Jihova Ọ Ghale Iruo Abọ Mẹ

A yọrọ omẹ avọ oniọvo ọmọtẹ gbe ọmọzae ọkpako mẹ evaọ iwhre jọ nọ ọ kẹle ẹwho Bicester evaọ United Kingdom. Ọsẹgboni mẹ a jọ etẹe haya uwou jọ nọ a bọ fihọ otọ nọ a sae jo thuru erao je ru iruo ẹwọ. Nọ mẹ jọ ikpe 19, me te mu iruo ọkobaro họ wọhọ inievo mẹ. Uwhremu na, a tẹ rọ omẹ mu ọkobaro obọdẹ evaọ obọ Scotland. Evaọ 1970, nọ mẹ jọ ikpe 23, a te zizie omẹ kpohọ Ebẹtẹle London. Nọ mẹ jọ obei, mẹ tẹ riẹ nọ ẹvẹrẹ jọ ọ riẹ nọ a re se ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme. Ẹvẹrẹ nana nọ mẹ riẹ kpahe na o nwene uzuazọ mẹ. Me wo eghale buobu yọ o wha evawere se omẹ.

Me Wuhrẹ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme

Ukoko nọ a fi omẹ họ evaọ obọ Ebẹtẹle họ, Mill Hill Congregation of Jehovah’s Witnesses. Isẹri Jihova buobu nọ i diezọ e jọ ukoko na. Mẹ gwọlọ nọ mẹ rẹ jọ ogbẹnyusu rai yọ mẹ gwọlọ nọ ẹvẹrẹ ọ rẹ jọ ẹbẹbẹ kẹ omai hi. Fikiere mẹ jẹ hae keria kugbe inievo nọ i diezọ na evaọ obọ ewuhrẹ.

Evaọ oke yena, ikoko ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme e jọ Britain hi. Ahwo nọ a diezọ a jẹ hai kpohọ iwuhrẹ nọ a rẹ jọ ta Oyibo. Inievo emezae gbe erọ emetẹ nọ i diezọ họ, a vẹ rọ obọ dhesẹ eme nọ a be ta na lele Oyibo na unọjọ utọjọ. Rekọ mẹ ruẹ nọ okenọ inievo emezae gbe erọ emetẹ nọ i diezọ na a te bi wuhrẹ omẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme, oghẹrẹ nọ a rẹ fa ẹme u wo ohẹriẹ no erọ inievo nọ i diezọ họ na. O wọhọ ẹsenọ Oyibo ọ rrọ ẹvẹrẹ ọfa kẹ ae! Nọ mẹ riẹ ere, eva inievo nọ i diezọ na e were omẹ, uyoyou nọ me wo kẹ ae ọ tẹ jẹ ga keme ewuhrẹ o re vo ae vievie he. Mẹ tẹ jẹ dawo ẹgba mẹ kpobi re mẹ riẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme nọ a bi wuhrẹ omẹ na ziezi.

Evaọ Britain, ahwo nọ a diezọ a rẹ ta Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain (British Sign Language) hayo BSL. Nọ oke o be nya na, inievo nọ e jẹ hae fa eme nọ a bi ru evaọ ewuhrẹ kẹ ahwo nọ a diezọ na a te wuhrẹ emamọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme nana viukpọ ọnọ a re se Sign Supported English na. Onana u ru nọ inievo nọ i diezọ a je ro yo eme nọ a be ta evaọ ewuhrẹ vi epaọ ọsosuọ. Onana u te je ru nọ inievo nọ i diezọ gbe enọ i diezọ họ a jẹ rọ riẹ yerikugbe ziezi. Enẹna, nọ me te roro kpahe epanọ eware e jọ anwọ ikpe 50 nọ e vrẹ, mẹ ruẹ nọ Jihova ọ be ghale utu ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme na gaga. Jomẹ vuẹ owhai eware jọ nọ i wuzou gaga nọ ukoko na u ru anwọ oke yena ze. Me wo uvẹ nọ mẹ rọ jọ usu ahwo nọ Jihova o ro ru eware nana.

Utu Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme U bi Dhe Evievihọ

Evaọ 1973, nọ a rehọ omẹ mu ọkpako te ukpe ọvo no, oniọvo-ọmọzae jọ nọ a re se Michael Eagers ọ tẹ vuẹ omẹ nọ ma ru iwuhrẹ ukoko jọ evaọ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain. Nọ uwou ogha o whobọhọ iẹe no, a tẹ ta nọ mẹ avọ ọkpako ukoko ọfa jọ ma ruẹrẹ omaa kpahe nọ a sai ro ru iwuhrẹ evaọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme kamara kamara evaọ Deptford, nọ ọ rrọ ofẹ obọze ovatha-ọre London.

