Ẹtanigbo Kristi—Edhere Esiwo Ọghẹnẹ

“Ọghẹnẹ o you akpọ na hrọ, ọ jẹ rehọ Ọmọvo riẹ kẹ, re kohwo kohwo nọ ọ rọwo riẹ o gbe vrẹ hẹ rekọ o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”—JỌN 3:16.

1, 2. Dhesẹ okpẹtu nọ o kie uyẹ ohwo-akpọ.

DAE rehọ iẹe nọ ẹyao jọ o kru owhẹ nọ o ti kpe owhẹ ajokpanọ a bẹre owhẹ oma. Ẹvẹ o rẹ j’owhẹ oma otẹrọnọ unuigho oma-obẹrọ na u kpehru vi onọ whọ rẹ sae hwa? Kọ ẹvẹ otẹrọnọ igho nọ uviuwou gbe egbẹnyusu ra kpobi a kokohọ i te he? Ẹbẹbẹ otiọye na o te t’ohwo oma o rẹ kẹ idhọvẹ gaga!

² Onana u dhesẹ ẹbẹbẹ nọ o roma via kpomahọ uyẹ ohwo-akpọ. A ma ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai, Adamu avọ Ivi, gbagba. (Iziewariẹ 32:4) A wo irẹro nọ a rẹ rọ rria bẹdẹ bẹdẹ je ru ẹjiroro Ọghẹnẹ gba: “Wha yẹ, wha vi, re wha vọ evaọ akpọ na re wha wo i.” (Emuhọ 1:28) Rekọ, Adamu avọ Ivi a te veghe uzou kẹ Ọnọma rai. (Emuhọ 3:1-6) Orọnikọ Adamu avọ Ivi ọvo aghẹmeeyo rai ọ wha uzioraha se he rekọ je ro se emọ rai nọ a ti yẹ hẹ. Job, ọzae okiẹrẹe na, ọ ta uwhremu na nọ: “Ono ọ rẹ sae rehọ oware ofuafo no oware ugbegbe tha? Kaka ohwo.”—Job 14:4.

3. Ẹvẹ uwhu o rọ vaha te ahwo kpobi?

³ Fikiere uzioraha o tẹ wọhọ ẹyao nọ o kru omai kpobi, keme Ebaibol ọ ta nọ “ahwo na kpobi a raha uzi.” (Ẹjẹlẹ ibieme na ọmai.) Uyero onana o rẹ sai kpe ohwo. Evaọ uzẹme, “uwhu họ osa [oware] uyoma.” (Ahwo Rom 3:23; 6:23) Mai ọvuọvo ọ rẹ sae dhẹ vabọ họ. Ahwo-akpọ kpobi a be raha uzi, fikiere, ahwo-akpọ kpobi a bi whu. Wọhọ emọ Adamu, a y’omai fihọ okpẹtu ọnana. (Olezi 51:5) Pọl o kere nọ: “Umuomu orọ fiki omọvo vaha ruọ akpọ na, gbe uwhu fiki izieraha, fikiere uwhu u te zite ahwo kpobi: . . . keme ahwo kpobi a raha uzi.” (Ahwo Rom 5:12) Rekọ orọnikọ onana u dhesẹ nọ ma wo ẹruore usiwo ha ha.

