IKUIGBE UZUAZỌ
Ẹro nọ Ma rọ So Jihova O Wha Eghale Se Omai No
Ẹsibuobu ohwo ọ rẹ sae riẹ epanọ uzuazọ o te jọ odẹnotha ha, ma rẹ nyaku ẹgaga gbe ebẹbẹ sa-sa. Rekọ Jihova ọ rẹ ghale ahwo nọ a rẹroso ẹe viukpọ otoriẹ obọrai. Mẹ avọ aye mẹ ma ruẹ onana vuhumu no evaọ uzuazọ mai. Joma gbiku uzuazọ mai kpẹkpẹe.
OKOKOHỌ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol nọ a ru evaọ Cedar Point, Ohio, obọ America evaọ ukpe 1919 ọsẹ gbe oni mẹ a jọ riẹ ohwohwo. Aimava a tẹ ruọ orọo ukpe yena. A yẹ omẹ evaọ ukpe 1922, a te yẹ oniọvo mẹ Paul evaọ ikpe ivẹ nọ i lele i rie. Ukpe 1930 a yẹ Grace aye mẹ. Ọsẹgboni riẹ nọ a re se Roy avọ Ruth Howell a jọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol, ọsẹgboni ologbo riẹ a jọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol re, a tẹ jẹ jọ egbẹnyusu Brọda Charles Taze Russell.
Mẹ avọ aye mẹ Grace ma riẹ ohwohwo evaọ ukpe 1947, ma tẹ ruọ orọo evaọ July 16, 1949. Taure ma tẹ te ruọ orọo, ma ta ẹme kugbe kpahe epanọ uzuazọ mai o te jọ. Ma tẹ gbaemu nọ ma re duomahọ iruo odibọgba oke-kpobi, gbe nọ ma ti yẹ emọ họ. Ma mu iruo ọkobaro họ evaọ October 1, 1950. Kẹsena a te zizie omai kẹ iruo ọsẹro okogho evaọ ukpe 1952.
IRUO ỌSẸRO ỌNYAWARIẸ GBE ISUKULU GILIAD
Mai imava ma ruẹ nọ ma gwọlọ obufihọ re ma sai ru iruo nana nọ ma muhọ obọ na. Nọ inievo-emezae nọ i wo onaa iruo nana a bi fi obọ họ kẹ omẹ yọ mẹ be gwọlọ epanọ ohwo jọ o re ro fi obọ họ kẹ aye mẹ re. Mẹ tẹ nya bru ogbẹnyusu mai nọ a re se Marvin Holien nọ o ru iruo ọsẹro ọnyawariẹ kri no jẹ vuẹe nọ: “Aye mẹ Grace ọ gbẹ maha yọ o ri ti wo onaa tere he. Kọ whọ sai dhesẹ ohwo kẹ omai nọ o re lele kpohọ usiuwoma ota nọ ọ rẹ sai wuhrẹ mi?” Ọ tẹ kuyo nọ: “Ee, Edna Winkle yọ ọkobaro nọ o kri iruo na no yọ ọ te sai fi obọ họ kẹe ziezi.” Uwhremu na, aye mẹ ọ ta kpahe Edna nọ: “O re ru nọ udu u re ro kie omẹ vi nọ ma tẹ nya te unuẹthẹ, ọ riẹ epanọ a rẹ kpahe ẹme nọ ohwo ọ tẹ ta nọ ọ gwọlọ yo usiuwoma ha, yọ o wuhrẹ omẹ epanọ a rẹ gaviezọ ziezi kẹ ohwo otiọye re mẹ sae riẹ emamọ uyo nọ mẹ rẹ kpahe kẹe. Edna o gine fi obọ họ kẹ omẹ gaga.
No ẹkpẹlobọ ze: Nathan Knorr, Malcolm Allen, Fred Rusk, Lyle Reusch, Andrew Wagner
Mẹ avọ Grace ma rri ikogho ivẹ evaọ ubrotọ nọ a re se lowa, kugbe abọjọ ubrotọ Minnesota gbe South Dakota. Kẹsena a te dhe omai kpohọ okogho ọsosuọ New York nọ o kẹre te ewho jọ evaọ Brooklyn gbe Queens. Oghẹrẹ nọ ma jọ ogbori te oke ọsosuọ evaọ iruo na o rẹ thọrọ omẹ ẹro ho. Usu ikoko nọ me rri họ, ukoko Brooklyn Heights nọ o be jọ Ọgwa Uvie nọ o rrọ Ebẹtẹle ru iwuhrẹ rai, yọ inievo buobu evaọ Ebẹtẹle Brooklyn nọ i wo onaa gbe eriariẹ ziezi a jọ ukoko yena. Nọ me ru ẹme ọsosuọ mẹ kpahe iruo ukoko no, Brọda Nathan Knorr ọ tẹ nya bru omẹ ze jẹ vuẹ omẹ nọ: “Malcolm, ohrẹ nọ whọ kẹ omai na o jọ ziezi. Jọ o thọrọ owhẹ ẹro ho, whọ gbẹ kẹ omai ohrẹ nọ u re fi obọ họ kẹ omai hi, kiyọ whọ te sae jọ obufihọ tere he evaọ ukoko na. Ruabọhọ iruo iwoma nana.” Nọ ewuhrẹ na o kuhọ no, mẹ tẹ vuẹ aye mẹ ẹme nana. Kẹsena ma te kpohọ ubruwou nọ ma wohọ evaọ Ebẹtẹle na. Awa-ọruọ iruo na ọ tẹ jẹ lẹliẹ omai viẹ.
