Wereva Nnọ Jihova O Bi Dhesẹ Edhere Riẹ K’omai
“Ọghẹnẹ ọnana edhere riẹ ọ gba kiete, eya ỌNOWO na i muẹro.”—2 SAMUẸLE 22:31.
1, 2. (a) Eme ahwo-akpọ kpobi a gwọlọ gaga? (b) Oriruo ono u fo nọ ma rẹ raro kele?
AHWO-AKPỌ kpobi a wo uvi ẹgwọlọ kẹ ọkpọvio. Evaọ uzẹme, ma gwọlọ obufihọ nọ o rẹ kp’omai evaọ uzuazọ. Uzẹme, Jihova ọ k’omai areghẹ gbe iroro-oziẹbro re i fiobọhọ k’omai vuhu oware uwoma gbe uyoma mu. Rekọ u fo re ma wuhrẹ iroro-oziẹbro mai na ma tẹ gwọlọ nọ o kp’omai ziezi. (Ahwo Hibru 5:14) Yọ iroro mai e gwọlọ ovuẹ ogbagba—gbe ewuhrẹ nọ ọ rẹ kiẹ ovuẹ na riwi—ma tẹ gwọlọ jẹ emamọ iroro. (Itẹ 2:1-5) Ghele na, fiki epanọ iyero uzuazọ i muẹro ho, ẹjiroro mai e sai rugba wọhọ epanọ ma gwọlọ họ. (Ọtausiuwoma Na 9:11) Ma riẹ uvumọ edhere nọ ma rẹ rọ riẹ obaro na k’omobọ mai hi.
2 Fiki enana gbe ẹjiroro efa, Jerimaya ọruẹaro na o kere nọ: “O ỌNOWO mẹ riẹ nọ ohwo o wo iroro obọ riẹ hẹ, ohwo o wo ogaga nọ o ro su oma obọ riẹ hẹ.” (Jerimaya 10:23) Jesu Kristi, ọzae nọ ọ maero nọ ọ rria no, ọ jẹ ọkpọvio rehọ. Ọ ta nọ: “Ọmọ ọvo ọ sai ru oware ovo ho, rekọ epanọ ọ ruẹ Ọsẹ nọ o re ruo, keme koware koware nọ o ru, itieye Ọmọ o re ruo re.” (Jọn 5:19) Fikiere, ẹvẹ o rọ oware areghẹ te re ma raro kele Jesu je rri bru Jihova kẹ obufihọ re ọ kpọ ithihi mai! Devidi ovie na ọ so nọ: “Ọghẹnẹ ọnana edhere riẹ ọ gba kiete, eya ỌNOWO na i muẹro; ọye họ ojese gbe [adhẹzọ] rọ kẹ otu nọ a dhẹ bru ei.” (2 Samuẹle 22:31) Ma tẹ gwọlọ nya evaọ edhere Jihova viukpọ elele areghẹ obọ mai, ma re wo ọkpọvio ọgbagba. Ẹsiọ edhere Ọghẹnẹ o re su kpohọ okpẹtu.
Jihova O Dhesẹ Edhere Na
3. Ẹvẹ Jihova ọ rọ kpọ Adamu avọ Ivi, didi irẹro ọ kẹ rai?
3 Roro kpahe oriruo Adamu avọ Ivi. Dede nọ a jọ gbagba, a gwọlọ ọkpọvio. Jihova ọ kẹ Adamu uvẹ hẹ re ọ m’omaa eware kpobi kẹ omobọriẹ evaọ ọgbọ Idẹn owoma na. Ukpoye, Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ iruo nọ o re ru. Orọ ọsosuọ, Adamu ọ rẹ kẹ erao na edẹ. Kẹsena, Jihova ọ tẹ kẹ Adamu avọ Ivi ute ukrẹkri. A te rẹro te otọakpọ na, y’emọ vọe, jẹ rẹro te erao otọakpọ na. (Emuhọ 1:28) Onana o te jọ iruo ilogbo, ukuhọ riẹ o te jọ aparadase akpọ-soso nọ ọ vọ avọ uyẹ ahwo-akpọ egbagba nọ e be rria avọ udhedhẹ kugbe emama erao. Ẹvẹ irẹro na i gbunu te! Ofariẹ, nọ Adamu avọ Ivi a be rọ ẹrọwọ nya evaọ edhere Jihova na, a sai lele iei t’ẹme. (Wawo Emuhọ 3:8.) Ẹvẹ uvẹ-ọghọ na u gbunu te—re a wo usu okpekpe kugbe Ọnọma na!
