Oghẹrẹ nọ A rẹ rọ Kẹ Ohwo Emamọ Ohrẹ

1. Ono u fo nọ ọ rẹ kẹ omọfa ohrẹ, kọ fikieme?

KỌ O rẹ were owhẹ re whọ kẹ ahwo ohrẹ? O rẹ were ahwo jọ. Rekọ o rẹ nwane were ahwo jọ tere he re a kẹ omọfa ohrẹ. Te o rẹ were owhẹ, te o rẹ were owhẹ hẹ, u fo re ma hae kẹ ohwohwo ohrẹ. Fikieme? Keme Jesu ọ ta nọ oware nọ a ti ro vuhu ilele riẹ họ, a ti you ohwohwo. (Jọn 13:35) Yọ edhere jọ nọ ma re ro dhesẹ nọ ma you inievo mai họ, ma rẹ kẹ ae ohrẹ nọ ma tẹ ruẹ nọ ohrẹ na u ti fiobọhọ kẹ ae. Ebaibol ọ ta nọ: “Emamọ usu” u re no “emamọ ohrẹ” ze.—Itẹ 27:9.

2. Eme ekpako ukoko a re ru, kọ fikieme? (Rri ẹkpẹti na re “Ohrẹ nọ A rẹ Kẹ Evaọ Ewuhrẹ Udevie Oka.”)

² Ekpako ukoko a rẹ jọ ahwo nọ a rẹ sae kẹ ahwo emamọ ohrẹ. Jihova ọ kẹ Jesu udu nọ ọ be rọ rehọ ekpako mu re a rẹrote ukoko na. (1 Pita 5:2, 3) Edhere jọ nọ ekpako a sae rọ rẹrote ukoko na họ, nọ a te bi ru ẹme, a rẹ rọ Ebaibol na kẹ inievo na ohrẹ. Rekọ u te no ẹme nọ a rẹ jọ eplatfọmo ru no, a tẹ ruẹ nọ oniọvo jọ ọ be gwọlọ nyathọ, a rẹ hrẹ riẹ. Yọ a rẹ hrẹ enọ i ghoro no uthuru na no re a zihe ze. Kọ ẹvẹ te ekpako te omai kpobi ma sae rọ kẹ ohwo emamọ ohrẹ?

3. (a) Eme ma rẹ romatotọ ru re ma sae kẹ ahwo emamọ ohrẹ? (Aizaya 9:6; rri ẹkpẹti na re “Rọ Aro Kele Jesu nọ Whọ tẹ be Kẹ Ohwo Ohrẹ.”) (b) Eme ma ti wuhrẹ evaọ uzoẹme nana?

³ Ma tẹ romatotọ se iku ahwo nọ e rrọ Ebaibol, maero kọ iku Jesu, u ti fiobọhọ kẹ omai riẹ epanọ ma sae rọ kẹ ohwo emamọ ohrẹ. Odẹ-ova jọ nọ Jesu o wo họ “Ọkiroro Ogbunu.” (Se Aizaya 9:6.) Ma te jọ uzoẹme nana ta ẹme kpahe oware nọ ma re ru nọ ohwo ọ tẹ nyabru omai ze inọ ma kẹe ohrẹ, gbe oware nọ ma re ru nọ ma tẹ gwọlọ kẹ ohwo ohrẹ yọ orọnikọ ohwo na ọ nyaze nọ ma kẹe ohrẹ hẹ. Ma te jẹ ta kpahe epanọ u ro wuzou gaga re ma kẹ ohwo ohrẹ evaọ oke nọ u fo nọ a rẹ rọ kẹ ohrẹ na, ma vẹ jẹ ta ẹme na oghẹrẹ nọ u fo nọ ma rẹ rọ tae.

NỌ OHWO Ọ TẸ VUẸ OMAI NỌ MA KẸE OHRẸ KPAHE OWARE JỌ

4-5. Ohwo ọ tẹ nọ omai kpahe oware jọ re ma kẹe ohrẹ, enọ vẹ ma rẹ kake nọ omamai tao? Kẹ oriruo.