“Whọ gbẹ kẹ omai ohrẹ nọ u re fi obọ họ kẹ omai hi, kiyọ whọ te sae jọ obufihọ tere he evaọ ukoko na. Ruabọhọ iruo iwoma nana”
Nọ emerae jọ e vrẹ no, a te vi ileta se omai ro zizie omai kpohọ eklase avọ 24 ọrọ Isukulu Giliad nọ ma ti nwrotọ no evaọ February 1955. Taure ma te kpohọ isukulu na a vuẹ omai nọ orọnikọ onana u dhesẹ nọ a ti dhe omai kpohọ iruo Imisiọnare he nọ ma te nwrotọ no. Ukpoye, isukulu na i ti fi obọ họ kẹ omai wo onaa ziezi evaọ iruo ọsẹro okogho nọ ma rrọ na. Isukulu na i fi obọ họ kẹ omai gaga, i rovie omai aro.
Fern avọ George Couch kugbe Grace gbe omẹ evaọ Isukulu Giliad, ukpe 1954
Nọ ma nwrotọ no, a te dhe omai kpohọ iruo ọsẹro ubrotọ. Ibrotọ Indiana, Michigan, gbe Ohio e jọ usu ibrotọ nọ ma je rri. Kẹsena, oware nọ ma rẹro riẹ hẹ o tẹ via, evaọ December 1955 Brọda Knorr o vi ileta jọ se omai nọ ọ jọ ta nọ: “Mẹ gwọlọ riẹ onọ o mai kiehọ owhai oma, te obonẹ nọ wha rẹ nyaze re wha lele omai jọ iruo Ebẹtẹle . . . hayo orẹwho ofa nọ wha re kpohọ kẹ iruo Uvie na nọ wha te ru iruo Ebẹtẹle te umuo jọ. Mẹ gwọlọ riẹ re sọ iruo ọsẹro ọnyawariẹ na e mae were owhai. Iviena wha ginẹ ta eva rai kẹ omẹ.” Ma tẹ za zihe sei nọ onọ a dhe omai kpohọ kpobi o te were omai. O raha oke he, a te zizie omai kpohọ Ebẹtẹle.
IRUO EVAWERE EVAỌ EBẸTẸLE
Evuẹ nọ a jẹ hai vi omẹ no Ebẹtẹle nyae kẹ evaọ ikoko gbe ikokohọ sa-sa evaọ America e jọ usu iruo evawere nọ me ru evaọ Ebẹtẹle. Me fi obọ họ wuhrẹ izoge buobu nọ e rẹrote iruo ilogbo sa-sa evaọ ukoko Jihova. Uwhremu na me te zihe ruọ okere-obe Brọda Knorr nọ o je ru iruo evaọ ọfisi nọ ọ jẹ rẹrote iruo usiuwoma ota akpọ-soso na.
Malcolm nọ o bi ru iruo kugbe Ẹko-Iruo Ẹruorote Iruẹru Ikoko, ukpe 1956
Okenọ me je ro ru iruo kugbe Ẹko-Iruo Ẹruorote Iruẹru Ikoko evaọ uwou ogha na o jọ etoke evawere kẹ omẹ gaga. Me ru iruo kugbe T. J. (Bud) Sullivan nọ ọ jọ ọsẹro ẹko-iruo yena ikpe buobu. Yọ amọfa a jariẹ nọ me wuhrẹ eware sa-sa mi. Omọvo rai jọ họ Fred Rusk nọ a ta kẹ nọ o wuhrẹ omẹ. Ehwẹ i re fi omẹ nọ mẹ tẹ kareghẹhọ onọ nọ mẹ nọ riẹ ẹdẹjọ, mẹ nọ riẹ nọ “Fred, fikieme whọ be hai ro nwene eme sa-sa evaọ ileta nọ me kere no dede?” Ọ tẹ hwẹ jẹ ta nọ: “Malcolm, whẹ avọ ohwo wha te dikihẹ be ta ẹme whọ rẹ sae ta eme efa buobu ro ru oware nọ whọ be ta vẹ, rekọ o tẹ rrọ ileta maero nọ who te bi kere no uwou ogha kpohọ otafe, u fo nọ ẹme ra o re kokomahọ ziezi jẹ jọ gbagba.” Kẹsena ọ tẹ rọ unu kpotọ ta nọ: “Kru udu ga, whọ be daoma yọ uviemenẹ whọ te riẹ iruo na ziezi.”