Esino Uzioraha gbe Uwhu

4. Fikieme ahwo-akpọ ọvo a gbẹ sai si ẹyao gbe uwhu no ho?

⁴ Eme o rẹ gwọlọ re a si uzioraha gbe uwhu nọ o wha ze no? U re vevẹ, oware nọ o rro vi onọ ohwo-akpọ jọ ọ rẹ sae kẹ. Ọso-ilezi na ọ vioja nọ: “Keme ẹta uzuazọ riẹ o rẹ ghaghae, o re te he, re ọ jọ bẹdẹ, nọ ọ rẹ ruẹ Ọgọdọ họ.” (Olezi 49:8, 9) Uzẹme, ma rẹ sae dina ru uzuazọ mai tọ omojọ ẹkwoma emamọ emuore gbe ibimu elọ, rekọ uvumọ ohwo ọ rọ họ nọ ọ rẹ sai siwi uyero ukuoriọ uzioraha mai. Uvumọ ohwo ọ rẹ sai ru re ma seba ẹwho ho, re o zihe ugboma mai kpohọ ẹgbagba nọ Ọghẹnẹ ọ jiroro riẹ vẹre na. Orọnikọ Pọl o je mu ta ha nọ o kere nọ fiki uzioraha Adamu, ahwo-akpọ a ‘rọ eware ifofe’—hayo wọhọ epanọ The Jerusalem Bible o fi rie họ, a “sae nyate ẹjiroro rai hi.” (Ahwo Rom 8:20) Rekọ, avọ evawere, Ọnọma na o ti vu omai wa ha. O ru ọruẹrẹfihotọ no re o si uzioraha gbe uwhu no bẹdẹ bẹdẹ. Oghẹrẹvẹ?

5. Ẹvẹ Uzi nọ a rọ kẹ emọ Izrẹl u ro dhesẹ uvi ẹdhoguo?

⁵ “Ẹruoziẹ gbe ẹrẹreokie ọ rẹ were” Jihova. (Olezi 33:5) Obe Uzi nọ ọ rọ kẹ Izrẹl na u dhesẹ owowa gbe uvi ẹdhoguo. Wọhọ oriruo, evaọ izi riẹ, ma se nọ ‘uzuazọ u re lele uzuazọ.’ Ẹme na họ, otẹrọnọ ọmọ Izrẹl o kpe ohwo, ọ rẹ rehọ uzuazọ riẹ nwene uzuazọ ọnọ o kpe na. (Ọnyano 21:23; Ikelakele 35:21) Enẹ uvi ẹdhoguo Ọghẹnẹ o rẹ rọ kpọvi.—Wawo Ọnyano 21:30.

6. (a) Edhere vẹ a sai ro se Adamu ojihẹ? (b) Didi oghẹrẹ uzuazọ Adamu o kufiẹ, kọ didi oghẹrẹ idhe a rẹ gwọlọ re uvi ẹdhoguo o ruẹse gba?

⁶ Okenọ Adamu ọ raha uzi, o te zihe ruọ ojihẹ. Evaọ edhere vẹ? Keme o ti kpeze uyero uzioraha riẹ na—avọ uwhu nọ u ti lele iei—se emọ riẹ. Aghẹmeeyo Adamu o so riẹ ze nọ ri fi enẹna, igboma mai e be rọ raha na, be nya ẹmẹmera kpohọ uki. (Olezi 90:10) Uzioraha Adamu o tubẹ wha eyoma nọ o rro vi onana ze. Kareghẹhọ, oware nọ Adamu o kufiẹ kẹ omobọ riẹ gbe emọ riẹ na orọnikọ uzuazọ ikpe 70 hayo 80 ọvo gheghe he. O ku uzuazọ ogbagba—uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ fiẹ. Fikiere, otẹrọnọ ‘uzuazọ u re lele uzuazọ,’ didi oghẹrẹ uzuazọ a re siobọno re uvi ẹdhoguo o sai rugba? Avọ iroro, o rẹ jọ uzuazọ ohwo-akpọ ọgbagba—uzuazọ nọ o rẹ sai yẹ ahwo-akpọ ọgbagba, wọhọ orọ Adamu. A tẹ rehọ iẹe kẹ wọhọ idhe, orọnikọ uzuazọ ohwo-akpọ ọgbagba u ti ru uvi ẹdhoguo gba ọvo ho rekọ u ti si uzioraha gbe uwhu kpobi no.