Emamọ iyẹrẹ i no rie ze! Inievo nọ i diezọ evaọ London gbe inievo efa evaọ ofẹ obọze ovatha-ọre England a kpohọ ewuhrẹ ọsosuọ nọ a ru evaọ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain. U woma kẹhẹ inọ inievo nọ i diezọ gbe amọfa nọ a wo isiuru a be rọ ẹvẹrẹ nọ a re yo ro wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ. Nọ ewuhrẹ na o kuhọ no, ma te je gbiku eware nọ ma rẹro ruẹ no kẹ ohwohwo, ma tẹ jẹ re omoware kugbe. Mẹ rọ uvẹ nana tuduhọ inievo jọ nọ i diezọ awọ re.

Uwhremu na, a tẹ jẹ rọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme ru iwuhrẹ evaọ okpẹwho Birmingham gbe ọrọ Sheffield. Inievo buobu nọ i diezọ họ nọ e gwọlọ wuhrẹ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain a je kpohọ iwuhrẹ nana re. Inievo nana buobu a jọ usu ahwo nọ a rehọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme mu usi uwoma họ evaọ eria efa evaọ orẹwho England.

Me Wo Aye

Evaọ 1974, mẹ tẹ ruẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ o wo erru gaga. Odẹ riẹ Stella Barker. Ọ jọ ọkobaro obọdẹ evaọ ukoko jọ nọ o kẹle Ebẹtẹle. Nọ ma nya usu orọo te omoke jọ no, ma tẹ rọo evaọ 1976, kẹsena mẹ avọ iẹe ma te je ru iruo ọkobaro obọdẹ na. Ukoko Hackney evaọ North London ma jọ. Aye mẹ Stella o te je fiobọhọ kẹ omẹ evaọ odibọgba na evaọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme. Nọ me te roro kpahe oke yena, mẹ sae ta nọ ma riẹ orọo mai muhọ keme mẹ avọ aye mẹ ma je ru iruo ọkobaro kugbe.

U kri hi, a te zizie omẹ avọ aye mẹ re ma hai no uwou mai kpohọ iruo evaọ obọ Ebẹtẹle. Iruo nọ ma je ru i bu wumuo ho! Mẹ jọ ethabọ ọsẹro okogho, gbe ọnọ o re wuhrẹ evaọ Isukulu Odibọgba Uvie na rọkẹ ekpako ukoko. Uwhremu na, me fiobọhọ je ru ọruẹrẹfihotọ nọ a sae rọ fa eme nọ a re ru evaọ ikokohọ ilogbo no Oyibo fihọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme. Ẹsibuobu oma o rẹ rrọ omai no, rekọ eva e jẹ hae were omai ghele evaọ iruo na.—Matiu 11:28-30.

Ma yẹ ọmọzae mai Simon evaọ 1979, yọ ma yẹ ọmọzae avivẹ mai Mark evaọ 1982. Eva e were omai gaga, rekọ ma riẹ nọ ọmọ-ọyọrọ yọ okolo iruo ho. Kọ ẹvẹ ma jẹ sai ro ru eware nana kpobi? Mẹ avọ aye mẹ Stella ma jiroro nọ, oke kpobi nọ iruo ukoko na e tẹ be wọ omẹ no uwou kpohọ ẹwho ọfa, mai ahwo uviuwou na soso ma rẹ gbẹ nya, re ma jọ obei ru eware kugbe wọhọ uviuwou. Ma gwọlọ nọ emezae mai a rẹ ruẹ nọ egagọ Jihova e be wha evawere se omai! Kọ eme u no rie ze? Nọ emezae mai a be kpako ze na, a te wuhrẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme je mu iruo ọkobaro họ. Yọ wọhọ epanọ ọmọ imẹlu ọsẹgboni mẹ o kpohọ Ebẹtẹle evaọ oware wọhọ ikpe 40 nọ e vrẹ na, Simon avọ Mark a kpohọ Ebẹtẹle re. Eva e were omai gaga!

Ukoko na O Daoma Fiobọhọ kẹ Ahwo nọ A Diezọ

Makọ rite etoke ikpe 1990, whọ rẹ jọ Britain ruẹ inievo nọ i diezọ nọ a ro mu ekpako ukoko ho, rekọ whọ rẹ ruẹ ejọ nọ a ro mu idibo iruiruo. Fikiere ekpako ukoko nọ i diezọ họ ae a rẹ ta sọ inievo nana jọ i te ‘enọ e rẹ sai wuhrẹ ahwo,’ re a rehọ ai mu ekpako ukoko. (1 Timoti 3:2) Oniọvo-ọmọzae jọ nọ o diezọ nọ ọ jọ odibo oruiruo, nọ a re se Bernard Austin, ọ jọ ukoko ẹvẹrẹ Oyibo. A jẹ hae kẹ oniọvo nana adhẹẹ gaga. O you inievo ukoko na yọ ọ jẹ hai fiobọhọ kẹ ae kruga evaọ egagọ Jihova. Eva e were omẹ gaga nọ me yo nọ a rehọ Bernard mu ọkpako ukoko no! Oniọvo nana họ ohwo ọsosuọ nọ o diezọ nọ a ro mu ọkpako ukoko evaọ Britain.

