UZOẸME UWUHRẸ 7
OLE AVỌ 15 Jiri Ọmọ Ọsosuọ Jihova!
Oware nọ Jihova O re Ru nọ Ọ tẹ Rọvrẹ Owhẹ No
“Who wo erọvrẹ gaga.”—OL. 130:4.
OWARE NỌ A JARIẸ TA KPAHE
A jariẹ ta kpahe iriruo jọ evaọ Ebaibol nọ i dhesẹ nọ erọvrẹ Jihova, oghẹrẹ riẹ sa, yọ o te lẹliẹ omai rri erọvrẹ riẹ ruaro gaga.
1. Ẹvẹ erọvrẹ ohwo-akpọ o rẹ jọ ẹsejọ?
OHWO ọ tẹ ta kẹ owhẹ nọ, “Mẹ rọvrẹ owhẹ no,” eva e rẹ were owhẹ gaga, maero whọ tẹ riẹ nọ whọ ginẹ ta ẹme hayo ru oware nọ o da riẹ. Kọ ohwo ọ tẹ ta nọ ọ rọvrẹ owhẹ no, eme ọ be ta na? Kọ ọ be ta nọ whai imava wha kugbe no? Binikọ ọ be ta nọ, ọ gwọlọ gbẹ ta ẹme ọvo kpahe oware nọ who ru rie na ha? Ẹsejọ ohwo-akpọ ọ tẹ ta nọ ọ rọvrẹ owhẹ no, whọ rẹ riẹ hẹ sọ u gine noi eva ze.
2. Ẹvẹ Ebaibol o dhesẹ erọvrẹ Jihova? (Rri ẹme-obotọ na re.)
2 Oghẹrẹ nọ Jihova ọ be hae rọvrẹ omai ahwo-akpọ erahaizi, ere ma be hae rọvrẹ ohwohwo ho. Erọvrẹ Jihova, oghẹrẹ riẹ sa. Ọso-ilezi na ọ ta kpahe Jihova nọ: “Who wo erọvrẹ gaga, re a ruẹsi wo adhẹẹ ologbo kẹ owhẹ.”a (Ol. 130:4) Jihova o gine wo “erọvrẹ gaga.” Oghẹrẹ nọ Jihova ọ rẹ rọvrẹ ohwo, o lẹliẹ omai riẹ oghẹrẹ nọ u gine fo nọ erọvrẹ o rẹ jọ. Ẹsejọ oghẹrẹ ẹme Hibru nọ ahwo nọ a kere Ebaibol a re ro dhesẹ erọvrẹ Jihova, o re wo ohẹriẹ no eme nọ a be hai ro dhesẹ erọvrẹ ohwo-akpọ.
3. Eme o dhesẹ nọ erọvrẹ Jihova avọ ọrọ ohwo-akpọ e rrọ epọvo na ha? (Aizaya 55:6, 7)
3 Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ ohwo no, o re voro izieraha ohwo na no, avọ iẹe a vẹ wariẹ jọ epanọ a jọ vẹre. Jihova ọ rẹ rọvrẹ ohwo no eva ze. Yọ ere ere ọvo o re ru, orọnọ ẹsiẹvo ho. Erọvrẹ Jihova o woma kẹhẹ!—Se Aizaya 55:6, 7.
4. Eme Jihova ọ rọ ahwo nọ i kere Ebaibol ru re ma sae riẹ oghẹrẹ nọ erọvrẹ riẹ ọ rrọ?
4 Nọ orọnọ erọvrẹ Jihova avọ ọrọ ohwo-akpọ e rrọ epọvo ho na, kọ mai ahwo-akpọ erahaizi ma sae ginẹ riẹ oghẹrẹ nọ erọvrẹ Jihova o rrọ? Jihova ọ rọ ahwo nọ o ro kere Ebaibol kẹ iriruo jọ nọ o lẹliẹ omai riẹ oghẹrẹ nọ erọvrẹ riẹ ọ rrọ. Ma te jọ uzoẹme nana ta ẹme te iriruo yena jọ. O te lẹliẹ omai ruẹ nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ ohwo no, o re si iruthọ ohwo na thabọ noi. O ve ru re ohwo na ọ wariẹ kẹle iẹe keme uzi nọ ohwo na ọ thọ na o raha usu riẹ avọ Jihova no vẹre. Nọ ma te ta kpahe iriruo nana, u ti ru nọ ma ti ro you Jihova gaga keme yọ Ọsẹ nọ o wo ohrọ-oriọ, ọ tẹ jẹ rrọ wowou, yọ ọ be rọvrẹ omai gaga.
