Eme U je Fo re Ma Gwọlọ Ohrẹ Mi Amọfa?

1. Ma tẹ gwọlọ nọ ma re ru oware areghẹ re iroro nọ ma jẹ e sae riẹ nya, eme ma re ru? (Itẹ 13:10; 15:22)

MAI kpobi na ma gwọlọ ru oware areghẹ. Yọ ma gwọlọ nọ iroro kpobi nọ ma jẹ e rẹ riẹ nya. Ebaibol ọ vuẹ omai oghẹrẹ nọ ma sai ro ru oware areghẹ, gbe epanọ iroro nọ ma jẹ e sae rọ riẹ nya.—Se Itẹ 13:10; 15:22.

2. Eme Jihova ọ ta nọ o ti ru kẹ omai?

² Ohwo nọ ọ mai wo areghẹ kpobi nọ ọ sae kẹ omai ohrẹ nọ o rẹ mai fiobọhọ kẹ omai họ, Jihova Ọsẹ mai na. Ọ ta nọ ọ te kẹ omai emamọ ohrẹ. Ọ vuẹ omai nọ: “Mẹ te kẹ owhẹ ohrẹ yọ me bi rri owhẹ.” (Ol. 32:8) Ẹme yena u dhesẹ nọ orọnọ Jihova ọ tẹ kẹ omai ohrẹ no, ọ vẹ kpairoro vrẹ omai hi. Rekọ o re muẹrohọ omai, o ve je fiobọhọ kẹ omai sai lele ohrẹ nọ ọ kẹ omai na.a

3. Enọ vẹ ma te kẹ iyo rai evaọ uzoẹme nana?

³ Ma te jọ uzoẹme nana ruẹ ẹme nọ Ebaibol ọ ta kpahe enọ ene jọ. Ọrọ ọsosuọ, uruemu vẹ me re wo re mẹ sai lele ohrẹ nọ a kẹ omẹ? Ọrọ avọ ivẹ, amono a rẹ sae kẹ omẹ emamọ ohrẹ? Ọrọ avọ esa, eme me re ru re mẹ gbẹ jọ udu mẹ ku ẹme na họ no re mẹ tẹ te ta nọ a kẹ omẹ ohrẹ hẹ? Ọrọ avọ ene, eme u gbe fo ho re mẹ ta kẹ amọfa inọ a vuẹ omẹ oware nọ me re ru?

URUEMU VẸ ME RE WO?

4. Emamọ uruemu vẹ u re fiobọhọ kẹ omai lele emamọ ohrẹ?

⁴ Re ma sai lele emamọ ohrẹ nọ a kẹ omai, ma re wo omaurokpotọ, ma vẹ jẹ riẹ nọ ma riẹ oware kpobi hi. Ma rẹ kareghẹhọ nọ u wo eware jọ nọ ma riẹ kpahe tere he, nọ mai ọvo ma sae rọ ereghẹ obọmai jiroro rai hi. Ma gbe wo omaurokpotọ họ, yọ o tẹ thọrọ omai ẹro inọ ma riẹ eware jọ họ, Jihova ọ sai fiobọhọ kẹ omai hi. Yọ ohrẹ kpobi nọ ma se ku evaọ Ebaibol o te wọhọ ame nọ a kpare ku utho, o te daruọ omai oma ha. (Mae. 6:8; 1 Pita 5:5) Rekọ ma te wo omaurokpotọ jẹ riẹ nọ ma riẹ oware kpobi hi, ohrẹ kpobi nọ u no Ebaibol ze, ma ti kru rie họ obọ, u ve fiobọhọ kẹ omai.

5. Eware vẹ e hae sae lẹliẹ Devidi ru omorro?

⁵ Joma ta ẹme kpahe Devidi ovie na, re ma wuhrẹ oware jọ no iku riẹ ze. Eware nọ o ru no e hae te lẹliẹe wo omorro. Oke krẹkri taure a tẹ te rehọ iẹe mu ovie, o te kporo ole kẹ owhẹ, oma ọvo o rẹ were owhẹ. Yọ ahwo a riẹ riẹ. A tube sei kpobọ uwou ovie re ọ hai kporo ile kẹ ovie. (1 Sam. 16:18, 19) Nọ a rehọ Devidi mu no inọ ọye ọ te jọ ovie nọ u te no Sọl no, Jihova ọ tẹ kẹ Devidi ẹzi ọfuafo riẹ. U te ru nọ o ro wo ẹgba gaga. (1 Sam. 16:11-13) Devidi ọ jẹ hai fi ewegrẹ Izrẹl kparobọ. Yọ odẹ riẹ u je do. Ọye họ ohwo nọ o kpe Goliat nọ ọ jọ ọgba ahwo Filistia. (1 Sam. 17:37, 50; 18:7) O hae jọ nọ Devidi yọ ohwo nọ o wo omorro, ọ hai ti fu uke fiki ikpeware nọ o ru na. Ọ hae te gbẹ gaviezọ kẹ ohrẹ nọ ohwo ọvo ọ be kẹe he. Rekọ o ru ere he.