Eruru Osa Uzioraha

7. Dhesẹ otofa ubiẹme na “ẹtanigbo.”

⁷ A jọ evaọ Ebaibol na se osa nọ a gwọlọ re a rọ d’omai no uzioraha wọhọ “ẹtanigbo.” (Olezi 49:7, NW ) Evaọ Isoko, ubiẹme na u dhesẹ unuigho nọ omuimuẹmu ọ rẹ yare re o siobọno ohwo nọ o mu. Whaọ, ẹtanigbo nọ Jihova ọ kẹ orọnikọ fiki epanọ a mu ohwo jọ họ. Rekọ o gwọlọ osa nọ a rẹ hwa. Evaọ uzẹme, abọjọ ubiẹme Hibru nọ a fa “ẹtanigbo” na o rẹ sai dhesẹ “re a ruru.” Re a voro uzioraha no, ẹtanigbo na o rẹ jọ ẹrẹrẹ wọhọ onọ a be rehọ iẹ hwa na—uzuazọ ohwo-akpọ ọgbagba Adamu.

8. (a) Dhesẹ ehri-uzi ọwariẹ-dẹ. (b) Ẹvẹ ehri-uzi ọwariẹ-dẹ u ro kie kpahe omai wọhọ erahaizi?

⁸ Onana o rọwo kugbe ehri-uzi jọ nọ o rọ Uzi Mosis na—ehri-uzi ọwariẹ-dẹ. Otẹrọnọ uvuhu u kpe ọmọ Izrẹl te epanọ ọ rọ zẹ oma riẹ fihọ igbo kẹ ọnọ ọ rọ ọmọ Izrẹl he, omoni riẹ ọ rẹ dẹe (hayo, tae no igbo) ẹkwoma ẹhwa unuigho nọ o ghare te ọrigbo na. (Iruo-Izerẹ 25:47-49) Ebaibol na ọ ta nọ wọhọ ahwo-akpọ nọ e gba ha, ma rọ ‘irigbo emuemu.’ (Ahwo Rom 6:6; 7:14, 25) Eme o gwọlọ re a d’omai zihe? Wọhọ epanọ ma ruẹ no na, ekufiẹ uzuazọ ohwo-akpọ ọgbagba o rẹ gwọlọ osohwa uzuazọ ohwo-akpọ ọgbagba—o rẹ rro viere he, o rẹ kawo viere he.

9. Ẹvẹ Jihova o ro ru ọruẹrẹfihotọ re o si uzioraha no?

⁹ Whaọ, a yẹ omai ahwo-akpọ avọ sebaẹgba. Ọvuọvo mai ọ rọ ẹrẹrẹ kugbe Adamu hu; ọvuọvo mai ọ sae hwa osa ẹtanigbo nọ uvi ẹdhoguo o gwọlọ họ. Wọhọ epanọ ma jọ emuhọ fodẹ na, o wọhọ epaọ ẹsenọ ma wo ẹyao ọgaga jọ yọ ma wo ugho nọ ma rẹ hwa kẹ oma-obẹrọ na ha. O tẹ via ere, kọ eva e gbẹ were omai otẹrọnọ ohwo jọ ọ hwa ugho na k’omai? Nwanọ oware nọ Jihova o ru ona! O ru ọruẹrẹfihotọ no re ọ d’omai no uzioraha bẹdẹ bẹdẹ. Ẹhẹ, u no rie eva ze re ọ k’omai oware nọ ma rẹ sai le mu vievie he. Oghẹrẹvẹ? Pọl o kere nọ: “Okẹ Ọghẹnẹ họ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, fiki Jesu Kristi Ọnowo mai.” (Ahwo Rom 6:23) Jọn o dhesẹ Jesu wọhọ “Omogodẹ Ọghẹnẹ, ọ nọ ọ wha izieraha akpọ na vrẹ!” (Jọn 1:29) Joma ruẹ epanọ Jihova ọ rọ rehọ Ọmọ oyoyou riẹ na hwa osa ẹtanigbo na.

“Ẹtanigbo nọ U Fo”

10. Ẹvẹ eruẹaruẹ kpahe ‘ubi’ o rọ riobọhọ Josẹf avọ Meri?