JIHOVA Ọ RẸ WỌ IZIERAHA MAI VRẸ
5. Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai, yọ eme o ru na?
5 Ẹsejọ a rẹ jọ Ebaibol rehọ izieraha dhesẹ owha ogbẹgbẹdẹ. Devidi ovie na ọ ta ẹme jọ kpahe izi nọ ọ raha. Ọ ta nọ: “Iruthọ mẹ i kpehru vi uzou mẹ; e wọhọ owha ogbẹgbẹdẹ, e gbẹdẹ vi oware nọ mẹ rẹ sae wọ.” (Ol. 38:4) Rekọ ohwo ọ tẹ raha uzi, nọ o je kurẹriẹ, Jihova ọ rẹ rọvrẹ riẹ. (Ol. 25:18; 32:5) Ẹme Hibru nọ a fa nọ “rọvrẹ” na, otọ riẹ họ, “epanọ a rẹ wọ oware no otọ,” hayo “wọ oware.” Nọ ohwo ọ tẹ raha uzi, o wọhọ ẹsenọ ọ wọ owha ogbẹgbẹdẹ nọ o be bẹe. Rekọ Jihova ọ wọhọ ohwo nọ ọ goma gaga nọ o mi rie owha na, ọ tẹ wọe vrẹ.
“Whọ tẹ rọ izieraha mẹ rọvrẹ omẹ” (Ol. 32:5)
6. Ẹvẹ Jihova ọ rẹ wọ izieraha mai thabọ no omai te?
6 A kẹ oriruo ọfa evaọ Ebaibol nọ u ru nọ ma rọ riẹ epanọ Jihova ọ rẹ wọ izieraha mai thabọ no omai te. Olezi 103:12 o ta nọ: “Wọhọ epanọ ovatha-ọre u thabọ no ukiediwo-ọre na, ere o fi izieraha mai họ thabọ no omai te re.” Ovatha-ọre họ oria nọ o mae thabọ no ukiediwo-ọre kpobi. Eria ivẹ na i thabọ no ohwohwo gaga. Ẹme nọ Ebaibol ọ be ta na họ, Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, ọ rẹ rehọ izieraha mai thabọ no omai gaga. Who rri emamọ ẹme nọ Ebaibol o ro dhesẹ erọvrẹ Jihova! Nọ ẹme nọ ọ rẹ lẹliẹ udu te ohwo otọ gaga.
“Wọhọ epanọ ovatha-ọre u thabọ no ukiediwo-ọre na” (Ol. 103:12)
7. Ẹvẹ Ebaibol ọ ta nọ Jihova o re ru izieraha mai? (Maeka 7:18, 19)
7 Kinọ Jihova ọ tẹ rehọ izieraha mai thabọ no omai no, ọ rẹ gba ae yawo oma re ọ hai roro kpahe ae? Ijo. Hẹzikaya ovie na ọ ta kpahe Jihova nọ: “Who gbolo izieraha mẹ kpobi fihọ obemu ra no.” Ẹme-obotọ oria Ebaibol yena o ta nọ, who “si izieraha mẹ kpobi no aro ra no.” (Aiz. 38:9, 17, ẹme-obotọ) Ẹme yena o dhesẹ nọ ọrahauzi o te kurẹriẹ, nọ Jihova ọ jẹ rọvrẹ riẹ no, o re si izieraha ohwo na no aro ọyomariẹ no. Oghẹrẹ ọfa nọ a sae jẹ rọ fa ẹme yena họ: “Who ru nọ o rọ wọhọ ẹsenọ [mẹ] gbẹ raha uzi hi.” A jọ oria Ebaibol ọfa kẹ oriruo ọfa kpahe ẹme nana. (Se Maeka 7:18, 19.) Oria Ebaibol yena o ta nọ Jihova o re gbolo izieraha mai fihọ obotọ abade. Evaọ oke anwae, oware nọ a gbolo fihọ obotọ abade no, u wo oghẹrẹ ọvo nọ whọ sae rọ nyae tọlọ iẹe ze he.
