Ileleikristi Ọsosuọ Gbe Uzi Mosis Na
“Uzi na oye o jọ owuhrẹ mai re o ruẹse rehọ omai bru Kristi.”—AHWO GALESHA 3:24.
1, 2. Irere jọ vẹ i te emọ Izrẹl nọ e rọ oma kpotọ koko Uzi Mosis na?
EVAỌ 1513 B.C.E., Jihova ọ kẹ emọ Izrẹl izi. Ọ ta kẹ ahwo na nnọ a te yo urru riẹ, ọ te ghale ae gbe nnọ a te rria uzuazọ evawere, orọ edẹro.—Ọnyano 19:5, 6.
2 Uzi yena, onọ a re se Uzi Mosis na, hayo ‘Uzi na’ o jọ “fuafo, . . . u kiẹrẹe u te je woma re.” (Ahwo Rom 7:12) U fiẹgba họ emamọ iruemu wọhọ ẹwo, oruọzewọ, ẹfuọ, gbe ọriẹyero. (Ọnyano 23:4, 5; Iruo-Izerẹ 19:14; Iziewariẹ 15:13-15; 22:10, 22) Uzi na u fi ọwhọ nọ a re ro you ohwohwo họ ahwo Ju na udu. (Iruo-Izerẹ 19:18) Ofariẹ re, a re kuomagbe hayo rehọ eyae evaọ udevie ahwo Egedhọ họ, enọ i bi koko Uzi na ha. (Iziewariẹ 7:3, 4) Wọhọ “ugbẹhẹ-udevie” nọ u fi ohẹriẹ họ ahwo Ju gbe Egedhọ, Uzi Mosis na o sẹro ahwo Ọghẹnẹ no ogbekuo iroro gbe iruemu egedhọ.—Ahwo Ẹfẹsọs 2:14, 15; Jọn 18:28.
3. Nọ o rọnọ uvumọ ohwo ọ sai koko ei gbagba ha na, didi iruo Uzi na u ru gba?
3 Dede na, makọ ahwo Ju nọ e r’oma kpotọ lele izi na ziezi, a sai koko Uzi Ọghẹnẹ gbagba ha. Kọ oware nọ Jihova ọ gwọlọ mi ai u bu hrọ? Ijo. Oware jọ nọ a rọ rehọ Uzi na kẹ Izrẹl họ “fiki uzioraha.” (Ahwo Galesha 3:19) Uzi na u ru ahwo Ju nọ i wo eva efuafo vuhu ẹgwọlọ ọkpakpata nọ a wo kẹ Ọtahwonigbo. Okenọ Ọtahwonigbo na ọ nyaze, ahwo Ju ẹrọwọ a ghọghọ. Esiwo rai no idabolo uzioraha gbe uwhu ọ kẹle ino!—Jọn 1:29.
4. Evaọ edhere vẹ Uzi na o rọ rrọ ‘owuhrẹ nọ ọ rehọ omai bru Kristi’?
4 Uzi Mosis na yọ ọruẹrẹfihotọ ubroke. Nọ o je kere se ibe Ileleikristi, Pọl ukọ na o dhesẹ i rie wọhọ ‘owuhrẹ nọ o bi su omai bru Kristi.’ (Ahwo Galesha 3:24) Owuhrẹ oke anwae o re su emọ kpohọ isukulu je kpozi. Orọnikọ ọye họ iticha na ha; o re su emọ na bru iticha na ọvo. Epọvo na re, a rehọ Uzi Mosis na kẹ re u su ahwo Ju nọ e be dhozọ Ọghẹnẹ bru Kristi. Jesu ọ y’eyaa nọ ọ te jọ kugbe ilele riẹ “kẹse kẹse, makọ te urere akpọ na.” (Matiu 28:20) Fikiere, nọ a rehọ ukoko Ileleikristi na mu no, “owuhrẹ” na—Uzi na—u gbe wo iruo ho. (Ahwo Rom 10:4; Ahwo Galesha 3:25) Rekọ Ileleikristi ahwo Ju jọ a jẹ kaki wo otoriẹ uzẹme obọdẹ nana ha. Fikiere, a gbe je koko abọjọ Uzi na makọ okenọ Jesu ọ kparoma no. Rekọ efa jọ a nwene iroro rai. Evaọ ere oruo, a fi emamọ oriruo h’otọ k’omai nẹnẹ. Jọ ma rri epanọ o rọ rrọ ere.