4. Ẹvẹ Adamu avọ Ivi a ro dhesẹ ababọ evaifihọ gbe omarokpotọ, kọ avọ iyẹrẹ okpẹtu vẹ?
4 Jihova ọ ghọ ẹriọ ure eriariẹ ewoma gbe eyoma nọ o jọ Idẹn na kẹ imava ọsosuọ na, yọ onana o nwane kẹ ai uvẹ nọ a re ro dhesẹ ẹmeoyo rai—isiuru rai re a nya evaọ edhere Jihova. (Emuhọ 2:17) Rekọ, u kri hi a tẹ dawo ẹmeoyo ọyena. Okenọ Setan ọ nyaze avọ eme eviẹhọ riẹ, o gwọlọ re Adamu avọ Ivi a dhesẹ omarokpotọ kẹ Jihova re a je fievahọ eyaa Riẹ re a yọrọ ẹmeoyo. Avọ ọkora, a kare omarokpotọ gbe evaifihọ. Okenọ Setan o fi esuo-omobọohwo họ aro Ivi jẹ bọwo Jihova ota nnọ ọ be ta erue, a tẹ viẹe họ, ọ tẹ ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ. Adamu o te lele iei ruọ uzioraha. (Emuhọ 3:1-6; 1 Timoti 2:14) Oware nọ a kufiẹ o rro kẹhẹ. Ẹnya evaọ edhere Jihova o hae kẹ ai oghọghọ buobu nọ a bi ru oreva riẹ haro na. Ukpoye, izuazọ rai e tẹ vọ avọ omovuọ gbe edada bẹsenọ uwhu u ro kpe ai.—Emuhọ 3:16-19; 5:1-5.
5. Eme họ ẹjiroro okrẹkri Jihova, kọ ẹvẹ o ro fiobọhọ kẹ ahwo-akpọ ẹrọwọ re a ruẹ orugba riẹ?
5 Ghele na, Jihova o nwene ẹjiroro riẹ hẹ inọ ẹdẹjọ otọakpọ na o te jọ uwou aparadase kẹ ahwo-akpọ egbagba, ababọ uzioraha. (Olezi 37:11, 29) Yọ ẹsikpobi ọ be rehọ ọkpọvio ọgbagba kẹ enọ e be nya evaọ edhere riẹ je bi rẹro re a ruẹ orugba eyaa riẹ. Rọ k’omai nọ ma wo ezọ nọ ma re ro yo, urru Jihova o rọ emu mai, be ta nọ: “Ọnana họ edhere na, wha nya e.”—Aizaya 30:21.
Ejọ E Nya Evaọ Edhere Jihova
6. Ezae ivẹ oke anwae vẹ e nya evaọ edhere Jihova, kọ avọ iyẹrẹ vẹ?
6 Wọhọ epanọ okerefihotọ Ebaibol na o ta, emọ Adamu avọ Ivi kakao jọ ọvo a nya evaọ edhere Jihova. Ebẹle họ ọrọ ọsosuọ rai. Dede nọ o whu uwhu oboba, o whu evaọ aruoriwo Jihova, fikiere o te wo irẹro abọ owo evaọ “ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he” na evaọ ẹruoke Ọghẹnẹ. (Iruẹru 24:15) Ọ te ruẹ orugba eyaa ilogbo Jihova kẹ otọakpọ na gbe ahwo-akpọ. (Ahwo Hibru 11:4) Omọfa nọ ọ nya evaọ edhere Jihova họ Enọk, ọnọ a rawo eruẹaruẹ riẹ kpahe ekuhọ uyerakpọ ọnana evaọ obe Jud. (Jud 14, 15) Enọk omariẹ ọ rria te ikpe owho riẹ hẹ. (Emuhọ 5:21-24) Ghele na, ‘a se isẹri kẹe nọ ọ were Ọghẹnẹ.’ (Ahwo Hibru 11:5) Okenọ o whu no, wọhọ Ebẹle, o wo irẹro ọrọ ẹkparomatha, yọ ọ te jọ usu enọ e te ruẹ orugba ẹjiroro Jihova.
