Ghọghọ Evaọ Eriariẹ Jihova
“Eva e were enọ i bi yo ẹme Ọghẹnẹ je bi koko iei!”—LUK 11:28, NW.
1. Okevẹ Jihova o ro mu ẹme họ ẹta kugbe ahwo-akpọ?
JIHOVA o you ahwo-akpọ yọ o wo isiuru ididi kpahe ewoma rai. Fikiere, u gbunu hu inọ o re lele ae t’ẹme. Ẹmeọta-kugbe ọnana o muhọ evaọ ọgbọ Idẹn. Wọhọ epanọ Emuhọ 3:8 o ta, evaọ etoke jọ “okenọ ẹdẹ na o je wolẹ,” Adamu avọ Ivi “a te yo uru ỌNOWO na, Ọghẹnẹ.” Ahwo jọ a ta nnọ o wọhọ nọ o jọ uruemu Jihova re ọ t’ẹme kugbe Adamu evaọ oke nana, ẹsejọhọ kẹdẹ kẹdẹ. Epanọ o rọ kpobi, Ebaibol na o ru rie vevẹ inọ orọnikọ ẹhrẹ ọvo Ọghẹnẹ ọ jẹ rehọ oke riẹ kẹ ọzae ọsosuọ na ha rekọ o wuhrẹ e riẹ oware nọ u fo nọ ọ rẹ riẹ re ọ sai ru owha-iruo riẹ gba re.—Emuhọ 1:28-30.
2. Ẹvẹ imava-orọo ọsosuọ na a ro si omarai no otọ ọkpọvio Jihova, kọ oware vẹ u no rie ze?
2 Jihova ọ kẹ Adamu avọ Ivi uzuazọ, udu-esuo re a su erao na jẹ rẹrote otọakpọ na soso. Rekọ awhaha ọvo jọ o jariẹ—ọ kẹ rai uvẹ re a re ubi-ure eriariẹ ewoma gbe eyoma na ha. Avọ elẹliẹhọ Setan, Adamu avọ Ivi a tẹ ghẹmeeyo kẹ uzi Ọghẹnẹ. (Emuhọ 2:16, 17; 3:1-6) A salọ nọ a rẹ jọ orai sa, jiroro k’omobọ rai kpahe oware nọ u kiehọ gbe onọ o thọ. Eva ere oruo, a tẹ rọ ugheghẹ bru omarai no otọ ọkpọvio Ọnọma oyoyou rai. Oware nọ u no rie ze o vọ avọ okpẹtu rọkẹ ae gbe emọ rai nọ a ti yẹ hẹ. Adamu avọ Ivi a tẹ rro kpako yọ ukuhọ riẹ a te whu ababọ ẹruore ẹkparomatha. Emọ rai a reuku uzioraha gbe oware nọ u no rie ze, uwhu.—Ahwo Rom 5:12.
3. Fikieme Jihova o je lele Keni t’ẹme, kọ ẹvẹ Keni ọ j’owọ?
3 Ghelọ ọkparesuọ evaọ Idẹn na, Jihova ọ gbẹ ruabọhọ ẹmeọta-kugbe emama ahwo-akpọ riẹ. Keni, ọmọzae otuyẹ Adamu avọ Ivi, ọ jọ ọza ekieruọ uzioraha. Jihova ọ vẹvẹ e riẹ unu inọ okpẹtu ọ kpahe ẹta hẹrẹ iẹe ọ tẹ hrẹ riẹ re ọ “riẹ ru.” Keni ọ se ohrẹ uyoyou onana je kpe oniọvo riẹ. (Emuhọ 4:3-8) Fikiere, imasa ọsosuọ evaọ otọakpọ kpobi a se ọkpọvio ovevẹ nọ ọnọ ọ kẹ rae uzuazọ ọ kẹ, Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ kẹ ahwo riẹ uthubro re a sai wo erere k’omobọ rai. (Aizaya 48:17) Ẹvẹ onana o kẹ Jihova idhọvẹ te!