⁴ Nọ ohwo ọ tẹ nyaze te nọ omai kpahe oware jọ, eme u fo nọ ma rẹ kaki ru? Ẹsejọhọ oma o te were omai kpe no inọ ọ nyaze nọ ma kẹe ohrẹ, yọ ma te gwọlọ vuẹe oghẹrẹ nọ ma rri oware na okioke yena. Rekọ u fo re ma nọ omamai nọ, ‘Kọ mẹ ginẹ riẹ kpahe oware na ziezi te epanọ mẹ rẹ rọ kẹe emamọ ohrẹ?’ Nọ ohwo ọ tẹ nyaze te nọ omai kpahe oware jọ, ẹsejọ oware nọ u fo nọ ma re ru họ, ma re dhesẹ ohwo nọ ọ riẹ kpahe oware yena ziezi kẹe re ọ vuẹe oware nọ u ti fiobọhọ kẹe.

⁵ Dae rehọ iẹe nọ ogbẹnyusu ọkpekpe ra jọ ọ be mọ gaga. Ọ tẹ be ta kẹ owhẹ nọ ọ kiẹ kpahe oghoghẹrẹ nọ ahwo a bi ro siwi ẹyao na no. Ọ tẹ nọ owhẹ nọ, ‘Oghẹrẹ usiwo vẹ who roro nọ o te mai woma?’ Ẹsejọhọ oghẹrẹ usiwo jọ nọ o dhunu te na e were owhẹ hẹ, rekọ u wo ojọ nọ o mae were owhẹ dede nọ whọ riẹ kpahe imu hu, yọ who wuhrẹ kpahe ẹyao yena ha. O tẹ rrọ ere, oware nọ o mai woma họ, who re fiobọhọ kẹ ogbẹnyusu ra na gwọlọ ohwo nọ o wuhrẹ kpahe ẹyao riẹ na re o fiobọhọ kẹe.

6. Eme u gbe fo re ma nwane kẹ ohrẹ ẹsiẹsiẹ hẹ?

⁶ Ma tẹ maki rri omamai nọ ma te ohwo nọ ọ rẹ sae kẹ ohwo na emamọ ohrẹ kpahe oware na, joma hẹrẹ omojọ. Joma họroma vuẹ ohwo na oware nọ o re ru hu. Fikieme? Obe Itẹ 15:28 o ta nọ: “Ohwo okiẹrẹe ọ rẹ jọ udu riẹ roro didi re ọ tẹ te kẹ uyo.” Kinọ ma te rri nọ ma riẹ uyo na no, ma rẹ hẹrẹ? Ee. Ma rẹ gbẹ kiẹ kpahe ẹme na omojọ. Ma rẹ lẹ kpahe iẹe, je roro didi kpahe iẹe re ma sae riẹ sọ uyo nọ ma be te kẹ na o rọwokugbe oware nọ Jihova ọ gwọlọ. Ma rẹ sai wuhrẹ oware jọ no oware nọ Netan ọruẹaro na o ru ze.

7. Eme who wuhrẹ no oware nọ o via kẹ Netan ọruẹaro na ze?

⁷ Devidi ovie na ọ ta kẹ Netan nọ ọ gwọlọ bọ etẹmpol kẹ Jihova. Netan ọ tẹ nwane vuẹe nọ ọ sae bọe. Rekọ Netan ọ hae nọ Jihova tao. O hae jọ nọ ọ nọ Jihova ọ hae te riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ Devidi ọ bọ etẹmpol na ha. (1 Irv. 17:1-4) Kọ eme ma wuhrẹ no oware nọ o via na ze? Ohwo jọ ọ tẹ gwọlọ nọ ma hrẹ riẹ, joma kareghẹhọ nọ ohwo nọ o wo areghẹ “ọ rẹ rọ okpakpa ta ẹme he.”—Jem. 1:19.