7. Ẹvẹ Noa avọ uviuwou riẹ a ro dhesẹ omarokpotọ kẹ Jihova je fievahọ iẹe?
7 Nọ akpọ nọ ọ jọ taure Ẹvo o te ti ku na ọ be nya kodo ruọ emuemu viere na, ẹmeoyo kẹ Jihova o te zihe ruọ odawọ omarokpotọ viere. Evaọ ubrobọ ekuhọ akpọ ọyena, ẹko ọsese jọ ọvo a ruẹ nọ ọ jẹ nya evaọ edhere Jihova. Noa avọ uviuwou riẹ a kezọ kẹ Ọghẹnẹ a te je fievahọ eme nọ ọ ta. A rọ oruọzewọ ru iruo nọ ọ kẹ rae a tẹ jẹ se nọ a re duomahọ iruemu iyoma ọ akpọ edẹ eyena. (Emuhọ 6:5-7, 13-16; Ahwo Hibru 11:7; 2 Pita 2:5) Ma rẹ sae kẹ uyere fiki ẹmeoyo omurokpotọ avọ evaifihọ rai. Fiki riẹ, a zọ vrẹ Ẹvo na a te zihe ruọ esẹ mai.—Emuhọ 6:22; 1 Pita 3:20.
8. Rọkẹ orẹwho Izrẹl, eme o gwọlọ re a nya evaọ edhere Ọghẹnẹ?
8 Kẹsena, Jihova ọ tẹ reọvọ kugbe emọ Jekọp ẹrọwọ na, a te zihe ruọ obọdẹ orẹwho riẹ. (Ọnyano 19:5, 6) Jihova ọ kẹ ahwo ọvọ riẹ ọkpọvio ẹkwoma Uzi nọ a kere, ọkwa-ozerẹ, gbe ọkpọvio eruẹaruẹ ekẹse kẹse. Rekọ obọ emọ Izrẹl na o rọ re a lele ọkpọvio na. Jihova ọ rehọ ọruẹaro riẹ ta kẹ emọ Izrẹl nọ: “Ri, me fi oghale gbe ekela họ udevie rai nẹnẹ na: rọkẹ oghale, wha te koko izi ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai, enọ o je kẹ owhai nẹnẹ na, rọkẹ ekela, otẹrọnọ wha gbe koko izi ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai hi, rekọ wha te kurẹriẹ no idhere nọ me dhesẹ kẹ owhai nẹnẹ na, re wha te lele edhọ nọ wha riẹ hẹ.”—Iziewariẹ 11:26-28.
Oware nọ Ejọ I je Gbabọkẹ Edhere Jihova
9, 10. Fiki uyero vẹ u je fo nọ emọ Izrẹl a fievahọ Jihova jẹ roma kpotọ kẹe?
9 Wọhọ Adamu avọ Ivi, u fo re emọ Izrẹl a fievahọ Jihova re a jẹ roma kpotọ kẹe a tẹ gwọlọ ruabọhọ ẹmeoyo. Izrẹl yọ orẹwho osese nọ erivẹ ẹwhọ e wariẹ họ. Ijipti avọ Ẹtiopia a rọ ofẹ obọze-ukiediwo-ọre riẹ. Siria avọ Asiria a rọ ẹkpẹlobọ-ovatha-ọre riẹ. Filistia, Amọn, Moab, avọ Edọm e nwane rọ ekẹloma riẹ. Evaọ etoke sa-sa, enana kpobi a jọ ewegrẹ Izrẹl. Ofariẹ, aikpobi a jọ egagọ erue, avọ eghẹnẹ emedhọ, isi-erọgbẹva, yọ ẹsejọ uruemu ọfariẹ-ogbe gbe uruemu evega orọ emọ i ro dheidhe. Erivẹ Izrẹl a jẹ rẹro so eghẹnẹ rai kẹ ẹvi emọyẹ, emamọ ivuẹvu, gbe obokparọ evaọ ẹmo-ofio.