Jihova O Dhesẹ Omariẹ kẹ Ezae Oke Anwae
4. Rọ kpahe emọ Adamu, didi oware Jihova o wo imuẹro kpahe, kọ didi ovuẹ ẹruore o whowho fiki oyena?
4 Dede nọ o wo udu kpobi nọ ọ rẹ rọ se ẹme ba ẹta kugbe ahwo-akpọ, Jihova o ru ere he. O wo imuẹro nnọ ejọ evaọ udevie emọ Adamu a ti yoẹme kẹ ọkpọvio Riẹ avọ areghẹ. Wọhọ oriruo, okenọ o je brukpe Adamu avọ Ivi, Jihova ọ ta kpahe ẹtha ‘ubi’ nọ u ti dikihẹ wọso Araomuomu na, Setan Ẹdhọ na. Evaọ ẹruoke, a te nwa Setan oma yoyoma evaọ uzou. (Emuhọ 3:15) Eruẹaruẹ nana yọ ovuẹ oghọghọ orọ ẹruore rọkẹ “enọ i bi yo ẹme Ọghẹnẹ je bi koko iei.”—Luk 11:28.
5, 6. Evaọ idhere vẹ Jihova o ro lele ahwo t’ẹme taure ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E. u te ti te, kọ ẹvẹ onana o rọ kẹ ae erere?
5 Jihova ọ ta oreva riẹ kẹ esẹ-ode ẹrọwọ oke anwae, wọhọ Noa, Abraham, Aiziki, Jekọp, gbe Job. (Emuhọ 6:13; Ọnyano 33:1; Job 38:1-3) Uwhremu na, ẹkwoma Mosis ọ tẹ rehọ ekru izi soso kẹ orẹwho Izrẹl. Uzi Mosis na o kẹ rai erere evaọ idhere buobu. Ẹkwoma ẹmeoyo kẹe, o hẹriẹ Izrẹl no erẹwho efa kpobi wọhọ ahwo obọdẹ Ọghẹnẹ. Ọghẹnẹ ọ kẹ emọ Izrẹl na imuẹro inọ a te yoẹme kẹ Uzi na, ọ te ghale ae orọnikọ evaọ abọ uwo ọvo ho rekọ jegbe evaọ abọ-ẹzi, ru ai fihọ uvie izerẹ, orẹwho ọrẹri. Uzi na o tubẹ kẹ ekpọvio kpahe emuore gbe ẹfuọ nọ e rẹ kẹ omokpokpọ. Rekọ, Jihova ọ vẹvẹ unu kpahe enwoma nọ i re no aghẹmeeyo ze re.—Ọnyano 19:5, 6; Iziewariẹ 28:1-68.
6 Evaọ ẹruoke, a te fi ebe efa nọ ẹzi ọ kẹ ẹgba ba usu ebe Ebaibol na. Okerefihotọ ikuigbe na e ta kpahe oyerikugbe Jihova kugbe erẹwho gbe ahwo. Ebe ọ eme-ọketa i dhesẹ ekwakwa riẹ wowoma ziezi. Ebe eruẹaruẹ e ta kpahe orugba obaro oreva Jihova. Ezae ẹrọwọ oke anwae a romatotọ wuhrẹ je fi ikere enana nọ ẹzi ọ kẹ ẹgba na h’iruo. Ọjọ o kere inọ: “Ẹme ra họ ukpẹ kẹ awọ mẹ, ọye họ elo kẹ edhere mẹ.” (Olezi 119:105) Rọkẹ ahwo nọ u nevaze re a gaviezọ, Jihova ọ kẹ rai ewuhrẹ gbe oruvẹ.
