Whọ Riẹ Oria Nọ O Te Jọ Woma Ha!

“Evaọ ohiohiẹ kọ ibi ra, gbe evaọ owọwọ who si obọ ra no ho; keme whọ riẹ onọ u re ti woma ha.”—ỌTAUSI. 11:6.

1. Fikieme oghẹrẹ nọ ibi e rẹ rọ dhẹ ze jẹ rro u je mu urirẹ?

ỌWHẸRẸ o re wo ithihakọ. (Jem. 5:7) Nọ ọ tẹ kọ ibi no, ọ rẹ hẹrẹ bẹsenọ e rẹ dhẹ ze jẹ rro. Ẹmẹrera, nọ otọ na u te wou ibi na, i ve ti muhọ ẹdhẹ. E vẹ te rro jẹ gbezagha. Ukuhọ riẹ ọwhẹrẹ na o ve ti wo udhu nọ o ti kpohọ jọ kọrọ ibi. U re gbunu kẹhẹ oghẹrẹ nọ ekakọ e rẹ rọ rro! U re je mu urirẹ nọ who te roro te Ọnọ o bi ru nọ ekakọ e be rọ rro. Ma rẹ sae kọ ubi. Ma rẹ sai ku ame fihọ iẹe. Rekọ Ọghẹnẹ ọvo ọ rẹ sai ru ei rro.—Wawo 1 Ahwo Kọrint 3:6.

2. Eme Jesu o wuhrẹ kpahe oghẹrẹ nọ ohwo o re ro kurẹriẹ evaọ ehare nọ ma jọ uzoẹme nọ o vrẹ na ta ẹme te na?

² Wọhọ epanọ ma ta no evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, Jesu ọ rehọ iruo usiuwoma ota Uvie na rọ wawo ọwhẹrẹ nọ ọ be kọ ibi. Evaọ ohare nọ ọ jọ fodẹ oghoghẹrẹ ẹkpẹ na, Jesu o ru rie vẹ inọ dede nnọ ọwhẹrẹ na ọ kọ ibi iwoma, oghẹrẹ nọ udu omomọvo ọ rrọ oye u re dhesẹ sọ ubi na o te rro hayo o te rro ho. (Mak 4:3-9) Evaọ ohare ọkibi nọ ọ jọ owezẹ na, Jesu o dhesẹ inọ ọwhẹrẹ na ọ riẹ oware kpobi kpahe oghẹrẹ nọ ibi e rẹ rọ rro ho. O rrọ ere keme orọnikọ ẹgba ohwo-akpọ ibi e rẹ rọ rro ho rekọ ogaga Ọghẹnẹ. (Mak 4:26-29) Enẹna joma ta kpahe ehare esa efa nọ Jesu ọ rọ tẹme—ohare ubi ọ mọstad na, ohare ẹvi na, gbe ọrọ osakrosa na.a

Ohare Ubi ọ Mọstad Na

3, 4. Eme ohare ubi ọ mọstad na o fi obọ họ kẹ omai riẹ kpahe ovuẹ Uvie na?

³ Ohare ubi ọ mọstad nọ a kere fihọ Mak uzou avọ 4 na, u wuhrẹ omai eware ivẹ: orọ ọsosuọ, oghẹrẹ nọ ahwo a bi ro dede ovuẹ Uvie na rehọ; orọ avivẹ, epanọ a be rọ sẹro ahwo nọ e be jẹ ovuẹ na rehọ. Jesu ọ ta nọ: “Eme ma re ro dhesẹ uvie Ọghẹnẹ, hayo didi ohare ma rẹ rọ tae? O [wọhọ ubi mọstad, NW], oke nọ a kọ e họ otọ, o make kawo vi ibi kpobi nọ e rọ otọ, rekọ nọ a kọe, ọ tẹ ro, u te vi ibieja kpobi, o tẹ zegha ilogbo; fikiere emevra ora i ve ti kiemu edhedhẹ riẹ.”—Mak 4:30-32.

⁴ Ohare nana u dhesẹ oghẹrẹ nọ ahwo a ro dede “uvie Ọghẹnẹ” rehọ, onọ ma ruẹ imuẹro riẹ evaọ oghẹrẹ nọ ovuẹ Uvie na gbe ukoko Ileleikristi na o rọ rro haro anwọ Pẹntikọst 33 C.E. ze. Ubi ọ mọstad yọ ubi nọ ọ rrọ kakao nọ a rẹ sai ro dhesẹ oware nọ o kao gaga. (Wawo Luk 17:6.) Rekọ, uwhremu na, o tẹ dhẹ n’otọ ze no, o vẹ te rro kpehru te irula 10 rite 15 o vẹ jẹ za egha nọ e rrọ gaga, o ve ti zihe ruọ enwenọ ure.—Mat. 13:31, 32.

