Esẹgbini—wha Rọ Uyoyou Wuhrẹ Emọ Rai

“Wha ru eware kpobi evaọ uyoyou.”—1 AHWO KỌRINT 16:14.

1. Ẹvẹ oma o rẹ jọ ọsẹgboni nọ a te yẹ ọmọ obọ?

AHWO buobu a riẹ vuhumu inọ eyẹ ọmọ yọ oware jọ nọ o rẹ mae kẹ evawere evaọ uzuazọ. Oni jọ nọ a re se Aleah ọ ta nọ: “Eva e were omẹ thesiwa nọ me rri ovao ọmọtẹ mẹ nọ me yẹ obọ. Evaọ ẹro mẹ a rẹ ruẹ ọmọ nọ o wo erru te enẹ hẹ.” Dede na, eyẹ ọmọ o rẹ sae jẹ kẹ ọsẹgboni awaọruọ. Ọzae Aleah ọ ta nọ: “Oware nọ mẹ jẹ ruawa riẹ họ, sọ mẹ te sae ruẹrẹ ọmọtẹ mẹ na kpahe kẹ edawọ uzuazọ.” Esẹgbini buobu a rẹ ruawa otiọye na, a tẹ jẹ riẹ epanọ u fo te re a rọ uyoyou wuhrẹ emọ rai. Dede na, eyewọ Ileleikristi nọ e gwọlọ rọ edhere uyoyou otiọye wuhrẹ emọ rai a rẹ rẹriẹ ovao dhe use-abọ sa-sa. Eghẹrẹ use-abọ vẹ jọ?

2. Ebẹbẹ vẹ esẹgbini a be rẹriẹ ovao dhe?

² Ma rria diwi gaga no evaọ edẹ urere eyero-akpọ nana. Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ, ahwo-akpọ inẹnẹ a kare uyoyou. Makọ evaọ uviuwou obọrai dede, ahwo “a wo eva egaga” jẹ rrọ “ababọ uyere-ọghọ gbe ababọ ẹfuọ, . . . a wo oma-onyẹ hẹ, avọ ofu-ọkpoo.” (2 Timoti 3:1-5) Fikinọ a be hae nyaku ahwo nọ a wo iruemu itieye na kẹdẹ kẹdẹ, o rẹ sai kpomahọ oghẹrẹ nọ iviuwou Ileleikristi a re ro lele ohwohwo yeri. U te no ere no, esẹgbini a bi muabọ kugbe ẹbẹbẹ nọ a reuku riẹ, nọ u re ru nọ ẹsejọ a gbẹ sae nyẹ oma ha, nọ a jẹ ta ẹme nọ a gwọlọ ta ha je rri eware jọ thọ ẹsejọ.—Ahwo Rom 3:23; Jemis 3:2, 8, 9.

3. Ẹvẹ esẹgbini a sae rọ yọrọ emọ nọ i re wo evawere?

³ Ghele ebẹbẹ nana, esẹgbini a rẹ sae yọrọ emọ rai nọ a je wo evawere gbe emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ. Eva oghẹrẹ vẹ? Ẹkwoma ohrẹ Ebaibol nana nọ a re ru lele: “Wha ru eware kpobi evaọ uyoyou.” (1 Ahwo Kọrint 16:14) Ẹhẹ, uyoyou họ “ọwhẹgbe eware kpobi.” (Ahwo Kọlọsi 3:14) Joma kiẹ ekwakwa esa jọ erọ uyoyou nọ Pọl ukọ na o dhesẹ eva ileta ọsosuọ nọ o kere se ahwo Kọrint, re ma ta ẹme kpahe ugogo idhere nọ eyewọ a sai ro fi ekwakwa nana họ iruo nọ a bi wuhrẹ emọ rai na.—1 Ahwo Kọrint 13:4-8.

