Omosasọ kẹ Enọ E be Ruẹ Uye

ANWỌ ikpe buobu na, onọ kpahe oware nọ o lẹliẹ Ọghẹnẹ kẹ uye-oruẹ uvẹ o kẹ egba-eriariẹ gbe iwuhrẹ-egagọ buobu uye no. Ejọ e ta no inọ nọ Ọghẹnẹ o wo ogaga kpobi na, ọye ọ be wha uye-oruẹ ze. Ọnọ o kere The Clementine Homilies, obe erue jọ nọ a kere evaọ ikpe-udhusoi avivẹ, ọ ta nọ Ọghẹnẹ ọ be rọ abọ ivẹ su akpọ na. Ọ be rọ “ẹkpẹlobọ riẹ,” koyehọ Ẹdhọ, rọ wha uye-oruẹ gbe olahiẹ ze, ọ vẹ rọ “obọze riẹ,” koyehọ Jesu, ro siwi jẹ kẹ ahwo evawere.

Amọfa, enọ e be sae rọwo ho inọ Ọghẹnẹ ọ rẹ sae kẹ uye-oruẹ uvẹ o gbẹ make rọnọ ọye ọ be whae ze he, a be se nọ uye-oruẹ o rrọ họ. “Emuemu yọ oware iroro gheghe, orọnikọ oware nọ o ghinẹ be via ha,” ere Mary Baker Eddy o kere. “Otẹrọnọ a rri uzioraha, ẹyao, gbe uwhu wọhọ eware nọ e rrọ họ, e rẹ rayẹ no.”—Science and Health With Key to the Scriptures.

Fiki eware okpẹtu nọ e be jọ ikuigbe via, maero no ẹmo akpọ ọsosuọ ze ri te inẹnẹ na, ibuobu i ku riẹ họ no inọ Ọghẹnẹ ọ sae whaha uye-oruẹ hẹ. Ọwena-isukulu ahwo Ju, David Wolf Silverman, o kere nọ: “Evaọ iroro mẹ, etoke Okpemuotọ na o dhesẹ no nnọ a rẹ sai dhesẹ Ọghẹnẹ wọhọ ohwo nọ o wo ogaga kpobi hi.” O te fibae nọ: “Otẹrọnọ a rẹ sai wo otoriẹ Ọghẹnẹ, kiyọ ewoma Riẹ o wo abọ kugbe emuemu nọ ọ rrọ otọ na, yọ re onana o jọ uzẹme koyehọ o rẹ jọ nọ O wo ogaga kpobi hi.”

Dede na, re a ta nọ Ọghẹnẹ ọ rehọ oghẹrẹ jọ wo obọ kugbe uye-oruẹ, inọ ọ sae whaha iẹe he, hayo inọ uye-oruẹ yọ omuroro mai gheghe o rrọ uvumọ omosasọ kẹ enọ e be ruẹ uye he. Yọ mai wo uzou, erọwọ itieye na e wọso Ọghẹnẹ nọ o kiete, ọnọ o wo ẹgba ologbo, gbe oyoyou nọ a jọ Ebaibol na dhesẹ kẹ omai na. (Job 34:10, 12; Jerimaya 32:17; 1 Jọn 4:8) Rekọ, eme Ebaibol na e ta kpahe oware nọ o wha riẹ ze nọ a jẹ kẹ uye-oruẹ uvẹ?

Ẹvẹ Uye-Oruẹ U ro Muhọ?

Ọghẹnẹ ọ ma ahwo-akpọ re a ruẹ-uye he. Ukpoye, ọ kẹ imava-orọo ọsosuọ na, Adamu avọ Ivi, ugboma gbe iroro egbagba, ruẹrẹ ọgbọ owowoma fihọ kẹ ai wọhọ uwou rai, jẹ kẹ ai uvi iruo nọ e rẹ kẹ evevọwẹ. (Emuhọ 1:27, 28, 31; 2:8) Dede na, re a wo evawere nọ e rẹ tọ o rehọ oma wha evuhumu esuo Ọghẹnẹ gbe ẹgba riẹ nọ ọ rẹ rọ jẹ iroro oware nọ u woma gbe onọ u yoma. A rehọ ure nọ a re se “ẹriẹ ewoma gbe eyoma na” ro dikihẹ kẹ udu Ọghẹnẹ oyena. (Emuhọ 2:17) Adamu avọ Ivi a re dhesẹ omarokpotọ rai kẹ Ọghẹnẹ otẹrọnọ a yo ẹme kẹ uzi riẹ re a se ubi ure na ba ẹriọ.a

