẹthẹ uvie odhiwu dhe ahwo; yọ owhai oma rai a ruọ eva ha, enọ e be gwọlọ ruọ eva wha bi je a ruẹe gbe he.’ Jesu o te whowho vevẹ inọ a rọ abọ ubi Araomuomu na, ta nọ: ‘Whai eraomuomu, whai emọ ubi na, ẹvẹ wha sae te rọ va obrukpe uwhu abọ?’ (Matiu 23:13, 33) Eme riẹ i si iroro kpemu kpohọ eruẹaruẹ ọ Emuhọ 3:15.

12, 13. (a) Ẹvẹ izerẹ ikpehru na gbe ikere-ebe a rọ kẹ imuẹro efa kpahọ ohwo nọ ọsẹ ẹzi rai ọ rọ? (b) Ono o kuomagbe ai? (c) Evaọ orugba Emuhọ 3:15, ẹvẹ a rọ rowo Ubi aye na ithihrawọ?

¹² Nọ a y’eme Jesu no, kọ u duobọ te ai udu, re a ruẹse lẹ Ọghẹnẹ kẹ ohrọ? Kọ a kurẹriẹ no emuemu rai? Ijo! Mak 14:1 ọ niyẹrẹ nọ evaọ okiokiọ riẹ, evaọ ẹgua nọ a gba evaọ etegu ozerẹ okpehru na, “ilori izerẹ gbe otu ikere-obe a tẹ be guọlọ epanọ a rẹ rọ rehọ areghẹ mu [Jesu], a kpei.” A te gbe bi dhesẹ ẹzi ikpakpe Setan, ọnọ Jesu ọ kaki dhesẹ vẹre no wọhọ nọ ojihẹ ọ rọ. (Jọn 8:44) U kri hi Judas Iskariọt o te kuomagbe ai, ọnọ Setan o ru re ọ jọ ukọ-ọrue. Judas ọ tẹ nyase Ubi aye Ọghẹnẹ nọ ọ kare afuẹwẹ na ba nya i kuomagbe ubi Araomuomu na.

¹³ Evaọ irioke Nisan 14, otu ẹdhoguo egagọ Ju a tẹ rehọ Jesu wọhọ ohwo nọ ọ rọ ega bru osu ahwo Rom. Evaọ etenẹ izerẹ ilogbo na họ enọ e k’obaro je bo nọ a kare Jesu. Nọ Pailet ọ nọ inọ, “Mẹ kare Ovie rai veghe?” izerẹ ilogbo na họ enọ e kuyo nọ, “Ma wo ovie ọ fa thọ Siza wa ha.” (Jọn 19:6, 15) Uzẹme, evaọ edhere kpobi a ro dhesẹ nọ a rọ abọ ubi Araomuomu na. Rekọ ae ọvo a rọ họ. Ikere nọ a rọ ogaga Ọghẹnẹ kere na evaọ Matiu 27:24, 25 ọ niyẹrẹ nana: “[Paileti] ọ tẹ rehọ ame, ọ jẹ wozẹ abọ riẹ iraro ogbotu na.” Ahwo na kpobi a te yo nọ: “Azẹ riẹ ọ jọ uzou mai jegbọ emọ mai!” Fikiere oge ahwo Ju eyena kpobi a te dhesẹ oma rai via wọhọ abọ ubi Araomuomu na. Taure ẹdẹ ọyena o te ti re, Jesu o whu no. Ẹkwoma ubi riẹ nọ a rẹ ruẹ nọ o fihọ iruo, Setan ọ tẹ rowo Ubi aye Ọghẹnẹ ithihrawọ.

14. Fikieme ẹrowo ithihrawọ Ubi aye na u gbe dhesẹ obokparọ kẹ Setan he?

¹⁴ Kọ Setan ọ kparobọ no? Vievie! Jesu Kristi o fi akpọ na gbe osu riẹ kparobọ no. (Jọn 14:30, 31; 16:33) O kru ekiete riẹ kẹ Jihova rii te uwhu. Uwhu riẹ wọhọ ohwo ọgbagba ọ tẹ rọ osohwa ẹtanigbo na ze nọ a rẹ rọ dẹ uvẹ uzuazọ nọ Adamu o kufiẹ. Fikiere o te rovie edhere uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ rọ kẹ ahwo nọ i ti fi ẹrọwọ họ ọruẹrẹfihọ ọyena je y’ẹme kẹ ijaje Ọghẹnẹ. (Matiu 20:28; Jọn 3:16) Jihova ọ kpare Jesu no uwhu ze kpohọ uzuazọ seba-ewhuo evaọ obọ odhiwu. Evaọ oke nọ Jihova o ve fihọ, Jesu ọ te whọlọ Setan no. Eva Emuhọ 22:16-18 na, a ruẹaro nọ Jihova o re ti dhesẹ aruoriwo kẹ erua otọakpọ na kpobi enọ e jẹ emamọ owọ re a ghale omobọ rai ẹkwoma Ubi omarokpotọ ọyena.

