Jihova Họ Ofiobọhọ mai

“Obọ Jihova obufihọ mẹ u re no tha, Ọnọ ọ ma odhiwu gbe akpọ.”—Olezi 121:2, Nw.

1, 2. (a) Fikieme a sae rọ ta nnọ mai kpobi ma gwọlọ obufihọ ẹsejọ? (b) Didi oghẹrẹ Ofiobọhọ Jihova ọ rrọ?

ONO evaọ usu mai ọ rẹ gwọlọ obufihọ vievie he? Uzẹme riẹ họ, mai kpobi ma rẹ gwọlọ obufihọ ẹsejọ—nọ ma re ro yeri kugbe ẹbẹbẹ ologbo, nọ ma re ro thihakọ oware ulogbo jọ nọ u vru mi omai hayo uwhu ohwo jọ nọ ma you, nọ ma re ro thihakọ evaọ otọ odawọ obẹbẹ. Ahwo a rẹ dhẹ bru ogbẹnyusu ẹruọsa nọ a tẹ gwọlọ obufihọ. Re a ta ẹbẹbẹ ohwo kugbe ogbẹnyusu otiọye na u re ru ẹbẹbẹ na vori. Rekọ u wo oria nọ ohwo-akpọ ọ rẹ sai fi obọ họ mu. U te no ere no, orọnikọ ẹsikpobi amọfa a rẹ sae nwane dhogbo ze he nọ ma tẹ gwọlọ obufihọ.

² Rekọ, Ofiobọhọ jọ ọ rrọ nọ ẹgba gbe ehri uketha riẹ i wo umuo ho. Ofariẹ, ọ kẹ omai imuẹro inọ o ti vu omai wa vievie he. Ọye họ ọnọ ọso-ilezi na ọ rehọ udu kpobi ta kpahe na inọ: “Obọ Jihova obufihọ mẹ u re no tha.” (Olezi 121:2, NW ) Fikieme u je mu ọso-ilezi nana ẹro inọ Jihova o ti fi obọ họ kẹe? Re ma kuyo onọ oyena, joma kiẹ Olezi avọ 121 riwi. Ere oruo o ti fi obọ họ kẹ omai ruẹ oware nọ ma jẹ sae rẹroso Jihova re wọhọ Ofiobọhọ mai.

Ehri Obufihọ nọ O re Ru Oma Vo Ohwo Ho

3. Igbehru vẹ o rẹ sae jọ nọ ọso-ilezi na ọ kpare aro riẹ riwi, kọ fikieme?

³ Ọso-ilezi na o mu ẹme riẹ họ ẹkwoma ẹta kpahe iruo emama Jihova wọhọ imuẹro nọ a re ro fi eva họ iẹe: ‘Mẹ rẹ kpare aro mẹ kpehru ri obọ igbehru. Kọ etẹe obọufihọ mẹ u re no tha? Obọ Jihova obufihọ mẹ u re no tha, ọnọ ọ ma odhiwu gbe akpọ.’ (Olezi 121:1, 2) Orọnikọ igbehru jọ gheghe ọso-ilezi na ọ be ta kpahe na ha. Okenọ a kere eme nana, yọ etẹmpol Jihova ọ jọ evaọ Jerusalẹm. Okpẹwho yena, nọ a bọ fihọ ehru igbehru ọ Juda na, o jọ oria ẹria ẹwoho ọrọ Jihova. (Olezi 135:21) O sae jọ nọ igbehru Jerusalẹm nọ a bọ etẹmpol Jihova fihọ na ọso-ilezi na ọ kpare aro riwi avọ udufihọ inọ o ti wo obufihọ no obọ Jihova ze. Fikieme u je mu ọso-ilezi na ẹro tere inọ Jihova ọ sai fi obọ họ kẹe? Keme Ọye họ “Ọnọ ọ ma odhiwu gbe akpọ.” O wọhọ ẹsenọ ọso-ilezi na ọ be ta nọ: ‘U mu omẹ ẹro inọ oware ovuovo o sae whaha Ọnọma nọ o wo ogaga kpobi na ha nọ o gbe ro fi obọ họ kẹ omẹ hẹ!’—Aizaya 40:26.