Oware nọ O jẹ Gwọlọ Odiri

4. Fikieme u je fo nọ esẹgbini a wo odiri?

⁴ Pọl o kere nọ: “Uyoyou u re wo odiri krẹkri.” (1 Ahwo Kọrint 13:4) Ẹme Griki nọ a fa “odiri” na u dhesẹ ithihakọ, ofu nọ a rẹ kaki mu hu. Fikieme o jẹ gwọlọ nọ eyewọ a re wo odiri? Ababọ avro, eyewọ a riẹ ẹjiroro buobu nọ o jẹ gwọlọ ere. Muẹrohọ umutho iriruo jọ. Emaha a re dhe oware nọ a gwọlọ mi ọsẹgboni rai ẹyẹyare. Ọsẹgboni a tẹ maki yo nọ ijo, ọmọ o re gbe dhe oware ovona ẹyẹyare avọ irẹro inọ ẹsejọhọ ọsẹgboni na a te rọwo kẹe. Izoge a rẹ sai si-ikẹ n’inẹnẹ t’odẹ inọ a kẹ ai uvẹ ru oware jọ nọ a gwọlọ ru, oware nọ ọsẹgboni a riẹ nọ o rẹ sae wha enwoma ze. (Itẹ 22:15) Yọ wọhọ epanọ o rẹ via kẹ omai kpobi ẹsejọ na, emaha a rẹ wariẹ ethobọ rai jọ.—Olezi 130:3.

5. Eme ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ esẹgbini wo odiri?

⁵ Eme ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ esẹgbini wo odiri je thihakọ kẹ emọ rai? Solomọn ovie na o kere nọ: “Areghẹ owoma o re ru ofu ohwo kpotọ.” (Itẹ 19:11) Esẹgbini a rẹ sai wo ovuhumuo oware nọ emọ rai a ro wo oghẹrẹ uruemu jọ nọ a tẹ kareghẹhọ inọ okejọ o jọ nọ ai omarai a jẹ hae ‘ta ẹme wọhọ ọmaha, roro wọhọ ọmaha, je wo eriwo ọmaha.’ (1 Ahwo Kọrint 13:11) Whẹ ọsẹ hayo oni, kọ whọ sae kareghẹhọ okenọ whọ jọ ọmaha, nọ whọ jẹ hai kpokpo oni hayo ọsẹ ra inọ a kẹ owhẹ uvẹ who ru oware jọ nọ a riẹ vevẹ inọ u woma kẹ owhẹ hẹ? Okenọ whọ jọ uzoge, kọ who roro ẹdẹjọ inọ ọsẹgboni ra a riẹ ebẹbẹ ra ha hayo epanọ oma o jọ owhẹ hẹ? O tẹ rrọ ere, ẹsejọhọ whọ te riẹ oware nọ emọ ra a je wo oghẹrẹ uruemu jọ nọ a wo na, gbe oware nọ o jẹ gwọlọ nọ whọ rẹ rehọ odiri kẹ ai uthubro noke toke. (Ahwo Kọlọsi 4:6) Kareghẹhọ inọ Jihova ọ ta kẹ esẹgbini orẹwho Izrẹl inọ a rehọ izi riẹ “wuhrẹ emọ rai owowa.” (Iziewariẹ 6:6, 7) Ẹme Hibru ọsosuọ nọ a fa ‘wuhrẹ owowa’ na u dhesẹ “epanọ a rẹ wariẹ oware,” “dhe ẹme ẹtẹta,” hayo “ru ohwo riẹ oware.” Onana u dhesẹ nọ esẹgbini a rẹ wariẹ izi Ọghẹnẹ kẹ ọmọ unuẹse buobu re ọ tẹ sai wo otoriẹ rai je fi ai họ iruo. Epọvo na o gwọlọ ẹwẹwariẹ nọ a tẹ be kẹ ae ithubro efa nọ i re fi obọ họ kẹ ai evaọ uzuazọ.

6. Fikieme odiri o gbẹ rọ nwani dhesẹ nọ ọyewọ ọ rẹ kẹ ọmọ uvẹ thesiwa ha?

⁶ Dede na, re ọsẹ hayo oni o wo odiri orọnikọ u dhesẹ nọ ọ rẹ kuvẹ kẹ eware kpobi hi. Ẹme Ọghẹnẹ ọ kẹ unuovẹvẹ nọ: “Ọmọ nọ a vuwa ọ rẹ rehọ omovuọ se oni riẹ.” Re a ruẹse whaha omovuọ utioye, itẹ ọvona o ta nọ: “Ọkpọ avọ ẹwhọkuo e rẹ kẹ areghẹ.” (Itẹ 29:15) Ẹsejọ emọ a rẹ sae ta kẹ esẹgbini rai inọ a wo udu nọ a rẹ rọ whọku ai hi. Dede na, u fo ho re uviuwou Oleleikristi o jọ oria nọ omomọvo o re jo dhesẹ oghẹrẹ nọ a rẹ kpọ uzuazọ riẹ, wọhọ ẹsenọ izi nọ emọ rai e rọwokugbe ọvo esẹgbini i re fihọ. Ukpoye, Jihova nọ o wuzou uviuwou na họ ọnọ ọ kẹ esẹgbini udu nọ a re ro wuhrẹ jẹ whọku emọ rai eva edhere uyoyou. (1 Ahwo Kọrint 11:3; Ahwo Ẹfẹsọs 3:15; 6:1-4) Eva uzẹme, ọwhọkuo ọ jẹhọ abọfa uyoyou nọ Pọl ọ ta ẹme te.