Otoriẹ Okpokpọ Evaọ Iwuhrẹ Ileleikristi
5. Didi oware a ta kẹ Pita evaọ eruẹaruẹ, kọ fikieme u ro gbei unu?
5 Evaọ 36 C.E., Pita ukọ Oleleikristi na ọ ruẹ eruẹaruẹ igbunu jọ. Eva oke oyena urru jọ u no obọ odhiwu ze o tẹ ta kẹe nnọ o kpe jẹ re evra gbe erao nọ a rri fihọ tọtọtọ evaọ otọ Uzi na. Akpọ o gbe Pita unu! Ọ “te re ekpehre oware ọvo gbe onọ orẹ tọtọ [ẹdọvo] ho.” Rekọ urru na o tẹ ta kẹe nọ: “Onọ Ọghẹnẹ o ru fo uno, who ru ei họ ekpehre he.” (Iruẹru 10:9-15) Ukpenọ ọ gb’obọ kru Uzi na ghegheghe, Pita o te nwene eriwo riẹ. Onana o tẹ lẹliẹe duku oware igbunu jọ kpahe ẹjiroro Ọghẹnẹ.
6, 7. Eme ọ lẹliẹ Pita ku ei họ inọ ọ rẹ sae ta usiuwoma kẹ ahwo orẹwho Egedhọ enẹna, kọ eme ọfa jọ o vuhumu uwhremu na?
6 Oware nọ o via ona. Ezae esa jọ i kpohọ uwou nọ Pita ọ jẹ rria re a yare iẹe nnọ o lele ai kpohọ uwou ohwo orẹwho Egedhọ jọ nọ ọ be dhozọ Ọghẹnẹ, ọnọ ọ yawo ho nọ a re se Kọniliọs. Pita o zizie ezae nana ruọ uwou, ọ tẹ ghọ ae. Nọ o wo otoriẹ eruẹaruẹ nana no, eva okiokiọ riẹ Pita o te lele ezae nana kpohọ uwou Kọniliọs. Pita ọ tẹ jọ obei se obọdẹ isẹri kpahe Jesu Kristi. Eva oke yena, Pita ọ tẹ ta nọ: “Uzẹme umuomẹ ẹro no nọ Ọghẹnẹ ọ [rrọ ọriẹwẹ hẹ], rekọ evaọ korẹwho korẹwho ọnọ ọ jarae dhẹe o je ru onọ ukiẹrẹe ọ rẹ rehọ iẹe.” Orọnikọ Kọniliọs ọvo ho rekọ te imoni riẹ gbe egbẹnyusu ekpekpe riẹ a fi ẹrọwọ họ Jesu, “ẹzi Ẹri ọ tẹ ruọ enọ i yo ẹme na kpobi oma.” Nọ ọ ruẹ nọ obọ Jihova o rrọ eware nọ e be via na, Pita “ọ tẹ ta re a rehọ odẹ Jesu Kristi họ ae ame.”—Iruẹru 10:17-48.