4. Ẹvẹ ọso-ilezi na o ro dhesẹ nnọ Jihova o bi fi ẹro họ ẹgwọlọ ahwo riẹ ẹsikpobi, kọ fikieme oyena o jẹ rrọ eme omosasọ?

⁴ Ọso-ilezi na ọ nyaharo ru ei vẹ inọ Jihova o re muẹrohọ ẹgwọlọ idibo riẹ ẹsikpobi: “Ọ rẹ rọwo nọ a si owọ ra nẹta ha, ọnọ ọ be sẹro ra o re go ho. Ri, ọnọ ọ be sẹro Izrẹl o re go hayo ẹwezẹ hẹ.” (Olezi 121:3, 4) O rẹ via ha re Ọghẹnẹ ọ kuvẹ kẹ enọ i fi eva họ iẹe re awọ rai o “nẹta” hayo re a kie ukie nọ a sae jọ kpama ha. (Itẹ 24:16) Eme jabọ? Keme Jihova ọ wọhọ othuru-igodẹ nọ o kparo fihọ ziezi be sẹro igodẹ riẹ. Kọ eme yena e gbẹ sasa ohwo udu? O re gbolo aro kẹ ẹgwọlọ ahwo riẹ hẹ makọ evaọ emaharo ọvo dede. Taso tuvo o bi fi ẹro họ ae.

5. Fikieme a rọ ta nọ Jihova ọ rrọ “obọze” ahwo riẹ?

⁵ Avọ udufihọ inọ Jihova họ Ọthuke ahwo riẹ ẹsikpobi, ọso-ilezi na o kere nọ: “ỌNOWO họ oriri ra; ỌNOWO họ edhedhẹ obọze ra. Uvo u re ti mu owhẹ eva ẹdẹ hẹ, hayo ọvẹre eva oke aso ho.” (Olezi 121:5, 6) Rọkẹ ohwo nọ ọ be rehọ owotọ kperẹ evaọ ofẹ obọ Izrẹl, a rẹ ruẹ oware nọ u woma te oria edhedhẹ hẹ fiki ẹroro ọre na. Jihova ọ wọhọ oria edhedhẹ kẹ ahwo riẹ, be thọ ae no okpẹtu nọ ọ rẹ rehọ enwoma te ae wọhọ ẹroro ọgaga. Muẹrohọ nnọ a dhesẹ Jihova wọhọ nọ ọ rrọ “obọze” ahwo riẹ. Evaọ ẹmuofio oke anwae, ojese nọ osoja ọ rehọ ẹkpẹlobọ kru u re ruru obọze osoja na tere he. Uvi ogbẹnyusu ọ rẹ sae thọe ẹkwoma ofẹ obọze osoja na nọ o re dikihẹ họre. Wọhọ ogbẹnyusu otiọye na, Jihova o dikihẹ akotọ idibo riẹ ẹsikpobi, ọ ruẹrẹ oma kpahe ẹsikpobi re o fi obọ họ kẹ ae.

6, 7. (a) Ẹvẹ ọso-ilezi na ọ rọ kẹ omai imuẹro inọ Jihova ọ te siọ ahwo riẹ obọ ba efihọ kẹ hẹ? (b) Fikieme ma jẹ sai wo ọkpọ evaifihọ ọso-ilezi na?

⁶ Kọ Jihova ọ te se obọ ba efihọ kẹ ahwo riẹ ẹdẹjọ? Yọ ẹme nọ a rẹ ta vievie he. Ọso-ilezi na o ku eme riẹ họ enẹ: “ỌNOWO o re ti siwi owhẹ no eyoma kpobi; ọ rẹ te sẹro uzuazọ ra. ỌNOWO ọ rẹ te sẹro ẹnyavrẹ ra gbe ezihetha ra, no oke onana vrẹ ri te bẹdẹ bẹdẹ.” (Olezi 121:7, 8) Muẹrohọ inọ obaro na eme ọso-ilezi na e mai kie kpahe. Evaọ obemu, evaọ owọ avọ 5, ọso-ilezi na ọ ta nọ: ‘Ọnowo họ oriri ra.’ Rekọ evaọ awọ nana, ọso-ilezi na o kere nọ: ‘ỌNOWO o re ti siwi owhẹ.’ Fikiere a be kẹ Ileleikristi uzẹme imuẹro inọ Jihova o ti gbe fi obọ họ kẹ ahwo riẹ evaọ obaro. Makọ oria nọ a kpohọ kẹhẹ, makọ idabolo nọ a rẹriẹ ovao ku, a ti wo obufihọ riẹ ẹsikpobi.—Itẹ 12:21.

