Ma Rẹ Sai Wo Erere No Akothiwo Uye-oruẹ Ze
“Ma rẹ tanọ enọ idikihẹ whawha na ae wo oghale.”—JEMIS 5:11.
1, 2. Eme u dhesẹ nọ o rrọ ẹjiroro Jihova re ohwo ọ ruẹ uye he?
UVUMỌ ohwo nọ ọ rrọ aruro nọ ọ gwọlọ ruẹ uye ọ rọ họ; yọ Jihova Ọghẹnẹ, Ọnọ ọ ma omai, ọ gwọlọ nọ ahwo-akpọ a ruẹ uye he. Ma rẹ sae ruẹ onana vuhumu nọ ma tẹ kiẹ Ẹme riẹ nọ a rọ ẹgba ẹzi kere na riwi je muẹrohọ oware nọ o via nọ ọ ma ọzae avọ aye ọsosuọ no. Orọ ọsosuọ, Ọghẹnẹ ọ ma ọzae. “Ọghẹnẹ ỌNOWO na ọ tẹ rehọ ovu-otọ ma ọzae, o te ku ẹwẹ uzuazọ fihọ inwe riẹ, ohwo o te wo uzuazọ.” (Emuhọ 2:7) Adamu ọ jọ gbagba evaọ ugboma gbe iroro, fikiere a ma riẹ re ọ mọ hayo whu hu.
2 Kọ oghẹrẹ akpọ vẹ Adamu o je yeri? “Ọghẹnẹ, ỌNOWO na, ọ . . . kọ ọgbọ fihọ eva Idẹn, eva obọ ovatha-ọre; kọ etẹe o fi ohwo nọ ọ ma na họ. Ọghẹnẹ ỌNOWO na o te ru re ire nọ iwoma eva eriwo i no otọ na ze, nọ iwoma kẹ emuore.” (Emuhọ 2:8, 9) Ẹhẹ, oria nọ Adamu ọ jẹ rria u woma thesiwa. Uye-oruẹ o jọ Idẹn he.
3. Ẹruore vẹ ọzae avọ aye ọsosuọ na a wo?
3 Emuhọ 2:18 o vuẹ omai nọ: “Koyehọ ỌNOWO na, Ọghẹnẹ, ọ tẹ ta nọ, ‘Uwoma re ohwo na ọvo ọ jọ họ. Mẹ rẹ ma ofiobọhọ nọ o fo rie kẹ e.’ ” Jihova ọ tẹ ma aye nọ ọ rrọ gbagba kẹ Adamu, re a sai wo uzuazọ evawere uviuwou. (Emuhọ 2:21-23) Ebaibol e taharo nọ: “Ọghẹnẹ ọ tẹ ghale ae, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹ ae nọ, ‘Wha yẹ, wha vi, re wha vọ evaọ akpọ na re wha wo i.’ ” (Emuhọ 1:28) Ọzae avọ aye ọsosuọ na a wo obọdẹ uvẹ nọ a re ro ru Aparadase Idẹn na kẹre, bẹsenọ otọakpọ na soso o re ro zihe ruọ aparadase. A ve ti yẹ emọ nọ e rẹ were eva, enọ e rẹ ruẹ uye he. Emuhọ uzuazọ na u woma kẹhẹ!—Emuhọ 1:31.
Uye-oruẹ U Te Muhọ
4. Nọ a te ri rie no ikuigbe ze, eme u dhesẹ oma via vevẹ no kpahe ohwo-akpọ?
4 Ghele na, ma te rri eyero uzuazọ ahwo-akpọ no emuhọ ikuigbe ze, u re vevẹ inọ oware jọ o nya thọ gaga. Eware iyoma e via no, yọ ahwo-akpọ a ruẹ uye gaga no. Evaọ anwọ ikpe na kpobi ze na, emọ kpobi nọ Adamu avọ Ivi a yẹ a be mọ, a be who, je bi whu. Otọakpọ na o rrọ aparadase nọ ahwo nọ a be were eva a vọ vievie he. A dhesẹ uyero na gbagba eva Ahwo Rom 8:22 inọ: “Enama na soso i bi dimẹ eva [ọyawọ] usuovo na rifi enẹna.”
5. Ẹvẹ ọsẹgboni ọsosuọ mai a rọ robọ so uye se ahwo-akpọ?