Evaọ 1996, oware jọ nọ o rẹ thọrọ omai ẹro ho o via. Uwou ogha u kuenu nọ a rehọ ukoko ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme mu evaọ Britain, yọ onana o jọ orọ ọsosuọ. Ukoko na o jọ ẹwho Ealing evaọ West London. Emamọ eware efa i lele i rie.

A je Wo Erere no Iwuhrẹ na Kpobi Ze

Evaọ etoke ikpe 1980 gbe 1990, mẹ jẹ hae jọ obọ uwou ru iruo Ebẹtẹle. Ẹko-Iruo Ẹruorote Iruẹru Ikoko mẹ jẹ hai lele ru iruo. Mẹ jẹ hai kiyo enọ nọ a be nọ kpahe inievo nọ e rrọ ikoko ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme gbe usi uwoma ota rai. Ẹsejọ inievo na a re kere se uwou ogha re a nọ kpahe epanọ a sai ro fiobọhọ kẹ inievo nọ i diezọ evaọ ikoko rai nọ a be jọ ta Oyibo. A gwọlọ nọ a re fiobọhọ kẹ ae re a yo eme nọ a be ta evaọ iwuhrẹ gbe ikokohọ esese gbe ilogbo. Evaọ oke ọsosuọ, ukoko na u ru ọruẹrẹfihotọ ọvuọvo ho re a hae fa eme nọ a re ru evaọ iwuhrẹ gbe ikokohọ fihọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme, yọ ebe e jariẹ kẹ ahwo nọ a diezọ họ. Fikiere ẹsibuobu mẹ jẹ hai tuduhọ inievo nọ i diezọ gbe enọ i diezọ họ awọ re a thihakọ bẹsenọ Jihova o re ru oware jọ kpahe iẹe.

Eva e were omai inọ ma thihakọ keme Jihova o gine ru oware jọ kpahe iẹe! U kri hi, uwou ogha u te ru ọruẹrẹfihotọ nọ a sae rọ fa eme nọ a bi ru evaọ iwuhrẹ gbe ikokohọ evaọ ẹvẹrẹ Oyibo fihọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme. Ofariẹ, ahwo nọ a diezọ a jẹ hae keria obaro, re a ruẹ ohwo nọ o bi ru ẹme avọ ohwo nọ ọ be fa ẹme na vevẹ. Inievo emezae gbe erọ emetẹ nọ i diezọ a ruẹ vevẹ nọ Jihova o gine you rai, yọ a rrọ ghaghae evaọ uviuwou Jihova.

Evaọ Ane 1, 1995, a te ru okokohọ obọdẹ evaọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme evaọ Ọgwa Okokohọ Dudley, evaọ West Midlands. Ọnana họ ọrọ ọsosuọ kpobi. Me fiobọhọ kẹ Brọda David Merry ma omaa ọruẹrẹfihotọ okokohọ na. Oniọvo nana ọ jọ ọsẹro okogho vẹre. Inievo jọ nọ i diezọ a jẹ ofa no ugbothabọ ze. Ejọ i no Scotland nọ ọ rrọ ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre ze, yọ efa i no Cornwall nọ ọ rrọ ofẹ ẹkpẹlobọ ukiediwo-ọre ziọ okokohọ na. Mẹ kareghẹhọ epanọ eva e were omai te nọ ma ruẹ ahwo nọ i bu vi odu ọvo (1,000) nọ e ziọ okokohọ na.

Evaọ 2001, uwou ogha o tẹ ta kẹ omẹ avọ Brọda David Merry re ma ru ọruẹrẹfihotọ okokohọ ologbo evaọ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain rọkẹ ukpe nọ o lele i rie. Oyena yọ okolo iruo ho! Jihova ọ ghale omai. Inievo buobu a fialoma ze ti fiobọhọ, yọ onana u ru nọ okokohọ na ọ rọ riẹ nya ziezi! Okokohọ na ọ rẹ thọrọ omai ẹro vievie he. Nọ oyena o vrẹ no, me wo uvẹ nọ me je ro ru ọruẹrẹfihotọ ikokohọ esese gbe ilogbo erọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme evaọ ikpe buobu. Uwhremu na, Jihova o ru nọ inievo-emezae efa a rọ kpako te ahwo nọ a rẹ sae rẹrote iruo na.

A Ru Ividio kẹ Ahwo nọ I Diezọ

Evaọ 1998, eva e were omai gaga nọ ukoko na o siobọno obe ọsosuọ evaọ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain—ibroshọ na Eme Ọghẹnẹ Ọ Gwọlọ Mi Omai?—Ọrọ Ekasẹte. Ma rọ ividio nana wuhrẹ ahwo buobu Ebaibol.