⁷ Evaọ uzẹme, ọnọ o kere Olezi avọ 121 na o wo udufihọ inọ Ọnọma erumeru na ọ rẹ sẹro idibo riẹ wọhọ othuru-igodẹ ẹruọsa nọ o re muẹrohọ otọ, jẹ wọhọ oroiro ọjaja nọ o re fi ẹro hotọ. Ma wo ẹjiroro kpobi nọ ma re ro wo ọkpọ evaifihọ ọso-ilezi na, keme Jihova o re nwene he. (Malakae 3:6) Kọ onana u dhesẹ nọ ma ti wo ọthọwẹ abọ-iwo oke kpobi? Ijo, rekọ nọ ma be rẹro so ẹe wọhọ Ofiobọhọ mai na, ọ te sẹro mai no eware kpobi nọ e rẹ wha enwoma abọ-ẹzi se omai. U fo re ma nọ inọ, ‘Ẹvẹ Jihova o bi ro fi obọ họ kẹ omai?’ Joma kiẹ idhere ene nọ o bi ro ru onana riwi. Evaọ uzoẹme nana, ma te ta kpahe oghẹrẹ nọ o ro fi obọ họ kẹ idibo riẹ evaọ oke anwae. Evaọ uzoẹme nọ o tha, ma te ta kpahe epanọ o bi ro fi obọ họ kẹ ahwo riẹ nẹnẹ.

Obufihọ no Obọ Ijẹle Ze

8. Fikieme u gbe ro gbunu hu inọ ijẹle na a wo isiuru gaga kpahe ewoma idibo otọakpọ Ọghẹnẹ?

⁸ Jihova o wo ijẹle buobu gbidigbidi nọ e be gbodibo kẹe. (Daniẹl 7:9, 10) Ikọ-odhiwu nana a be rọ oma kpotọ wha oreva riẹ haro. (Olezi 103:20) A riẹ vevẹ inọ Jihova o you idibo ahwo-akpọ riẹ gaga gbe nnọ ọ gwọlọ fi obọ họ kẹ ae. Fikiere u gbunu hu, ijẹle na a wo isiuru gaga kpahe ewoma idibo otọakpọ erọ Ọghẹnẹ. (Luk 15:10) Fikiere, o rẹ were ijẹle na eva gaga re Jihova ọ rehọ ai ruiruo ro fi obọ họ kẹ ahwo-akpọ. Idhere vẹ Jihova rọ rehọ ijẹle na ruiruo ro fi obọ họ kẹ idibo otọakpọ riẹ evaọ oke anwae?

9. Kẹ oriruo epanọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ ijẹle ogaga nọ a rọ thọ ahwo-akpọ ẹrọwọ.

⁹ Ọghẹnẹ ọ kẹ ijẹle na ẹgba nọ a rẹ rọ thọ je siwi ahwo-akpọ ẹrọwọ. Ijẹle ivẹ i fi obọ họ kẹ Lọt gbe emetẹ riẹ nọ a rọ dhẹ no ọraha Sọdọm gbe Gomora. (Emuhọ 19:1, 15-17) Ẹnjẹle ọvuọvo o kpe isoja Asiria 185,000 nọ e jẹ wọ ohọre ziọ Jerusalẹm. (2 Ivie 19:35) Okenọ a gbolo Daniẹl fihọ ọgọdọ ikpohrokpo, Jihova “o vi injẹle riẹ, a te wuhu enu ikpohrokpo na.” (Daniẹl 6:21, 22) Ẹnjẹle jọ o si Pita ukọ na no uwou-odi. (Iruẹru 12:6-11) Ebaibol e fodẹ iriruo efa buobu erọ uketha ijẹle, onọ o kẹ imuẹro oware nọ Olezi 34:7 o ta na: “Ukọ-odhiwu ỌNOWO ọ rẹ ria gba enọ e be dhẹozọ riẹ, o ve siwi ai.”

10. Ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ ẹnjẹle jọ ruiruo rọ ta udu họ Daniẹl ọruẹaro na awọ?