10 Izrẹl ọvo ọ jẹ gọ Ọghẹnẹ ọvo, Jihova. Ọ y’eyaa ẹvi emọyẹ kẹ ai, emamọ ivuẹvu, gbe ufuoma no obọ ewegrẹ rai otẹrọnọ a yoẹme kẹ izi riẹ. (Iziewariẹ 28:1-14) Avọ ọkora, ahwo Izrẹl buobu a jọ onana kie. Rọ kẹ enọ e nya evaọ edhere Jihova, ibuobu e ruẹ uye fiki omarokpotọ rai. Ahwo Izrẹl obọ rai a tubẹ lahiẹ ejọ, se ai ẹkoko, fae, fi ai họ uwou-odi, rọ itho fi ai, je kpe ai dede. (Iruẹru 7:51, 52; Ahwo Hibru 11:35-38) Ẹvẹ oyena o jọ ẹdawọ te kẹ erọ oruọzewọ! Rekọ, eme jabọ ahwo buobu a ro ghoro no edhere Jihova? Iriruo ivẹ no ikuigbe Izrẹl ze i fiobọhọ k’omai ruẹ iroro ethọthọ rai.
Oriruo Oyoma Ehaz
11, 12. (a) Okenọ Siria o guegue ie, eme Ehaz ọ se nọ o re ru? (b) Eria ivẹ vẹ Ehaz ọ rẹro so kẹ ufuoma?
11 Ehaz o je su uvie ofẹ obọze-ọre ọ Juda evaọ ikpe-udhusoi avọ eree B.C.E. Udhedhẹ o jọ esuo riẹ hẹ. Okejọ, Siria avọ uvie ẹkpẹlobọ-ọre Izrẹl a tamu ti fi ei ẹmo, “udu riẹ avọ udu ahwo riẹ kpobi i te nuhu.” (Aizaya 7:1, 2) Rekọ, okenọ Jihova ọ gwọlọ kẹe obufihọ je zizie Ehaz nnọ o fi ọye omariẹ họ ẹdawọ, Ehaz ọ tẹ se thahethahe! (Aizaya 7:10-12) Fikiere, a tẹ jọ ẹmo na fi Juda kparobọ, ahwo riẹ buobu a te whu.—2 Iruẹru-Ivie 28:1-8.
12 Nọ Ehaz ọ se nọ o re fi Jihova họ ẹdawọ, kọ ovie Asiria o bo se kẹ obufihọ. Ghele na, uye u je dhe Juda ẹbẹbẹ evaọ abọ erivẹ riẹ. Okenọ Asiria omariẹ ọ wọso Ehaz jẹ “kẹ ẹe uye,” ovie na o te “dhe-idhe kẹ edhọ Damaskọs nọ e kparobọ vi ei na, a nọ, ‘Fiki epanọ edhọ ivie Siria i fiobọhọ kẹ ae na, me re dhe-idhe kẹ ae re a fiobọhọ kẹ omẹ re.’ ”—2 Iruẹru-Ivie 28:20, 23.
13. Eme Ehaz o dhesẹ ẹkwoma ẹrorọsuọ eghẹnẹ Siria?
13 Evaọ oke obaro, Jihova ọ ta kẹ Izrẹl nọ: “Mẹ họ ỌNOWO na Ọghẹnẹ ra, ọnọ o wuhrẹ owhẹ wo erere, ọnọ o su owhẹ nya edhere nọ o fo ẹnya. O whọ hae yo ijaje mẹ, udhedhẹ ra o hae jọ wọhọ ethẹ, ẹrẹreokie ra ọ hae jọ wọhọ ẹkporo abade.” (Aizaya 48:17, 18) Evaọ ovao nọ ọ rẹriẹ ku edhọ Siria, Ehaz o dhesẹ epanọ o vru thabọ no ẹnya evaọ “edhere nọ o fo ẹnya.” Iroro erẹwho na i su rie ruọ ẹwọ no, bi rri bru edhọ erue rai kẹ ufuoma ukpenọ o re rri bru Jihova.