Elo na O Lo Viere
7. Dede nọ Jesu o ru iruo igbunu, eme a mae rọ riẹe, kọ fikieme?
7 Evaọ etoke ikpe-udhusoi ọsosuọ, utu egagọ ahwo Ju a fi iruemu anwae ahwo-akpọ ba Uzi na no. A rehọ Uzi na ruiruo thọthọ, fikiere ukpenọ o rẹ jọ ehri oruvẹ, u te zihe ro owha fiki iruemu anwae eyena. (Matiu 23:2-4) Rekọ, evaọ 29 C.E., Jesu ọ tẹ romavia wọhọ Mesaya na. Uwou nọ a vi rie họ orọnikọ re ọ rehọ uzuazọ riẹ kẹ fiki ahwo-akpọ ọvo ho rekọ re o je “se isẹi kẹ uzẹme” na. Dede nọ o ru iruo igbunu, a mae riẹe wọhọ “Owuhrẹ na.” Ewuhrẹ riẹ ọ wọhọ elo nọ o bi lo mu ebi abọ-ẹzi nọ o ruru iroro ahwo na. Jesu omariẹ ọ ta gbagba inọ: “Mẹ họ elo akpọ na.”—Luk 8:49; Jọn 8:12; 18:37.
8. Didi ebe nọ a kẹ ẹgba a kere evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ C.E. na, kọ ẹvẹ e rọ kẹ Ileleikristi ọsosuọ erere?
8 Uwhremu na a te fi Usiuwoma na bae, okerefihotọ ikuigbe ene erọ uzuazọ Jesu, gbe obe Iruẹru, ikuigbe eviharo Egagọ-Ileleikristi nọ Jesu o whu no. Ileta nọ ẹzi ọ kẹ ẹgba nọ ilele Jesu a kere, jegbe obe eruẹaruẹ ọrọ Eviavia na e riẹ re. Ikere enana, kugbe Ikereakere Hibru na, i te ru ekru-ebe Ebaibol na gba. Avọ obufihọ evu-ebe ọnana nọ a kẹ ẹgba na, Ileleikristi a rẹ sai “wo ogaga nọ [a] re ro lele erezi na riẹ epa okẹkẹe, gbe uthethei, [gbe] ekpehru gbe ekodo” uzẹme na. (Ahwo Ẹfẹsọs 3:14-18) A rẹ sai wo “iroro Kristi.” (1 Ahwo Kọrint 2:16) Ghele na, Ileleikristi ọsosuọ eyena a wo otoriẹ ovọvọ k’abọ k’abọ orọ ẹjiroro Jihova ha. Pọl ukọ na o kere se ibe enọ e rọwo inọ: “Ri fienẹna ma gbe bi riwẹ ughẹgbe ẹvẹvoro.” (1 Ahwo Kọrint 13:12) Ughẹgbe utioye na u re dhesẹ otafe oware orọnikọ ekwakwa riẹ kpobi hi. Otoriẹ ovọvọ orọ Ẹme Ọghẹnẹ o gbẹ be tha.
9. Didi oruvẹ ọ rọ omavia no evaọ etoke “edẹ urere” na?
9 Nẹnẹ, ma be rria etoke nọ a se “edẹ urere” na, etoke nọ “ẹbẹbẹ” ọ dafia. (2 Timoti 3:1) Daniẹl ọruẹaro na ọ ta nọ evaọ etoke ọnana ‘eriariẹ uzẹme i ti vihọ.’ (Daniẹl 12:4) Fikiere, Jihova, Ọtẹme Ologbo na, o fiobọhọ kẹ ahwo udu-oruọzewọ no re a wo otoriẹ Ẹme riẹ. Enẹna ogbotu ahwo buobu a wo otoriẹ no inọ a rehọ Kristi Jesu mu evaọ obọ idhiwu nọ a rẹ ruẹ hẹ na evaọ 1914. A tẹ jẹ riẹ nọ kẹle na ọ te rehọ emuemu kpobi ziọ oba jẹ rẹriẹ otọakpọ na zihe ro aparadase akpọ-soso. A bi whowho ovuẹ obọdẹ ọ emamọ usi Uvie nana wariẹ otọakpọ na họ enẹna.—Matiu 24:14.