¹⁰ Evaọ ẹsejọ, Jihova ọ rehọ ijẹle ta udu họ ahwo-akpọ ẹrọwọ jẹ bọ ae ga. Uvi oriruo jọ ọ rrọ Daniẹl uzou avọ 10. Eva oke yena, o wọhọ nnọ Daniẹl ọ kẹle ikpe 100 no. Ọkora ọ jọ ọruẹaro na oma, ẹsejọhọ fikinọ Jerusalẹm ọ raha kuotọ gbe fikinọ ọwariẹbọ etẹmpol na o be raha oke. Ofariẹ, eruẹaruẹ idudu jọ nọ ọ ruẹ e lẹliẹ e riẹ jẹ rova evaọ iroro. (Daniẹl 10:2, 3, 8) Avọ uyoyou, Ọghẹnẹ o vi ẹnjẹle jọ re ọ nyae ta udu họ iẹe awọ. Ẹnjẹle na ọ kareghẹhọ Daniẹl inọ ọ rrọ “ohwo nọ a you gaga” evaọ aro Ọghẹnẹ. Eme o no rie ze? Ọruẹaro na nọ ọ kpako no na ọ ta kẹ ẹnjẹle na nọ: “Whọ kẹ omẹ ogaga no.”—Daniẹl 10:19.

11. Ovẹ họ oriruo jọ ọrọ epanọ a rọ rehọ ijẹle ruiruo rọ kpọ iruo ewhowho emamọ usi na?

¹¹ Jihova ọ rehọ ijẹle ruiruo rọ kpọ iruo ewhowho emamọ usi na re. Ẹnjẹle jọ ọ kpọ Filip nyae ta usiuwoma kpahe Kristi kẹ ọwharọ obọ Ẹtiopia jọ, ọnọ ọ họ-ame uwhremu na. (Iruẹru 8:26, 27, 36, 38) U kri hi, o tẹ ruọ Ọghẹnẹ re a whowho emamọ usi na kẹ ahwo orẹwho Egedhọ nọ e yawo ho. Evaọ eruẹaruẹ, ẹnjẹle jọ ọ roma via kẹ Kọniliọs, ohwo orẹwho Egedhọ nọ o wo ozodhẹ Ọghẹnẹ, ọ tẹ ta kẹe re o vi ahwo nyai se Pita ukọ na. Nọ ahwo nọ Kọniliọs o vi uwou na a ruẹ Pita, a tẹ ta nọ: “Kọniliọs . . . ọ ye Ọghẹnẹ o vi ukọ-odhiwu ẹri bru vẹvẹ unu nọ, a vi ahwo se owhẹ, ze obọ uwou riẹ, re o yo ẹme nọ owhọ rẹta.” Pita ọ tẹ ghinẹ kpama lele ai, ahwo orẹwho Egedhọ ọsosuọ nọ e yawo ho a te kuomagbe ukoko Ileleikristi na. (Iruẹru 10:22, 44-48) Dai roro epanọ o rẹ jọ owhẹ oma whọ tẹ riẹ nnọ ẹnjẹle jọ o fi obọ họ kẹ owhẹ duku ohwo nọ o wo eva ezi!

Obufihọ Ẹkwoma Ẹzi Ọfuafo Na

12, 13. (a) Fikieme ikọ Jesu a ro wo emamọ ẹjiroro nọ a rẹ rọ rọwo inọ ẹzi ọfuafo na ọ sai fi obọ họ kẹ ae? (b) Edhere vẹ ẹzi ọfuafo na ọ rọ kẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na ẹgba?

¹² Omoke jọ taure o te ti whu, Jesu ọ kẹ ikọ riẹ imuẹro inọ a ti vu ai wa ha. Ọsẹ na ọ te kẹ ae “Ọthuke, Ẹzi Ẹri na.” (Jọn 14:26) Ikọ na a wo emamọ ẹjiroro nọ a rẹ rọ rọwo inọ ẹzi ọfuafo na ọ sai fi obọ họ kẹ ae. Ẹhẹ, Ikereakere nọ a rọ ẹgba ẹzi na kere na e vọ avọ iriruo epanọ Jihova ọ rọ rehọ ẹzi ọfuafo na, ẹgba nọ ọ mae ga kpobi na, ro fi obọ họ kẹ ahwo riẹ.

