Kọ U Fo nọ Egagọ I re Dhomahọ Isuẹsu?

Evaọ akpọ na soso, ahwo buobu nọ a se omarai Ileleikristi a bi dhomahọ isuẹsu. Fikinọ ahwo jọ a gwọlọ nọ ahwo a riẹ kpahe egagọ rai gbe eware nọ a rri nọ i woma hayo i yoma, a rẹ jọ abọ ohwo jọ nọ o bi hrowo esuo hayo utu esuo-ohrowo jọ. Onana u bi ru nọ ahwo nọ a re hrowo esuo a rẹ rọ rehọ eware nọ ahwo nọ a rrọ egagọ a rọwo hayo eware nọ a rri nọ i woma hayo i yoma rọ dẹ ae rehọ, re a ruẹse jọ abọ rai. Fikiere evaọ ẹsibuobu, isu egagọ a rẹ họre kẹ ọkwa esuo. Yọ evaọ erẹwho jọ, a re rri egagọ jọ nọ i se omarai Ileleikristi wọhọ egagọ ubrotọ hayo egagọ orẹwho soso.

Kọ ẹvẹ who roro? Kọ u fo nọ ilele Jesu a re dhomahọ esuo-ohrowo? Re ma sae kuyo onọ nana, joma ta kpahe oriruo Jesu. Jesu ọ ta nọ: “Me bi fi oriruo hotọ kẹ owhai, re epanọ me ru kẹ owhai na, wha ru ere re.” (Jọn 13:15) Oriruo vẹ Jesu o fihotọ kẹ omai kpahe isuẹsu?

Kọ Jesu o dhomahọ isuẹsu?

Ijo. Jesu o dhomahọ isuẹsu akpọ na vievie he.

Jesu ọ họre kẹ ọkwa esuo ho. Nọ Setan Ẹdhọ na ọ ta nọ ọ te rehọ “ekwotọ-ivie akpọ na kpobi” kẹ Jesu, Jesu ọ se keme ọ gwọlọ nọ o re dhomahọ isuẹsu akpọ na ha. (Matiu 4:8-10)a Evaọ oke ofa, nọ ahwo jọ a ruẹ nọ Jesu o bi ru emamọ eware nọ u fo nọ osu o re ru, a tẹ gwọlọ nọ a rẹ rọ Jesu mu ovie. Ebaibol na ọ ta nọ: “Nọ Jesu ọ riẹ nọ a be te gwọlọ nyaze re a kru ei ro mu ovie, ọ tẹ wariẹ sioma rehọ kpobọ ugbehru na, ọye ọvo ọ tẹ jọ etẹe.” (Jọn 6:15) Jesu ọ rọwo ru oware nọ ahwo na a jẹ gwọlọ nọ o ru na ha. Ukpoye, ọ se nọ o re dhomahọ isuẹsu.

Jesu o dhomahọ eme isuẹsu hu. Wọhọ oriruo, fikinọ ahwo Ju evaọ oke Jesu a jẹ hwa osa-uzou kẹ egọmeti Rom, eva e jẹ were ae he keme a roro nọ a bi kienyẹ ae. Fikiere a tẹ jẹ gwọlọ nọ Jesu ọ rẹ jọ abọ ahwo jọ evaọ ẹme osa-uzou na, rekọ Jesu ọ rọwo dhunu họ ẹme osa-uzou na ha, sọ o kiehọ hayo o kiehọ họ. Ọ vuẹ rai nọ: “Wha hwa eware Siza zihe kẹ Siza, rekọ eware Ọghẹnẹ kẹ Ọghẹnẹ.” (Mak 12:13-17) Jesu o dhomahọ ẹme isuẹsu na ha, ukpoye ọ vuẹ rai nọ a hwa osa-uzou kẹ Siza keme Siza o dikihẹ kẹ egọmeti Rom. Rekọ Jesu o dhesẹ nọ, u wo umuo nọ a re yoẹme kẹ egọmeti ba. U fo nọ eware nọ ohwo ọ rẹ rọ kẹ Ọghẹnẹ, ọ rẹ rehọ ae kẹ egọmeti hi. Wọhọ oriruo, Ọghẹnẹ ọvo u fo nọ ma rẹ gọ jẹ romakẹ riẹriẹriẹ—Matiu 4:10; 22:37, 38.