10. N’otọ, ẹvẹ ahwo a j’owọ no kẹ ohrẹ Jihova?
10 Uzẹme, n’otọ avọ otọ ze Jihova ọ ta oreva gbe ẹjiroro riẹ kẹ ahwo evaọ otọakpọ no. Okerefihotọ Ebaibol na o dhesẹ ibuobu nọ e gaviezọ, fi areghẹ Ọghẹnẹ h’iruo, a te je wo oghale fiki riẹ. Ọ ta kpahe amọfa enọ e se ohrẹ uyoyou Ọghẹnẹ, nya lele edhere ọraha ọrọ Adamu avọ Ivi. Jesu o dhesẹ uyero onana nọ ọ ta kpahe idhere ẹwoho ivẹ. Ọjọ o re su kpohọ ọraha. Fikinọ ọ rọ kẹkẹre, ibuobu nọ e se Ẹme Ọghẹnẹ a be nyae. Edhere ọdekọ o re su kpohọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Dede nọ ọ rọ kekeke, oye họ edhere umutho ahwo nọ e jẹ Ebaibol na rehọ wọhọ epanọ o rọ, Ẹme Ọghẹnẹ, je bi yeri uzuazọ rai lele iei.—Matiu 7:13, 14.
Ovuhumuo kẹ Oware nọ Ma Wo
11. Eriariẹ gbe ẹrọwọ mai kpahe Ebaibol na yọ imuẹro eme?
11 Kọ whọ rọ usu ahwo nọ e salọ edhere uzuazọ na no? Otẹrọ ere, ababọ avro whọ gwọlọ daji iei. Ẹvẹ whọ sai ro ru ere? Roro ẹsikpobi avọ ovuhumuo kpahe eghale nọ ẹriẹ izẹme Ebaibol na o wha ziọ uzuazọ ra no. Uzẹme na inọ whọ j’owọ kẹ emamọ usi na no yọ imuẹro oghale Ọghẹnẹ. Jesu o dhesẹ onana evaọ okenọ ọ rọ eme enana lẹ se Ọsẹ riẹ: “Ọsẹ Ọnowo odhiwu gbe akpọ, me yere owhẹ, epanọ who si eware enana no dhere iwoareghẹ gbe enọ e riẹ, whọ tẹ rehọ ae via kẹ emọ efofa.” (Matiu 11:25) Ikwori gbe imiazọhọ a wo otoriẹ ewuhrẹ Jesu, rekọ isu egagọ nọ e riẹ obe gaga na a wo rie he. Jesu ọ tẹ jẹ ta inọ: “Ohwo ọvo ọ sai bru omẹ tha ha ajokpa nọ Ọsẹ nọ o vi omẹ ze o si rie.” (Jọn 6:44) Otẹrọnọ whọ riẹ Ebaibol na jẹ rọwo iẹe jẹ be nya lele iwuhrẹ riẹ, onana yọ imuẹro inọ Jihova o si owhẹ no. Onana yọ ẹjiroro nọ a rẹ rọ ghọghọ.
12. Evaọ oghẹrẹ vẹ Ebaibol na ọ rẹ rọ kẹ oruvẹ?
12 Ẹme Ọghẹnẹ o wo izẹme nọ e rẹ k’ohwo ufuoma gbe oruvẹ. Ahwo nọ a be rria lele eriariẹ Ebaibol a wo ufuoma no ugbẹrọwọ, iwuhrẹ erue, gbe ogbori nọ e be kpọ izuazọ ima ahwo buobu. Wọhọ oriruo, ẹriẹ uzẹme na kpahe ẹwẹ na o k’omai ufuoma no oghẹrẹ ozodhẹ kpobi inọ ahwo nọ a whu no a rẹ sae nwa omai oma hayo inọ iyoyou mai nọ i whu no a be ruẹ-uye. (Izikiẹl 18:4) Ẹriẹ uzẹme na kpahe enjẹle imuomu u re fiobọhọ k’omai whaha ọza uruemu-imizi. Ewuhrẹ ọ ẹkparomatha na yọ omosasọ rọkẹ enọ iyoyou rai e vabọ no evaọ uwhu. (Jọn 11:25) Eruẹaruẹ Ebaibol i dhesẹ oria nọ ma rrọ evaọ etoke na k’omai jẹ k’omai evaifihọ kpahe eyaa Ọghẹnẹ kẹ obaro na. I te je fiẹgbahọ ẹruore mai ọrọ ẹria ebẹdẹ bẹdẹ.