U yoma kẹhẹ, Adamu avọ Ivi a se nnọ a re yo ẹme kẹ Ọghẹnẹ. Omama ẹzi ọwọsuọ, ọnọ a ti dhesẹ uwhremu na wọhọ Setan Ẹdhọ na, ọ viẹ Ivi họ inọ re o yo ẹme kẹ Ọghẹnẹ o te kẹe ewoma ọvuọvo ho. Ọ ta nọ Ọghẹnẹ ọ be whaha iẹe oware ulogbo jọ: mẹ rẹ jọ omẹ sa, udu nọ ọ rẹ rọ salọ oware nọ u woma gbe onọ u yoma kẹ omariẹ. Setan ọ ta nnọ otẹrọnọ ọ re ubi-ure na, ‘ibiaro riẹ i re ti rovie ọ vẹ te jọ wọhọ Ọghẹnẹ, riẹ uwoma gbe uyoma.’ (Emuhọ 3:1-6; Eviavia 12:9) Fiki isiuru ọ mẹ rẹ jọ omẹ sa nọ a rọ viẹ Ivi họ, ọ tẹ re ubi-ure aghọ na, Adamu ọ tẹ jẹ riẹe re.

Ẹdẹdẹ yena, Adamu avọ Ivi a te muọ iyẹrẹ ọwọsuọ rai họ evu. Fiki ẹsiọ esuo Ọghẹnẹ, a te ku ethathọ gbe eghale nọ omarokpotọ kẹ Ọghẹnẹ o kẹ rai fiẹ. Ọghẹnẹ o te le ai no Aparadase jẹ ta kẹ Adamu nọ: “Eka i re te otọ na fiki ra. Eva uye-oruẹ whọ jẹ re emu ra bẹdẹ nọ who re whuẹ. Eva ẹroyẹ whọ jẹ ria, bẹsenọ who ti zihe-kpo ẹkpẹ.” (Emuhọ 3:17, 19) Adamu avọ Ivi a te muọ uye ẹyao, edada, owho, gbe uwhu họ ẹruẹ. Uye-oruẹ u te zihe ruọ abọ uzuazọ ohwo-akpọ.—Emuhọ 5:29.

Ekuhọ Avro Na

Ohwo jọ ọ rẹ sae nọ nnọ, ‘Kọ Ọghẹnẹ ọ gbẹ hae kpa iroro vrẹ uzioraha Adamu avọ Ivi?’ Ijo, kemena oyena o hae wha ababọ adhẹẹ se udu-esuo riẹ viere, tubẹ ta udu họ amọfa awọ wọso evaọ obaro jẹ wha uye-oruẹ ulogbo ofa ze. (Ọtausiwoma Na 8:11) Ofariẹ, re ọ kpairoro vrẹ aghẹmeeyo otiọye na o hai ku Ọghẹnẹ kugbe eyoma–oruo na. Mosis okere Ebaibol na ọ kareghẹhọ omai nọ: “Iruo [Ọghẹnẹ] i kiete, keme idhere riẹ kpobi i re wowoma. Ọghẹnẹ ọtẹruo nọ ọ kare eyoma, nọ o re wowoma je kiete.” (Iziewariẹ 32:4) Re Ọghẹnẹ ọ rria te oghẹrẹ ohwo nọ ọ rrọ, ọ rẹ kẹ Adamu avọ Ivi uvẹ re a ruẹ uye aghẹmeeyo rai.

