UZOẸME UWUHRẸ 11
OLE AVỌ 57 Ta Usiuwoma kẹ Oghẹrẹ Ahwo Kpobi
Rọ Aro Kele Jesu Ta Usi Uwoma avọ Ajọwha
“Olori na . . . o te vi ae imimava karo kpohọ okpẹwho gbe oria kpobi nọ ọyomariẹ ọ be te nya.”—LUK 10:1.
OWARE NỌ A JARIẸ TA KPAHE
Eware ene nọ e lẹliẹ Jesu jẹ ta usi uwoma avọ ajọwha gbe epanọ ma rẹ rọ rehọ aro kele iei.
1. Oware jọ vẹ o lẹliẹ idibo Jihova wo ohẹriẹ no Ileleikristi eviẹhọ?
OWARE jọ nọ o lẹliẹ idibo Jihova wo ohẹriẹ no Ileleikristi eviẹhọ họ ajọwhaa nọ a be rọ ta usi uwoma na. (Tait. 2:14) Rekọ o sae jọ nọ ẹsejọ usi uwoma o rẹ ruọ owhẹ oma nya ha. Ọkpako ukoko jọ nọ o bi ru eware buobu evaọ ukoko na ọ ta nọ: “Ẹsejọ usi uwoma o rẹ ruọ omẹ oma ha.” Ẹsejọhọ ere u re ru owhẹ re.
2. Fikieme usi uwoma o gbẹ ruọ omai oma ẹsejọ họ?
2 O sae jọ nọ eware jọ e riẹ nọ ma re ru evaọ egagọ mai nọ who re mu ọwhọ rai, orọnọ usi uwoma ha. Emejabọ o rọ rrọ ere? Nọ ma tẹ be bọ Egwa Uvie gbe iwou egagọ mai efa, nọ ma tẹ dhogbo bru inievo mai nọ uye u te oma, hayo nọ ma tẹ be tuduhọ inievo mai awọ, ma rẹ ruẹ erere oware nọ ma bi ru na okioke yena. Eva e rẹ were omai nọ ma bi lele inievo mai efa ru eware yena, yọ o rẹ lẹliẹ omai ruẹ nọ ma you ohwohwo. Ma rẹ jẹ ruẹ nọ eva e be were inievo nọ ma bi ru eware na kẹ. Rekọ o sae jọ nọ ma ta usi uwoma ikpe buobu no evaọ ẹkwotọ mai, yọ ahwo na a bi kurẹriẹ hẹ. Ejọ dede a bi le omai. Ma riẹ nọ urere akpọ na o be kẹle na, a ti le omai viere. (Mat. 10:22) Kọ eme ma re ru re ma gbe wo ajọwha usi uwoma?
3. Ẹvẹ oriruo nọ ọ rrọ Luk 13:6-9 u ro dhesẹ nọ Jesu o wo ajọwha usi uwoma?
3 Oriruo Jesu ọ sai wuhrẹ omai epanọ ma sai ro wo ajọwha usi uwoma. Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ọ rọ ajọwha ru iruo na no emuhọ rite ekuhọ. Nọ ọ rọ ajọwha ta usi uwoma te oke jọ no, ajọwha riẹ ọ tẹ jẹ ga vi epaọ ọsosuọ. (Se Luk 13:6-9.) Jesu ọ rọ omariẹ dhesẹ ohwo nọ ọ be gbẹ ẹbe fihọ ure ifigi nọ a kọ fihọ ọgbọ evaene. Ikpe esa soso ọ gbẹ ẹbe họ ure na, rekọ o mọ ubi hi. Ghele na, ohwo na o mu ofu ko ure ifigi na fihọ otọ họ. Ere ọvona Jesu ọ ta usi uwoma kẹ ahwo Ju enwenọ ikpe esa soso, rekọ ibuobu rai a kurẹriẹ hẹ. Ghele na, ọ gbẹ jẹ rọ ọwhọ ta usi uwoma kẹ ae. Ọ tubẹ daoma ta usi uwoma vi epanọ ọ jẹ ta vẹre sọ ahwo jọ a sai kurẹriẹ.