¹³ Evaọ ẹsibuobu, a rehọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo na kẹ ahwo-akpọ ẹgba nọ a ro ru oreva Jihova. Ẹzi ọfuafo ọ kẹ Ibruoziẹ na ẹgba nọ a ro siwi Izrẹl. (Ibruoziẹ 3:9, 10; 6:34) Ẹzi ọvo yena ọ kẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na ẹgba nọ a rọ ruabọhọ usiuwoma ota avọ aruọwha ghelọ oghẹrẹ ọwọsuọ kpobi. (Iruẹru 1:8; 4:31) Obokparọ nọ a wo evaọ ẹwhaharo odibọgba rai o kẹ imuẹro egaga ọrọ iruo ẹzi ọfuafo na. O gbẹ rrọ ẹgba ẹzi na ha, ẹvẹ ezae “nọ a wuhrẹ hẹ” a sae rọ vaha ovuẹ Uvie na nya akpọ oke oyena kpobi wariẹ?—Iruẹru 4:13; Ahwo Kọlọsi 1:23.

14. Ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ ẹzi ọfuafo riẹ ruiruo rọ kẹ ahwo riẹ otoriẹ no?

¹⁴ Jihova ọ rẹ jẹ rehọ ẹzi ọfuafo na kẹ ahwo riẹ otoriẹ. Avọ obufihọ ẹzi Ọghẹnẹ, Josẹf ọ sae fa otọ ewezẹ Fẹro nọ i wo otofa eruẹaruẹ. (Emuhọ 41:16, 38, 39) Ẹkwoma ẹzi riẹ, Jihova ọ fere ẹjiroro riẹ via kẹ ahwo omarokpotọ rekọ ọ tẹ ko ai dhere no otu omoya. (Matiu 11:25) Fikiere, kpahe eware nọ Jihova ọ rọ kẹ “enọ iyou rie,” Pọl ukọ na ọ ta nọ: “Ọghẹnẹ ọ rọ [eware nana] via kẹ omai evaọ Ẹzi” riẹ. (1 Ahwo Kọrint 2:7-10) Ẹkwoma obufihọ ẹzi ọfuafo na ọvo ohwo ọ sai ro ghine wo otoriẹ oreva Ọghẹnẹ.

Obufihọ no Ẹme Ọghẹnẹ Ze

15, 16. Eme a ta kẹ Joshua nọ o ru re ọ ruẹsi wo areghẹ avọ obokparọ?

¹⁵ Ẹme Jihova nọ a rọ ẹgba ẹzi riẹ kere ọ rrọ “erere rọ kẹ ewuhrẹ,” yọ o re ru idibo Ọghẹnẹ “thomavẹre kẹ iruo iwoma i ruo kpobi.” (2 Timoti 3:16, 17) Ebaibol na e vọ avọ iruiruo buobu ọrọ epanọ abọ Ẹme Ọghẹnẹ nọ a kere no evaọ oke yena o ro fi obọ họ kẹ ahwo Ọghẹnẹ.

¹⁶ Ikereakere na i fi obọ họ rehọ uvi ọkpọvio kẹ idibo Ọghẹnẹ. Nọ a kẹ Joshua iruo inọ o su orẹwho Izrẹl, a ta kẹe nọ: “Obe uzi onana [onọ Mosisi o kere na] u re no unu ra ha, rekọ who re se i te aso te uvo, whọ vẹ yọre oma ru epanọ a kere fihọ eva riẹ; re edhere ra o kiehọ kẹ owhẹ wowoma, kẹsena who ve ti wo emamọ obọ okparọ.” Muẹrohọ inọ orọnikọ Ọghẹnẹ ọ yeyaa kẹ Joshua nnọ ọ te rehọ edhere igbunu jọ kẹe areghẹ hẹ. Ukpoye, otẹrọnọ Joshua o re se je roro didi kpahe “obe uzi” na, o re ti wo areghẹ avọ obokparọ.—Joshua 1:8; Olezi 1:1-3.

17. Ẹvẹ abọ Ikereakere na nọ e jariẹ evaọ oke rai i ro fi obọ họ kẹ Daniẹl avọ Josaya Ovie na?