6. Eme o dhesẹ nọ Devidi ọ jẹ hae rọwo nọ a kẹe ohrẹ? (Rri uwoho nọ o rrọ uke Uwou-Eroro na re.)

⁶ A make rọ Devidi mu ovie no, o wo ahwo nọ a jẹ hae kẹe ohrẹ. (1 Irv. 27:32-34) U gbe omai unu hu keme ọ jẹ hae gaviezọ kẹ emamọ ohrẹ no vẹre taure a tẹ te rehọ iẹe mu ovie na. Orọnikọ ohrẹ ezae na ọvo ọ jẹ hae rehọ họ. Ọ rehọ ohrẹ nọ aye nọ a re se Abigẹle ọ kẹ riẹ. Ọzae Abigẹle ọ jẹ hai rri ahwo vo, ọ riẹ ọghọ họ, yọ o re ru omorro. Odẹ riẹ Nebale. Devidi ọ romakpotọ, o te lele ohrẹ nọ Abigẹle ọ kẹ riẹ. O tẹ whae ze nọ o gbe ru oware uyoma ha.—1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34.

7. Eme ma wuhrẹ no iku Devidi ze? (Ọtausiuwoma Na 4:13) (Rri iwoho na re.)

⁷ Ma wuhrẹ eware jọ no iku Devidi na ze. Ọjọ họ, ma tẹ make riẹ eware jọ eru gaga, hayo a tẹ make kẹ omai oghẹrẹ udu jọ evaọ ukoko na, ma du roro nọ ma riẹ eware kpobi no ho. Ma du roro nọ epanọ ma te no na, ohwo ọvo ọ gbẹ sae kẹ omai ohrẹ hẹ hẹ. Ma rẹ rọ aro kele Devidi gaviezọ kẹ emamọ ohrẹ nọ a kẹ omai. Ma re rri ohwo ọvo vo ho inọ, ‘Kọ eme ọnana ọ riẹ nọ ọ te vuẹ omẹ?’ (Se Ọtausiuwoma Na 4:13.) Ma tẹ be gaviezọ kẹ ohrẹ, ma te whaha eware jọ nọ e rẹ wha uye se omai gbe amọfa.

AMONO A RẸ SAE KẸ OMẸ EMAMỌ OHRẸ?

8. Fikieme Devidi ọ rọ nyabru Jonatan re ọ kẹe ohrẹ?

⁸ Emamọ oware ofa jọ o riẹ nọ ma sai wuhrẹ mi Devidi. Nọ oware jọ o tẹ rrọ otọ, ahwo nọ a you Jihova gaga, a tẹ jẹ ginẹ riẹ oware nọ u fo eruo evaọ oware utioye na, ae Devidi ọ rẹ nyabru re a kẹe ohrẹ. Wọhọ oriruo, oke jọ o jariẹ nọ Devidi ọ jẹ gwọlọ riẹ sọ ọ sae wariẹ fievahọ Sọl ovie na re avọ iẹe a jọ epanọ a jọ vẹre. Ohwo nọ Devidi ọ nọ kpahe ẹme na họ Jonatan ọmọ Sọl, yọ o lele ohrẹ nọ ọ kẹ riẹ. Fikieme ọ rọ nọ Jonatan? Keme Jonatan o you Jihova gaga. Rekọ ere ọvo ho. Ọ riẹ oghẹrẹ ohwo nọ Sọl ọ rrọ gbe epanọ a sae rọ rehọ areghẹ lele iei yeri. (1 Sam. 20:9-13) Kọ ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Devidi?