4. Eware ene vẹ e lẹliẹ Jesu wo ajọwha nọ ma te ta ẹme kpahe?
4 Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe oghẹrẹ nọ Jesu o ro dhesẹ nọ o wo ajọwha usi uwoma, maero epanọ o ro dhesẹ iẹe evaọ emerae ezeza urere nọ ọ ta usi uwoma. (Luk 10:1) Ma te roro kpahe eware nọ o wuhrẹ ahwo jẹ rọ aro kele ọwhọ riẹ, o te lẹliẹ omai rọ ajọwha ru iruo na te urere. Joma ta ẹme kpahe eware ene jọ nọ e lẹliẹ Jesu jẹ ta usi uwoma avọ ajọwha. Orọ ọsosuọ, o jariẹ oja nọ o re ru oware nọ Jihova ọ gwọlọ. Orọ avọ ivẹ, o je roro kpahe eruẹaruẹ nọ a ruẹ fihotọ. Orọ avọ esa, ọ rẹroso Jihova inọ o ti fiobọhọ kẹe. Orọ avọ ene, o je rẹro nọ ahwo jọ a te gaviezọ.
OWARE NỌ JIHOVA Ọ GWỌLỌ O JARIẸ OJA
5. Eme Jesu o ru nọ u dhesẹ nọ o jariẹ oja re o ru oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ?
5 Jesu ọ jẹ ta “usi uwoma Uvie Ọghẹnẹ” avọ ajọwha keme ọ riẹ nọ oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ o ru oye. (Luk 4:43) Usi uwoma na họ oware nọ o mae jọ Jesu oja. Nọ ọ make riẹ nọ oke nọ a ti ro kpei o be kẹle no, o je “no okpẹwho ruọ okpẹwho, je no iwhre ruọ iwhre, bi wuhrẹ ahwo.” (Luk 13:22) Nọ u te oria jọ, o te wuhrẹ ilele efa nọ e jọ kugbei epanọ a rẹ ta usi uwoma.—Luk 10:1.
6. Ẹvẹ eware efa nọ ma bi ru evaọ ukoko na i ro wobọ kugbe usi uwoma ota? (Rri uwoho na re.)
6 Epanọ Jihova avọ Jesu a gwọlọ nọ ohwo kpobi o re yo usi uwoma na evaọ oke ẹdẹ na, ere a gwọlọ nẹnẹ re. A gwọlọ nọ oware nọ o rẹ mae jọ omai oja obọnana họ usi uwoma ota. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Who te rri ziezi, whọ rẹ ruẹ nọ eware efa nọ ma bi ru evaọ ukoko na kpobi i wobọ kugbe usi uwoma ota. Dai roro iei, fikieme ma be rọ bọ Egwa Uvie gbe Egwa Ikokohọ? Ma be bọ ae re ahwo nọ ma ta usi uwoma kẹ nọ a kurẹriẹ a ruẹ oria nọ a re kokohọ jo wuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ. Fikieme ma be rọ bọ Ebẹtẹle je ru iruo nọ a be jọ obei ru na kpobi? Ma bi ru ai re a sae gbẹ ta usi uwoma na ziezi. Ma be dhogbo bru inievo mai nọ eware rai e raha kẹhẹ na, fikiọ re a sae zọ, jẹ wariẹ mu ewuhrẹ gbe usi uwoma họ. Ma tẹ be kareghẹhọ nọ usi uwoma ota u wuzou gaga, yọ iruo nọ Jihova ọ mae gwọlọ nọ ma ru oye, ọwhọ nọ ma re ro kpohọ usi uwoma kẹse kẹse ọ te jọ omai oma. Brọda János nọ ọ rrọ ọkpako ukoko evaọ Hungary ọ ta nọ: “Mẹ rẹ daoma kareghẹhọ nọ iruo ọvo nọ ma bi ru evaọ ukoko na nọ ma sae rọ fiki riẹ kpairoro vrẹ usi uwoma ota na o riẹ hẹ. Usi uwoma ota na họ iruo nọ e mai wuzou.”