8. Fikieme u ro fo re ma rorote re ma tẹ te kẹ ohwo ohrẹ?

⁸ Joma ta ẹme kpahe oware ofa nọ u gbe fo re ma rọ okpakpa kẹ ohwo ohrẹ hẹ. Ma tẹ kẹ ohwo ohrẹ inọ o ru oware jọ, nọ uye u te noi ze, ohwo na ọ sae ta nọ mai ma wha riẹ ze nọ uye na u ro tei. Fikiere re ma tẹ te kẹ ohwo ohrẹ, u gine fo re ma roro oware na te ziezi.

MA TẸ BE KẸ OHWO OHRẸ YỌ ORỌNỌ Ọ NYAZE INỌ MA KẸE OHRẸ HẸ

9. Re ọkpako ọ tẹ te kẹ ohwo ohrẹ, eme ọ rẹ kake nọ omariẹ tao? (Ahwo Galesha 6:1)

⁹ Ẹsejọ ekpako ukoko a rẹ ruẹ nọ oniọvo jọ “ọ jẹ owọ othọthọ” yọ u fo re a kpọe vi. (Se Ahwo Galesha 6:1.) Ẹme na “ọ jẹ owọ othọthọ,” o sai dhesẹ nọ ohwo na ọ rọ ovao rri edhere ọthọthọ no, rekọ ọ re raha uzi ulogbo ọvo ho. Ekpako na a rẹ hrẹ riẹ re ọ siọ edhere uzuazọ na ba eno. (Jem. 5:19, 20) Rekọ re ohrẹ na o sai tei udu, ekpako na a rẹ kake nọ omarai nọ, ‘Kọ ohwo na ọ ginẹ jẹ owọ othọthọ?’ Jihova ọ kẹ omai kpobi uvẹ nọ ma rẹ rọ jiroro oware nọ ma re ru evaọ eware buobu. (Rom 14:1-4) Kọ eme ekpako na a re ru nọ a tẹ ruẹ nọ oniọvo jọ ọ ginẹ nyathọ yọ u fo re a kpọe vi?

10-12. Nọ ọkpako ọ tẹ be kẹ ohwo ohrẹ yọ orọnọ ohwo na ọ nyabru ei nọ ọ kẹe ohrẹ hẹ, eme o re ru? Kẹ oriruo. (Rri iwoho na re.)

¹⁰ O lọhọ họ re ọkpako ọ hrẹ ohwo hayo kpọe vi otẹrọnọ ohwo na ọvo ọ nyabru ei ze he. Eme o lẹliẹ omai ta ere? Pọl ukọ na ọ ta nọ ohwo ọ sae jẹ owọ othọthọ no taure ọ tẹ te riẹ. Fikiere ekpako a rẹ kaki ru oware jọ nọ u re ru ei lọhọ kẹ ohwo na re ọ sae jẹ ohrẹ nọ a be te kẹe na rehọ.

¹¹ Re whọ kẹ ohwo ohrẹ yọ orọnikọ ohwo na ọvo ọ nyabru owhẹ ze he o wọhọ ẹsenọ whọ be kọ eware fihọ otọ nọ o ya fia. Taure ohwo ọ tẹ te kọ eware fihọ otọ utioye na, o re kporo otọ na hayo tọ oria na omojọ re o lọhọ re oware na o sae ta awọ. Nọ ọ jẹ kọ oware na no, o ve je ku ame ku ei re o sae dhẹ ze. Epọvo na re, re ọkpako ọ tẹ te kẹ ohwo ohrẹ, yọ orọnikọ ohwo na ọ nyabru ei ze nọ ọ kẹe ohrẹ hẹ, o re ru oware jọ re udu ohwo na o lọhọ tao. Oware jọ nọ ọ sai ru họ, ọ rẹ gwọlọ oke nọ u kiehọ, o ve se oniọvo na, ọ vẹ ta ẹme jọ nọ ọ rẹ lẹliẹ oniọvo na riẹ nọ o you rie yọ ọ gwọlọ nọ eware i woma kẹe. Nọ inievo na a te rri owhẹ nọ whọ rrọ wowou, yọ whọ gwọlọ fiobọhọ kẹ ae, ẹsiẹe a te mae rọ rehọ ohrẹ nọ whọ be kẹ ae.