Epanọ a rẹ rọ Whọku Emọ Evaọ Edhere Uyoyou

7. Fikieme esẹgbini nọ e rrọ wowou a jẹ whọku emọ rai, kọ eme ọwhọkuo otiọye na ọ kẹre te?

⁷ Pọl o kere nọ “uyoyou u re wo . . . ọriẹruo.” (1 Ahwo Kọrint 13:4) Esẹgbini nọ e be riẹ emọ rai ru hayo nọ i you rai a rẹ whọku emọ na kẹse kẹse. A tẹ be hai ru ere yọ a be raro kele Jihova. Pọl o kere nọ: ‘Ọ nọ Ọnowo na o you ọ ye ọ rẹ whọku.’ Muẹrohọ inọ oghẹrẹ ọwhọkuo nọ a ta ẹme te evaọ Ebaibol na orọnikọ uye-orọkẹ gheghe he. U dhesẹ uwuhrẹ. Eme họ ẹjiroro ọwhọkuo otiọye na? Pọl ọ ta nọ: “O rẹ mọ ubi udhedhẹ o rọ ẹrẹreokie rọ kẹ e nọ a kẹ [ọwhọkuo] na.” (Ahwo Hibru 12:6, 11) Nọ esẹgbini a te bi wuhrẹ emọ rai rọwokugbe oreva Ọghẹnẹ, u re ru nọ a te rọ rro zihe ruọ uvi ahwo nọ a re ru udhedhẹ je kiete. Emọ a tẹ jẹ “ozọusio ỌNOWO na” rehọ, a re wo areghẹ, eriariẹ, gbe orimuo—obọdẹ ekwakwa nọ e ghare vi isiliva hayo oro.—Itẹ 3:11-18.

8. Eme ọ rẹ mae via nọ esẹgbini a gbẹ be whọku emọ rai hi?

⁸ Eva abọdekọ riẹ, u dhesẹ ọriẹruo ho nọ esẹgbini a gbẹ be whọku emọ rai hi. Jihova ọ kẹ Solomọn ẹgba ẹzi kere nọ: “Ohwo nọ ọmọ ọfa ọ rẹ zoziẹ aro yọ o mukpahe iẹe, rekọ ọnọ o you ọmọ riẹ ọ rẹ whọku ei kẹse kẹse.” (Itẹ 13:24) Emọ nọ a jẹ whọku ẹsikpobi hi eva oke nọ a jọ emaha, a rẹ mai wo ẹzi oriobọ yọ a re wo evawere tere he nọ a te t’ohwo no. Eva abọdekọ riẹ, emọ nọ esẹgbini rai i wo ohrọ rekinọ a fi ọnyaba họ kẹ ae, a rẹ riẹ obe evaọ obọ isukulu, a rẹ riẹ yerikugbe amọfa ziezi, jẹ wereva oke na kpobi. Avro ọ riẹ hẹ, esẹgbini nọ e rẹ whọku emọ rai avọ ẹwo yọ uyoyou a bi dhesẹ kẹ ae na.

9. Eme esẹgbini Ileleikristi a re wuhrẹ emọ rai, kọ ẹvẹ u fo nọ a re rri itee nana?

⁹ Re a whọku emọ eva edhere ẹwo avọ uyoyou, eme u dhesẹ? U fo nọ esẹgbini a rẹ vuẹ emọ rai ugogo oware nọ a gwọlọ mi ai. Wọhọ oriruo, a rẹ rehọ ugogo ehri-izi Ebaibol na wuhrẹ emọ Ileleikristi no emaha ze, te oware nọ u je wuzou re ma hai wobọ evaọ kabọ kabọ egagọ uzẹme na. (Ọnyano 20:12-17; Matiu 22:37-40; 28:19; Ahwo Hibru 10:24, 25) U fo re a ru emọ riẹ inọ ẹjiroro ọvuọvo ọ riẹ nọ a re ro nwene ehri-izi enana ha.

10, 11. Fikieme esẹgbini a sai ro fi ẹgwọlọ emọ rai họ iroro nọ a te bi fi izi họ evaọ uwou?