13. Ẹvẹ ẹmeoyo kẹ Ẹme Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ k’omai erere evaọ abọ ugboma?
13 Ehri-izi Ọghẹnẹ nọ e rọ Ebaibol na i wuhrẹ omai re ma rria evaọ edhere nọ ọ rẹ wha irere ugboma ze. Wọhọ oriruo, ma wuhrẹ re ma whaha iruemu nọ i re gbe igboma mai ku, wọhọ utaba use gbe ẹlọ imu-egaga efa. Ma rẹ whaha idieda vrẹ-oma. (2 Ahwo Kọrint 7:1) Ẹmeoyo kẹ izi Ọghẹnẹ kpahe uruemu o rẹ thọ omai no eyao igberẹ nọ i re vo. (1 Ahwo Kọrint 6:18) Ẹkwoma ẹnya lele ohrẹ Ọghẹnẹ re ma whaha uyoyou ugho, ma rẹ raha udhedhẹ iroro mai hi, wọhọ epanọ ibuobu i ru no, evaọ ilale efe. (1 Timoti 6:10) Idhere vẹ who ro wo erere no evaọ abọ ugboma fikinọ who bi fi Ẹme Ọghẹnẹ h’iruo evaọ uzuazọ ra?
14. Didi okpomahọ ẹzi ọfuafo na o wo evaọ izuazọ mai?
14 Ma tẹ rria lele Ẹme Ọghẹnẹ, ma re wo ẹzi ọfuafo Jihova. Ma rẹ bọ oghẹrẹ uruemu Kristi, onọ ekwakwa isiuru wọhọ ohrọ i ru via. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:24, 32) Ẹzi Ọghẹnẹ ọ rẹ jọ oma mai mọ ibi riẹ—uyoyou, oghọghọ, udhedhẹ, uye-oruẹ-krẹkri, ẹwo, ewoma, ẹrọwọ, omarokpotọ, gbe oma-oriẹsuo. (Ahwo Galesha 5:22, 23) Ekwakwa enana i re fi ẹvi họ usu evawere nọ u wo aghare nọ ma re wo kugbe amọfa, jegbe ahwo uviuwou. Ma re wo ogaga nọ u re fiobọhọ k’omai rẹriẹ aro ku ọbẹwẹ avọ aruọwha. Kọ whọ be ruẹ epanọ ẹzi ọfuafo na o ro kpomahọ uzuazọ ra wowoma no?
15. Nọ ma bi yeri uzuazọ mai rọwo-kugbe oreva Ọghẹnẹ na, ẹvẹ ma bi ro wo erere?
15 Ma te yeri izuazọ mai rọwo-kugbe oreva Ọghẹnẹ, ma rẹ bọ usu mai kugbe Jihova ga. Imuẹro mai inọ o wo otoriẹ mai je you omai e rẹ rro vi ere. Ma re wuhrẹ ẹkwoma eware nọ ma rọ ẹro ruẹ inọ o re fiobọhọ k’omai evaọ etoke ẹbẹbẹ. (Olezi 18:18) Ma rẹ ruẹ vuhumu inọ ọ rẹ ghinẹ gaviezọ kẹ elẹ mai. (Olezi 65:2) Ma rẹ rọ ere rẹroso ọkpọvio riẹ, avọ imuẹro inọ o te k’omai erere. Yọ ma wo ẹruore igbunu inọ evaọ ẹruoke Ọghẹnẹ ọ te rehọ ahwo ẹrọwọ riẹ ziọ ẹgbagba jẹ kẹ ae okẹ riẹ orọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. (Ahwo Rom 6:23) “Bigba Ọghẹnẹ o re ti bigba owhẹ,” ere Jemis olele na o kere. (Jemis 4:8) Kọ whọ ruẹ no inọ usu ra kugbe Jihova o ga viere no nọ who bi si kẹle iẹe na?