Evaọ ikpe nana kpobi, a be hai dhe Grace aye mẹ kpohọ ofẹ iruo sa-sa evaọ uwou ogha na, yọ ẹruorote iwou o jọ usu iruo nọ o ru. Ọ jẹ reawere iruo na gaga. Rite inẹnẹ na, ma tẹ nyaku inievo-emezae sa-sa nọ e jọ uzoge evaọ uwou ogha oke yena, a re kpohwẹ ku unu jẹ ta kẹ aye mẹ nọ, “Who wuhrẹ omẹ epanọ a rẹ hwa ehwa, yọ oware nọ who ru na o were oni mẹ gaga.” Yọ o je ru iruo kugbe ẹko-iruo nọ o rẹ rẹrote emagazini, ileta nọ a bi vi kpohọ otafe, gbe onọ u re ru ekasẹte. Iruo yena sa-sa nọ o je ru na i fi obọ họ kẹe riẹ nọ oware kpobi nọ who ru hayo oria kpobi nọ whọ jọ ru iruo evaọ ukoko Jihova yọ uvẹ-ọghọ gbe oghale. Yọ ere o gbe bi rri rie rite inẹnẹ.
INWENE SA-SA NỌ MA RU NO
Evaọ oware wọhọ ukpe 1975, o tẹ gwọlọ nọ ma rẹ nyae rẹrote ọsẹgboni mai keme a kpako gaga no. Uwhremu na o tẹ gba omai họ nọ ma re ru oware nọ ma gwọlọ ru hu. Ma gwọlọ no Ebẹtẹle he, u te no ere no ma gwọlọ fa usu no inievo Ebẹtẹle nọ ma you gaga na ha. Ghele na, ma riẹ nọ re ma rẹrote esẹgbini mai yọ owha-iruo mai. Fikiere, ma te no Ebẹtẹle uwhremu na avọ irẹro nọ eware i te nwene oghẹrẹ jọ ma sai zihe ze.
Re ma sae ruẹ ugho rẹrote omamai, me te je ru iruo kẹ ekọmpene jọ, mẹ rẹ nyai whowho eki ekọmpene na kẹ ahwo evaọ iwou rai. Ẹsikpobi mẹ rẹ kareghẹhọ oware nọ ọga-iruo na jọ ọ vuẹ omẹ evaọ okenọ a je wuhrẹ omẹ iruo na, ọ ta nọ: “O gwọlọ nọ owọwọ kpobi whọ rẹ nya kpohọ iwou ahwo. Oke utioye whọ sai ro di ae họ uwou. Oware ovuovo nọ u wuzou vi onya owọwọ nana o rrọ họ.” Mẹ tẹ vuẹe nọ: “Mẹ riẹ nọ epanọ iruo na e rrọ whọ be ginẹ vuẹ omẹ na. Rekọ me wo ewha-iruo jọ nọ i wobọ kpahe egagọ Ọghẹnẹ nọ me re gbabọkẹ kẹ vievie he. Mẹ te hae nya bru ahwo na evaọ oka-iruo na kpobi rekọ owọwọ Edivẹ-Oka gbe Edene-Oka me re kpohọ iwuhrẹ nọ i wuzou kẹ omẹ gaga.” Jihova ọ ginẹ ghale omẹ fiki iwuhrẹ nọ me gbabọkẹ hẹ na.
Evaọ July 1987, ma jọ kugbe oni mẹ okenọ o sẹwẹ họ evaọ uwou nọ a rẹ jọ sẹro enọ e kpako no. Enọso nọ o wo uzou etẹe na ọ nyabru aye mẹ ze jẹ ta kẹe nọ: “Aye Allen, kpo whọ nyai serihọ. Whọ ruawa ha, ohwo kpobi ọ riẹ nọ whọ ginẹ daoma rẹrote oniọrọ ra na, whọ daoma gaga.”