5 Uye ọgaga nọ u kri otọ no na, orọnikọ Jihova ọ wha riẹ ze he. (2 Samuẹle 22:31) Ahwo-akpọ a wha abọjọ ọrọ uye-oruẹ na ze. “A raha no, iruo ethọthọ a ru.” (Olezi 14:1) Eware iwoma ọvo a kẹ ọsẹgboni ọsosuọ mai re a ro mu akpọ họ. O gwọlọ ẹmeoyo kẹ Ọghẹnẹ re eware e jọ ere ọvo vrẹ, rekọ Adamu avọ Ivi a tẹ gwọlọ inọ a re su omobọ rai. Nọ orọnọ ọsẹgboni ọsosuọ mai a siọ Jihova na, a gbẹ sae jọ gbagba ha. A te who, ukuhọ riẹ a ve ti whu. Enẹ ma rọ riuku sebaẹgba.—Emuhọ 3:17-19; Ahwo Rom 5:12.
6. Abọ vẹ Setan o wo evaọ emuhọ uye-oruẹ?
6 Omọfa nọ o wo obọ evaọ emuhọ uye-oruẹ họ omama ẹzi na ọnọ o zihe ruọ Setan Ẹdhọ. A kẹ riẹ ufuoma iroro-ejẹ. Rekọ, ọ rehọ ufuoma yena ruiruo thọthọ nọ ọ rọ gwọlọ nọ a gọe. Ghele na, Jihova ọvo a rẹ gọ, orọnikọ emama riẹ hẹ. Setan họ ohwo nọ ọ lẹliẹ Adamu avọ Ivi họ inọ a rẹ sai su omobọ rai, wọhọ ẹsenọ a te rọ ere ‘jọ wọhọ Ọghẹnẹ, riẹ uwoma gbe uyoma.’—Emuhọ 3:5.
Jihova Ọvo O Wo Udu nọ O re Ro Su
7. Eme eyoma nọ o no Jihova nọ a kpareso ze u dhesẹ?
7 Eyoma nọ o no ọkparesuọ ze u dhesẹ nọ Jihova ọvo, Osu Ehrugbakpọ na, họ ọnọ o wo udu nọ o re ro su gbe nọ esuo riẹ ọvo họ onọ u kiẹrẹe. Idu ikpe nọ e vrẹ na i dhesẹ no inọ Setan ọnọ o zihe ruọ “osu akpọ nana,” ọ wha esuo nọ ọ vọ avọ emuomu gbe ozighi ze no onọ u ri ru ẹgwọlọ ahwo-akpọ gba ha. (Jọn 12:31) Esuo ahwo-akpọ nọ a be jọ rioja evaọ otọ ekpakpọ Setan u te je dhesẹ no inọ a wo ogaga nọ a sai ro su oma rai evaọ ẹrẹreokie he. (Jerimaya 10:23) Fikiere, u te no esuo Jihova no, oghẹrẹ esuo kpobi nọ ahwo-akpọ a dawo kẹhẹ o re kie wariama. Ikuigbe i dhesẹ onana via no vevẹ.
8. Ẹjiroro vẹ Jihova o wo kpahe oghẹrẹ esuo ahwo-akpọ kpobi, kọ oghẹrẹ vẹ o ti ro ru ẹjiroro yena gba?
8 Nọ Jihova ọ kuvẹ anwọ ikpe buobu no na re ahwo-akpọ a su omobọrai na, a rẹ fo ẹe he nọ ọ tẹ raha oghẹrẹ isuẹsu itieye na kpobi no otọakpọ na re ọ rehọ egọmeti riẹ nwene ẹta rai. Eruẹaruẹ jọ o ta kpahe onana nọ: “Evaọ ezi ivie eyena, [isuẹsu ohwo-akpọ] Ọghẹnẹ obọ odhiwu na ọ rẹte rehọ uvie [esuo obọ idhiwu riẹ evaọ obọ Kristi] nọ a rẹ raha ha muẹ, . . . Ọ rẹte whọlọ ivie na kpobi ọ vẹte rehọ ai ze oba, ọ vẹte jọ bẹdẹ.” (Daniẹl 2:44) Esuo ẹdhọ avọ orọ ahwo-akpọ u ve ti te oba, Uvie Ọghẹnẹ nọ o rrọ obọ odhiwu ọvo u ve ti su otọakpọ na. Kristi ọ rẹ te jọ Ovie riẹ, yọ o ti wo ibe-isu 144,000 nọ i wo ẹrọwọ enọ a te rehọ no otọakpọ kpohọ odhiwu.—Eviavia 14:1.
Ewoma Nọ Uye-oruẹ O Rẹ Wha Ze
9, 10. Ẹvẹ Jesu o ro wo erere no eware nọ ọ ruẹ uye rai ze?