¹⁰ Nọ ọkparesuọ na evaọ Idẹn o nwane vrẹ no, Jihova o te whowho ẹjiroro riẹ re ọ kẹ ‘ubi,’ hayo ọmọ, ọnọ ọ te ta ahwo-akpọ n’igbo uzioraha. (Emuhọ 3:15) Ẹkwoma eviavia efuafo sa-sa, Jihova o te dhesẹ uhie uviuwou nọ u ti yẹ ubi na. Uwhremu na, eviavia enana e tẹ riobọhọ Josẹf avọ Meri, imava nọ e t’ẹme orọo fihọ no evaọ Palẹstain. Evaọ ewezẹ, a ta kẹ Josẹf nọ Meri o dihọ avọ obufihọ ẹzi ọfuafo. Ẹnjẹle na ọ ta nọ: “O re ti yẹ ọmọzae, who re tise odẹ riẹ Jesu, keme o re ti siwi ahwo riẹ no izieraha rai.”—Matiu 1:20, 21.

11. (a) Ẹvẹ Jihova o ro ru ọruẹrẹfihọ re a yẹ Ọmọ riẹ wọhọ ohwo-akpọ ọgbagba? (b) Ẹvẹ Jesu ọ sae rọ kẹ “ẹtanigbo nọ u fo”?

¹¹ Onana orọnikọ edihọ gheghe he, keme Jesu ọ jẹ rria no vẹre evaọ obọ odhiwu. (Itẹ 8:22-31; Ahwo Kọlọsi 1:15) Jihova ọ rehọ ogaga igbunu riẹ kpeze uzuazọ riẹ fihọ edhede Meri, nọ u ru rie lọhọ re a yẹ Ọmọ oyoyou Ọghẹnẹ ọnana wọhọ ohwo-akpọ. (Jọn 1:1-3, 14; Ahwo Filipai 2:6, 7) Jihova ọ kpọ eware re uzioraha Adamu o siọ Jesu ba ewholo. Ukpoye, a yẹ Jesu gbagba. Fikiere, o wo oware nọ Adamu o kufiẹ—uzuazọ ohwo-akpọ ogbagba. Ukuhọ riẹ, ohwo-akpọ nọ ọ rẹ hwosa uzioraha ọ tẹ ze! Yọ oye họ oware nọ Jesu o ru evaọ Nisan 14, 33 C.E. Evaọ ẹdẹ ologbo ọyena, Jesu ọ kuvẹ re ewegrẹ riẹ a kpei, ọ tẹ rọ ere kẹ “ẹtanigbo nọ u fo.”—1 Timoti 2:6, NW.

Aghare Uzuazọ Ohwo-Akpọ Ọgbagba

12. (a) Dhesẹ ẹhẹriẹ ologbo nọ ọ rọ udevie uwhu Jesu gbe ọrọ Adamu. (b) Ẹvẹ Jesu o ro zihe ruọ “Ọsẹ Ebẹdẹ bẹdẹ” ọrọ ahwo-akpọ ẹmeoyo?

¹² Ẹhẹriẹ ọ rọ uwhu Jesu avọ uwhu Adamu—ẹhẹriẹ nọ o dhesẹ aghare ẹtanigbo. Adamu o whu fiki emuemu riẹ, keme o keke aro fihọ ghẹmeeyo kẹ Ọnọma riẹ. (Emuhọ 2:16, 17) Wo ohẹriẹ, Jesu ọ faki whu gheghe, keme “o ru oware uyoma ovo ho.” (1 Pita 2:22) Fikiere okenọ Jesu o whu, o wo oware aghare jọ nọ Adamu ọrahauzi na o wo eva etoke uwhu riẹ hẹ—udu nọ o re ro wo uzuazọ ohwo-akpọ ọgbagba. Fikiere, uwhu Jesu u wo aghare idheidhe. Nọ o tovrẹ kpohọ odhiwu no wọhọ ohwo ẹzi, ọ tẹ rehọ aghare idhe riẹ ghrẹ Jihova. (Ahwo Hibru 9:24) Evaọ ere oruo, Jesu ọ tẹ dẹ ahwo-akpọ uzioraha o te zihe ruọ Ọsẹ ọkpokpọ rai, ọnọ o nwene Adamu. (1 Ahwo Kọrint 15:45) Nwani fo, a se Jesu “Ọsẹ Ebẹdẹ bẹdẹ.” (Aizaya 9:6) Roro kpahe oware nọ onana u dhesẹ! Adamu, ọsẹ uzioraha, ọ vaha uwhu te emọ riẹ kpobi. Jesu, Ọsẹ ọgbagba, ọ rehọ aghare idhe riẹ kẹ ahwo-akpọ ẹmeoyo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.