7 Eme ọ lẹliẹ Pita ku ei họ nnọ ahwo orẹwho Egedhọ nọ i bi koko Uzi Mosis na ha a sai zihe ruọ ilele Jesu Kristi enẹna? Orimuo abọ-ẹzi. Nọ Ọghẹnẹ o dhesẹ via nnọ ọ jẹ ahwo orẹwho Egedhọ nọ e yawo ho rehọ no, je ku ẹzi ọfuafo ku ai, Pita o vuhumu nnọ a rẹ sae họ ae ame. Eva oke ovo na, Pita o vuhumu nnọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nnọ Ileleikristi nọ i no orẹwho Egedhọ ze a re koko Uzi Mosis re a tẹ họ-ame he. O hae jọ nọ whọ jẹ rria oke oyena, kọ o hae vẹrẹ owhẹ obọ wọhọ Pita re who nwene eriwo ra?
Ejọ E Ruabọhọ Elele “Owuhrẹ” Na
8. Eriwo ọfa vẹ kpahe oyawo nọ u wo ohẹriẹ no orọ Pita Ileleikristi jọ nọ e jẹ rria Jerusalẹm a jẹ wha haro, kọ fikieme?
8 Nọ o no uwou Kọniliọs no, Pita o te kpohọ Jerusalẹm. Usi na inọ ahwo orẹwho Egedhọ nọ e yawo ho “a rehọ ẹme Ọghẹnẹ no re” u do te ukoko nọ o jọ obei oma no, ẹme na ọ tẹ jẹ kẹ ilele ahwo Ju jọ uye gaga. (Iruẹru 11:1-3) Dede nọ a rọwo inọ ahwo orẹwho Egedhọ a rẹ sai zihe ruọ ilele Jesu, “otu e nọ eyawo” na a je si ikẹ inọ ahwo nana nọ i no erẹwho efa ze na a re koko Uzi na hrọ re a sai wo usiwo. Evaọ abọdekọ riẹ, evaọ eria nọ ahwo Egedhọ a jọ bu gaga, nọ umutho Ileleikristi ahwo Ju a rrọ, oyawo o jọ ẹbẹbẹ tere he. Eriwo ivẹ nana i siotọ te ikpe 13. (1 Ahwo Kọrint 1:10) Ẹvẹ oyena o jọ odawọ te kẹ Ileleikristi ọsosuọ—maero ahwo orẹwho Egedhọ nọ e jẹ rria eria nọ ahwo Ju a vọ!
9. Fikieme u je fo re a ku ẹme oyawo na họ?
9 Ẹme na ọ tẹ te vẹgbẹ evaọ 49 C.E. nọ Ileleikristi nọ i no obọ Jerusalẹm ze a ziọ Siria Antiọk, oria nọ Pọl ọ jẹ jọ ta usiuwoma. A te muhọ ewuhrẹ nnọ ahwo orẹwho Egedhọ nọ i kurẹriẹ a rẹ yawo wọhọ epanọ Uzi na o ta. Ẹwhọ ologbo o te du lahwe evaọ udevie rai gbe Pọl avọ Banabas! A gbe ku ẹme na họ họ, Ileleikristi jọ, makọ erọ ahwo Ju hayo enọ i no orẹwho Egedhọ ze, a ti zoruẹ hrọ. Fikiere, a tẹ gbẹgwae re a vi Pọl avọ amọfa jọ kpohọ Jerusalẹm re a nọ ugboma esuo Ileleikristi na re ẹme na ọ ruẹsi kuhọ.—Iruẹru 15:1, 2, 24.
Eriwo Oruọzewọ Sa-Sa —Rekọ A rọ Okugbe Kuhọ!