9. Oghẹrẹ ahwo vẹ ma rẹ ta kẹ inọ a kẹ omai ohrẹ? (Itẹ 13:20)

⁹ Nọ oware jọ o tẹ rrọ otọ, ma jẹ be gwọlọ ohwo nọ ọ rẹ kẹ omai ohrẹ, joma nyabru ohwo nọ o gine you Jihova, ọ tẹ jẹ riẹ kpahe oware na ziezi.b (Se Itẹ 13:20.) Ma rehọ iẹe nọ oniọvo-ọmọzae jọ ọ be gwọlọ aye. Kọ amono a sae kẹe emamọ ohrẹ nọ u ti fiobọhọ kẹe ruẹ emamọ aye? Ọ tẹ ta kẹ ogbẹnyusu riẹ jọ nọ o ri wo aye he, ọ sae ruẹ emamọ ẹme jọ ta kẹe no Ebaibol ze. Rekọ ọ tẹ nyabru ọzae-avọ-aye jọ nọ a you Jihova, nọ a dina rrọ orọo kri no je bi lele ohwohwo yeri ziezi, a tẹ jẹ riẹ ọyomariẹ ziezi, a te vuẹe eware jọ dẹẹ nọ u fo nọ o re muẹrohọ jẹ whaha re ọ sai wo evawere evaọ orọo riẹ ẹdẹfa.

10. Eme ma te ta ẹme kpahe na?

¹⁰ Ma ta ẹme te uruemu jọ nọ ma re wo no re ma sai lele ohrẹ nọ a kẹ omai. Ma tẹ jẹ ta ẹme te oghẹrẹ ahwo nọ a sae kẹ omai emamọ ohrẹ no. Obọnana ma ti wuhrẹ oware nọ u gbe ro fo ho re ma jọ udu mai ku ẹme na họ no taure ma tẹ te ta nọ a kẹ omai ohrẹ. Ma te jẹ ruẹ oware nọ u gbe ro woma ha re ma ta kẹ amọfa inọ a vuẹ omai onọ ma re ru.

EME U GBE FO RE ME KU ẸME NA HỌ NO EVAỌ UDU MẸ HẸ?

11-12. (a) Eme ma rẹ gwọlọ ru ẹsejọ? (b) Eme Rehoboam ovie na o ru nọ ọ jẹ jiroro jọ nọ i wuzou gaga?

¹¹ Ẹsejọ ohwo ọ sai ru wọhọ ẹsenọ ọ be gwọlọ nọ a kẹe ohrẹ, rekọ evaọ obọ eva riẹ, o ku ẹme na họ no inọ enẹ me ti ru. Ọ tẹ be fake gwọlọ ohwo nọ ọ rẹ kẹe ohrẹ nọ u kiehọ onọ ọ jọ udu riẹ ta na. Kọ ohwo otiọye na ọ ginẹ gwọlọ nọ a kẹe ohrẹ? Ijo. U fo re ọ kareghẹhọ oware nọ o via kẹ Rehoboam ovie na.

¹² Nọ Solomọn ovie na o whu no, kọ ọmọ riẹ Rehoboam a ro mu ovie evaọ Izrẹl. Oke yena, akpọ ọ jọ lọlọhọ kẹ ahwo Izrẹl, rekọ a jẹ ta nọ ewha nọ Solomọn ọ wọ họ ae uzou e gbẹdẹ ga hrọ. A tẹ ta kẹ Rehoboam nọ jọ o ru owha na vori. Rehoboam ọ tẹ ta kẹ ae nọ a kpo tao, o ti roro ẹme na, ọ vẹ te kẹ ae uyo. Rehoboam ọ tẹ nyabru ahwo jọ nọ e kpako no nọ i je fiobọhọ kẹ Solomọn re a kẹe ohrẹ. Ọ daoma nọ o ro ru ere. (1 Iv. 12:2-7) Rekọ o lele ohrẹ nọ ekpako na a kẹ riẹ hẹ. Fikieme? Kọ o sae jọ nọ ọ jọ obọ udu riẹ gbaemu no inọ enẹ me ti ru re ọ tẹ te nyabru ekpako na, o te bi rẹro nọ a te ta oware nọ u ti kiehọ iẹe oma? O tẹ rrọ ere, koyehọ oware nọ ọ jẹ gwọlọ u te rie obọ evaọ okenọ ọ nyabru izoge ibe riẹ inọ a kẹe ohrẹ keme ẹme nọ a ta u kiehọ iẹe oma. (1 Iv. 12:8-14) Kọ ẹme yena ọ ta kẹ ahwo na nọ a zihe bru ei ze. Oware nọ o ru na o soriẹ ze nọ a rọ ghale orẹwho na abava. No umuo oke yena vrẹ, eware e gbẹ jẹ riẹ nya kẹe he.—1 Iv. 12:16-19.

13. Ẹvẹ ma rẹ rọ riẹ sọ ma be hae jọ udu mai ku ẹme họ no re ma tẹ te ta nọ a kẹ omai ohrẹ?