9 U re woma re ma kiẹ ute ọrọ ahwo nọ a bi ti su evaọ Uvie obọ odhiwu na riwi. Orọ ọsosuọ, Kristi Jesu o dhesẹ epanọ o fo te kẹ ọkwa riẹ wọhọ Ovie. Ọ jọ kugbe Jihova ikpe buobu nọ a re kele mu hu, je ru oreva Ọsẹ riẹ wọhọ “osu iruo” Riẹ. (Itẹ 8:22-31) Nọ Jihova ọ jiroro inọ ọ ziọ otọakpọ, Jesu ọ rọwo no eva ze. Ọ jọ otọakpọ vuẹ amọfa kpahe esuo-okpehru Jihova gbe Uvie Riẹ. Jesu o fi emamọ oriruo hotọ kẹ omai kpobi ẹkwoma oma nọ o ro kpotọ riẹriẹriẹ kẹ esuo-okpehru yena.—Matiu 4:17; 6:9.
10 Jesu ọ rioja ukpokpoma, ukuhọ riẹ a te kpei. Evaọ etoke odibọgba riẹ, ọ jọ oria kpobi nọ ọ nya muẹrohọ oja nọ ahwo-akpọ a jẹ re. Kọ o wo erere jọ no eware nana nọ ọ ruẹ gbe uye nọ ọyomariẹ ọ ruẹ na ze? Ee. Ahwo Hibru 5:8 o ta nọ: “Dede, makinọ ọ rọ ọmọ [Ọghẹnẹ] ghele, o te wuhrẹ ẹmeoyo eva udevie uye riẹ kpobi.” Eware nọ Jesu ọ rehọ ẹro ruẹ evaọ okenọ ọ jọ otọakpọ i ru rie wo otoriẹ gbe ohrọoriọ vi oke ọsosuọ. Ọ rọ ẹro ruẹ uye nọ u bi te ahwo-akpọ. Ọ rẹ sai weri kẹ enọ e be ruẹ uye o te je wo otoriẹ viere oware nọ ọ jẹ ze otọakpọ ti siwi ai. Muẹrohọ oghẹrẹ nọ Pọl ukọ na o ru onana vẹ evaọ obe Ahwo Hibru: “A je ruei nwane wọhọ epaọ imoni riẹ eva kabọ kabọ, re ọ ruẹse te jọ ozerẹ ologbo avọ ohrọ gbe ọ nọ ọ gbakiete re eva iruo Ọghẹnẹ, re o ru ọrano izieraha kẹ ahwo riẹ. Keme na ọ ye oma riẹ ọ ruẹ uye na no a tẹ jẹ dayẹe, fikiere o wo ogaga nọ ọ rẹ sai ro fiobọhọ kẹ e nọ e rọ eva odawọ.” “Keme ma wo ozerẹ ologbo nọ ọ rẹ se [omai ba] eweri kẹ oyẹlẹ mai hi hi, rekọ ọ nọ a dawo eva ikabọ kabọ wọhọ omai re, rekọ ovo o thọ riẹ obọ họ. Whaọ fikiere joma rehọ fiki eva i fihọ itieye na bikẹle akaba uvie aruoriwo na, re ma ruẹse wo ohrọoriọ, gbe aruoriwo eva ẹdẹ okuba.”—Ahwo Hibru 2:17, 18; 4:14-16; Matiu 9:36; 11:28-30.
11. Ẹvẹ eware nọ enọ e be te jọ ivie gbe izerẹ na a rẹro ruẹ i ti ro fi obọ họ kẹ ai jọ emamọ isu?
11 Epọvo na ma rẹ sae ta kpahe ahwo 144,000 nọ “a ta” no otọakpọ na re a jọ ibe-isu kugbe Kristi Jesu evaọ Uvie obọ odhiwu. (Eviavia 14:4) Otọakpọ na a jọ yẹ ai kpobi, a whẹro evaọ akpọ nọ ọ vọ avọ uye, ae omarai a tẹ jẹ ruẹ uye re. A kpokpo ibuobu rai, yọ a tube kpe ejọ rai fiki ẹgbakiete rai nọ a yọrọ kẹ Jihova gbe fikinọ a dadamu inọ a re lele Jesu. Rekọ ‘a vuoma isẹri ise kẹ Ọnowo rai hi, a rehọ ẹkẹ ute uyeoruẹ rai kẹ usiuwoma na.’ (2 Timoti 1:8) Eware nọ a rọ ẹro ruẹ evaọ otọakpọ u ru rai nọ a ro te re a jọ obọ odhiwu guẹdhọ ahwo-akpọ. A wuhrẹ epanọ a re ro dhesẹ ohrọoriọ viere no, jọ wowou, jẹ gwọlọ fi obọ họ kẹ ahwo.—Eviavia 5:10; 14:2-5; 20:6.