10. Eware jọ vẹ ugboma esuo na u roro kpahe taure a tẹ te jiroro kpahe edikihẹ ọrọ ahwo orẹwho Egedhọ?
10 Eva ẹgwae jọ nọ a se, o sae jọ nọ ejọ i si ikẹ inọ oyawo u fo, efa nọ u fo ho. Rekọ orọnọ onọ o were ohwo jọ họ ẹme na ha. Nọ a si ikẹ na bẹ no, Pita avọ Pọl ikọ na a tẹ fodẹ eware igbunu nọ Jihova ọ jọ udevie enọ e yawo ho ru no. A ta nnọ Ọghẹnẹ o ku ẹzi ọfuafo riẹ ku ahwo Egedhọ nọ e yawo ho no. Otọ ẹme rai na họ, ‘Kọ o gba re ukoko Ileleikristi na o se ahwo nọ Ọghẹnẹ o dede rehọ no?’ Kẹsena Jemis olele na o te se oria Ikereakere jọ nọ u fi obọ họ kẹ ahwo nọ a jọ ẹgwae na kpobi vuhu oreva Jihova evaọ ẹme na mu.—Iruẹru 15:4-17.
11. Oware vẹ a fihọ aro ho evaọ iroro-ejẹ kpahe oyawo na, kọ eme o dhesẹ nọ Jihova ọ ghale iroro-ejẹ na?
11 Ahwo kpobi a tẹro vi ugboma esuo na no. Kọ a te jiroro nnọ ahwo kpobi a rẹ yawo fikinọ ae omarai yọ ahwo Ju? Ijo. Ezae ẹrọwọ nana a gba riẹ mu nnọ a re lele Ikereakere na je lele ekpakpọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ. Nọ a yo isẹri na kpobi no, ugboma esuo na a tẹ rọ unu ovo rọwo inọ u du fo re Ileleikristi erọ orẹwho Egedhọ e yawo re a ziọ otọ Uzi Mosis na ha. Okenọ ẹme na o te inievo na oma, a tẹ ghọghọ, ikoko na i “te je vihọ kẹdẹ kẹdẹ.” A rehọ uyo nọ u no Ikereakere ze ghale Ileleikristi eyena nọ i fi oma h’otọ kẹ ọkpọvio Ọghẹnẹ na. (Iruẹru 15:19-23, 28, 29; 16:1-5) Ghele na, onọ ulogbo jọ o gbẹ riẹ nọ a te kẹ uyo riẹ.
Kọ Ẹvẹ Kpahe Ileleikristi Ahwo Ju?
12. Didi onọ a re za ha?
12 Ugboma esuo na u dhesẹ vevẹ no inọ Ileleikristi nọ i no orẹwho Egedhọ ze a re du yawo ho. Kọ ẹvẹ kpahe Ileleikristi ahwo Ju? Ẹjiroro ugboma esuo na u ri duobọ te abọ yena onọ na ha.
13. Fikieme o jẹ thọ re a ta nọ ekoko Uzi Mosis na o r’oja kẹ esiwo?
13 Ileleikristi ahwo Ju jọ nọ i “wo ọwhọ uzi na” a gbẹ jẹ yawo emọ rai, je koko abọjọ Uzi na. (Iruẹru 21:20) Amọfa a nya haro viere, bi tube si ikẹ inọ o r’oja kẹ Ileleikristi ahwo Ju re a koko Uzi na re a sai wo esiwo. Rekọ a jọ onana roro thọ. Wọhọ oriruo, ẹvẹ Oleleikristi ọ sai ro dheidhe erao kẹ erọvrẹ izieraha? Idheidhe Kristi i si idhe itieye na no. Kọ ẹvẹ kpahe ute Uzi na inọ ahwo Ju a rẹ kẹnoma no ahwo orẹwho Egedhọ? O hae jọ bẹbẹ gaga kẹ etausiuwoma ọwhọ nọ e rrọ Ileleikristi re a nya lele awhaha yena jẹ jọ evaọ oke ovo na wha uwou nọ a vi rai na haro, orọ ahwo erẹwho Egedhọ nọ a re wuhrẹ kpahe eware kpobi nọ Jesu o wuhrẹ i rai. (Matiu 28:19, 20; Iruẹru 1:8; 10:28)a Uvumọ imuẹro e riẹ hẹ inọ a ru eme nana vẹ eva ẹgwae ugboma esuo na. Ghele na, a vu ikoko na wa ababọ obufihọ họ.