Jesu o je wuhrẹ ahwo kpahe Uvie Ọghẹnẹ, egọmeti nọ Ọghẹnẹ o ro mu evaọ obọ odhiwu. (Luk 4:43) Jesu o dhomahọ isuẹsu akpọ na ha, keme ọ riẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ ọvo u ti ru otọakpọ na fihọ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ orọnikọ egọmeti ahwo-akpọ họ. (Matiu 6:10) Ọ riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te rehọ egọmeti ahwo-akpọ su otọakpọ na ha, ukpoye Ọghẹnẹ ọ te rọ Uvie riẹ raha egọmeti ahwo-akpọ no.—Daniẹl 2:44.

Kọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a dhomahọ isuẹsu?

Ijo. Jesu o jie uzi kẹ ilele riẹ nọ a “wo obọ kugbe akpọ na ha,” yọ ere a gine ru. (Jọn 15:19) Fikiere a dhomahọ isuẹsu akpọ na ha, keme oriruo Jesu a jẹ rọ aro kele. (Jọn 17:16; 18:36) Ukpenọ a dhomahọ isuẹsu, a je ru iruo nọ Jesu ọ kẹ rai. A jẹ ta usi uwoma je wuhrẹ ahwo kpahe Uvie Ọghẹnẹ.—Matiu 28:18-20; Iruẹru Ikọ 10:42.

Oware nọ o mae jọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na oja họ, epanọ a re ro yoẹme kẹ Ọghẹnẹ. Rekọ a riẹ nọ u fo nọ a rẹ rọ adhẹẹ kẹ egọmeti re. (Iruẹru Ikọ 5:29; 1 Pita 2:13, 17) A jẹ hae koko izi nọ egọmeti o fihọ jẹ hwa osa-uzou. (Ahwo Rom 13:1, 7) Dede nọ a je dhomahọ isuẹsu hu, a je wo erere no eware sa-sa nọ egọmeti a je ru ze.—Iruẹru Ikọ 25:10, 11; Ahwo Filipai 1:7.

Eware jọ nọ a jọ ikuigbe ta kpahe Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ gbe isuẹsu

“Ileleikristi a rọwo nọ a re ru eware jọ nọ emotọ ahwo Rom a je ru hu. . . . A rọwo nọ a re wo ọkwa evaọ esuo ho.”—On the Road to Civilization—A World History, page 238.
“Whọ rẹ ruẹ oware ovo nọ u dhesẹ nọ Jesu ọ jẹ gwọlọ dhomahọ isuẹsu hayo kuomagbe iruo isoja ha, yọ . . . epọvo na o jọ kẹ ilele riẹ re.”—Jesus and Judaism, page 231.
“Rọkẹ Oleleikristi, egagọ riẹ i wobọ kugbe isuẹsu hu. Egagọ riẹ i wuzou kẹe vi isuẹsu; Jesu họ ohwo ọsosuọ nọ o re yoẹme kẹ orọnikọ Siza ha.”—Caesar and Christ, page 647.
“Pọl [ukọ na] ọ jọ ọmotọ Rom, yọ ọ rọ uvẹ yena ro ru iruo ziezi re a sae guẹdhọ riẹ jẹ thọe wọhọ epanọ a re ru kẹ emotọ Rom, rekọ o dhomahọ eme isuẹsu hu hayo tuduhọ amọfa awọ re a ru ere he. . . . Dede nọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a riẹ nọ u fo nọ a rẹ rọ adhẹẹ kẹ egọmeti je koko izi nọ a fihọ, a rọwo dhomahọ isuẹsu hu.”—Beyond Good Intentions—A Biblical View of Politics, pages 122-123.
“Ileleikristi a rri nọ u fo ho re ohwo jọ evaọ usu rai o wo ọkwa esuo . . . Evaọ emuhọ ikpe-udhusoi avesa, Hippolytus ọ ta nọ o jọ uruemu Ileleikristi evaọ oke yena inọ oguẹdhọ o re no ọkwa riẹ nọ ọ tẹ gwọlọ ruọ Ichọche na.”—A History of Christianity, Volume I, page 253.

Ileleikristi nẹnẹ a re dhomahọ isuẹsu hu

Ebaibol na o dhesẹ nọ Jesu gbe Ileleikristi ọsosuọ a dhomahọ isuẹsu hu. Fiki onana, Isẹri Jihova evaọ akpọ na soso a re dhomahọ isuẹsu hu. Wọhọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ, a be ta “usi uwoma Uvie na” wọhọ epanọ Jesu o jie uzi kẹ ilele riẹ.—Matiu 24:14.

a Dede nọ Jesu ọ se, ọ riẹ nọ Setan o wo udu nọ ọ sae rọ kẹ ohwo eware yena. Uwhremu na, Jesu o se Setan “osu akpọ na.”—Jọn 14:30