Nẹnẹ na re, usi uwoma na nọ ma rẹ ta o mae rrọ Jihova avọ Jesu oja (Rri edhe-ẹme avọ 6)
7. Fikieme Jihova ọ rọ gwọlọ nọ ma gbẹ ta usi uwoma na? (1 Timoti 2:3, 4)
7 Oware jọ nọ o rẹ lẹliẹ omai ta usi uwoma na avọ ajọwha họ, nọ ohrọ ahwo o tẹ be re omai epanọ o be re Jihova na. Jihova ọ gwọlọ nọ ohwo ọvo o whu hu. Ọ gwọlọ nọ ma ta usi uwoma na ziezi re ahwo kpobi nọ a sai kurẹriẹ a zọ. (Se 1 Timoti 2:3, 4.) Oyejabọ o bi ro wuhrẹ omai epanọ ma sae rọ ta ẹme ruọ ahwo oma nọ ma te kpohọ usi uwoma. Ọ be rọ ibroshọ You Ahwo—Fiobọhọ kẹ Ae Jọ Ilele na wuhrẹ omai epanọ ma re ro mu ẹme họ, gbe epanọ ma re ro wuhrẹ ohwo re ọ sae jọ olele Jesu. Ahwo a gbẹ maki kurẹriẹ obọnana ha, ẹme riẹ hẹ. Ẹsejọhọ a ti kurẹriẹ evaọ udevie uye ulogbo nọ o be tha na. O sae jọ nọ eme nọ ma be ta kẹ ae obọnana a te kareghẹhọ, a vẹ te dhẹ ze ti kuomagbe omai. Kọ ma gbẹ nyae ta kẹ ae he, eme a te kareghẹhọ?
O RORO KPAHE ERUẸARUẸ EBAIBOL
8. Ẹvẹ eruẹaruẹ nọ a ruẹ fihotọ no nọ Jesu ọ riẹ i ro fiobọhọ kẹe?
8 Nọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ọ riẹ oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ nọ a ruẹ fihotọ i ti ro rugba. Ọ riẹ nọ ikpe esa gbe ubro ọvo o wo nọ ọ te rọ ta usi uwoma. (Dan. 9:26, 27) Ọ tẹ jẹ riẹ eruẹaruẹ nọ a ruẹ kpahe oke nọ o ti ro whu gbe oghẹrẹ nọ o ti ro whu. (Luk 18:31-34) Fikinọ Jesu ọ riẹ nọ ikpe nọ ọ te rria akpọ na i bu hu, o je mu oke raha ha. Ọ jẹ ta usi uwoma avọ ajọwha re o ru iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ na no re o te ti whu.
9. Eruẹaruẹ Ebaibol vẹ i bi rugba nọ e rẹ lẹliẹ omai ta usi uwoma na avọ ajọwha?
9 Ma tẹ riẹ eruẹaruẹ Ebaibol ziezi o rẹ lẹliẹ omai ta usi uwoma avọ ajọwha. Eruẹaruẹ Ebaibol e lẹliẹ omai riẹ nọ oke nọ u kiọkọ kẹ akpọ nana u gbe tulo ho. Nwanọ eware nọ Ebaibol ọ ta nọ e te via evaọ edẹ urere na gbe uruemu nọ ọ ta nọ ahwo a ti wo, ma be ruẹ nẹnẹ na. Oghẹrẹ nọ egọmeti ahwo America avọ Britain gbe Russia avọ ahwo nọ a rrọ abọ rai a be rọ dadamu kẹ ohwohwo, u dhesẹ nọ oware nọ Ebaibol ọ ta nọ o te via “evaọ oke urere na” oye o be via na. Ebaibol ọ ta no vẹre inọ evaọ oke urere na ovie obọze ovatha-ọre o ti lele ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre muabọ. (Dan. 11:40) Ma tẹ jẹ riẹ nọ esuo obọ-wozẹ-obọ orọ ahwo America avọ Britain na họ ikawọ ẹmema nọ a ta kpahe evaọ obe Daniẹl 2:43-45 na. Ma riẹ nọ eruẹaruẹ nana i dhesẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ o te raha esuo ahwo-akpọ kẹle na. Ọraha na o te otọ no. Eruẹaruẹ nana kpobi e lẹliẹ omai riẹ oria nọ ma yeri te no, yọ e be lẹliẹ oma kpakpa omai re ma nyae ta usi uwoma kẹ ahwo.
10. Ẹvẹ emamọ eware nọ Ebaibol ọ ta nọ e te via evaọ obaro e rẹ rọ lẹliẹ omai mu ọwhọ usi uwoma ota?