Fikieme Ọghẹnẹ o gbe kpe ọzae avọ aye ọsosuọ na kugbe Setan, ọnọ ọ wha ọwọsuọ na ze no ho? O wo ogaga nọ o re ro ru ere. Adamu avọ Ivi a hai yẹ emọ nọ e rẹ re uku uye-oruẹ gbe uwhu hu. Dede na, oghẹrẹ edhesẹ ogaga Ọghẹnẹ utioye o hai dhesẹ ẹgbagba ọ udu-esuo Ọghẹnẹ nọ o bi ro su emama iwareghẹ riẹ hẹ. Ofariẹ re, o hae jọ nọ Adamu avọ Ivi a whu ababọ ọmọ, oyena o hae raha erugba ẹjiroro Ọghẹnẹ re a yẹ otọakpọ na vọ avọ emọ egbagba rai. (Emuhọ 1:28) Yọ ‘Ọghẹnẹ ọ wọhọ ohwo ho . . . Ọ yaa eyaa no o re ru; ọ ta no o re ru.’—Ikelakele 23:19.

Evaọ areghẹ ọgbagba riẹ, Jihova Ọghẹnẹ ọ kẹ ọwọsuọ na uvẹ re ọ gbẹ jariẹ evaọ umutho oke. Ahwo ọwọsuọ na a ti wo uvẹ lelele nọ a rẹ rọ ruẹ iyẹrẹ mẹrẹjọmẹsa no Ọghẹnẹ. Eware nọ e be via i ti dhesẹ vevẹ inọ ahwo-akpọ a gwọlọ ọkpọvio Ọghẹnẹ, u ve je dhesẹ inọ esuo Ọghẹnẹ o woma vi ọrọ ohwo-akpọ hayo ọrọ Setan. Eva oke ovona, Ọghẹnẹ ọ jẹ owọ re ọ ruẹ nọ ẹjiroro ọsosuọ riẹ kẹ otọakpọ na o rugba. Ọ yaa eyaa inọ ‘ubi’ jọ o rẹ te tha nọ o te ‘nwa Setan uzou,’ nọ u ti si ọwọsuọ gbe iruẹru enwoma riẹ kpobi no riẹriẹriẹ.—Emuhọ 3:15.

Jesu Kristi họ Ubi eyaa na. Eva 1 Jọn 3:8, ma se nọ a ru “Ọmọ Ọghẹnẹ na nọ ọ jẹ via, re ọ ruẹse te raha iruo ukumuomu na.” O ru onana ẹkwoma uzuazọ ohwo-akpọ ogbagba riẹ nọ ọ rọ hwa osa ẹtanigbo emọ Adamu no uzioraha gbe uwhu nọ a re uku riẹ. (Jọn 1:29; 1 Timoti 2:5, 6) Ahwo nọ a ghine fi ẹrọwọ họ idhe Jesu a wo eyaa ufuoma ebẹdẹ bẹdẹ no uye-oruẹ. (Jọn 3:16; Eviavia 7:17) Okevẹ onana o te via?

Ekuhọ Uye-Oruẹ

Ẹsiọ udu-esuo Ọghẹnẹ o wha uye-oruẹ nọ a re gbe iku riẹ hẹ ze no. Fikiere u ghine fo re Ọghẹnẹ ọ rehọ udu-esuo riẹ ruiruo evaọ obọdẹ edhere ro ku ọ uye-oruẹ ohwo-akpọ họ je ru ẹjiroro ọgbagba riẹ kẹ otọakpọ na gba. Jesu ọ fodẹ ọruẹrẹfihotọ Ọghẹnẹ nana nọ o wuhrẹ ilele riẹ re a lẹ nọ: “Ọsẹ mai nọ ọ rọ obọ odhiwu, . . . [Uvie] ra oze, epanọ a rọ obọ odhiwu ru orọ eva ra, ru re a jọ akpọ na ru ere re.”—Matiu 6:9, 10.

Oke nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ahwo-akpọ re a rọ wha isuẹsu obọrai họ aro o be kẹle ekuhọ no. Evaọ erugba eruaruẹ Ebaibol, a rọ Uvie riẹ mu evaọ obọ odhiwu evaọ 1914 avọ Jesu Kristi wọhọ Ovie riẹ.b Kẹle na, o rẹ te whọlọ jẹ rehọ egọmeti ahwo-akpọ kpobi te oba.—Daniẹl 2:44.