¹⁰ Dede na, ẹsejọ esẹgbini a rẹ sai se emọ rai gboma nọ a tẹ be jiroro kpahe izi jọ nọ a gwọlọ jọ uwou na fihọ. Nọ a te se izoge gboma kẹ iroro-ejẹ nọ a te bi fi izi itienana họ, o sai fi obọ họ kẹ ai rọ unevaze koko izi na. Wọhọ oriruo, ma rehọ iẹe nọ ọsẹgboni a gwọlọ fi uzi họ kpahe oke nọ emọ na a rẹ jọ otafe kri te, ae ọvo a sai fi ugogo oke jọ họ a vẹ vuẹ emọ na inọ oke yena a re ro zihe ziọ uwou. Hayo, eva abọdekọ riẹ, a sae kẹ emọ na uvẹ re a ta oke nọ a gwọlọ ro zihe ziọ uwou gbe oware nọ o soriẹ nọ a rọ salọ oke utioye na. Kẹsena ọsẹgboni na a vẹ fodẹ oke nọ ai omarai a gwọlọ nọ emọ na a re ro zihe ziọ uwou gbe oware nọ a ro roro nọ oke utioye na u kiehọ. Nọ oke rai avọ orọ emọ na u gbe kiehọ ovona ha wọhọ epanọ o rẹ sae jọ na, kọ eme ọsẹgboni na a re ru? Evaọ ẹsejọ, esẹgbini a rẹ sae jiroro nọ a tubẹ rọwokugbe ẹgwọlọ emọ na otẹrọnọ o gbẹ wọso ehri-izi Ebaibol ho. Kọ onana u dhesẹ nọ ọsẹgboni otiọye na a bi fi oma họ otọ kẹ emọ na re a ta họ ai obọ?

¹¹ Re ma ruẹse kẹ uyo onọ yena, muẹrohọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ rehọ edhere oyoyou dhesẹ udu-esuo riẹ eva oghẹrẹ nọ o yerikugbe Lọt avọ uviuwou riẹ. Nọ ijẹle i su Lọt avọ aye riẹ gbe emetẹ riẹ no okpẹwho Sodọm no, a ta kẹ ae nọ: “Wha dhẹ kpo igbehru, ogbẹrọ erehe wha re ti whuẹ.” Rekọ Lọt ọ tẹ ta nọ: “O, ijo, ilori mẹ.” Kẹsena Lọt o te dhesẹ oria ofa inọ: “Ri, ẹwho ọyena ọ kẹle ẹdhẹ ruọ ọ tẹ jẹ rọ kakao. Jọ omẹ dhẹ kpo obei.” Didi uyo Jihova ọ kẹ? Ọ ta nọ: “Mẹ rọwo o nọ whọ ta na.” (Emuhọ 19:17-22) Kọ onana u dhesẹ nọ Jihova o fi oma họ otọ kẹ Lọt re ọ ta họ iẹe obọ? Vievie! Ukpoye, o roro kpahe ayare Lọt, o te dhesẹ ẹwo kẹe evaọ ẹme na. Whọ tẹ rrọ ọsẹ hayo oni, kọ whọ sai fi ẹgwọlọ emọ ra họ iroro ẹsejọ nọ who te bi fi izi họ nọ a rẹ jọ uwou na koko?

12. Eme o re fi obọ họ ru nọ udu u je kie ọmọ vi?

¹² Uzẹme, orọnikọ uzi nọ a fihọ ọvo u fo nọ emọ a rẹ riẹ hẹ rekọ te oghẹrẹ uye nọ a rẹ kẹ ohwo nọ ọ thọ uzi na. Nọ a tẹ ta ẹme kpahe oghẹrẹ uzi jọ je wo otoriẹ uye nọ a rẹ kẹ ohwo nọ ọ thuzi na no, o gwọlọ nọ a re ru lele oyena. Esẹgbini a tẹ be hae vẹvẹ emọ rai unu ẹsikpobi inọ a te kẹ ai uye nọ a tẹ thuzi, rekiyọ a re ru ai oware ovo ho nọ a tẹ thuzi na, onana u dhesẹ ọriẹruo hayo ẹwo ho. Ebaibol na e ta nọ: “Fiki epanọ uye oziẹobro oware uyoma o be kake via ha, eva emọ ahwo e tẹ vọ kẹ oware uyoma uruo.” (Ọtausiwoma Na 8:11) Uzẹme, ọyewọ ọ sae whaha uye nọ ọ rẹ kẹ ọmọ evaọ ogbotu hayo nọ ọmọ na ọ tẹ rrọ kugbe ibe riẹ, re oma o siọ ọmọ na be ẹvuọ. Rekọ udu o rẹ mai kie emọ vi, a rẹ mai wo adhẹẹ je you esẹgbini rai ziezi nọ a tẹ riẹ inọ ọsẹ hayo oni rai ọ tẹ ta nọ “E” yọ ee, “ijo” yọ ijo—o tẹ make gwọlọ uye-orọkẹ.—Matiu 5:37.