¹⁷ Ebaibol na o fi obọ họ fere oreva Ọghẹnẹ gbe ẹjiroro riẹ via re. Wọhọ oriruo, Daniẹl ọ jọ ikere Jerimaya ruẹ epanọ Jerusalẹm ọ te jọ ofofe kri te. (Jerimaya 25:11; Daniẹl 9:2) Je roro kpahe oware nọ o via evaọ etoke esuo Josaya Ovie ọrọ Juda. Eva oke yena, orẹwho na u reghe siọ Jihova ba no, yọ ivie na a gbe je kere Uzi na kẹ oma rai re a je lele iei hi. (Iziewariẹ 17:18-20) Rekọ okenọ a jẹ ruẹrẹ etẹmpol na, a tẹ ruẹ “obe uzi na,” ẹsejọhọ onọ Mosis ọ rehọ obọ riẹ kere na. O wọhọ nnọ onana họ orọ ọsosuọ na kpobi, onọ a kere enwenọ ikpe 800 nọ i kpemu. Nọ o yo eme nọ a se noi ze no, Josaya ọ tẹ ruẹ inọ orẹwho na a nya thabọ gaga no oreva Jihova no, ovie na ọ tẹ jẹ owọ re o ru oware nọ a kere fihọ obe na. (2 Ivie 22:8; 23:1-7) Kọ o gbẹ rrọ vevẹ inọ abọ Ikereakere Efuafo na nọ ahwo Ọghẹnẹ erọ oke anwae a wo evaọ oke yena i fi obọ họ kẹ ae?

Obufihọ no Obọ Ibe Ileleikristi Ze

18. Fikieme ma jẹ sae ta nnọ obọ Jihova obufihọ na u bi no ze oke kpobi nọ Oleleikristi uzẹme jọ o te fi obọ họ kẹ ọdekọ?

¹⁸ Obufihọ nọ Jihova ọ rẹ kẹ o rẹ mai no obọ ibe Ileleikristi ze. Evaọ uzẹme, obọ Ọghẹnẹ obufihọ na u bi no ze oke kpobi nọ Oleleikristi uzẹme jọ o te fi obọ họ kẹ ọdekọ. Fikieme ma jẹ sae ta ere? Fiki ẹjiroro ivẹ jọ. Ọrọ ọsosuọ, ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ o wobọ evaọ onana. Ẹzi yena ọ rẹ mọ ibi, nọ e kẹre te uyoyou gbe ewoma, evaọ oma enọ e be gwọlọ obufihọ riẹ. (Ahwo Galesha 5:22, 23) Fikiere, nọ oma o tẹ wọ odibo Ọghẹnẹ jọ re o fi obọ họ kẹ ọdekọ, onana yọ imuẹro ọrọ ẹzi Jihova nọ o bi ruiruo. Orọ avivẹ, a ma omai evaọ uwoho Ọghẹnẹ. (Emuhọ 1:26) Onana u dhesẹ nọ ma wo ẹgba nọ ma re ro dhesẹ ekwakwa riẹ via, enọ e kẹre te ẹwo gbe ohrọ. Fikiere nọ odibo Jihova jọ o te fi obọ họ kẹ ọfa, uzedhe Ehri obufihọ utioye na họ ọnọ a rehọ uwoho riẹ ma omai na.

19. Wọhọ epanọ ma rẹ ruẹ evaọ Ebaibol na, ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ ẹkwoma ibe eg’Ọghẹnẹ kẹ obufihọ?

¹⁹ Evaọ oke anwae, ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ ẹkwoma ibe eg’Ọghẹnẹ fi obọ họ kẹ inievo rai? Jihova ọ rẹ wọ odibo riẹ jọ re ọ rehọ ohrẹ kẹ ọdekọ, wọhọ epanọ Jerimaya ọ kẹ Barọk ohrẹ nọ u siwi uzuazọ riẹ na. (Jerimaya 45:1-5) Eva ẹsejọ, oma o wọ Ileleikristi uzẹme re a rehọ ekwakwa iwo ro fi obọ họ kẹ inievo rai, wọhọ epanọ Ileleikristi evaọ obọ Masidonia gbe Akaya a rehọ ọwhọ fi obọ họ kẹ inievo rai nọ e jọ ọbẹwẹ evaọ Jerusalẹm na. Pọl ukọ na ọ ta inọ ọghọruo otiọye na ọ rẹ “rọ ajiri kẹ Ọghẹnẹ.”—2 Ahwo Kọrint 9:11.