Evaọ December 1987, ma tẹ wariẹ kere eme fihọ efọmo Ebẹtẹle, sọ uvẹ iruo nana nọ e were omai gaga na o rẹ wariẹ te omai obọ. Rekọ emedẹ jọ nọ i lele i rie, edọkita ọ kiẹ aye mẹ nọ oma o ga tere he riwi, ọ tẹ ruẹ nọ o wo ẹyao-ọta. Nọ a ru obẹrọ kẹe no, oma riẹ o tẹ ga. Uwhremu na, a te vi ileta se omai no obọ uwou ogha ze inọ ma ruabọhọ iruo usiuwoma ota na evaọ ukoko mai. Ma tẹ gbaemu nọ ma rẹ ruabọhọ iruo Uvie na.
Nọ omoke jọ o vrẹ no, uvẹ iruo jọ u te rovie kẹ omẹ evaọ obọ Texas. Ma tẹ kwa keme ma ruẹ nọ u ti kiehọ omai oma fiki uvo nọ o rẹ jọ obei rowo. Ma rrọ Texas obonẹ te ikpe 25 no yọ inievo emezae gbe erọ emetẹ buobu e wariẹ omai họ nọ a bi ru oma sasa omai, a kpekpe omai oma gaga.
EWARE NỌ MA WUHRẸ NO
Ẹyao-ọta ọ jẹ hae kẹ aye mẹ uye gaga, okejọ ẹyao na ọ jariẹ eva, oke ofa uriohọ, yọ kẹle na kọ evie. Ghele na, o je bruenu hu, yọ ọ jẹ hae roma kpotọ kẹ omẹ evaọ iroro nọ ma jẹ kpobi. Ẹsibuobu ahwo a rẹ nọe nọ, “Eme ọ be lẹliẹ eva were owhai tere evaọ orọo rai?” Ọ vẹ fodẹ eware ene, inọ: “Mẹ avọ ọzae mẹ yọ egbẹnyusu ekpekpe. Ma rẹ ta ẹme kugbe noke toke evaọ okpẹdoke. Ma re weze bru ahwo kẹdẹ kẹdẹ. Ma te wo evedha kpahe ohwohwo, ma re ku ẹme na họ re ma te ti kiẹzẹ.” Uzẹme riẹ họ, ẹsejọ ma re ru ohwohwo eva dha, rekọ ma rẹ rọvrẹ ohwohwo jẹ kpairoro vrẹ ẹme na, yọ onana u bi fi obọ họ kẹ omai gaga.
“Hae rẹroso Jihova je thihakọ oware kpobi nọ ọ kuvẹ riẹ”
Eware buobu e riẹ nọ ma wuhrẹ no ebẹbẹ nọ ma nya ku na ze:
Hae rẹroso Jihova je thihakọ oware kpobi nọ ọ kuvẹ riẹ. Whọ rẹroso otoriẹ obọra ha.—Itẹ 3:5, 6; Jeri. 17:7.
Hae jọ Ebaibol na gwọlọ ọkpọvio nọ whọ tẹ be jẹ iroro, makọ oware nọ whọ rẹriẹ ovao dhe kpobi kẹhẹ. Ẹmeoyo kẹ Jihova avọ izi riẹ u wuzou gaga. Who gbe bi yoẹme he kiyọ whọ be ghẹmeeyo, ohwo ọ rẹ sae jọ udevie he.—Rom 6:16; Hib. 4:12.
Oware ovo jọ o mai wuzou evaọ uzuazọ, epanọ ohwo ọ sai ro wo emamọ odẹ evaọ aro Jihova. Rọ oreva riẹ karo, orọnikọ efe ole he.—Itẹ 28:20; Ọtausi. 7:1; Mat. 6:33, 34.
Hae lẹ se Jihova re o fi obọ họ kẹ owhẹ wo ajọwha gbe ẹnyaharo evaọ egagọ riẹ. Ukpenọ whọ rẹ tẹrovi oware nọ whọ rẹ sai ru hu, hae tẹrovi onọ whọ rẹ sai ru.—Mat. 22:37; 2 Tim. 4:2.
Riẹ nọ ukoko ofa o riẹ hẹ nọ u bi wo eghale Jihova gbe ọjẹrehọ riẹ.—Jọn 6:68.
Mẹ avọ aye mẹ Grace ma rrọ ukoko na vrẹ ikpe 75 no, ma rrọ orọo joma te ikpe 65 no yọ anwọ oke nana ze ma be rọ gọ Jihova kugbe. Ma be ginẹ wereva evaọ egagọ Jihova anwọ oke nana kpobi ze na. Ma bi rẹro jẹ lẹ nọ inievo Ileleikristi mai kpobi a ruẹ eghale nọ i re noi ze nọ a tẹ rẹroso Jihova.