15. (a) Nọ Jesu o whu no, ẹvẹ ikọ riẹ a rọ ruabọhọ ẹferevia ubi Araomuomu na? (b) Didi egrẹ ọfa ubi Araomuomu na o dhesẹ via no rite edẹ mai na?

¹⁵ Nọ Jesu o whu no, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi ọfuafo kẹ na a te gbe bi dhesẹ ubi Araomuomu na via, wọhọ epanọ Olori rai o ru. Avọ ẹzi ọfuafo nọ ọ wọ riẹ, Pọl ukọ na ọ vẹvẹ unu kpahe “ohwo uzioraha” ọnọ omarọvia riẹ u kugbe “iruo igbunu nọ Setan o re ti ruẹ.” (2 Ahwo Tẹsalọnika 2:3-10) Okugbe “ohwo” ọnana o dhesẹ oma via no wọhọ isu-egagọ Kristẹndọm. Ubi Araomuomu na, evaọ abọ riẹ, ọ tẹ lahiẹ ilele Jesu Kristi yoyoma. Evaọ eruẹaruẹ nọ a kere eva Eviavia 12:17, Jọn ukọ na ọ ruẹaro nọ Setan o ti gbe fiẹmo mukpahe ikiọkotọ ubi aye Ọghẹnẹ na rite edẹ mai na. Oyehọ oware nọ o nwane ghinẹ via no. Evaọ ekuotọ buobu, a whaha iruo Isẹri Jihova no, avọ ukpe, ekarọ, hayo egbolo fihọ iwou-odi olahiẹ fiki edikihẹ ọgaga rai kẹ Uvie Ọghẹnẹ jegbe idhere ikiẹrẹe riẹ.

Ẹferevia Oke Onana ọrọ Ubi Araomuomu Na

16. Evaọ oke mai na, amono a ferevia no wọhọ abọ ubi Araomuomu na, kọ evaọ oghẹrẹvẹ?

¹⁶ Evaọ aruorokele Jesu Kristi, Ileleikristi uzẹme a ri siobọno aruọwha ẹferevia Araomuomu na avọ ubi riẹ hẹ. Evaọ 1917, Emọ-Iwuhrẹ Ebaibol, wọhọ epanọ a riẹ Isẹri Jihova evaọ okioye, a te kporo obe na The Finished Mystery, oria nọ a je rovie eviẹhọ isu-egagọ Kristẹndọm via. Evaọ 1924, obe-ọtamuo jọ u te lele onana nọ uzoẹme riẹ o ta nọ Ecclesiastics Indicted. Ima 50 rai a vaha fihọ akpọ na soso. Evaọ 1937, J. F. Rutherford, ọnọ ọ jọ ohwo agbara Watch Tower Society evaọ oke oyena, ọ tẹ jọ evuẹ ogbotu nọ i wo ẹgba dhesẹ ubi Setan via nọ izoẹme rae e jọ “Ẹferevia” gbe “Egagọ gbe Egagọ-Ahwo-Ikristi.” Ukpe nọ u lele i rie, nọ ahwo evaọ eria ikokohọ ilogbo 50 evaọ ekuotọ sa-sa a be jọ gaviezọ, ọ tẹ kẹ ovuẹ ogbotu na “Rẹriẹ Ova Dhe Uzẹme Na” ọnọ ọ ta fihọ ufi etẹlifonu no London, England, ze. Amara ọvo ọ vrẹ no, iwou iredio buobu evaọ United States e tẹ wha ovuẹ na “Ọgbahọ Hayo Ufuoma.” Enana i te wo ofiba no ẹferevia egaga no ebe wọhọ Enemies gbe Religion ze je no emebe wọhọ Uncovered ze. Rọwo kugbe oware nọ a kporo no anwọ 1920 ze, obe na Revelation—Its Grand Climax At Hand!,a nọ a kporo no enẹna evaọ evẹrẹ 65, o te dhesẹ isu egọmeti ogbekuo via avọ ihreki uvouthei, ewhariọ inọ aikpobi a rọ evaọ usu ubi Araomuomu na nọ e mae kpaobọ nọ a rẹ ruẹ. Okenọ isu egọmeti a te ru ei họ uruemu re a terue re a ruẹse su ahwo nọ e rọ otọ rai thọ, nọ a bi dhesẹ ọdawẹ kẹ ẹfuọ azẹ hẹ, je bi kienyẹ idibo Jihova (be rọ ere dhesẹ egrẹ kẹ ubi aye Ọghẹnẹ), ababọ avro a bi dhesẹ omobọ rai fihọ abọ ubi Araomuomu na. Epọvo na o rọ re kpahe ihreki na enọ, avọ ababọ udu nọ u re nuhu ai, a re gu erue fiki erere igho, nọ i re ku hayo zẹ eware nọ a riẹ nọ e rẹ wha ẹyao ze.