Evaọ etoke odibọgba ọkpẹkpẹe riẹ evaọ otọakpọ, Jesu ọ kẹ ẹmẹvo ọrọ eghale nọ ezihetha esuo Ọghẹnẹ ọ te wha se ahwo-akpọ. Ebe Usiuwoma na e kẹ imuẹro inọ Jesu o dhesẹ ohrọ kẹ iyogbere gbe enọ a bi kienyẹ. O siwi enọ e jẹ mọ, ko enọ ohọo u je kpe, jẹ kpare iwhuowhu. Makọ ofou dede o yo ẹme kẹe. (Matiu 11:5; Mak 4:37-39; Luk 9:11-16) Dai roro oware nọ Jesu o ti ru evaọ okenọ ọ te rehọ ogaga erufuọ idhe ẹtanigbo riẹ ruiruo rọ kẹ ahwo-akpọ ẹmeoyo kpobi erere! Ebaibol na e yaa eyaa nọ ẹkwoma esuo Kristi, Ọghẹnẹ o “ti ririe irui kpobi no aro [ahwo]; uwhu o gbẹte jọ ofa ha, hayo kọ uweri hi, hayo oviẹ hẹ, hayo edada ọvuọvo ho.”—Eviavia 21:4.

Omosasọ kẹ Enọ E be Ruẹ Uye

Ẹvẹ o rrọ uduowha te re ma riẹ nọ Ọghẹnẹ oyoyou mai nọ o wo ogaga kpobi na, Jihova, ọ be dao ezọ mai jegbe nọ ọ te wha ufuoma se ahwo-akpọ! Wọhọ epanọ ma riẹ, ohwo nọ ọ be mọ gaga ọ rẹ rọ unevaze jẹ usiwo nọ u re siwi ei rehọ o tẹ make rọnọ o rẹ da gaga. Evaọ edhere ọvona, ma tẹ riẹ nọ edhere nọ Ọghẹnẹ o bi ro ru eware o te wha eghale ebẹdẹ bẹdẹ ze, eriariẹ yena e sae sẹro mai makọ oghẹrẹ ebẹbẹ ubroke kpobi nọ ma rẹriẹ ovao dhe kẹhẹ.

Ricardo yọ ohwo jọ nọ o wo omosasọ no eyaa Ebaibol ze no. Ọ kareghẹhọ nọ: “Nọ aye mẹ o whu no, isiuru re mẹ hẹriẹ oma mẹ no amọfa e jọ omẹ oma gaga, rekọ me te ti vuhumu nọ onana u ti zihe aye mẹ ze he, yọ o te lẹliẹ edada mẹ ga vi ere.” Ukpoye, Ricardo o te kru uruemu riẹ orọ iwuhrẹ Ileleikristi enya gbe ẹghale ovuẹ Ebaibol na kugbe amọfa ga. Ricardo ọ ta nọ: “Nọ mẹ be ruẹ uketha uyoyou Jihova je bi mu ẹro họ epanọ ọ be kẹ iyo elẹ mẹ evaọ eware esese, me te si kẹle iẹe vi ere. Ẹriẹ uyoyou Ọghẹnẹ nana họ oware nọ u fi obọ họ kẹ omẹ thihakọ odawọ nọ o mae ga kẹ omẹ nọ mẹ rẹriẹ ova dhe na.” Ọ ta nọ: “Aye mẹ ọ gbẹ be da omẹ gaga, rekọ enẹna mẹ ghinẹ rọwo inọ oware ovo nọ Jihova ọ kẹ uvẹ riẹ nọ o via nọ o rẹ wha enwoma ebẹdẹ bẹdẹ ze o rrọ họ.”

Wọhọ Ricardo gbe ima amọfa buobu, kọ who wo isiuru kpahe oke nọ iye nọ e rrọ ahwo-akpọ oma nẹnẹ na ‘a gbẹ te kareghẹhọ ae he hayo a gbe ti roro ai hi’? (Aizaya 65:17) Wo imuẹro inọ eghale Uvie Ọghẹnẹ e sai te owhẹ obọ otẹrọnọ who lele ohrẹ Ebaibol na: “Gwọlọ Ọnowo na eva okenọ a rẹ rọ rue riẹ, wha se ei nọ ọ kẹle na.”—Aizaya 55:6.