10 Nọ ma te roro te emamọ eware nọ Ebaibol ọ ta nọ e te via evaọ obaro, oma o rẹ kpakpa omai re ma nyae vuẹ amọfa kpahe ae. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Carrie nọ ọ rrọ obọ Dominican Republic ọ ta nọ: “Oma o rẹ kpakpa omẹ re mẹ nyae vuẹ ahwo eware iwoma nọ Jihova ọ ya eyaa nọ o ti ru kẹ omai.” Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Uye o be bẹ ahwo gaga nẹnẹ na. Fikiere orọnọ mẹ ọvo ọ rẹ riẹ kpahe eyaa nọ Jihova ọ ya na ha, u fo nọ amọfa a rẹ riẹ kpahe ae re.” Eruẹaruẹ nọ e rrọ Ebaibol i te je dhesẹ nọ u fo re usi uwoma o bẹ omai no ho keme ahwo a sai kurẹriẹ. Oniọvo jọ nọ a re se Leila nọ ọ rrọ obọ Hungary ọ ta nọ: “Eruẹaruẹ nọ e rrọ Aizaya 11:6-9 na o wha riẹ ze nọ mẹ be rọ ta usi uwoma kẹ ahwo nọ mẹ maki rri nọ a sai ti kurẹriẹ hẹ. Eruẹaruẹ na i dhesẹ nọ oghẹrẹ nọ ohwo o yoma te kẹhẹ, ọ sai nwene.” Oniọvo ọfa nọ a re se Christopher evaọ obọ Zambia ọ ta nọ: “A be jọ akpọ na soso ta usi uwoma na nwane wọhọ epanọ Mak 13:10 ọ ta nọ a te tae, yọ eva e were omẹ gaga inọ mẹ rrọ usu ahwo nọ a bi ru eruẹaruẹ yena gba.” Kọ eruẹaruẹ vẹ e rrọ Ebaibol nọ e lẹliẹ owhẹ wo ọwhọ usi uwoma ota?
Ọ RẸROSO JIHOVA INỌ O TI FIOBỌHỌ KẸE
11. Eme ẹro nọ Jesu ọ rọ so Jihova u fiobọhọ kẹe ru? (Luk 12:49, 53)
11 Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ na, ọ rẹroso Jihova nọ ọ te kẹe ẹgba nọ ọ rẹ rọ ta usi uwoma na avọ ajọwha. Dede nọ Jesu ọ jẹ hae ma ẹme te re ọ tẹ ta, ọ riẹ nọ ahwo jọ a ti lele iei vro avro jẹ wọso ẹe ghele. (Se Luk 12:49, 53.) Usi uwoma nọ Jesu ọ jẹ ta o dha isu egagọ eva te epanọ a jẹ rọ gwọlọ oghẹrẹ kpobi nọ a re ro kpei no. (Jọn 8:59; 10:31, 39) Rekọ Jesu ọ rọ fiki oyena siọ usi uwoma ba ẹta ha, keme ọ riẹ nọ Jihova ọ riẹe emu. Ọ ta nọ: “Mẹ ọvo ọ rrọ họ rekọ Ọsẹ na nọ o vi omẹ ze ọ rrọ kugbe omẹ. . . . O gbabọkẹ omẹ re mẹ ọvo ọ jọ họ, keme ẹsikpobi me bi ru eware nọ e rẹ were iẹe.”—Jọn 8:16, 29.
12. Eme Jesu ọ vuẹ ilele riẹ?
12 Jesu ọ vuẹ ilele riẹ nọ jọ a rẹroso Jihova, o ti fiobọhọ kẹ ae. Ọ jẹ hae kareghẹhọ ae nọ Jihova ọ te jọ kugbe ae nọ a te bi kpokpo ai. (Mat. 10:18-20; Luk 12:11, 12) Ghele na, ọ vuẹ rai nọ a yọroma. (Mat. 10:16; Luk 10:3) Ọ tẹ jẹ vuẹ ae nọ, ohwo ọ gbẹ gwọlọ yo ho, jọ a kẹe uvẹ. (Luk 10:10, 11) Yọ ọ vuẹ rai nọ a te bi kpokpo ae, a dhẹ kpohọ obọfa. (Mat. 10:23) Dede nọ Jesu ọ rẹroso Jihova, o te je wo ajọwha, ọ bẹre oma sa ukpokpoma ha.—Jọn 11:53, 54.