13, 14. Ẹvẹ esẹgbini a sae rọ raro kele Jihova eva ewuhrẹ emọ rai?

¹³ Re uye-orọkẹ na o ruẹse jọ orọ uyoyou, uye na gbe oghẹrẹ nọ a rẹ rọ kẹe u re kiehọ uzi nọ ọmọ na ọ thọ gbe epanọ ọmọ na ọ kpako te. Pam ọ ta nọ: “U wo ọvuọ oghẹrẹ uye-okẹ riẹ sa nọ u re kiehọ emọ ivẹ mai oma.” O fibae nọ: “Oghẹrẹ ọwhọkuo nọ o re wiruo evaọ oma ọjọ u re wiruo evaọ oma ọdekọ họ.” Ọzae riẹ Larry ọ ta nọ: “Ọmọtẹ ọkpako mai o wo udu yọ o wọhọ nọ ọwhọkuo ọgaga ọvo o rẹ lẹliẹe jowọ nọ u fo. Rekọ ọmọtẹ ọmaha mai ọ rẹ kezọ nọ whọ tẹ rọ unu whọku iei hayo dhei uzẹro ọvo.” Eva uzẹme, esẹgbini nọ e rrọ yoyou a rẹ daoma riẹ oghẹrẹ ọwhọkuo nọ ọ rẹ mai wiruo eva oma emọ rai omomọvo.

¹⁴ Jihova o fi oriruo họ otọ kẹ esẹgbini keme ọ riẹ ofẹ nọ omomọvo idibo riẹ a jọ goma hayo yẹlẹ. (Ahwo Hibru 4:13) U te no ere no, nọ Jihova ọ tẹ be whọku ohwo, o re keke obọ hrọ hayo rolo obọ hrọ họ. Ukpoye, ẹsikpobi nọ ọ tẹ be whọku idibo riẹ, ọ rẹ ‘fa ai te umuo,’ wọhọ odẹme. (Jerimaya 30:11) Esẹgbini, kọ wha riẹ ofẹ nọ emọ rai a jọ goma hayo yẹlẹ? Kọ wha be sae rehọ otoriẹ oyena ru iruo ziezi eva edhere uyoyou nọ wha re ro wuhrẹ ai? O tẹ rrọ ere, kiyọ u dhesẹ nọ wha you emọ rai.

Ru re A Hae Ta Oware nọ O Ginẹ Rrọ Eva Rai Ẹsikpobi

15, 16. Ẹvẹ esẹgbini a sai ro fi obọ họ kẹ emọ rai ta ẹme nọ ọ ginẹ rrọ ai eva, kọ edhere vẹ esẹgbini Ileleikristi a ruẹ nọ a rẹ sai ro ru nana ziezi?

¹⁵ Abọfa uyoyou họ, “o rẹ ghọghọ eva oware othọthọ họ, rekọ o rẹ ghọghọ eva oware nọ u kiete.” (1 Ahwo Kọrint 13:6) Ẹvẹ esẹgbini a sai ro wuhrẹ emọ rai re a you oware nọ u kiehọ jẹ rrọ uzẹme? Ugogo owojẹ ọsosuọ họ, a rẹ ta udu họ emọ rai inọ a hae ta ẹme nọ ọ rrọ ai eva ẹsikpobi o tẹ make rrọ nọ ẹme nọ a gwọlọ ta na o te were ọsẹgboni na ha. Uzẹme o ginẹ rrọ, eva e rẹ were esẹgbini nọ a tẹ ruẹ nọ iroro gbe etata ẹme emọ rai e rọwokugbe ute ezi. Dede na, ẹsejọ ẹme nọ ọ ginẹ rrọ ọmọ eva nọ ọ ta via o sai dhesẹ iroro ethọthọ jọ nọ e rrọ udu riẹ. (Emuhọ 8:21) Kọ eme ọsẹgboni a re ru oke utioye na? Re a doku emọ rai inọ kọ eme a jẹ ta ekpehre ẹme otiọye họ oware nọ o rẹ kake ziọ ai iroro. Ọsẹgboni o te ru ere, ẹsejọhọ emọ na a ve ti wuhrẹ epanọ a rẹ rọ ta ẹme nọ a roro nọ ọ rẹ te were ọsẹgboni rai ọvo. Uzẹme, u fo nọ a rẹ kpọ ẹme nọ ọ kare adhẹẹ họ ẹsiẹsiẹ, rekọ re a wuhrẹ emọ epanọ a rẹ ta ẹme avọ adhẹẹ u wo ohẹriẹ no ozọ nọ a re fihọ emọ ẹro nọ u re ru ai ta oware nọ a roro nọ o te were ọsẹgboni na ọvo.