¹³ Eme ma sai wuhrẹ no oware nọ o via kẹ Rehoboam na ze? Re ma tẹ te ta nọ a kẹ omai ohrẹ kpahe oware jọ, joma ku ei họ no evaọ udu mai hi inọ enẹ me ti ru. Ẹvẹ ma sae rọ riẹ sọ ere ma be hai ru? Ma sae nọ omamai nọ, ‘Mẹ tẹ ta kẹ ohwo inọ ọ kẹ omẹ ohrẹ kpahe oware jọ, nọ ohwo na ọ tẹ ta ẹme ze, kọ mẹ be hae nwane siọ ohrẹ na fikinọ ẹme nọ mẹ gwọlọ yo oye he?’ Joma kẹ oriruo jọ.

14. Nọ a tẹ kẹ omai ohrẹ, eme ma rẹ kareghẹhọ? Kẹ oriruo. (Rri uwoho na re.)

¹⁴ Ma rehọ iẹe nọ oniọvo jọ ọ ruẹ iruo jọ nọ a te jọ hwae ugho pẹhẹ. Re ọ tẹ te rọwo nọ o re ru iruo na, ọ tẹ nọ ọkpako ukoko jọ oghẹrẹ nọ o rri iruo na. Ọ tẹ vuẹ ọkpako ukoko na nọ oghẹrẹ nọ iruo na e rrọ na, ọ te hae nyasiọ uviuwou riẹ ba oke krẹkri fiki iruo na. Ọkpako na ọ tẹ kareghẹhọ iẹe nọ Ebaibol ọ ta nọ ọzae ọ rẹ rẹrote uviuwou riẹ, yọ ẹruorote nọ ọ mae rro họ, epanọ o re ro fiobọhọ kẹ uviuwou riẹ re a sae gọ Ọghẹnẹ ziezi. (Ẹf. 6:4; 1 Tim. 5:8) Kọ oniọvo na ọ tẹ nwane jẹ ohrẹ nọ ọkpako na ọ kẹ riẹ na kufiẹ, ọ jẹ be nyae nọ inievo efa kpahe ẹme na, bẹsenọ ọ rẹ ruẹ ohwo nọ ọ te ta ẹme nọ o kiehọ iẹe oma, kọ u woma? Kọ ọ ginẹ gwọlọ nọ a kẹe ohrẹ binikọ ọ jọ udu riẹ ku ẹme na họ no ọ tẹ be gwọlọ ohwo nọ ọ rẹ ta onọ o rọwokugbe ọnọ ọ gwọlọ na? Joma kareghẹhọ nọ udu mai na o rẹ viẹ omai họ. (Jeri. 17:9) Ẹsejọ ohrẹ nọ ọ were omai hi nọ ma be nyaseba na, oye o te mai fiobọhọ kẹ omai.

KỌ U FO RE MẸ TA KẸ AMỌFA INỌ A VUẸ OMẸ OWARE NỌ ME RE RU?

15. Oware jọ vẹ ma re ru hu, kọ fikieme?

¹⁵ Mai kpobi na omomọvo, ma rẹ jiroro oware nọ ma re ru. (Gal. 6:4, 5) Ma wuhrẹ no nọ taure ohwo nọ o wo areghẹ o te ti ru oware jọ, o re rri Ẹme Ọghẹnẹ, ọ vẹ jẹ nyabru inievo nọ i kruga ziezi re a kẹe ohrẹ. Rekọ ma rẹ ta kẹ amọfa inọ a vuẹ omai oware nọ ma re ru hu. Ahwo jọ a tẹ be jiroro, a rẹ nọ ohwo rai jọ nọ a rẹ kẹ adhẹẹ gaga inọ, “O hae jọ nọ owhẹ, eme whọ hai ti ru?” Ahwo jọ a rẹ nwane nọ onọ utioye na ha. Rekọ a rẹ gwọlọ rri oware nọ ohwo jọ o ru, a ve ru ere re, a rẹ tubẹ keria roro kpahe oware na ziezi kẹ omarai hi.