14. Fikieme Ehaz o gbe ro wo unoma ha evaọ ẹrẹriẹ bru eghẹnẹ erue?
14 U kri no nọ a riẹ eghẹnẹ erẹwho na, kugbe erọ Siria, wọhọ ‘edhọ ifofe.’ (Aizaya 2:8) Vẹre, evaọ etoke esuo Devidi ovie na, obọ nọ Jihova ọ ga vi eghẹnẹ Siria na u dhesẹ oma via vevẹ okenọ ahwo Siria a jọ idibo Devidi. (1 Iruẹru-Ivie 18:5, 6) Jihova ọvo, “Ọghẹnẹ nọ o vi edhọ, gbe ỌNOWO enọ iwo, ọ nọ ọro, avọ ogaga, gbe Ọghẹnẹ idudu,” ọye họ ọnọ ọ rẹ kẹ uvi ufuoma. (Iziewariẹ 10:17) Rekọ Ehaz o kiemu ku Jihova o te rri bru eghẹnẹ erẹwho na kẹ ufuoma. Okpẹtu o no rie ze kẹ Juda.—2 Iruẹru-Ivie 28:24, 25.
Ahwo Ju nọ E jọ Kugbe Jerimaya Evaọ Ijipti
15. Edhere vẹ ahwo Ju nọ e jọ obọ Ijipti evaọ edẹ Jerimaya a rọ th’uzi?
15 Fiki ababọ-oruọzewọ omuomu ahwo riẹ, Jihova ọ kẹ ahwo Babilọn uvẹ re a raha Jerusalẹm avọ etẹmpol riẹ evaọ 607 B.C.E. A mu ibuobu ahwo orẹwho na kpohọ igbo evaọ Babilọn. Rekọ a nyasiọ ejọ ba, ọjọ rai họ Jerimaya ọruẹaro na. Okenọ a kpe Gẹdẹlaya osu na, ẹko ahwo nana a tẹ dhẹ kpohọ Ijipti, a tẹ wha Jerimaya lele oma. (2 Ivie 25:22-26; Jerimaya 43:5-7) A tẹ jọ obei muọ idhe họ edhe kẹ emedhọ. Jerimaya o te lele ahwo Ju ababọ ẹrọwọ na jiroro, rekọ a ru uzou gaga. A se nọ a re bru Jihova ze a te sikẹ nọ a rẹ ruabọhọ idhe nọ a re dhe kẹ “ovie-aye obehru.” Fikieme? Fikinọ oye họ oware nọ te ai te esẹ rai a ru reria no ‘evaọ ikpewho Juda gbe evaọ iyẹrẹ Jerusalem, okenọ a jẹ mai wo emu buobu jẹ nyaharo, ababọ ẹruẹ eyoma.’ (Jerimaya 44:16, 17) Ahwo Ju na a te je d’enu nọ: “Anwọ okenọ ma rọ siọ insẹnse ba ẹmahe rọkẹ ovie-aye obehru jẹ se iẹe ba ẹgọ na, eware kpobi ekare omai, ma te whuwhu ọgbọdọ gbe o rọ ohọwo.”—Jerimaya 44:18.