13. (a) Dhesẹ epanọ Jesu ọ rọ hwa osa nọ Adamu ọ re. (b) Fikieme idhe Jesu i gbe ruru uzioraha ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai hi?

¹³ Rekọ ẹvẹ uwhu omọvo o rẹ sai ro ruru izieraha ahwo buobu? (Matiu 20:28) Evaọ uzoẹme jọ ikpe jọ nọ i kpemu, enẹ ma dhesẹ ẹtanigbo na: “Dai roro kpahe ekọmpene ologbo jọ avọ iruiruo buobu. Ọga-iruo na o te fi ekọmpene na iwhayo; ekọmpene na ọ tẹ se iruo ba. Ahwo udhusoi buobu a gbe wo iruo ho, yọ a wo ugho nọ a rẹ rọ hwa esa rai hi. Eyae rai, emọ, gbe enọ a kru osa a tẹ be rioja fiki iwhayo omọvo! Okpohwo jọ ọ tẹ nyaze te hwa osa ekọmpene na no jẹ wariẹ rovie ekọmpene na. Ẹhwa osa oyena o tẹ wha ufuoma se iruiruo na buobu, iviuwou rai, gbe enọ a kru osa. Kọ ọga-iruo ọsosuọ na ọ rẹ reawere ẹvi ọkpokpọ ekọmpene na? Ijo, ọ rọ uwou-odi, a si rie no iruo no riẹriẹriẹ! Epọvo na, esino osa nọ Adamu ọ re o wha erere se ima buobu emọ riẹ—orọnikọ rọ kẹ Adamu hu.”

14, 15. Fikieme a jẹ sai se Adamu avọ Ivi erahaizi aro-koko, kọ ẹvẹ uyero mai o rọ hẹrioma no orai?

¹⁴ Onana o gba. Kareghẹhọ, Adamu avọ Ivi yọ erahaizi aro-koko. A salọ nọ a rẹ ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ. Wo ohẹriẹ, a y’omai fihọ uzioraha. Ma so riẹ hẹ. Epanọ ma rẹ daoma te kẹhẹ, ma rẹ sae whaha uzioraha riẹriẹriẹ hẹ. (1 Jọn 1:8) Ẹsejọ, ma re roro wọhọ Pọl, ọnọ o kere nọ: “Mẹ [tẹ gwọlọ] ru ewoma, eyoma ọ vẹ rọ oma via. [Me] wo evawere kẹ uzi Ọghẹnẹ no obọ eva mẹ kpobi ze: rekọ mẹ jọ ekuakua oma mẹ ruerẹ uzi ofa, nọ u bi kpokpo uzi eva mẹ, nọ o be rehọ omẹ ze igbo uzi umuomu, onọ o [rọ] eva oma mẹ. O! Ovuogho nọ omẹ rọ!”—Ahwo Rom 7:21-24.

¹⁵ Ghele na, fiki ẹtanigbo na, ma wo ẹruore! Wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ ya, Jesu họ ubi na nọ “erẹwho akpọ na kpobi i je wo oghale.” (Emuhọ 22:18; Ahwo Rom 8:20) Idhe Jesu u rovie ẹthẹ kpohọ uvẹ igbunu rọ kẹ enọ i fi ẹrọwọ họ iẹe. Joma roro kpahe enana jọ.