¹² Nọ u je te okenọ whọ be te rọ hrẹ ohwo na no, who ve je ru oware ofa nọ o rẹ lẹliẹ udu riẹ gbẹ lọhọ. Whọ sae ta kẹe nọ ohwo ọvo nọ oware o rẹ thọ obọ họ ọ riẹ hẹ. (Rom 3:23) Yọ oware o tẹ thọ omai obọ, nọ a te dhesẹ iẹe kẹ omai, o sai fiobọhọ kẹ omai odẹnotha. Whọ tẹ ta ere no, whọ vẹ rọ unu kpotọ dhesẹ oware nọ o ruthọ na kẹe evaọ Ikereakere na. Yọ whọ rẹ daoma ta ẹme na avọ adhẹẹ. Nọ oniọvo na ọ tẹ rọwo nọ o gine ru oware na thọ, koyehọ u te okenọ whọ rẹ rọ kọ ubi fihọ otọ na no, who ve dhesẹ oghẹrẹ nọ ọ sae rọ ruẹrẹ oware na họ kẹe. Ukuhọ riẹ, who ve ku ame ku oware nọ whọ kọ na. Edhere nọ who re ro ru ei họ, who re yere iei ziezi, who ve je lele iei lẹ.—Jem. 5:15.

13. Eme ekpako a sai ru re a riẹ sọ ohrẹ nọ a kẹ ohwo u gine vẹ ohwo na ẹro ziezi?

¹³ Ohwo nọ ọ be kẹ ohrẹ ọ sae ta ẹme jọ, ọnọ o bi yo ẹme na ọ vẹ rehọ iẹe oghẹrẹ ofa. Kọ eme ekpako na a rẹ sai ru re oware utioye na o gbẹ via ha? A rẹ rọ unu kpotọ nọ ohwo na enọ jọ re a riẹ sọ ẹme na o vẹ riẹ ẹro. Rekọ e rẹ jọ enọ nọ e rẹ kpare ofu riẹ hẹ. (Ọtausi. 12:11) Oghẹrẹ nọ ọ te kẹ uyo enọ na ọkpako na ọ te rọ riẹ sọ o bi wo otoriẹ oware nọ ọ be vuẹe na.

KẸ OHRẸ NA EVAỌ OKE NỌ U FO GBE OGHẸRẸ NỌ U FO

14. Kọ u fo re ma kẹ ohwo ohrẹ nọ eva e tẹ be dha omai? Ru ei vẹ.

¹⁴ Mai kpobi ma gba ha, fikiere ma rẹ sai ru oware nọ o rẹ dha ohwo eva hayo ta ẹme nọ ọ rẹ dha ohwo eva. (Kọl. 3:13) Ma jọ Ebaibol ruẹ nọ ẹsejọ ma rẹ sai ru oware nọ o rẹ lẹliẹ ohwo mu ofu kẹ omai. (Ẹf. 4:26) Rekọ nọ eva e tẹ be dha omai, joma kẹ ohwo ohrẹ oke yena ha. Fikieme u gbe fo re ma rọ oke yena kẹ ohwo ohrẹ hẹ? Keme “ofu ohwo-akpọ u re ru ei ru oware nọ u kiẹrẹe evaọ aro Ọghẹnẹ hẹ.” (Jem. 1:20) Otẹrọnọ ma tẹ kẹ ohwo ohrẹ okioke nọ eva e be rọ dha omai na, ma rẹ sai ru eware yoma ga. Orọnikọ ohwo o te ru oware nọ o dha omai eva, ma rẹ sae tae kẹe hẹ hẹ. Rekọ oke nọ o mai fo nọ ma rẹ rọ ta ẹme na kẹ ohwo na họ, nọ ofu mai o te kpotọ no. Nwanọ oware utioye na Elaihu o ru okenọ ọ jẹ kẹ Job ohrẹ.