5. Ẹvi vẹ ọ roma via eva ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na?

⁵ Ukoko Ileleikristi na o muhọ ẹrro ẹmẹrera evaọ 33 C.E. nọ a ku ẹzi ọfuafo ku oware wọhọ ilele udhozeza (120). U kri hi, umutho ilele nana a te ti bu te idu buobu. (Se Iruẹru Ikọ Na 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20.) Evaọ oware wọhọ ikpe ọgba ahwo nọ i bi ru iruo ivuẹvu na a bu gaga no te epanọ Pọl ukọ na o ro kere se ukoko obọ Kọlọsi inọ a ta usiuwoma na kẹ “enọ a ma kpobi evaọ akpọ na” no. (Kọl. 1:23) Ẹvi na ọ vẹrẹ kẹhẹ!

6, 7. (a) Ẹvi vẹ ọ roma via no anwọ 1914? (b) Ẹvi ọfa vẹ o te roma via?

⁶ Anwẹnọ a rọ rehọ Uvie Ọghẹnẹ mu obọ odhiwu no evaọ 1914, “ure” mọstad na ọ za egha thesiwa no. Ahwo Ọghẹnẹ a ruẹ orugba eruẹaruẹ Aizaya na no inọ: “Enọ i kpotọ i re ti zihe ruọ okpẹwho, enọ e mae kao kpobi a re ti zihe ruọ orẹwho ulogbo.” (Aiz. 60:22) U wo oghẹrẹ ọvo ho nọ ẹmẹko Ileleikristi nọ a wholo na, enọ i je ru iruo Uvie na evaọ emuhọ ikpe-udhusoi avọ udhe nọ o vrẹ na a sae rọ riẹ nọ Isẹri Jihova a ti bu te enwenọ ima ihrẹ evaọ ukpe 2008 evaọ ekwotọ nọ i bu vi 230. Ẹvi na o gbunu gaga, a sae ginẹ rehọ iẹe wawo ubi ọ mọstad nọ Jesu o ro bru ohare na!

⁷ Kọ ere ọvo ẹvi na ọ te nyaba? Ijo. Otọakpọ na kpobi o te vọ avọ ahwo nọ e te jọ otọ esuo Uvie Ọghẹnẹ. Evaọ oke yena yọ a kpe otu ọkparesuọ kpobi no. Orọnikọ ohwo-akpọ o bi ti ru onana ha rekọ Jihova Olori Osu na. (Se Daniẹl 2:34, 35.) Oke oyena ma vẹ te ruẹ orugba eruẹaruẹ efa orọ Aizaya nọ o ta nọ: “Akpọ na ọ te vọ avọ eriariẹ ỌNOWO na wọhọ epanọ ame ọ vọ abade.”—Aiz. 11:9.

8. (a) Amono evra nọ Jesu ọ ta ẹme kpahe evaọ ohare riẹ na i dikihẹ kẹ? (b) Eme a be thọ omai no enẹna?

⁸ Jesu ọ ta nọ evra i ti kiemu otọ edhedhẹ Uvie nana. Orọnikọ evra nana i dikihẹ kẹ ewegrẹ Uvie na ha enọ e gwọlọ soro ibi iwoma na, wọhọ evra erọ ohare ọzae nọ o fi ibi ku oghoghẹrẹ ẹkpẹ na. (Mak 4:4) Ukpoye, evaọ ohare nana evra na i dikihẹ kẹ ahwo evezi nọ a bi kurẹriẹ ziọ ukoko Ileleikristi na re a ruẹse zọ. Makọ evaọ enẹna, a be thọ ahwo nana no iruemu nọ i re zue ohwo oma evaọ aro Ọghẹnẹ gbe iruemu etọtọ akpọ omuomu nana. (Wawo Aizaya 32:1, 2.) Evaọ edhere ọvona Jihova ọ rehọ Uvie Mesaya na dhesẹ ure jẹ ta kpahe iẹe nọ: “Ehru ugbehru Izrẹl na mẹ rẹ te kọe họ, re o ta egha jẹ mọ ibi, re o zihe ruọ ure sida ologbo; eghẹrẹ erao kpobi e vẹ te jọ otọ riẹ, evra kpobi e rẹte bọ iwou họ egha riẹ re.”—Izik. 17:23.