14. Didi ọkpọvio kpahe Uzi na ileta Pọl nọ a kẹ ẹgba e kẹ?
14 Ọkpọvio ọ tẹ ze, orọnikọ ẹkwoma ileta nọ i no obọ ugboma esuo ze he, rekọ ẹkwoma ileta nọ a kẹ ẹgba nọ ikọ na a kere. Wọhọ oriruo, Pọl ukọ na o vi ovuẹ jọ nọ u wo ẹgba gaga se ahwo Ju gbe erọ orẹwho Egedhọ nọ e jẹ rria Rom. Evaọ ileta nọ o kere se ai, o ru rie vẹ inọ uvi ohwo Ju họ “ọnọ ọ rọ obọ eva; uvi oyawo na kọ ọnọ ọrọ obọ eva; gbe ẹzi.” (Ahwo Rom 2:28, 29) Evaọ ileta evona, Pọl ọ rehọ ọtadhesẹ jọ dhesẹ via vevẹ nnọ Ileleikristi e gbẹ rrọ otọ Uzi na ha. O ru rie vevẹ inọ aye ọvo ọ sae jọ aye kẹ ezae ivẹ ẹsiẹvo na ha. Rekọ otẹrọnọ ọzae riẹ o whu, ọ rẹ sae wariẹ rọo. Pọl ọ tẹ f’otọ ọtadhesẹ na, bi dhesẹ nnọ Ileleikristi nọ a wholo a sae rọ oma kẹ Uzi Mosis re a jẹ jọ kẹ Kristi evaọ oke ovona ha. A re “whu kẹ uzi na” re a sai kuomagbe Kristi.—Ahwo Rom 7:1-5.
A Kaki Wo Otoriẹ Ẹme na Ha
15, 16. Fikieme eme nọ a ta kpahe Uzi na u gbe ro vẹ Ileleikristi ahwo Ju jọ ẹro ho, kọ eme onana u dhesẹ kpahe ẹgwọlọ nọ ma rẹ rọ jaja aro vi evaọ abọ-ẹzi?
15 A rẹ sae vro iroro-ejẹ Pọl kpahe Uzi na ha. Kọ ẹvẹ Ileleikristi ahwo Ju jọ a gbe wo otoriẹ ẹme na ha? Oware jọ nọ o wha riẹ ze họ, a kare otoriẹ abọ-ẹzi. Wọhọ oriruo, a gbabọkẹ ẹriọ emu ọgaga ọ abọ-ẹzi. (Ahwo Hibru 5:11-14) Yọ a je kpohọ iwuhrẹ Ileleikristi ẹsikpobi hi. (Ahwo Hibru 10:23-25) Oware ofa nọ ẹme na o gbe ro vẹ otujọ ẹro ho họ oghẹrẹ nọ Uzi na o rrọ. A rehọ uzi na no eware nọ a rẹ ruẹ gbe enọ a rẹ sae r’obọ te ze, wọhọ etẹmpol na gbe ọkwa-ozerẹ na. O jọ lọlọhọ kẹ ohwo nọ ọ kare edikihẹ abọ-ẹzi re ọ jẹ Uzi na rehọ vi izi Egagọ-Ileleikristi nọ i diwi viere, enọ a rehọ no eware nọ a rẹ ruẹ hẹ ze.—2 Ahwo Kọrint 4:18.
16 Oware ofa jọ nọ enọ i se oma rai Ileleikristi a je ro mu ọwhọ kẹ ekoko Uzi na họ ẹme nọ Pọl ọ ta evaọ ileta riẹ se ahwo Galesha na. O ru rie vẹ inọ ahwo nana a gwọlọ re amọfa a rri rai wọhọ ahwo adhẹwẹ, enọ e rrọ egagọ nọ i bi titi. Ukpenọ a re wo ohẹriẹ evaọ ẹwho na, u no rai eva ze re a fi oma kpobi h’otọ re a ruẹsi vuhu ai mu evaọ ẹwho na. A mai wo isiuru kpahe ewo ọjẹrehọ ahwo vi ewo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ.—Ahwo Galesha 6:12.