¹⁶ Ẹvẹ esẹgbini a sai ro ru emọ ta oware nọ o ginẹ rrọ ai eva? Aleah nọ ma ta ẹme te evaọ obehru na ọ ta nọ: “Ma rẹ daoma re eva e siọ omai ba ẹdha ga hrọ nọ emọ mai a tẹ ta oware jọ nọ o kẹ omai uye, onana u te ru uvẹ fihọ nọ ohwo kpobi ọ rẹ rọ ta ẹme nọ ọ rrọ eva riẹ.” Ọsẹ jọ nọ a re se Tom ọ ta nọ: “Ma ta udu họ ọmọtẹ mai awọ inọ ọ hae ta eva riẹ kẹ omai, o tẹ make rọnọ o rọwokugbe eriwo mai hi. Ma riẹ nọ ma tẹ be hai bru ẹme dhei unu jẹ ta họ iẹe obọ ẹsikpobi, eva e te dhae, u ve ti ru nọ ọ gbẹ te hae rọ ta eva riẹ hẹ. Ukpoye na, ezọ nọ ma jẹ hae gaviẹ kẹe u ru nọ ọ jẹ rọ gaviezọ kẹ omai.” Avro ọ riẹ hẹ, u fo nọ emọ a re yo ẹme esẹgbini rai. (Itẹ 6:20) Rekinọ a tẹ be hae kẹ emọ uvẹ ta eva rai ẹsikpobi o rẹ kẹ esẹgbini uvẹ fi obọ họ kẹ emọ rai wuhrẹ epanọ a sae rọ jiroro ziezi. Vincent, ọnọ o wo emọ ene ọ ta nọ: “Ẹsibuobu ma rẹ ta kpahe eyoma gbe ewoma ọrọ oghẹrẹ oware jọ re emọ na a sae rọ iroro obọrai vuhu oware nọ o rẹ mae kẹ erere. Onana u fi obọ họ kẹ ai wuhrẹ epanọ a sae rọ jiroro ziezi.”—Itẹ 1:1-4.

17. Eme esẹgbini a rẹ sai wo imuẹro riẹ?

¹⁷ Uzẹme, ọsẹ hayo oni ọvuọvo ọ riẹ hẹ nọ ọ te sai fi ohrẹ kpobi nọ Ebaibol ọ kẹ kpahe ẹyọrọ emọ họ iruo gbagba. O make rrọ ere na, o rẹ sai mu owhẹ ẹro inọ oma nọ whọ be dawo re whọ ruẹsi wuhrẹ emọ ra avọ odiri, ẹwo, gbe uyoyou o te were emọ na ziezi. Avro ọ riẹ hẹ, Jihova ọ te ghale omodawọ ra. (Itẹ 3:33) Maero na, esẹgbini Ileleikristi kpobi a gwọlọ nọ emọ rai a wuhrẹ epanọ a re ro you Jihova wọhọ epanọ ai omarai a you Jihova na. Ẹvẹ esẹgbini a sai ro le uvi utee nana te obọ? Uzoẹme nọ o rrọ aro na o te ta ẹme kpahe ugogo idhere jọ nọ a sai ro ru ere.

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

• Ẹvẹ orimuo ọ sai ro fi obọ họ kẹ ọsẹ hayo oni nọ o je wo odiri?

• Ẹvẹ ọriẹruo hayo ẹwo avọ ọwhọkuo e rọ jẹhọ ohwohwo?

• Fikieme ẹta oware nọ o rrọ ai eva ẹsikpobi u ro wuzou evaọ ẹmeọta-kugbe emọ avọ esẹgbini rai?

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]

Esẹgbini, kọ wha sae kareghẹhọ epanọ wha jọ okenọ wha jọ emaha?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]

Kọ who bi ru ei lọhọ kẹ emọ ra re a ta oware nọ o ginẹ rrọ ai eva ẹsikpobi?