Evawere Enọ I Wo Ẹruore Otọakpọ
12, 13. Irere vẹ ahwo nọ i wo ẹruore otọakpọ na a rẹ sai wo no uye-oruẹ ze?
12 Kọ enọ i wo ẹruore ẹria ibẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ aparadase nọ ẹyao, uweri, gbe uwhu o te jọ họ na, a sai wo erere jọ no uye nọ a be jọ akpọ na ruẹ nẹnẹ ze? Orọnikọ edada gbe akọriọ nọ uye-oruẹ o rẹ wha ze yọ eware nọ e rẹ were oma ha. Rekọ ma te thihakọ uye itieye na, o rẹ lẹliẹ uruemu ezi nọ ma wo no anwẹdẹ woma viere o vẹ wha evawere se omai.
13 Roro oware nọ Ẹme Ọghẹnẹ o ta kpahe onana: “Re wha tẹ be ruẹ uye fiki ẹrẹreokie, wha re wo oghale.” “Otẹrọnọ a be rọ owhẹ se ọliọ fiki odẹ Kristi, who wo oghale.” (1 Pita 3:14; 4:14) “Eva e were owhai nọ ahwo a tẹ la owhai eka, a vẹ kẹ owhai uye, a vẹ ta erue oghẹrẹ eware iyoma kpobi họ uzou rai fiki mẹ. Ghọghọ, eva e were owhai hrọ keme osa rai nọ o rọ obọ odhiwu o rẹ ruaro.” (Matiu 5:11, 12) “Ohwo nọ o re thihakọ kẹ odawọ o wo oghale, keme re o te mudhe kẹ odawọ na, o re ti mi etu-uvie uzuazọ.”—Jemis 1:12.
14. Eme ọ rẹ whae ze nọ idibo Jihova a rẹ rọ ghọghọ nọ a te be ruẹ uye?
14 Orọnikọ nwanọ uye nọ ma re thihakọ riẹ oye o rẹ wha evawere se omai hi. Oware nọ o rẹ wha evawere, gbe evevọwẹ ze họ ẹriẹ inọ ma be ruẹ uye fiki eruo oreva Jihova gbe oriruo Jesu nọ ma bi lele. Wọhọ oriruo, evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, a fi ikọ jọ họ uwou-odi jẹ rehọ ai ze ogbẹgwae okọto ahwo Ju a tẹ whọku ai fikinọ a jẹ ta usiuwoma kpahe Jesu Kristi. A fa rai a te siobọno ai. Eme a ru? Ebaibol na e ta nnọ “a tẹ nyavrẹ no aro ogbẹguae, yọ a ghọghọ epanọ a kele ai gbe enọ ighine te erọjẹfiẹ fiki odẹ na.” (Iruẹru 5:17-41) Orọnikọ eviaviẹ nọ a fa rai o were rai na ha. Rekọ, a jẹ ghọghọ keme a vuhumu inọ a fa rai fikinọ a kru ẹgbakiete rai kẹ Jihova je lele ithihi Jesu.—Iruẹru 16:25; 2 Ahwo Kọrint 12:10; 1 Pita 4:13.
15. Ẹvẹ uyẹ nọ ma re thihakọ riẹ enẹna o sai ro fi obọ họ kẹ omai evaọ obaro?
15 Ma tẹ be rehọ emamọ eva thihakọ ọwọsuọ gbe ukpokpoma, o rẹ sae lẹliẹ akothiwo mai ga viere. Onana u ti fi obọ họ kẹ omai nọ ma je ti thihakọ uye-oruẹ evaọ obaro. Ma se nọ: “Imoni mẹ, re egheghẹrẹ edawọ i te te owhai, wha rehọ iẹe avọ evawere, keme na wha riẹ nọ odawọ nọ u te orọwọ rai na, o rẹ rehọ akothiho ọwhawha tha.” (Jemis 1:2, 3) Epọvo na re, Ahwo Rom 5:3-5 ọ vuẹ omai inọ: “Ma wo oro eva ukpokpoma re, jẹ riẹ nọ ukpokpoma akothiho ore no tha; akothiho, uruemu u re no tha; uruemu, ẹruore o re no tha. Ẹruore ọ rẹviẹ omai họ họ.” Fikiere, epanọ ma thihakọ edawọ te enẹna fiki Ileleikristi nọ ma rrọ, ere ma te sae jọ obaro thihakọ edawọ efa te evaọ uyerakpọ omuomu nana.