“Who gbolo izieraha mẹ kpobi fihọ obemu ra no” (Aiz. 38:17)
“Who ti gbolo izieraha rai kpobi fihọ edidi abade” (Mae. 7:19)
8. Eme ma wuhrẹ kpahe erọvrẹ Jihova no na?
8 Iriruo yena nọ a jọ Ebaibol kẹ na o wha riẹ ze nọ ma rọ riẹ nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, o re si uzioraha na thabọ no omai re ma gbẹ rọ oware nọ ma ru na kpokpo udu mai hi. Oyejabọ Devidi ovie na ọ rọ ta nọ: “Jọ eva e were enọ a kpairoro vrẹ eware imuomu nọ a ru jẹ rọ izieraha rai rọvrẹ no; jọ eva e were ohwo nọ Jihova o ti kele izieraha riẹ kẹ vievie he.” (Rom 4:7, 8) Ere u gine fo nọ erọvrẹ o rẹ jọ.
JIHOVA O RE VORO UZIORAHA NA NO
9. Oriruo vẹ Jihova ọ jọ Ebaibol kẹ nọ u dhesẹ epanọ Jihova o re ru izieraha mai?
9 Jihova ọ kẹ oriruo ọfa nọ u ru nọ ma rọ riẹ oware nọ o re ru nọ ọrahauzi o te kurẹriẹ, yọ o re ru ere fikinọ Jesu o whu kẹ omai. Oye họ, Jihova o re voro izieraha ohwo na no. O wọhọ ẹsenọ Jihova ọ wozẹ uzioraha ohwo na no, ọ tẹ rọ ame wurie iei kufiẹ no. O tẹ so ẹe ze nọ ohwo nọ ọ raha uzi na ọ rọ fo no. (Ol. 51:7; Aiz. 4:4; Jeri. 33:8) Kinọ Jihova ọ tẹ wozẹ izieraha ohwo no, eme ọ rẹ via? Ọ ta nọ: “Dede nọ izieraha rai e rrọ wawae, a ti ru ai jọ fuafo wọhọ ekpalekpa-ame; dede nọ e rrọ wawae wọhọ ohọ owawae ogbagba, e te jọ fuafo wọhọ uvovo.” (Aiz. 1:18) Nọ oware nọ ọ rrọ wawae gaga o te mu ewu hayo ohọ, o lọhọ họ re a fọrọ iẹe te epanọ oka na o re ro noi no riẹriẹriẹ. Rekọ Jihova ọ be rọ oriruo yena vuẹ omai nọ ọ rẹ wozẹ uzioraha mai no omai oma te epanọ a gbẹ rọ ruẹ oka uzioraha na ha evaọ oma mai.
“Dede nọ izieraha rai e rrọ wawae, a ti ru ai jọ fuafo wọhọ ekpalekpa-ame” (Aiz. 1:18)
10. Oriruo ọfa vẹ Jihova ọ kẹ nọ o lẹliẹ omai riẹ epanọ erọvrẹ riẹ ọ rrọ?
10 Ma jọ uzoẹme nọ ọ vrẹ na wuhrẹ nọ, ohwo ọ tẹ raha uzi Ọghẹnẹ, o wọhọ ẹsenọ ọ “reosa” Ọghẹnẹ. (Mat. 6:12; Luk 11:4) Oke kpobi nọ ma raha uzi Ọghẹnẹ, o wọhọ ẹsenọ ma be jẹ re esa efa fihọ ehru enọ ma re no vẹre na. Osa nọ ma re Jihova u bu wo umuo ho! Rekọ nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, o wọhọ ẹsenọ o si usi fihọ osa na, ọ tẹ vuẹ omai nọ ma gbẹ hwa ha, ma kpairoro vrẹ. Nọ ọ kpairoro vrẹ riẹ no na, ọ rẹ jẹ wariẹ ye omai osa na ẹdẹfa ha. Oriruo yena nọ a ro dhesẹ oghẹrẹ nọ Jihova ọ rẹ rọvrẹ omai na, o lẹliẹ udu te omai otọ.