Ohare orọ Ẹvi Na

9, 10. (a) Eme Jesu ọ rehọ ohare ọrọ ẹvi na wuhrẹ? (b) Evaọ Ebaibol, eme a mae rọ ẹvi dhesẹ, kọ onọ vẹ ma te kẹ uyo riẹ evaọ oghẹrẹ nọ Jesu ọ rọ rehọ ẹvi ta ẹme?

⁹ Ibiaro ohwo-akpọ e rẹ ruẹ oghẹrẹ nọ oware o be rọ rro ho. Jesu o ru onana vẹ evaọ ohare ofa. Ọ ta nọ: “Uvie odhiwu o wọhọ ẹvi nọ aye ọ rehọ o te si ei no họ owawọ eka esa, bẹsenọ ẹvi ọ te rọ ruẹe kpobi.” (Mat. 13:33) Eme ẹvi nana o dhesẹ, kọ ẹvẹ o ro w’obọ kpahe ahwo buobu nọ e te jọ otọ esuo Uvie na?

¹⁰ Evaọ Ebaibol a rẹ mae rọ ẹvi dhesẹ uzioraha. Pọl ukọ na ọ rehọ ẹvi ta ẹme evaọ oghẹrẹ utiona okenọ ọ jẹ ta kpahe oghẹrẹ nọ umuomu ọrahauzi jọ evaọ ukoko Kọrint anwae o sai ro wholo amọfa. (1 Kọr. 5:6-8) Kọ oware uyoma jọ nọ u ti vihọ oye Jesu ọ jẹ rọ ẹvi dhesẹ na?

11. Eme emọ Izrẹl oke anwae a jẹ hae rọ ẹvi ru?

¹¹ Re ma tẹ te kuyo onọ yena, u fo re ma muẹrohọ eware esa jọ. Orọ ọsosuọ, dede nọ Jihova ọ rọwo nọ a fi ẹvi họ emu iwẹ Ọnyavrẹ na ha, oke ofa o jariẹ nọ ọ kuvẹ re a fi ẹvi họ eware nọ a ro dheidhe kẹe. A jẹ hai fi ẹvi họ idhe akpẹwẹ erọ udhedhẹ, enọ ohwo o re dhe ro yeri Jihova kẹ eghale nọ o ku ku ei. Onana o jọ emuore evawere.—Izerẹ 7:11-15.

12. Evaọ Ebaibol na, ẹvẹ a rẹ rọ rehọ oware ovona ta ẹme evaọ idhere sa-sa?

¹² Orọ avivẹ, dede nọ a rẹ sae jọ Ikereakere na rọ oware jọ ta ẹme kpahe oware uyoma, evaọ oria ofa a rẹ sae rehọ oware ovona ta ẹme kpahe oware uwoma. Wọhọ oriruo, eva 1 Pita 5:8, a rehọ Setan dhesẹ okpohrokpo, onọ u dhesẹ epanọ ọ geva jẹ vọ avọ enwoma te. Rekọ eva Eviavia 5:5, a rehọ Jesu dhesẹ okpohrokpo—“Okpohrokpo Orua Juda.” Onana u dhesẹ epanọ a rẹ wharo bru oziẹ-okiẹrẹe.

13. Eme ohare Jesu kpahe ẹvi u dhesẹ kpahe ẹnyaharo abọ-ẹzi?

¹³ Orọ avesa, orọnikọ Jesu ọ jọ ohare na ta nọ ẹvi na ọ raha eka nọ a wuhu na kpobi hi. Oware nọ ọ ta kpahe ọvo họ oghẹrẹ nọ a re ro ru ebrẹdi. Aye na ọvo o fi ẹvi na họ iẹe, yọ oware ezi u no rie ze. O si ẹvi na no họ owawọ eka na. Fikiere, aye na ọ rọ ẹro ruẹ oware nọ o via nọ o lẹliẹ ukulu na fu hu. Onana o kareghẹhọ omai ọzae nọ ọ kọ ibi na nọ ọ wezẹ evaọ aso na. Jesu ọ ta nọ ‘ubi na o tẹ rro, ọzae na ọ riẹ epanọ o rọ rro ho.’ (Mak 4:27) Onana yọ oriruo ovevẹ nọ a sai ro dhesẹ epanọ ohwo o re ro kurẹriẹ ẹmẹrera zihe ruọ olele Jesu. Oke ọsosuọ ma rẹ ruẹ ẹnyaharo na ha, rekọ uwhremu na ma vẹ te ruẹ nọ o mu uruemu Oleleikristi họ edhesẹ no.