Efe nọ O Wo Ibe He
16. Didi inwene Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ jọ a ru?
16 Pọl ọ kareghẹhọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ nọ a rọ ẹzi wholo na inọ ejọ rai evaọ okejọ a jọ igberedha, ibruẹnwae, ezae nọ i re duezae, iji, ahwo itheuvo, egbidi, enọ e rẹ poviẹ ahwo, gbe ahwo nọ i re gboro ahwo. (1 Ahwo Kọrint 6:9-11) Uzẹme Ebaibol o lẹliẹ e rai ru inwene ilogbo; “a họ” rai fo no. Dai roro oghẹrẹ nọ uzuazọ ra o hae jọ ababọ izẹme ufuoma nọ who wuhrẹ no Ebaibol na ze na. Ababọ avro, uzẹme na yọ efe nọ o wo ibe vievie he. Ẹvẹ eva e be were omai te inọ Jihova ọ be t’ẹme kugbe omai!
17. Ẹvẹ Isẹri Jihova a rọ re emu abọ-ẹzi evaọ iwuhrẹ Ileleikristi?
17 Ofariẹ, dai roro oghale nọ ma wo evaọ okugbe-inievo mai ọrọ uyẹ sa-sa na. ‘Ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ ọ be kẹ emuore abọ-ẹzi evaọ ẹruoke, te Ebaibol, emagazini, gbe ebe efa evaọ evẹrẹ buobu. (Matiu 24:45-47) Evaọ iwuhrẹ ukoko evaọ etoke ukpe 2000 na, Isẹri Jihova evaọ ekwotọ buobu a ru oruvẹ ebe eree erọ Ikereakere Hibru na nọ e viodẹ. A t’ẹme kpahe izoẹme Ebaibol sa-sa rono omobe Izoẹme Ebaibol rọ kẹ Iroro e Jẹ na ze. A wuhrẹ oware wọhọ abọvo abava obe Edidi Evawere Uviuwou na gbe enwenọ oma obe ọ Kezọ kẹ Eruẹaruẹ Daniẹl! na soso. A roro kpahe izoẹme 36 efa rono emagazini ọ Uwou-Eroro na ze fiba izoẹme uwuhrẹ 52 na. Ofariẹ, ahwo Jihova a wo ikere 12 ọrọ Odibọgba Uvie Mai gbe evuẹ ogbotu k’oka k’oka nọ i kie kpahe izoẹme Ebaibol sa-sa. Ẹvẹ efe eriariẹ abọ-ẹzi nọ a ruẹrẹhọ na ọ rro te!
18. Evaọ idhere vẹ a ro fiobọhọ k’omai no evaọ ukoko Ileleikristi na?
18 Wariẹ akpọ na họ, ikoko nọ i bu vi 91,000 e be kẹ ukeotha gbe uduotahawọ ẹkwoma iwuhrẹ ukoko gbe omakugbe. Ma be jẹ reawere obufihọ ibe Ileleikristi nọ e kpako enọ i wo unevaze re a fiobọhọ k’omai evaọ abọ-ẹzi. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:11-13) Ẹhẹ, ma wo erere gaga no ẹkwoma ẹrehọ eriariẹ uzẹme na. O rọ oware oghọghọ re ma riẹ jẹ gọ Jihova. Ẹvẹ eme ọso-ilezi na e rọ uzẹme te ọnọ o kere inọ: “Oghọghọ u te ahwo nọ ỌNOWO ọ rọ Ọghẹnẹ rai!”—Olezi 144:15.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Amono Jihova ọ t’ẹme kugbe taure oke Ileleikristi u te ti te?
• Ẹvẹ elo abọ-ẹzi o ro lo viere evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na? evaọ ọgbọna?
• Didi eghale i re no ẹrria lele eriariẹ Jihova ze?
• Fikieme ma jẹ be ghọghọ evaọ eriariẹ mai kpahe Ọghẹnẹ?
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 20]
Jihova ọ ta oreva riẹ kẹ Mosis, Noa, gbe Abraham
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]
Evaọ edẹ mai na, Jihova o fi elo họ Ẹme riẹ no
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 22]
Dai roro oghale nọ ma wo no evaọ okugbe-inievo mai ọrọ uyẹ sa-sa na!