16. Fikieme iroro ahwo Ju nọ e jọ obọ Ijipti e rọ thọ gaga?
16 Rri epanọ iroro e rẹ sae viẹhọ te! Ghinọ eme họ uzẹme na? Ahwo Ju na a ghine dheidhe kẹ eghẹnẹ erue no evaọ ẹkwotọ nọ Jihova ọ kẹ rai. Utiẹsejọ, wọhọ epanọ o jọ evaọ oke Ehaz, a ruẹ-uye no fiki uruemu ekieno-ẹrọwọ oyena. Ghele na, Jihova ọ “kaki muofu hu” kẹ ahwo ọvọ riẹ. (Ọnyano 34:6; Olezi 86:15) O vi eruẹaro riẹ re a tuduhọ ai awọ re a kurẹriẹ. Ẹsejọ, nọ ovie na o te wo ẹrọwọ, Jihova ọ rẹ ghale iẹe, ahwo na a ve wo erere no oghale oyena ze, dede nọ ibuobu rai a kare ẹrọwọ. (2 Iruẹru-Ivie 20:29-33; 27:1-6) Ẹvẹ ahwo Ju eyena evaọ obọ Ijipti a roro thọ te re a ta nọ ọruẹriọ nọ a jọ otọ-ẹwho rai reawere riẹ na obọ eghẹnẹ erue rai u nọ ze!
17. Fikieme Juda o ro ku otọ gbe etẹmpol riẹ fiẹ?
17 Taure 607 B.C.E. u te ti te, Jihova ọ tuduhọ ahwo Juda awọ nọ: “Wha yo uru mẹ, mẹ vẹ te jọ Ọghẹnẹ rai, wha vẹte jọ ahwo mẹ; wha vẹ nya eva idhere kpobi nọ me je kẹ owhai, re uwoma kẹ owhai.” (Jerimaya 7:23) Ahwo Ju a ku etẹmpol gbe otọ rai fiẹ fikinọ a se nọ a rẹ nya ‘evaọ edhere kpobi nọ Jihova o je kẹ ai.’ Joma whaha oruthọ ọyena.
Jihova Ọ rẹ Ghale Enọ E be Nya Evaọ Edhere Riẹ
18. Eme ahwo nọ a be nya evaọ edhere Jihova a re ru hrọ?
18 Nẹnẹ, epaọ oke anwae, ẹnya evaọ edhere Jihova o gwọlọ omarokpotọ—ọtamuo re ma gọ ọye ọvo. O gwọlọ evaifihọ—ẹrọwọ ọriẹriẹ inọ a re fievahọ eyaa Jihova gbe nnọ i re ti rugba. Ẹnya evaọ edhere Jihova o gwọlọ ẹmeoyo—ẹnya lele izi riẹ ababọ omakẹnẹ gbe ekoko ute okpehru riẹ. “Keme ỌNOWO nọ o kiẹrẹe, o you eware nọ ikiẹrẹe.”—Olezi 11:7.
19. Eghẹnẹ vẹ ahwo buobu a be gọ nẹnẹ, kọ avọ iyẹrẹ vẹ?
19 Ehaz o rri bru eghẹnẹ Siria kẹ ufuoma. Emọ Izrẹl evaọ obọ Ijipti a rẹro nọ “ovie-aye obehru,” ọghẹnẹ-aye nọ a jẹ gọ gaga evaọ Udevie Ovatha-Ọre anwae na, ọ te wha ọruẹriọ se ai. Eghẹnẹ buobu nẹnẹ e nwane rọ emedhọ nọ a kare he. Jesu ọ vẹvẹ unu kpahe ẹgọ “efe” viukpọ Jihova. (Matiu 6:24) Pọl ukọ na ọ ta kpahe “eware amọfa eguọlọ, onọ orọ edhọ egọ.” (Ahwo Kọlọsi 3:5) Ọ tẹ jẹ ta kpahe “enọ eva rai họ ọghẹnẹ rai.” (Ahwo Filipai 3:19) Ẹhẹ, ugho gbe eware iwo e rọ usu eghẹnẹ nọ a be gọ nẹnẹ. Evaọ uzẹme, ibuobu—kugbe enọ e rọ egagọ—a ‘rọ ẹro kpahe efe.’ (1 Timoti 6:17) Ahwo buobu a bi ruiruo gaga re a gọ eghẹnẹ enana, yọ ejọ i bi wo erere rai—a be rria ikpiwou, be reawere eware eghaghae, be jẹ re okpemu. Rekọ, orọnikọ ahwo kpobi a be reawere ọruẹriọ otiọye he. Yọ makọ enọ e be reawere eware itieye na dede a te rue rai uwhremu na nọ enana ọvo e rẹ sae kẹ evevọwẹ hẹ. E kare imuẹro, e rrọ ubroke, yọ e rẹ kẹ edẹro ẹgwọlọ abọ-ẹzi hi.—Matiu 5:3.