Wo Erere no Ẹtanigbo Kristi Ze

16. Ghelọ uyero uzioraha mai, didi erere ma rẹ sae reawere riẹ enẹna fiki ẹtanigbo Jesu?

¹⁶ Jemis, okere Ebaibol na, o vuhumu nọ “eva idhere buobu ma bi ro ru thọ.” (Jemis 3:2) Rekọ, fiki ẹtanigbo Kristi, a rẹ sae rehọ iruthọ mai vrẹ omai. Jọn o kere nọ: “Ohwo jọ ọ tẹ raha uzi, ma wo amiunugu kugbe Ọsẹ na, Jesu Kristi okiẹrẹe na; ọye họ okiofu izieraha mai.” (1 Jọn 2:1, 2) Dede na, ma re rri uzioraha vovovo ho. (Jud 4; wawo 1 Ahwo Kọrint 9:27.) Rekọ, ma te ruthọ, ma rẹ sae viẹ bru Jihova, avọ udu nnọ ‘ọ te rọ vrẹ.’ (Olezi 86:5; 130:3, 4; Aizaya 1:18; 55:7; Iruẹru 3:19) Fikiere ẹtanigbo na o re ru omai gọ Ọghẹnẹ avọ eva efuafo je ru ei lọhọ k’omai nyabru ei evaọ olẹ evaọ odẹ Jesu Kristi.—Jọn 14:13, 14; Ahwo Hibru 9:14.

17. Fiki ẹtanigbo na, didi eghale obaro e lọhọ?

¹⁷ Ẹtanigbo Kristi o rovie edhere kẹ orugba ẹjiroro Ọghẹnẹ—inọ ahwo-akpọ ẹmeoyo a te rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase otọakpọ. (Olezi 37:29) Pọl o kere nọ: “Utho eya kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ya, eva riẹ [Jesu] a je ru ai gba.” (2 Ahwo Kọrint 1:20) Uzẹme, uwhu u bi ‘su.’ (Ahwo Rom 5:17) Ẹtanigbo na o kẹ Ọghẹnẹ uvẹ nọ o re ro si “ọwegrẹ urere” ọnana no. (1 Ahwo Kọrint 15:26; Eviavia 21:4) Ẹtanigbo Jesu o rẹ sae tubẹ kẹ enọ i whu no erere. Jesu ọ ta nọ: “Oke o be tha nọ enọ e rọ eva [uki] kpobi i je ti yo uru riẹ [Jesu], a vẹ te nya via.”—Jọn 5:28, 29; 1 Ahwo Kọrint 15:20-22.

18. Okpomahọ ologbo vẹ uzioraha u wo kẹ ahwo-akpọ no, kọ ẹvẹ a ti ro ku onana rẹriẹ evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ?

¹⁸ Roro epanọ o te were te re a rria uzuazọ wọhọ epanọ a gwọlọ nọ o jọ vẹre—kare awaọruọ nọ e be lahiẹ omai nẹnẹ! Orọnikọ Ọghẹnẹ ọvo uzioraha o hẹriẹ omai no ho rekọ te iroro mai, udu, gbe ugboma mai. Rekọ, Ebaibol na ọ y’eyaa nọ evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ, “ohwo ọvo nọ ọ be ria eva riẹ nọ ọ rẹte ta nọ, ‘Mẹ be mọ’, ọ rọ họ.” Ẹhẹ, eyao ugboma gbe iroro e gbẹ te lahiẹ ahwo-akpọ họ. Fikieme? Aizaya ọ kuyo nọ: “Ahwo nọ a be ria etẹe kpobi a reti wo erọvrẹ izieraha rai.”—Aizaya 33:24.

Ẹtanigbo Na—Odhesẹvia Uyoyou

19. Ẹvẹ mai omomọvo ọ rẹ rọ kuyo kẹ ẹtanigbo Kristi?