17. Okevẹ uvi eriwo kpahe ekoko Uzi na u ro vẹ ziezi?
17 Ileleikristi orimuo enọ e roma t’otọ wuhrẹ ileta Pọl gbe erọ amọfa nọ a rọ ẹgba ẹzi kere na, a jẹ oruvẹ ọgbagba kpahe Uzi na rehọ. Dede na, evaọ ukpe 70 C.E. uvi eriwo kpahe Uzi Mosis na u ti ro vẹro ziezi kẹ Ileleikristi ahwo Ju kpobi. Oyena o via nọ Ọghẹnẹ ọ kuvẹ re a raha Jerusalẹm, etẹmpol riẹ, gbe ebe nọ a kere kpahe ọkwa ozerẹ riẹ. Onana u te ru ei bẹbẹ kẹ ohwo kpobi re o koko abọ Uzi na kpobi.
Efihiruo Uwuhrẹ na Nẹnẹ
18, 19. (a) Didi uruemu ma re wo, kọ didi uruemu ma rẹ whaha re ma sae jọ kpokpọ kpokpọ evaọ abọ-ẹzi? (b) Eme oriruo Pọl o wuhrẹ omai kpahe elele ọkpọvio nọ ma wo no obọ inievo nọ i te ze? (Rri ẹkpẹti nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 18.)
18 Nọ ma ta kpahe eware enana nọ e via evaọ oke anwae no na, ẹsejọhọ u bi gb’owhẹ unu nnọ: ‘O hae rọ nọ mẹ jọ eva oke yena, didi owọ mẹ hae jẹ nọ a bi rovie oreva Ọghẹnẹ via ẹmẹrera na? Kọ mẹ hai kru eware nọ i no anwae ze kekeke? Manikọ mẹ hai wo odiri bẹsenọ otoriẹ ogbagba u re vẹ no? Yọ okenọ u te vẹ no, kọ mẹ hae rehọ udu mẹ kpobi jẹe rehọ?’
19 Ghinọ uzẹme, ma rẹ sae nwane ta oghẹrẹ owọ nọ ma hae jẹ hẹ orọnọ ma jọ oke yena. Rekọ ma rẹ sae nọ oma mai nnọ: ‘Didi owọ mẹ be jẹ kpahe oruvẹ otoriẹ Ebaibol eva okenọ e tẹ roma via nẹnẹ? (Matiu 24:45) Okenọ a tẹ k’omai ọkpọvio Ikereakere, kọ mẹ be daoma fi ei h’iruo, orọnikọ ekoko uzi na tuẹtu hu rekọ elele ẹzi riẹ? (1 Ahwo Kọrint 14:20) Kọ mẹ be rọ odiri hẹrẹ Jihova eva okenọ iyo kpahe enọ jọ e gbẹ be kake r’oma via ha?’ O r’oja inọ ma rehọ emu abọ-ẹzi nọ ma wo nẹnẹ na ro ruiruo ziezi, re ‘ma seba ereghe.’ (Ahwo Hibru 2:1) Okenọ Jihova ọ tẹ kẹ ọkpọvio ẹkwoma Ẹme riẹ, ẹzi riẹ, gbe ukoko otọakpọ na, jọ ma r’oma t’otọ gaviezọ. Ma te ru ere, Jihova ọ te rehọ uzuazọ nọ u wo oba ha ghale omai onọ o te vọ avọ evawere gbe edẹro.