15. Eme ma wuhrẹ mi Elaihu evaọ oghẹrẹ nọ ọ rọ ta ẹme kẹ Job? (Rri uwoho na re.)

¹⁵ Evaọ edẹ buobu, Elaihu ọ jẹ gaviezọ kẹ Job ọvo nọ ọ be ta eme nọ i dhesẹ nọ ọ rrọ oghẹrẹ ohwo nọ egbẹnyusu riẹ a bi dhesẹ iẹe na ha. Ohrọ Job o re Elaihu. Rekọ eva e dha Elaihu fiki oghẹrẹ eme jọ nọ i fo ho nọ Job ọ ta kpahe Jihova, gbe epanọ ọ jẹ rọ ta kpahe omobọ riẹ ga hrọ. Elaihu ọ rọ evedha yena ta ẹme kẹ Job ẹsiẹsiẹ hẹ. Ọ hẹrẹ bẹsenọ ahwo nọ i kiọkọ a rọ ta ẹme rai no re ọ tẹ te ta ẹme kẹ Job jẹ kpọe họ. Yọ ọ romakpotọ ta ẹme kẹ Job avọ adhẹẹ. (Job 32:2; 33:1-7) Ma wuhrẹ oware jọ nọ u wuzou gaga no oware nọ Elaihu o ru na ze. Oye họ, re ma sae kẹ ohwo emamọ ohrẹ, ma rẹ kẹ ohrẹ na evaọ oke nọ u fo jẹ ta ẹme na evaọ oghẹrẹ nọ u fo. Yọ oghẹrẹ nọ u fo na họ, ma rẹ ta ẹme avọ adhẹẹ gbe uyoyou.—Ọtausi. 3:1, 7.

GBẸ HAE KẸ AHWO OHRẸ JE LELE OHRẸ NỌ A KẸ OWHẸ

16. Eme who wuhrẹ no ẹme nọ ọ rrọ Olezi 32:8 ze?

¹⁶ Oria ikere nọ a rehọ uzoẹme nana no ze o ta nọ Jihova ọ rẹ kẹ omai ‘ohrẹ yọ o bi rri omai.’ (Se Olezi 32:8.) Ẹme yena o dhesẹ nọ ẹsikpobi Jihova o bi dhesẹ edhere kẹ omai re ma sai ru oware nọ u kiehọ. Orọnikọ ohrẹ ọvo ọ rẹ kẹ omai hi. O re je fiobọhọ kẹ omai re ma sai lele ohrẹ na. Oware nana nọ Jihova o re ru na u fo oware nọ ma rẹ rọ aro kele. Nọ ma tẹ be kẹ ohwo ohrẹ, joma rọ aro kele Jihova. Joma gbe muẹrohọ ohwo na re ma fiobọhọ kẹe ziezi re ọ sai ru oware nọ u fo.

17. Nọ ekpako a tẹ be rọ Ebaibol dhesẹ oware nọ inievo na a ruthọ kẹ ae jẹ kpọ ae họ, eme ekpako itieye na a wọhọ? (Aizaya 32:1, 2)

¹⁷ Enẹna o mae roja re ma hae kẹ inievo mai emamọ ohrẹ je lele emamọ ohrẹ nọ a kẹ omai. (2 Tim. 3:1) Ekpako nọ e rẹ rọ Ebaibol dhesẹ oware nọ inievo na a ruthọ kẹ ae jẹ kpọ ae họ a “wọhọ iko-ame evaọ ẹkwotọ nọ ame ọ rrọ họ.” (Se Aizaya 32:1, 2.) Ma te wo egbẹnyusu nọ e rẹ wharo ta uzẹme kẹ omai re ma riẹ oware nọ ma bi ruthọ vevẹ, dede nọ a riẹ nọ ẹme na ọ te kaki kiehọ omai oma ha, yọ obọdẹ okẹ a be kẹ omai na. Okẹ na o wọhọ “apo igoru nọ e rrọ eva ekwakwa isiliva.” (Itẹ 25:11) Ajọ mai kpobi ma daoma wuhrẹ onaa nọ ma rẹ rọ kẹ ohwo emamọ ohrẹ je lele emamọ ohrẹ nọ a kẹ omai.