¹⁹ Uyoyou o wọ Jihova re o vi Ọmọ oyoyou riẹ ze. (Ahwo Rom 5:8; 1 Jọn 4:9) Ofariẹ, uyoyou o wọ Jesu “whu uwhu kẹ ohwo kpobi.” (Ahwo Hibru 2:9; Jọn 15:13) Avọ emamọ ẹjiroro, Pọl o kere nọ: “Uyoyou Kristi oye o rọ omai esuo . . . O te whu kẹ ahwo kpobi re enọ egbẹrọ uzuazọ egbẹ jọ kẹ oma obọ rai ofaha, rekọ a rẹ jọ kẹ e ọnọ o whu fiki rai ọ tẹ jẹ kparoma.” (2 Ahwo Kọrint 5:14, 15) Ma te wo ovuhumuo oware nọ Jesu o ru k’omai, ma rẹ j’owọ. Whaọ, ẹtanigbo na ọ k’omai uvẹ nọ ma rẹ rọ dhẹ vabọ no uwhu! Evaọ uzẹme, o rẹ jọ thọthọ re ma rọ uruemu mai dhesẹ nọ ma bi rri idhe Jesu kuẹku.—Ahwo Hibru 10:29.

20. Idhere jọ vẹ ma sai ro koko “eme” Jesu?

²⁰ Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ ovuhumuo odidi kẹ ẹtanigbo na? Taure a tẹ te nwani mu ei, Jesu ọ ta nọ: “Ohwo o te you omẹ, o re koko eme mẹ.” (Jọn 14:23) “Eme” ọ Jesu i kugbe ijaje riẹ inọ ma rọ ọwhọ ruiruo nana nọ ọ k’omai na gba: “Fikiere wha wuhrẹ ahwo erẹwho kpobi, wha họ ae ame.” (Matiu 28:19) Ẹmeoyo kẹ Jesu o tẹ jẹ gwọlọ nọ ma you inievo abọ-ẹzi mai.—Jọn 13:34, 35.

21. Fikieme ma je kpohọ ehaa Ekareghẹhọ na evaọ April 1?

²¹ Emamọ edhere jọ nọ ma re ro dhesẹ ovuhumuo kẹ ẹtanigbo na họ ekpohọ ehaa Ekareghẹhọ uwhu Kristi, onọ a te jọ enukpe ọnana ru evaọ April 1.a Onana yọ abọjọ “eme” Jesu re, keme okenọ ọ jẹ rehọ ehaa nana mu, Jesu o juzi kẹ ilele riẹ nọ: “Wha ru onana roro omẹ.” (Luk 22:19) Ẹkwoma ekpohọ ehaa obọdẹ ọnana gbe ezọ nọ ma rẹ gaviẹ ziezi kẹ ijaje Kristi kpobi, ma re dhesẹ evaifihọ egaga mai nnọ ẹtanigbo Jesu na họ edhere esiwo Ọghẹnẹ. Evaọ uzẹme, “usiwo o rọ obọ omọfa ha.”—Iruẹru 4:12.

[Footnotes]

Kọ Whọ Sae Kareghẹhọ?

◻Fikieme ahwo-akpọ a gbẹ sai si uyero uzioraha rai no ho?

◻Edhere vẹ Jesu ọ rọ rrọ “ẹtanigbo nọ u fo”?

◻Ẹvẹ Jesu ọ rọ rehọ udu uzuazọ ohwo-akpọ ọgbagba riẹ kẹ rọkẹ erere mai?

◻Didi eghale i bru ahwo-akpọ ze fiki ẹtanigbo Kristi?

[Pictures on page 5]

Ohwo-akpọ ọgbagba ọvo—ọnọ ọ rọ ẹrẹrẹ kugbe Adamu—ọ rẹ sae wha uvi ẹdhoguo ze

[Picture on page 6]

Nọ Jesu o wo udu ewo uzuazọ ohwo-akpọ ọgbagba na, uwhu riẹ u wo aghare idhe