“Rehọ osoriọ mai rọvrẹ omai” (Mat. 6:12)
11. Nọ Ebaibol ọ tẹ ta nọ Jihova o “voro” izieraha mai no, eme họ otọ ẹme na? (Iruẹru Ikọ 3:19)
11 Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, orọnikọ ọ rẹ kpairoro vrẹ osa na ọvo ho, rekọ o re voro osa na no tẹtẹtẹ. (Se Iruẹru Ikọ 3:19.) Ma rọ oriruo jọ dhesẹ iẹe. Dae rehọ iẹe nọ ohwo nọ whọ reosa riẹ o kere unuigho nọ whọ reosa riẹ fihọ obe. Rekọ nọ ohwo na ọ tẹ ta nọ whọ gbẹ hwa osa na ha, nọ o je si usi fihọ unuigho na, a rẹ gbẹ ruẹ unuigho na ghele. Rekọ a te voro unuigho na no whọ rẹ gbẹ ruẹ e riẹ hẹ. Evaọ oke anwae, oghẹrẹ ebairo nọ a jẹ hai ro kere eware, iwizi, egọmo, gbe ame a jẹ hai ro ru ei. Fikiere nọ who te fi amame họ uzi, whọ sae rehọ iẹe voro oware nọ a kere no, a rẹ gbẹ ruẹ e riẹ hẹ. Ohwo o te rri oria nọ a kere oware na fihọ vẹre, ọ rẹ gbẹ riẹ sọ a kere oware fihọ etẹe vẹre he. Nọ ma tẹ kareghẹhọ nọ Jihova o re si usi fihọ izieraha mai je voro ai no tẹtẹtẹ, udu u re te omai otọ.—Ol. 51:9.
“Re a sai voro izieraha rai no” (Iruẹru 3:19)
12. Nọ Ebaibol ọ ta nọ Jihova ọ rẹ rọ ẹgho ọlala ruru izieraha mai na, eme họ otọ ẹme na?
12 Jihova ọ kẹ oriruo ọfa nọ o ro dhesẹ epanọ o re ro voro izieraha mai no. Ọ ta nọ: “Me ti voro iruthọ ra no wọhọ oware nọ ẹgho o ruru, je voro izieraha ra no wọhọ oware nọ ẹgho ọlala o ruru.” (Aiz. 44:22) Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ ohwo no, o rẹ wọhọ ẹsenọ ọ be rọ ẹgho nọ o wo okpa ro di aro izieraha na no re a gbẹ ruẹ izieraha na vievie he.
“Me ti voro iruthọ ra no wọhọ oware nọ ẹgho o ruru” (Aiz. 44:22)
13. Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, eme ma re gbe ru hu?
13 Kọ eme ma jọ iriruo nọ ma ta ẹme te no na wuhrẹ? Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, ma gbẹ rọ oyena kpokpo udu mai hi. Jihova ọ rẹ rọ izieraha mai nọ e wọhọ osa nọ ma re riẹ na vrẹ omai riẹriẹriẹ fiki azẹ Jesu nọ o hwẹ. Nọ ọ tẹ rọvrẹ omai no, o rẹ wọhọ ẹsenọ ma tubẹ raha uzi ẹdẹvo ho. Ere erọvrẹ Jihova ọ rrọ. Nọ ma te gine kurẹriẹ, ọ rẹ rọvrẹ omai riẹriẹriẹ.