14. Oghẹrẹ vẹ ẹvi na nọ ọ da ruọ oma eka nọ a wuhu na kpobi o ro kiekpahe iruo usiuwoma ota na?

¹⁴ Orro abọ-ẹzi nana nọ ibiaro ohwo-akpọ e rẹ ruẹ hẹ na o be roma via evaọ akpọ na kpobi. Onana yọ oware ofa jọ nọ ohare ẹvi na u dhesẹ. Ẹvi na ọ daruọ ukulu na kpobi, koyehọ “owawọeka iwuhu esa” na kpobi. (Luk 13:21) Wọhọ ẹvi na, iruo usiuwoma ota Uvie nọ u bi si ahwo kẹle Ọghẹnẹ na o kẹre te epanọ a bi ro whowho Uvie na rite “ọnyaba akpọ na.” (Iruẹru 1:8; Mat. 24:14) Uvẹ-ọghọ riẹ o rro kẹhẹ nọ ma rọ rrọ enọ e be zọhọ fihọ ẹnyaharo iruo Uvie na!

Osakrosa Na

15, 16. (a) Ta kpẹkpẹe kpahe ohare Jesu ọrọ osakrosa na. (b) Eme osakrosa na u dhesẹ, kọ abọ vẹ ọrọ iruo Uvie na ohare nana u kiekpahe?

¹⁵ Epanọ enọ i zihe ruọ ilele Jesu Kristi a riẹ Ọghẹnẹ gọ te oye o mai wuzou vi epanọ a bu te. Onana yọ ugogo ẹme jọ nọ Jesu o duọbọte nọ ọ rehọ osakrosa bru ohare ọfa kpahe Uvie na. Ọ ta nọ: “Ofa, uvie odhiwu o wọhọ osakrosa nọ a fihọ eva abade u te mu oghẹrẹ iyei kpobi kuku.”—Mat. 13:47.

¹⁶ Osakrosa na, onọ u dikihẹ kẹ iruo usiuwoma ota Uvie na u bi mu oghẹrẹ iyei kpobi. Jesu ọ tẹ gbẹ ta haro nọ: “Nọ [osakrosa na] o vọ no, ahwo a tẹ ha iwoma fihọ ikolo, rekọ iyoma a te ku ai fiẹ. Ere o rẹ te jọ urere akpọ na. Ikọ-odhiwu e rẹ te tha a vẹ te hẹriẹ iyoma no udevie ikiẹrẹe, a ve ti fi ai họ eva ebru-erae; e tẹe ahwo a jẹ te viẹ gbe akọriọ.”—Mat. 13:48-50.

17. Oke vẹ ẹhẹriẹ nọ a ta ẹme te evaọ ohare osakrosa na u kiekpahe?

¹⁷ Kọ ẹhẹriẹ nọ a ta ẹme te evaọ ohare na oye họ ẹdhoguo urere orọ igodẹ gbe ewe nọ Jesu ọ ta inọ o te roma via evaọ okenọ ọ te tha avọ oruaro riẹ na? (Mat. 25:31-33) Ijo. Ẹdhoguo urere yena o te roma via okenọ Jesu ọ te tha evaọ uye ulogbo na. Rekọ ẹhẹriẹ nọ a ta ẹme te evaọ ohare osakrosa na yọ onọ a ruẹaro nọ o te roma via evaọ “urere akpọ na.”b Whaọ oke na ma te no na—edẹ nọ i bi su kpohọ uye ulogbo na. Nọ o rrọ ere na, kọ ẹvẹ a be rọ hẹriẹ ahwo enẹna?

18, 19. (a) Ẹvẹ a be rọ ha emamọ iyei na no ikpehre na enẹna? (b) Owọ vẹ o r’oja nọ ahwo evezi a rẹ jẹ? (Rri oruvẹ-obotọ na re nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 21.)

¹⁸ Evaọ uzẹme, ima iyei ẹwoho buobu nọ i no abade ọrọ uyẹ ahwo-akpọ ze a gine dhesẹ isiuru kpahe ukoko Jihova no evaọ oke mai na. Ejọ e be hae ziọ Emu Owọwọ Olori na, ejọ e rẹ ziọ iwuhrẹ, yọ eva e rẹ were efa re ma wuhrẹ Ebaibol kugbe ai. Kọ enana kpobi a ti zihe ruọ uvi Ileleikristi? A rẹ sai ku iyei na kpobi fihọ okpa, rekọ “iwoma” na ọvo Jesu ọ ta nọ a te ha fihọ ikolo, koyehọ ikoko Ileleikristi uzẹme. A re ti gbolo enọ i woma ha na fihọ ebru-erae ẹwoho onọ u dhesẹ ọraha nọ ọ be tha na.