20. Iroro owowa vẹ u fo nọ ma rẹ yọrọ?
20 Uzẹme, o gwọlọ emamọ iroro nọ ma be rria edẹ urere uyerakpọ ọnana. U fo re ma jẹ emamọ owọ re ma gwọlọ eware iwo kẹ iviuwou mai. Rekọ ma tẹ rọ oma kpobi kẹ ilale uzuazọ ọrebẹ, ilale ugho, hayo eware itieye na vi ẹgọ Ọghẹnẹ, yọ ma kie ruọ oghẹrẹ ẹdhọgọ jọ no, yọ ma seba ẹnya no evaọ edhere Jihova. (1 Timoti 6:9, 10) Rekọ, eme ọ rẹ via otẹrọnọ ma rẹriẹ ovao ku ẹyao, ẹbẹbẹ ugho, hayo ebẹbẹ efa? Joma jọ wọhọ ahwo Ju nọ e jọ obọ Ijipti na ha enọ e fuọ egagọ Ọghẹnẹ kẹ ebẹbẹ rai. Ukpoye, joma fi Jihova họ ẹdawọ onọ Ehaz ọ se nọ o re ru na. Rọ omarokpotọ rri bru Jihova Ọghẹnẹ kẹ ọkpọvio. Rọ evaifihọ fi ọkpọvio riẹ h’iruo, jẹ lẹ kẹ ẹgba gbe areghẹ nọ who re ro yeri kugbe uyero kpobi. Kẹsena, whọ vẹ rehọ evaifihọ hẹrẹ oghale Jihova.
21. Didi eghale i re te enọ e be nya evaọ edhere Jihova?
21 Evaọ ikuigbe Izrẹl kpobi, Jihova ọ ghale enọ e nya evaọ edhere riẹ ruaro. Devidi ovie na ọ so nọ: “Su omẹ ỌNOWO evaọ ẹrẹreokie ra fiki ewegrẹ mẹ.” (Olezi 5:8) Jihova ọ kẹ riẹ obokparọ ẹmo-ofio vi erẹwho ekẹloma nọ i je kpokpo Ehaz uwhremu na. Evaọ otọ Solomọn, a rehọ udhedhẹ gbe ufuoma rọ ghale Izrẹl, onọ ahwo Ju enọ e jọ obọ Ijipti a jẹ gwọlọ uwhremu na. Rọ kẹ Hẹzikaya, ọmọ Ehaz, Jihova ọ kẹ riẹ obokparọ vi Asiria ologbo na. (Aizaya 59:1) Ẹhẹ, obọ Jihova o kpẹre he kẹ ahwo omarokpotọ riẹ, enọ i dikihẹ “evaọ edhere erahaizi hi,” rekọ enọ awere rai ọ jọ evaọ uzi Ọghẹnẹ. (Olezi 1:1, 2) Epọvo na o gbẹ rọ nẹnẹ. Rekọ, ẹvẹ o sai ro mu omai ẹro nẹnẹ inọ ma be nya evaọ edhere Jihova? Ma te jọ uzoẹme n’otha t’ẹme kpahe onana.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
◻ Didi ekwakwa e r’oja ma tẹ gwọlọ nya evaọ edhere Jihova?
◻ Fikieme iroro Ehaz e rọ thọ?
◻ Eme ọ jọ iroro ahwo Ju nọ e jọ obọ Ijipti na thọ?
◻ Ẹvẹ ma sai ro ru ọtamuo mai ga viere re ma nya evaọ edhere Jihova?
[Picture on page 11]
Ehaz ọ rẹro so eghẹnẹ Siria viukpọ Jihova