JIHOVA O RE RU RE MA WARIẸ JỌ EGBẸNYUSU EKPEKPE RIẸ
Fikinọ Ọsẹ obọ odhiwu mai na o wo erọvrẹ gaga, nọ ọ tẹ rọvrẹ omai no, ma rẹ wariẹ jọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ (Rri edhe-ẹme avọ 14)
14. Nọ Jihova ọ tẹ ta nọ ọ rọvrẹ omai no, fikieme u ro fo re ma ginẹ rọwo nọ ọ rọvrẹ omai no? (Rri uwoho na re.)
14 Fikinọ Jihova ọ rẹ rọvrẹ omai no eva ze, ma rẹ wariẹ jọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ nọ ọ tẹ rọvrẹ omai no. Ma tẹ kareghẹhọ oware yena, udu u re te omai otọ nọ ma te kurẹriẹ no izieraha mai. Ma re roro nọ Jihova o gbe fi ẹme na họ eva ha inọ ọ te kẹ omai uye ẹdẹfa fiki riẹ. Ijo, Jihova o re ru ere he. Nọ Jihova ọ ta nọ ọ rẹ rọvrẹ omai na, joma rọwo nọ ọ rọvrẹ omai no. Fikieme? Jerimaya ọruẹaro na o kere ẹme jọ nọ Jihova ọ ta. Jihova ọ ta nọ: “Mẹ te rọ oruthọ rai rọvrẹ rai, yọ mẹ gbẹ te kareghẹhọ uzioraha rai ofa ha.” (Jeri. 31:34) Pọl ukọ na ọ ta ẹme te ẹme yena nọ Jihova ọ ta na. Ọ ta nọ: “Mẹ gbẹ te kareghẹhọ izieraha rai ofa ha.” (Hib. 8:12) Kọ eme họ otọ ẹme yena?
“Mẹ gbẹ te kareghẹhọ uzioraha rai ofa ha” (Jeri. 31:34)
15. Nọ Jihova ọ ta nọ ọ rẹ gbẹ kareghẹhọ izieraha mai hi na, eme họ otọ ẹme na?
15 Ẹsejọ nọ a tẹ jọ Ebaibol ta nọ ohwo ọ be kareghẹhọ oware, orọnikọ a be ta nọ ohwo na ọ be jọ iroro riẹ kareghẹhọ iẹe ọvo ho. Ẹsejọ a rẹ rọ ẹme na dhesẹ epanọ ohwo o re ru oware jọ kpahe oware nọ ọ be kareghẹhọ na. Wọhọ oriruo, ogbulegbu jọ nọ a kare kẹle Jesu ọ lẹ riẹ nọ: “Jesu, kareghẹhọ omẹ okenọ whọ tẹ ruọ Uvie ra no.” (Luk 23:42, 43) Orọnikọ ẹme nọ ọ be ta kẹ Jesu na họ, jọ Jesu o roro kpahe iẹe ọvo ho evaọ Uvie riẹ. Ẹme nọ Jesu ọ ta kẹe u dhesẹ nọ o ti ru oware jọ orọnikọ o ti roro kpahe iẹe ọvo ho. Ọ te kpare iẹe ze. Fikiere nọ Jihova ọ ta nọ ọ te gbẹ kareghẹhọ izieraha mai hi na, ẹme nọ ọ be ta na họ, o ti gbe ru omai oware ovo ho fiki iruthọ mai. Ọ te gbẹ kẹ omai uye he evaọ obaro keme ọ rọvrẹ omai no.
16. Oriruo vẹ o lẹliẹ omai riẹ epanọ o rẹ jọ nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no?
16 A jọ Ebaibol kẹ oriruo ọfa jọ nọ o lẹliẹ omai riẹ nọ, Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, o rẹ wọhọ ẹsenọ ma no igbo no. Fikinọ uzioraha o rrọ omai ahwo-akpọ oma, Ebaibol ọ ta nọ ma wọhọ “erigbo kẹ uzioraha.” Rekọ nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, ma rẹ wọhọ erigbo nọ a si “no igbo izieraha” no. (Rom 6:17, 18; Evia. 1:5) Epanọ eva e rẹ were ọrigbo nọ a si no igbo gaga na, ere eva e rẹ were omai gaga re nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no.