17. Didi uvẹ u gbe rovie fihọ kẹ ikpahwo nọ i ti no eyero akpọ ọnana ze?

¹⁷ Orọnikọ ohwo kpobi nọ egagọ akpọ ọnana o wholo no, abọ egọmeti, hayo ihreki a ti gbe kele kugbe abọ ubi Araomuomu na ha. Ezae gbe eyae enana jọ a bi wo isiuru kẹ Isẹri Jihova. A be rọ ẹgba rai fiobọhọ kẹ ai, yọ ejọ dede a tube dede egagọ uzẹme rehọ no. (Wawo Iruẹru 13:7, 12; 17:32-34.) Rọ kẹ ahwo itieye kpobi, a zizie rai nọ: “Fikiere, wha jọ enẹna wo areghẹ, O whai ivie! Wha wo unuovẹvẹ, O whai ibruoziẹ akpọ na. Wha rehọ ọwhọ, avọ ozodhẹ gọ ỌNOWO. [Viọlọ ọmọ na], ogbẹrọ ere he [Jihova] o re ti muofu, ere wha re ro vru no edhere nọ o kiete; keme ofu riẹ o re kri ẹ ga ha. [Oghale u te] ahwo kpobi nọ a rọ ẹro suẹe.” (Olezi 2:10-12) Uzẹme, u wuzou kẹ ahwo kpobi nọ a gwọlọ aruoriwo Jihova re a jowọ enẹna, taure Obruoziẹ obọ odhiwu na o te ti si ẹthẹ uvẹ na gbe.

18. Dede nọ a wo abọ evaọ ubi aye na ha, amono a be gọ Jihova ghele?

¹⁸ Ahwo nọ i ru Uvie obọ odhiwu na gbunu ọvo họ enọ e rọ abọ ubi aye na. Enana a bu hu. (Eviavia 7:4, 9) Ghele, ogbotu obuobu efa jọ a riẹ, ẹhẹ, ima ahwo rai, enọ wọhọ ahwo nọ e be gọ Jihova a bi rri kpohọ obaro kẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase. Te ẹmeunu gbe iruo, a rẹ ta kẹ enọ Jihova ọ kẹ ẹzi na nọ: “Je oma lele owhai, keme ma yo nọ Ọghẹnẹ avọ owhai a gbẹrọ.”—Zekaraya 8:23.

19. (a) Didi erarọ ahwo kpobi a re ru hrọ? (b) Amono a mae yare nọ a j’owọ areghẹ nọ uvẹ o gbẹ riẹ na?

¹⁹ Enẹna họ oke nọ ahwo-akpọ kpobi a rẹ jọ salọ. Kọ a gwọlọ gọ Jihova re a je kru esuo riẹ kpehru, hayo kọ a te kẹ Setan uvẹ re ọ jọ osu rai ẹkwoma eruo eware nọ e rẹ were iẹe? Ole ahwo ima isoi no erẹwho kpobi ze a rehọ edikihẹ rai fihọ abọ Jihova no evaọ usu rai kugbe erọ ubi aye na nọ i kiọkọ, eriuku Uvie na. Ahwo nọ i bu viọ ima eree efa a dhesẹ isiuru no evaọ ewuhrẹ Ebaibol na kugbe ai hayo bi kpohọ iwuhrẹ rai. Rọ kẹ ahwo itieye na kpobi, Isẹri Jihova a be ta nọ: Ẹthẹ uvẹ na o gbe kpe fihọ. Ababọ izudhe rehọ edikihẹ ra fihọ abọ Jihova. Vuhu Kristi Jesu mu wọhọ Ubi nọ a yeyaa riẹ na. Rọ oghọghọ nyusu kugbe ukoko Jihova nọ a rẹ ruẹ. Jọ who wo abọ evaọ eghale nọ Ọ te rọ kẹ ẹkwoma esuo Ovie na, Kristi Jesu.

[Footnotes]

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

◻ Ono họ Araomuomu nọ a fodẹ evaọ Emuhọ 3:15? Kọ ono họ aye na?

◻ Didi uruemu a re ro vuhu ubi Araomuomu na?

◻ Ẹvẹ Jesu ọ rọ fere ubi Araomuomu na via?

◻ Amono a ferevia no wọhọ abọ ubi Araomuomu na evaọ oke onana?

◻ Didi owojẹ okpakpata a gwọlọ re a siomai ba eriwi kugbe abọ ubi Araomuomu na?

[Picture on page 20]

Jesu o dhesẹ isu egagọ eviẹwẹ via wọhọ enọ e rọ abọ ubi Araomuomu na