[Oruvẹ-obotọ]
a Okenọ Pita o weze kpohọ Siria Antiọk, ọ reawere emamọ usu kugbe ahwo orẹwho Egedhọ nọ i kurẹriẹ na. Dede na, okenọ Ileleikristi ahwo Ju a no Jerusalẹm ze, Pita o te “sioma rehọ ọ jẹ hẹriẹ oma no ai, be dhẹ ozọ nọ keme ae yọ otu oyawo na.” Dai roro epanọ o rẹ da enọ i kurẹriẹ no orẹwho Egedhọ ze na te okenọ ukọ adhẹwẹ na ọ se inọ o re lele ai re emu hu.—Ahwo Galesha 2:11-13.
Didi Uyo Whọ Te Kẹ?
• Edhere vẹ Uzi Mosis na o rọ jọ wọhọ ‘owuhrẹ nọ o bi su omai bru Kristi’?
• Ẹvẹ whọ rẹ sai dhesẹ ohẹriẹ nọ o jọ idhere nọ Pita avọ “otu e nọ eyawo” na a rọ j’owọ kpahe inwene evaọ otoriẹ uzẹme na?
• Eme whọ jọ etenẹ wuhrẹ kpahe edhere nọ Jihova o bi ro dhesẹ uzẹme na via nẹnẹ?
[Ẹkpẹti/Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 18]
Pọl Ọ Rehọ Omarokpotọ Fi Odawọ Kparobọ
Pọl o te Jerusalẹm oma kọkọ evaọ 56 C.E. nọ o ku erẹ usiuwoma ota jọ họ no. Odawọ o jọ obei jẹ hẹrẹ iẹe. Usi na inọ o je wuhrẹ nọ a si Uzi na no u do te ukoko na oma no. Ozọ u je mu ekpako na inọ Ileleikristi ahwo Ju nọ i kurẹriẹ obọ a ti zoruẹ fiki oghẹrẹ ẹgba nọ Pọl ọ jẹ rọ t’ẹme kpahe Uzi na gbe nnọ ahwo nana a sai ku ei họ nọ Ileleikristi a kare adhẹwẹ kẹ eruẹrẹfihotọ Jihova. Evaọ ukoko na, a wo Ileleikristi ahwo Ju ene jọ nọ a ya eyaa, ẹsejọhọ eyaa ọrọ omarọkẹ iruo Ọghẹnẹ riẹriẹriẹ. A re kpohọ etẹmpol na re a ru itee eyaa rai gba.
Ekpako na a ta kẹ Pọl re o su ezae ene na kpohọ etẹmpol na re ọ jẹ rọ ẹro te araha rai. O tẹ kawo, Pọl o kere ileta ivẹ no enọ ọ jọ vro inọ u du gwọlọ ekoko Uzi na re a te wo esiwo ho. Dede na, o wo ororokẹ rọkẹ iroro amọfa. O kere vẹre nọ: “Me ru oma mẹ wọhọ ọ nọ ọ rọ otọ uzi . . . re mẹ ruẹse wo e nọ e rọ otọ uzi.” (1 Ahwo Kọrint 9:20-23) Dede nọ o bi gele uvi ehri-izi Ikereakere họ akotọ họ, Pọl o roro nọ ọ rẹ sae nya lele ẹjiroro ekpako na. (Iruẹru 21:15-26) O thọ họ re o ru ere. Oware ovo o thọ họ evaọ ọruẹrẹfihotọ eyaa na, yọ a be rọ etẹmpol na ruiruo kẹ egagọ efuafo, orọnikọ ẹdhọgọ họ. Fikinọ ọ gwọlọ zoruẹ uvumọ ohwo ho, Pọl o te ru epanọ a ta. (1 Ahwo Kọrint 8:13) Ababọ avro, onana o gwọlọ omarokpotọ gaga mi Pọl, onọ o lẹliẹ adhẹẹ mai kẹe diwi viere.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 16, 17]
Evaọ ikpe buobu, eriwo sa-sa kpahe Uzi Mosis i je si otọ evaọ udevie Ileleikristi