“A si owhai no igbo uzioraha no” (Rom 6:18)
17. Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no, fikieme o rọ wọhọ ẹsenọ a siwi ẹyao mai kpo no? (Aizaya 53:5)
17 Se Aizaya 53:5. Ebaibol ọ ta ẹme nọ o dhesẹ nọ ma wọhọ ahwo nọ a wo ẹyao nọ o re kpe ohwo. Yọ oriruo yena họ ọrọ urere nọ ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nana. Fikinọ Jihova o vi Ọmọ riẹ ze te ta omai no igbo, Ebaibol ọ tẹ ta nọ o wọhọ ẹsenọ a siwi ẹyao mai na kpo no. (1 Pita 2:24) Izieraha mai e wha riẹ ze nọ o rọ wọhọ ẹsenọ ma be mọ vẹre. O tẹ raha usu mai avọ Jihova. Rekọ idhe ẹtanigbo na u ru nọ ma rọ wariẹ kẹle Jihova gaga. Nọ ohwo ọ tẹ be mọ ẹyao ọgaga, nọ a je siwi ẹyao na kpo, eva nọ e rẹ were ohwo na okolo ho. Ere eva e rẹ were omai nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ omai no nọ ma jẹ wariẹ zihe ruọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ no.
“Fiki omonwa riẹ a ro siwi omai” (Aiz. 53:5)
IRERE NỌ I BI TE OMAI FIKINỌ JIHOVA Ọ BE RỌVRẸ OMAI
18. Eme ma jọ iriruo nọ Ebaibol ọ kẹ kpahe erọvrẹ Jihova na wuhrẹ? (Rri ẹkpẹti na re “Oware nọ Jihova O re Ru nọ Ọ tẹ Rọvrẹ Omai No.”)
18 Nọ ma te rri iriruo nọ a kẹ evaọ Ebaibol nọ ma ta ẹme te no na, eme ma jarai wuhrẹ? Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ ohwo no, yọ ọ rọvrẹ ohwo no. Ọ rẹ gbẹ kẹ ohwo na uye fiki oware na ha nọ oke o be nya na. Yọ Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mai na ọ tẹ rọvrẹ omai no, ma rẹ wariẹ jọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ. Joma kareghẹhọ nọ erọvrẹ Jihova ọ wọhọ okẹ nọ ọ be kẹ omai ahwo-akpọ erahaizi fikinọ o you omai, o te je wou gaga. Orọnikọ oware jọ nọ ma ru kẹe o wha riẹ ze nọ ọ be rọ rehọ iruthọ mai vrẹ omai na ha.—Rom 3:24.
19. (a) Oware jọ vẹ ma rẹ rọ fiki riẹ yere Jihova gaga? (Ahwo Rom 4:8) (b) Eme ma ti wuhrẹ evaọ uzoẹme notha?
19 Se Ahwo Rom 4:8. Mai kpobi na ma yere Jihova gaga keme o “wo erọvrẹ gaga.” (Ol. 130:4) Rekọ re Jihova ọ tẹ te rọvrẹ omai, oware jọ o riẹ nọ o roja gaga nọ ma re ru tao. Jesu ọ ta ẹme tei. Ọ ta nọ: “Otẹrọnọ wha gbẹ rọ iruthọ amọfa rọvrẹ rai hi, Ọsẹ rai ọ te rọ iruthọ rai rọvrẹ owhai gbe he.” (Mat. 6:14, 15) Nọ o rrọ ere na, ma rẹ daoma rọvrẹ amọfa epanọ Jihova ọ be rọvrẹ omai na. Kọ ẹvẹ ma sai ro ru ere? Uzoẹme notha o te vuẹ omai.
OLE AVỌ 46 Ma Yere Owhẹ Jihova
a Ẹme Hibru nọ a kaki kere fihọ oria Ebaibol nana nọ a fa nọ “wo erọvrẹ gaga” na, otọ riẹ họ “erọvrẹ na.” Ẹme yena o dhesẹ nọ erọvrẹ yena ọvo họ uzedhe erọvrẹ. Ẹme na, “gaga,” u dhesẹ nọ erọvrẹ Ọghẹnẹ u wo ohẹriẹ. A fi ẹmẹme yena nọ o wuzou gaga na fihọ Ebaibol buobu hu. Rekọ a fi rie họ Ebaibol Efafa Akpọ Ọkpokpọ ọrọ Ikereakere Efuafo Na. Fikiere oghẹrẹ nọ a fa Olezi 130:4 evaọ Efafa Akpọ Ọkpokpọ na o wo ohẹriẹ.