¹⁹ Wọhọ iyei nọ i woma ha na, ibuobu nọ ahwo Jihova a je wuhrẹ Ebaibol kugbe a seba ewuhrẹ no. Emọ jọ nọ esẹgbini rai a yẹ evaọ ukoko na, u no rai eva ze he inọ a rẹ jọ ilele Jesu. A re gbaemu nnọ Jihova a rẹ gọ họ, hayo a gọ Ọghẹnẹ te umuo jọ no a te siuke kpemu.c (Izik. 33:32, 33) O rrọ ẹme uwhu gbe azọ re ahwo evezi kpobi a kuomagbe ikoko erọ ahwo Jihova enọ e wọhọ ikolo nọ a be salọ iyei fihọ na jẹ daji oria adhẹzọ yena ri bọo ẹdẹ oziẹ-obro na.

20, 21. (a) Eme ma wuhrẹ no umutho eme nọ ma ta no kpahe ehare Jesu na ze? (b) Eme whọ gba riẹ mu no nọ who ti ru?

²⁰ Eme ma wuhrẹ no umutho eme nọ ma ta no kpahe ehare Jesu na ze? Orọ ọsosuọ, wọhọ epanọ ubi ọ mọstad na o rro gaga na, ma jọ otọakpọ na ruẹ ẹvi ologbo no evaọ iruo Uvie na. Oware ovo o riẹ hẹ nọ o rẹ sae whaha iruo Jihova! (Aiz. 54:17) Ofariẹ, Ọghẹnẹ o re bru ẹbe ruru ahwo nọ a nyaze te rria otọ “edhedhẹ” ure na. Orọ avivẹ, Ọghẹnẹ họ ọnọ o bi ru ei rro. Wọhọ ẹvi nọ a sino nọ ọ daruọ eka nọ a wuhu na kpobi na, ẹsikpobi o rẹ lọhọ re a muẹrohọ oghẹrẹ nọ ahwo a bi ro kurẹriẹ hẹ, rekọ ma riẹ nọ ẹvi ọ rrọ iruo na. Orọ avesa, orọnikọ ahwo kpobi nọ a dhesẹ oma ekurẹriẹ họ enọ i zihe ruọ uvi Ileleikristi hi. Ejọ e wọhọ iyei iyoma nọ Jesu ọ fodẹ evaọ ohare riẹ na.

²¹ O rrọ oware uduotahawọ gaga nọ ma rọ ruẹ nọ Jihova o bi si ahwo evezi buobu ze. (Jọn 6:44) Onana o wha ẹvi ologbo ze no evaọ erẹwho buobu. Jihova Ọghẹnẹ họ ọnọ ma re jiri kẹ ẹvi nana. Jọ ẹvi nana nọ ma be rọ ẹro ruẹ na o lẹliẹ omai omomọvo fi ohrẹ nana nọ a kere kri no na họ iruo inọ: “Evaọ ohiohiẹ kọ ibi ra, . . . keme whọ riẹ onọ u re ti woma ha, onana hayo oyena, hayo ai ivẹ i re ti woma.”—Ọtausi. 11:6.

[Oruvẹ-obotọ]

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

• Eme ohare ubi ọ mọstad na u wuhrẹ omai kpahe ẹvi nọ ọ rrọ iruo Uvie na gbe ọthọwẹ abọ-ẹzi?

• Eme ẹvi nọ Jesu ọ fodẹ evaọ ohare riẹ na u dikihẹ kẹ, kọ eme Jesu o wuhrẹ kpahe ẹvi nọ o te jọ iruo Uvie na?

• Abọ vẹ evaọ ẹnyaharo iruo Uvie na ohare ọrọ osakrosa na u kiekpahe?

• Eme ma re ru re ma ruẹ nnọ ma rrọ usu enọ a ha fihọ “ikolo” no?

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 18]

Eme ohare ubi ọ mọstad na u wuhrẹ omai kpahe ẹvi nọ ọ rrọ iruo Uvie na?

[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 19]

Eme ma jọ ohare ẹvi na wuhrẹ?

[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Eme a rehọ emamọ iyei nọ a hẹriẹ no iyoma na dhesẹ?