Jihova Ọ Te Hwosa Kẹ Omai
16. Eme Jihova o ti ru kẹ enọ i bi ti su wọhọ ivie gbe izerẹ na nọ o te jọ osohwa kẹ ai fiki uye nọ a ruẹ?
16 O make rọnọ ekwakwa mai i vru fiki ọwọsuọ hayo ukpokpoma nọ ma be ruẹ uye riẹ fiki ẹrọwọ mai, eva e rẹ sae were omai keme ma riẹ inọ Jihova ọ te hwosa kẹ omai vọvọ. Wọhọ oriruo, Pọl ukọ na o kere se ahwo jọ nọ a wo ẹruore obọ odhiwu inọ: “A jẹ raha eware rai yọ wha be ghọghọ ghele, yọ wha wo ẹruore efe owoma nọ ọ rẹ jọ ribri” wọhọ isu evaọ Uvie Ọghẹnẹ. (Ahwo Hibru 10:34) Whaọ dai roro kpahe oghọghọ nọ a ti wo evaọ otọ ekpakpọ Jihova avọ Kristi nọ a ti ro wo obọ evaọ eghale igbunu nọ a ti tunye se ahwo nọ a te jọ akpọ evaọ akpọ ọkpokpọ na. Eme nọ Pọl ukọ na o kere se Ileleikristi nọ i wo ẹrọwọ na e nwane gba kẹhẹ: “Me kele nọ uye oruẹ oke onana u te nọ a re sai kele ie dhe oruaro nọ o te via eva mai hi.”—Ahwo Rom 8:18.
17. Eme Jihova o ti ru kẹ ahwo nọ a wo ẹruore otọakpọ enọ e rrọ oma kpotọ gọe enẹna?
17 Epọvo na re, makọ oware kpobi nọ u vru mi ahwo nọ a wo ẹruore otọakpọ, hayo eware nọ a rọ udu obọrai kpairoro vrẹ fiki egagọ Jihova, ọ rẹ te rọ eware nọ o ti ru evaọ obaro hwosa kẹ ai gbidigbidi. Ọ te kẹ ai uzuazọ ogbagba, nọ u wo oba ha evaọ otọakpọ aparadase. Evaọ akpọ ọkpokpọ yena, Jihova “o ve ti ririe irui kpobi no aro rai; uwhu o gbẹte jọ ofa ha, hayo kọ uweri hi, hayo oviẹ hẹ, hayo edada ọvuọvo ho.” (Eviavia 21:4) Eyaa i gbe woma vienẹ hẹ! Oware ovo nọ o jọ akpọ na vrẹ omai fiki odẹ Jihova nọ a sae rọ wawo uzuazọ igbunu nọ o be tha na o rọ họ.
18. Eyaa omosasọ vẹ Jihova ọ yaa kẹ omai evaọ Ebaibol na?
18 Oghẹrẹ uye-oruẹ kpobi nọ ma ti gbe thihakọ riẹ kẹhẹ o te rọ oghẹrẹ ovo kpomahọ uzuazọ ibẹdẹ bẹdẹ nọ ma te reawere riẹ evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ hẹ. Eware ezi nọ ma te reawere rai evaọ akpọ ọkpokpọ na o te lẹliẹ uye nọ ma ruẹ kpobi thọrọ omai ẹro. Aizaya 65:17, 18 o ta kẹ omai nọ: “A gbẹ te kareghẹhọ eware anwae he hayo a gbe ti roro ai hi. Rekọ eva e were owhẹ re whọ ghọghọ bẹdẹ evaọ oyena nọ omẹ ma na.” Fikiere, u gine fo kẹ Jemis oniọvo Jesu re ọ ta nọ: “Ma rẹ tanọ enọ idikihẹ whawha na ae wo oghale.” (Jemis 5:11) Ẹhẹ, ma te bi thihakọ uye-oruẹ nẹnẹ, ma rẹ sai wo erere enẹna gbe evaọ obaro.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Ẹvẹ uye-oruẹ ahwo-akpọ u ro muhọ?
• Didi irere uye-oruẹ o sae wha se enọ i bi ti su otọakpọ na evaọ obaro gbe enọ a bi ti su?
• Fikieme ma sae rọ wereva enẹna ghelọ uye-oruẹ?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]
A ruẹrẹ emamọ akpọ họ kẹ ọsẹgboni ọsosuọ mai vẹre
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]
Ebẹbẹ nọ Jesu ọ jọ oma ahwo ruẹ u fi obọ họ nọ ọ te rọ jọ emamọ Ovie gbe Ozerẹ Okpehru
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 17]
Ikọ na ‘a ghọghọ epanọ a kele ai gbe enọ i gine te erọjẹfiẹ fiki orọwọ rai’