16. Eme ọ via evaọ ukoko Kọrint kpahe eware nọ a ro dhe idhe kẹ edhọ, kọ ono ọ rẹ ta kẹ ae sọ a rẹ re erao na hayo a rẹ re ae he? (1 Ahwo Kọrint 8:7; 10:25, 26)

¹⁶ Ẹme jọ ọ jọ otọ evaọ ukoko nọ o jọ Kọrint evaọ oke ikọ na. Ẹme erao nọ a ro dhe idhe kẹ emedhọ. Pọl o kere se Ileleikristi nọ e jọ ukoko yena inọ: “Ma riẹ nọ ẹmẹdhọ yọ oware ovuovo evaọ akpọ na ha, gbe inọ Ọghẹnẹ ọvo ọ rrọ.” (1 Kọr. 8:4) Fiki ẹme yena nọ Pọl ọ ta na, Ileleikristi jọ evaọ ukoko yena a tẹ ta nọ a sae dẹ arao evaọ obọ eki o tẹ make rọnọ ẹsejọhọ a rọ arao na dhe idhe kẹ emedhọ no vẹre. Efa e ta nọ a sae re arao otiọye na ha, inọ a tẹ re iẹe, udu rai u ti brukpe ai. (Se 1 Ahwo Kọrint 8:7; 10:25, 26.) Evaọ ẹme nana a rẹ vuẹ ohwo oware nọ o re ru hu. Yọ orọnọ Pọl ọ ta kẹ ae nọ a vuẹ amọfa oware nọ a re ru hu. Yọ a rẹ rọ aro kele onọ omọfa o ru hu, keme “omomọvo o ti gu ẹkẹ-unu riẹ kẹ Ọghẹnẹ.”—Rom 14:10-12.

17. Otẹrọnọ oware nọ ahwo a ru ma rẹ nwani ru, eme o sai noi ze? Kẹ oriruo. (Rri iwoho na re.)

¹⁷ Kọ oghẹrẹ oware utioye na o sae via evaọ ukoko na nẹnẹ re? O sae romavia evaọ ẹme eware nọ a rehọ no azẹ ze. Oleleikristi kpobi ọ rẹ jiroro na kẹ omariẹ sọ ọ rẹ rehọ eware nọ a rehọ no azẹ ze hayo ọ rẹ rehọ ae he.c Ẹsejọhọ ẹme eware nọ a rehọ no azẹ ze na o be kaki vẹ omai ẹro ziezi hi. Rekọ yọ oware nọ mai ọvo ma rẹ jiroro riẹ kẹ omobọ mai. (Rom 14:4) Ma tẹ ta nọ ọnọ ohwo jọ o ru ma re ru re, ma te sae riẹ epanọ ma rẹ rọ iroro obọmai roro oware nọ u fo nọ ma re ru hu evaọ eware jọ. Oware nọ o re fiobọhọ kẹ omai riẹ epanọ ma rẹ rọ udu obọmai jiroro họ, nọ mai ọvo ma tẹ be hai roro oware nọ u fo nọ ma re ru. Ere nọ ma bi ru na, ma vẹ te hae jẹ emamọ iroro. (Hib. 5:14) Kọ ma sae nyabru oniọvo nọ o kruga ziezi re ọ kẹ omai ohrẹ? Ee. Rekọ re ma tẹ te nya, yọ mai ọvo ma kiẹ kpahe oware na no rekọ ma re ruẹ ohrẹ Ebaibol nọ o kiekpahe oware na ha. Kọ oye ma be rọ nyabru ei na.

GBẸ HAE GWỌLỌ OHRẸ MI AMỌFA

18. Eware jọ vẹ Jihova ọ kẹ omai?

¹⁸ Jihova ọ kẹ omai uvẹ inọ ma jiroro kẹ omamai. Oware nọ o ru na u dhesẹ nọ o fievahọ omai gaga. Ọ kẹ omai Ẹme riẹ, koyehọ Ebaibol na. O te je ru nọ ma ro wo inievo nọ i re rri otọ mu nọ i re fiobọhọ kẹ omai roro epanọ ma sai ro lele ehrẹ Ebaibol. Jihova Ọsẹ mai na ọ kẹ omai eware nọ i re fiobọhọ kẹ omai no. (Itẹ 3:21-23) Kọ ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ eware nọ ọ kẹ omai na e were omai?

19. Eme ma re ru nọ o rẹ were Jihova?

¹⁹ Esẹgbini a rẹ gwọlọ nọ emọ rai a be rro ze na, a re wo areghẹ, a vẹ jọ ahwo nọ a rẹ gọ Jihova ziezi je fiobọhọ kẹ amọfa. Ere ọvona Jihova ọ gwọlọ nọ ma nyaharo nọ ma be gọe na. Eva e rẹ were iẹe nọ ma tẹ be gwọlọ ohrẹ mi amọfa, ma vẹ sai jiroro nọ e rẹ were iẹe.