13. Eme o lẹliẹ omai riẹ nọ Jihova o ti gine fiobọhọ kẹ omai?
13 Joma rẹroso Jihova nọ o ti fiobọhọ kẹ omai re ma sae ta usi uwoma na avọ ajọwha. (Evia. 12:17) Eme o lẹliẹ omai riẹ nọ Jihova o ti gine fiobọhọ kẹ omai? Jesu ọ lẹ roro omai evaọ obe Jọn izou 17. Ọ kake lẹ nọ Jihova ọ sẹro ikọ riẹ. Yọ Jihova ọ ginẹ sẹro rai. Ma rẹ jọ obe Iruẹru Ikọ ruẹ epanọ ikọ na a rọ ta usi uwoma avọ ajọwha dede nọ a je kpokpo ai. Jesu ọ tẹ jẹ lẹ nọ Jihova ọ sẹro enọ e te rọwo eme nọ ikọ na a ta. Te owhẹ te ọ lẹ roro na, keme whọ rrọ usu ahwo nọ a rọwo eme ikọ na. Rite inẹnẹ na, Jihova o gbe bi ru oware nọ Jesu ọ lẹ na. O ti gbe fiobọhọ kẹ owhẹ epanọ o fiobọhọ kẹ ikọ na.—Jọn 17:11, 15, 20.
14. Eme o lẹliẹ omai riẹ nọ ukpokpoma o ga kẹhẹ, ma te gbẹ ta usi uwoma na avọ ajọwha ghele? (Rri uwoho na re.)
14 Obonọ ma bi yeri kpohọ na, ukpokpoma na o tẹ make ga te epanọ ma ro roro nọ ma sae te gbẹ ta usi uwoma na avọ ajọwha ha, Jihova o ti fiobọhọ kẹ omai ru iruo na ziezi. (Luk 21:12-15) Okenọ Jesu avọ ilele riẹ a jẹ ta usi uwoma, ohwo ọ gbẹ gwọlọ gaviezọ họ, a rẹ nyase iẹe ba. Epọvo na o rrọ nẹnẹ, ahwo a gbẹ gwọlọ yo ho, ma rẹ kẹ ae uvẹ. Rekọ a tẹ ta nọ ma du ta usi uwoma evaọ orẹwho mai hi, ma rẹ daoma ta usi uwoma na ghele. Inievo mai jọ nọ egọmeti orẹwho rai ọ ta nọ a ta usi uwoma ha, a gbẹ be ta usi uwoma keme a rẹroso Jihova, orọnikọ ẹgba obọrai hi. Epanọ Jihova ọ kẹ idibo riẹ ẹgba nọ a rọ ta usi uwoma evaọ oke ikọ na, ere ọ gbẹ be kẹ omai ẹgba nọ ma re ro “whowho usi uwoma na” te epanọ ọ gwọlọ. (2 Tim. 4:17) Whọ tẹ rẹroso Jihova, o ti fiobọhọ kẹ owhẹ re whọ gbẹ ta usi uwoma na avọ ajọwha.
Egọmeti ọ tẹ make ta nọ ma ta usi uwoma ha, inievo nọ i wo ajọwha usi uwoma a rẹ gbẹ rọ areghẹ ta usi uwoma ghele (Rri edhe-ẹme avọ 14)b
O RẸRO NỌ AHWO A TI YO USI UWOMA NA
15. Eme o dhesẹ nọ Jesu ọ jẹ hai rẹro nọ ahwo a te gaviezọ?
15 Jesu ọ jẹ hai rẹro nọ ahwo a te gaviezọ. O wha riẹ ze nọ ọ jẹ rọ ta usi uwoma na avọ ajọwha. Evaọ ubrobọ ekuhọ ukpe 30 C.E., Jesu ọ tẹ te ruẹ nọ ahwo buobu a gwọlọ yo usi uwoma. Yọ ọ ta nọ ahwo na a wọhọ ekakọ nọ e who no, kiọkọ evu ọvo. (Jọn 4:35) Nọ oware wọhọ ukpe ọvo o vrẹ no, ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Ivuẹvu na e rrọ ruaro.” (Mat. 9:37, 38) Nọ omoke jọ o vrẹ no, ọ tẹ jẹ wariẹ ẹme na inọ: “Ivuẹvu na e rrọ ruaro . . . Wha lẹ Olori ivuẹvu na re o vi iruiruo ziọ ivuẹvu riẹ.” (Luk 10:2) Ẹsikpobi Jesu ọ jẹ hai roro nọ ahwo a gbẹ riẹ nọ a ti yo usi uwoma, yọ eva e jẹ hae were iẹe gaga nọ a tẹ gaviezọ.—Luk 10:21.