20, 21. Evaọ otọ iyero vẹ inievo nọ i no Rom ze a rọ bọ Pọl ukọ na ga?

²⁰ Ikuigbe nọ e rẹ mai duobọte ohwo udu họ epanọ idibo Jihova a rọ rehọ oma rai lahwe re a rehọ ọbọga gbe uduotahawọ kẹ ohwohwo. Rehọ oriruo jọ kpahe Pọl ukọ na. Nọ o je kpohọ Rom wọhọ ohwo uwou-odi, edhere nọ Pọl ọ nya họ edhere ologbo Rom nọ a re se Edhere ọ Apia. Abọ urere erẹ na o jọ bẹbẹ gaga keme enọ e nya edhere yena a rẹ fa ovo vrẹ.a Inievo nọ e jọ obọ Rom a riẹ nnọ Pọl ọ be nyaze. Kọ eme a re ru? Kọ a rẹ jọ iwou rai rọ abọ muoma hẹrẹ bẹsenọ Pọl o re te okpẹwho na no re a tẹ nyai dede iei?

²¹ Luk ọnọ o kere ebe Ebaibol jọ na, ọnọ ọ jọ kugbe Pọl evaọ erẹ na, ọ vuẹ omai oware nọ o via: “Whaọ nọ imoni na a te jọ etẹe [Rom] yo usi mai, a tẹ nyaze ugbo obọ Ala Apia gbe Ẹmẹwho-iwou-esa na ti zere omai.” Kọ whọ sae jọ iroro ra ruẹ oware nọ o via na? Nọ a riẹ nọ Pọl ọ be nyaze, a tẹ salọ inievo jọ vi no obọ Rom ze ti zere iei. Evaọ usu ahwo nọ a vi na, ejọ e jẹ hẹrẹ evaọ oria Eki ọ Apia, oria nọ a re jo serihọ nọ o rrọ oware wọhọ ikilomita 74 no Rom. Inievo nọ i kiọkọ a jẹ hẹrẹ evaọ Ẹmẹwho-iwou-esa, oria nọ a re jo serihọ nọ o rrọ oware wọhọ ikilomita 58 no okpẹwho na. Nọ Pọl ọ ruẹ inievo na, ẹvẹ o ru? Luk o kere nọ: “Whaọ nọ Pọl ọ te ruẹ ae, o te yere Ọghẹnẹ, oma o tẹ wha ae.” (Iruẹru 28:15) Dai rri rie—ẹruẹ ọvo nọ ọ ruẹ inievo nana nọ e lahiẹ oma no ugbothabọ ze te rue riẹ o jọ ehri uduotahawọ gbe omosasọ kẹ Pọl! Kọ ono Pọl o yere rọ kẹ uketha obufihọ nana? O yere ọnọ ọ wha riẹ ze na, Jihova Ọghẹnẹ.

22. Eme họ uzoẹme ẹgbukpe mai orọ 2005, kọ eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o tha?

²² O rrọ vevẹ, ikuigbe oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o ro yeri kugbe ahwo nọ a kere fihọ Ebaibol na i dhesẹ inọ Jihova ọ ginẹ rrọ uvi ofiobọhọ. A rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ. Nwani fo, Isẹri Jihova a ti wo eme ọ Olezi 121:2 (NW ) na wọhọ uzoẹme ẹgbukpe orọ 2005: “Obọ Jihova obufihọ mẹ u re no tha.” Rekọ ẹvẹ Jihova o bi ro fi obọ họ kẹ omai nẹnẹ? Ma te ta kpahe onana evaọ uzoẹme nọ o tha.

[Oruvẹ-obotọ]

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

Idhere vẹ Jihova ọ rọ kẹ obufihọ—

• ẹkwoma ijẹle na?

• ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ?

• evaọ Ẹme riẹ nọ a rọ ẹgba ẹzi kere?

• ẹkwoma ibe eg’Ọghẹnẹ?

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 11]

Uzoẹme ẹgbukpe orọ 2005 o be te jọ: “Obọ Jihova obufihọ mẹ u re no tha.”—Olezi 121:2, NW.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 12]

Pọl o yere Ọghẹnẹ kẹ obufihọ nọ o wo no obọ inievo obọ Rom ze