Evaọ okokohọ ologbo nọ a ru evaọ 2002, a fa ile ukoko na fihọ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain. Onana o jọ orọ ọsosuọ kpobi. Onana u ru rie lọhọ nọ inievo nọ i diezọ a jẹ sae rọ so emamọ “ile” ukoko na lele oniọvo nọ ọ be fa ile na fihọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme na. Mẹ rẹ gbẹ kareghẹhọ oniọvo-ọmọzae jọ nọ ọ rrọ ọkpako ukoko nọ o diezọ. Nọ ọ jẹ so ile na yọ ọ be viẹ fiki oghọghọ keme onana họ ọrọ ọsosuọ riẹ!

U wo oware ọfa jọ nọ o via re evaọ okokohọ ologbo 2002 na nọ o rẹ thọrọ omai ẹro ho. A ta kẹ ukoko ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme London Sign-Language re a ru edrama nọ a ti dhesẹ wọhọ ividio evaọ okokohọ na. Kọ ẹvẹ ma te sai ro ru ei? Oke yena ma ri ru ividio edrama ẹdẹvo ho! Rekọ ma ruẹ epanọ Jihova o ro fiobọhọ kẹ omai. Ma ta kẹ inievo-emezae nọ e riẹ kpahe edrama nọ a re ru fihọ ividio ziezi, a te fiobọhọ kẹ omai. Edrama na ọ jọ ziezi gaga! Eware nọ ma wuhrẹ evaọ etoke nọ ma je ru ividio na, i fiobọhọ kẹ omẹ gaga evaọ 2003 rite 2008, nọ mẹ jẹ rẹrote ẹko-iruo nọ a re jo ru ividio edrama evaọ Ebẹtẹle rọkẹ ikokohọ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain nọ a je ru.

Eva e were omẹ avọ aye mẹ gaga inọ mai avọ emezae mai ma gbẹ jọ Ebẹtẹle. Rekọ iruo na e jọ gaga! Nọ ma tẹ rọ eka buobu ruẹrẹ oma kpahe je ru ividio edrama na no, oma o rẹ rrọ inievo kpobi nọ i wobọ evaọ edrama na no. Rekọ uye na uvrẹvru hu! Eva ọvo e rẹ were omai nọ a te bi dhesẹ iku Ebaibol na kẹ inievo mai nọ i diezọ yọ a be ruẹ e rai wọhọ ẹsenọ e be via evaọ aruakpọ. Inievo na jọ a jẹ viẹ oviẹ oghọghọ.

Jihova o je ru eware buobu kẹ omai. Evaọ 2015, a fa Uwou-Eroro nọ a re wuhrẹ na fihọ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain kẹ omai, yọ ividio a ru rie fihọ. Kẹsena evaọ 2019, a te siobọno obe Matiu epọvo na re. Enẹna ma wo Ikereakere Griki Ileleikristi na evaọ Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain, yọ a mu Ikereakere Hibru na họ ẹfa no. Eva e be were inievo mai nọ i diezọ na gaga yọ a bi yere Jihova rọkẹ eware nana kpobi!

Mai idibo Jihova kpobi mai yọ uviuwou ovo evaọ egagọ riẹ, yọ ma be daoma dhesẹ uyoyou nọ o kare ọriẹwẹ kẹ ohwohwo wọhọ Ọsẹ obọ odhiwu mai. (Iruẹru Ikọ 10:34, 35) Ukoko Jihova o be rehọ oke gbe eware buobu fiobọhọ kẹ oghẹrẹ ahwo kpobi, te enọ i diezọ, gbe enọ i tuaro. Nọ mẹ avọ ahwo uviuwou mẹ ma te roro te eware nana, u re duobọte omai udu.a

Eware nana nọ ukoko na u ru na e be wha ẹnyaharo ze. Enẹna ikoko Ẹvẹrẹ Obọ rọ t’Ẹme Britain buobu e rrọ Britain. Eva e were omẹ gaga nọ ikoko ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme i bu te enẹ no. Me yere Ọghẹnẹ inọ mẹ jọ usu ahwo nọ i wobọ evaọ iruo na evaọ okenọ “eware i ro muhọ omomoto.” (Zẹkaraya 4:10) Jihova ma re yere rọkẹ ẹnyaharo nana kpobi. Ọye ọ be kpọ ukoko riẹ. Ọ rẹ kẹ idibo riẹ eware nọ a sae rọ ta usi uwoma na kẹ oghẹrẹ ahwo kpobi. Yọ ọye o bi ru nọ uzẹme na ọ be sae rọ dowọ muotọ evaọ udu ahwo nọ a wo emamọ eva.