16. Eware ivẹ vẹ Jesu o ro dhesẹ nọ ahwo a ti yo usi uwoma? (Luk 13:18-21) (Rri uwoho na re.)
16 Jesu o wuhrẹ ilele riẹ re a hai rẹro nọ ahwo a ti yo usi uwoma rai. A te bi rẹro ere, u re ru nọ a rẹ rọ ta usi uwoma na avọ ajọwha. Jesu ọ rehọ eware ivẹ jọ dhesẹ iẹe. (Se Luk 13:18-21.) Jesu ọ rehọ usi uwoma Uvie na dhesẹ ubi mọstad. Anọ epanọ ubi mọstad ọ rẹ dhẹ ze, ọ vẹ rro ziezi na, ere a te ta usi uwoma na thabọ gaga, ahwo buobu a ve ti kurẹriẹ. Ohwo ọvo ọ sae te whaha iẹe he. Jesu ọ tẹ jẹ rọ ẹvi hayo iyisti nọ ọ rẹ lẹliẹ eflawa fu dhesẹ epanọ usi uwoma Uvie na u ti ro te eria buobu. O vẹ te lẹliẹ ahwo nwene dede nọ ẹsibuobu ma rẹ kake ruẹ oghẹrẹ nọ ahwo na a bi ro nwene he. Eme nana nọ Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ na i dhesẹ nọ a sae te ginẹ ta usi uwoma na, yọ o te wha irere buobu ze.
Ma bi rẹro nọ ahwo a te gaviezọ wọhọ epanọ Jesu o je rẹro na (Rri edhe-ẹme avọ 16)
17. Eme o lẹliẹ omai bi rẹro nọ ahwo a ti gbe yo usi uwoma?
17 Ma te roro kpahe oghẹrẹ nọ usi uwoma na u bi ro fiobọhọ kẹ ahwo, u re ru nọ ma rẹ rọ tae avọ ajọwha. Kukpe kukpe, ima ahwo buobu a rẹ ziọ Emu Owọwọ, yọ ahwo nọ ma bi wuhrẹ Ebaibol a bi dhe ebuebu. Idu ahwo buobu a be họ-ame je lele omai ru iruo na. Ma riẹ unu ahwo nọ a ti gbe kurẹriẹ hẹ, rekọ ma riẹ nọ Jihova ọ be rọ usi uwoma na koko ogbotu obuobu họ nọ e te zọ evaọ uye ulogbo na. (Evia. 7:9, 14) Olori ivuẹvu na ọ gbẹ be ruẹ ahwo nọ a ti kurẹriẹ. Fikiere joma gbẹ ta usi uwoma na.
18. Eme ma gwọlọ nọ ahwo a ruẹ evaọ oghẹrẹ nọ ma be rọ ta usi uwoma na?
18 Ma tẹ be rọ ajọwha ta usi uwoma na o rẹ lẹliẹ ahwo riẹ nọ mai yọ ilele Jesu. Oye a ro vuhu ikọ na evaọ oke rai re. Nọ ahwo a ruẹ epanọ a be ta usi uwoma na ududu, “a te ti muhọ evuhumu inọ a jọ kugbe Jesu.” (Iruẹru 4:13) Fikiere joma gbẹ rọ ajọwha ta usi uwoma re nọ a jẹ ruẹ omai a vẹ riẹ nọ ma bi lele oriruo Jesu nọ ọ jẹ ta usi uwoma avọ ajọwha.
OLE AVỌ 58 Ma be Gwọlọ Ahwo Udhedhẹ
a ẸME NỌ A RU VẸ: “Ajọwha” nọ ma ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nana họ epanọ Oleleikristi o re kru iruo Jihova ga ziezi.
b UWOHO NA: Oniọvo-ọmọzae na ọ be rọ areghẹ ta usi uwoma kẹ ọzae jọ evaọ oria nọ a rẹ jọ zẹ epẹtro.