Re u fi obọ họ kẹ owhẹ ru onana, ru isase gbe uvi uwuhrẹ orọ Ẹme Ọghẹnẹ họ oware nọ o mai wo uzou evaọ uzuazọ ra. Dao oma riẹ Ọghẹnẹ gbe ọnọ o vi ze na, Jesu Kristi ziezi. Dao oma rria lele itee Ọghẹnẹ jẹ rọ ere dhesẹ nọ u no owhẹ eva ze re whọ rọ oma kpotọ kẹ esuo-okpehru riẹ. Edhere ọyena ọ te kẹ owhẹ evawere ilogbo enẹna makọ oghẹrẹ edawọ nọ whọ te rẹriẹ ovao dhe kẹhẹ. Yọ evaọ obaro, whọ te reawere uzuazọ evaọ akpọ nọ ọ kare uye-oruẹ.—Jọn 17:3.

[Oruvẹ-obotọ]

[Ẹkpẹti nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 6, 7]

ẸVẸ MA SAI RO THIHAKỌ UYE-ORUẸ?

“Gbolo awa-ọruọ ra kpobi kẹ [Ọghẹnẹ].” (1 Pita 5:7, NW ) Iroro ọ ereghe, ofu, gbe abọgbekẹ e rẹ jọ omai oma evaọ okenọ ma te bi thihakọ uye-oruẹ hayo ma tẹ ruẹ ohwo jọ nọ ma you nọ ọ be ruẹ uye. Ghele na, wo imuẹro inọ Jihova ọ riẹ oghẹrẹ nọ o rrọ omai oma. (Ọnyano 3:7; Aizaya 63:9) Wọhọ ahwo ẹrọwọ oke anwae, ma rẹ sae ta ẹjiroro eva mai kpobi kẹe jẹ ta avro gbe awaọruọ mai kpobi kẹe. (Ọnyano 5:22; Job 10:1-3; Jerimaya 14:19; Habakuk 1:13) Ọ te nwane rọ edhere igbunu si edawọ mai no ho, rekọ evaọ uyo kẹ elẹ mai nọ i no udu ze, ọ rẹ sae kẹ omai areghẹ gbe ẹgba nọ ma sai ro yeri kugbe ai.—Jemis 1:5, 6.

“Odawọ erae nọ ubi bru owhai tha . . . na, u gbe owhai unu hu, wọhọ . . . oware okpokpọ jọ nọ o be via kẹ owhai.” (1 Pita 4:12) Pita ọ be jọ etenẹ ta kpahe ukpokpoma, rekọ eme riẹ i wo iruo epaọvo na re kẹ uye kpobi nọ ohwo nọ ọ rọwo o bi thihakọ riẹ. Ahwo-akpọ a be ruẹ-uye ọbẹwẹ, ẹyao, gbe uwhu enọ a you. Ebaibol na e ta nọ ‘oke gbe eware idudhe’ i re te ohwo kpobi. (Ọtausiwoma Na 9:11) Eware itieye na e rrọ abọjọ uyero ohwo-akpọ nẹnẹ na. Ma te vuhu onana mu u re fi obọ họ kẹ omai yeri kugbe uye-oruẹ gbe idabolo evaọ okenọ e tẹ rehọ oma via. (1 Pita 5:9) Maero, ma tẹ kareghẹhọ imuẹro na inọ “ibiaro ỌNOWO i bi ri ikiẹrẹe, ezọ riẹ i bi yo eviẹ rai” o rẹ jọ ehri omosasọ gaga.—Olezi 34:15; Itẹ 15:3; 1 Pita 3:12.

“Ghọghọ eva ẹruore na.” (Ahwo Rom 12:12) Ukpenọ ma re roro kpahe evawere nọ ma reawere rai vrẹ no, ma rẹ sai roro kpahe eyaa Ọghẹnẹ nọ o ti ro ku uye-oruẹ họ. (Ọtausiwoma Na 7:10) Uvi ẹruore nana o te thọ omai, wọhọ epanọ etu-ekpọfia ọ rẹ thọ uzou na. Ẹruore o re ru eyerikugbe ekpehre eware idabolo nọ e be via kẹ omai evaọ uzuazọ na lọhọ, je fi obọ họ kẹ omai ruẹ nọ enana e raha iroro, hayo omokpokpọ abọ-ẹzi mai riẹriẹriẹ hẹ.—1 Ahwo Tẹsalonika 5:8.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 4]

Adamu avọ Ivi a siọ esuo Ọghẹnẹ

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 6]

Ọghẹnẹ ọ yaa eyaa akpọ nọ ọ te kare uye-oruẹ