Uzou Avọ Ikpe
Uvie “Nọ A rẹ Raha Ha”
1. Uzẹme vẹ eware nọ e rrọ akpọ via evaọ ikuigbe ohwo-akpọ kpobi i fiẹgba họ no?
EWARE nọ e be jọ akpọ via kẹdẹ kẹdẹ i dhesẹ uzẹme na nnọ ẹsiọ esuo Jihova gbe omodawo re ae ọvo a su omobọ rai o re wha evawere se ahwo vievie he. Oghẹrẹ egọmeti ohwo-akpọ ọvuọvo nọ o wha irere ẹrẹrẹe se ahwo-akpọ no ọ riẹ hẹ. Dede nọ ahwo a nyaharo evaọ eriariẹ viọ epaọ anwẹdẹ kpobi no, a re sai fi ẹyao kparobọ hayo si uwhu no ho, makọ rọ kẹ omọvo jọ dede. Esuo ohwo-akpọ o ri si ẹmo, ozighi, ethube, ogbekuo, hayo uvuhu no ho. Egọmeti okienyẹ i gbe bi si ufi yawo ahwo uriohọ evaọ ekwotọ buobu. (Ọtausiwoma Na 8:9) Eriariẹ eware ikuo, uvouthei gbe ogbori i kuobọgbe be nua otọ, ame, gbe ofou na. O rrọ bẹbẹ kẹ ahwo re a wo igogo ẹgwọlọ uzuazọ fiki igho nọ isu na i bi bru fihọ ẹkpa. Ikpe idu buobu erọ esuo ohwo-akpọ i ru uzẹme ẹme nana vevẹ no: “Ohwo o wo iroro obọ riẹ hẹ, ohwo o wo ogaga nọ o ro su oma obọ riẹ hẹ.”—Jerimaya 10:23.
2. Eme ọvo họ ifue kẹ ebẹbẹ ohwo-akpọ?
2 Eme họ ifue na? Uvie Ọghẹnẹ, onọ Jesu o wuhrẹ ilele riẹ nọ a lẹ kẹ na: “Uvie ra oze, epanọ a rọ obọ odhiwu ru orọ eva ra, ru re a jọ akpọ na ru ere re.” (Matiu 6:9, 10) A jọ 2 Pita 3:13 dhesẹ Uvie obọ odhiwu Ọghẹnẹ wọhọ “ihru ekpokpọ,” onọ u ti su “akpọ ọkpokpọ,” koyehọ, okegbe ahwo-akpọ okiẹrẹe. Uvie Ọghẹnẹ u wuzou te epanọ Jesu o ro ru ei họ ugogo uzoẹme usiuwoma riẹ. (Matiu 4:17) O dhesẹ oria nọ o rẹ jọ evaọ izuazọ mai, tuduhọ omai awọ nọ: “Wha kake guọlọ uvie riẹ gbe ẹrẹreokie riẹ.”—Matiu 6:33.
3. Fikieme ewuhrẹ kpahe Uvie Ọghẹnẹ o jẹ rrọ oware ovẹrẹ gaga enẹna?
3 Ewuhrẹ kpahe Uvie Ọghẹnẹ o rrọ oware ovẹrẹ gaga enẹna, keme kẹle na Uvie na o te j’owọ re u nwene esuo otọakpọ nana bẹdẹ bẹdẹ. Daniẹl 2:44 o ruẹaro nọ: “Evaọ ezi ivie eyena [egọmeti nọ i bi su enẹna], Ọghẹnẹ obọ odhiwu na ọ rẹte rehọ uvie nọ a rẹ raha ha muẹ [obọ odhiwu], hayo a rẹte se isuẹsu riẹ ba kẹ amọfa ha [ahwo-akpọ a gbe ti su otọakpọ na ofa ha]. Ọ rẹte whọlọ ivie [inẹnẹ] na kpobi ọ vẹte rehọ ae ze oba, ọ vẹte jọ bẹdẹ.” Fikiere Uvie na o te rọ edẹ urere nana ziọ oba ẹkwoma ẹraha uyerakpọ omuomu nana kpobi. A rẹ te sa isuẹsu Uvie obọ odhiwu na evaọ otọakpọ na awọ họ. Ẹvẹ ma rẹ kẹ uyere te inọ ufuoma nọ onana o te rọ ze o kẹle gaga no!
4. Rọ kpahe Uvie na, eme ọ via evaọ obọ odhiwu evaọ 1914, kọ fikieme onana u je wuzou k’omai?
4 Evaọ 1914 a rehọ Kristi Jesu mu Ovie a tẹ kẹe udu re ọ “jọ eva evie ewegrẹ [riẹ] tahọ ae obọ!” (Olezi 110:1, 2) Evaọ ukpe ovo yena, “edẹ urere” erọ uyerakpọ nana i muhọ. (2 Timoti 3:1-5, 13) Eva oke ovo na, eware nọ Daniẹl ọ ruẹ evaọ eruẹaruẹ na e ghinẹ via evaọ obọ odhiwu. “Ọnọ ọ rọ no Oke Anwae ze” na, Jihova Ọghẹnẹ, ọ rehọ “isuẹsu gbe oruaro gbe uvie rọ kẹ” Ọmọ ohwo, Jesu Kristi, “re ahwo kpobi, erẹwho gbe evẹrẹ kpobi, re a ruẹse gọ e.” Nọ ọ jẹ niyẹrẹ kpahe eruẹaruẹ na, Daniẹl o kere nọ: “Isuẹsu riẹ e rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ, o nọ u re re he, uvie riẹ họ onọ o rẹ raha ha.” (Daniẹl 7:13, 14) Ẹkwoma Uvie nana evaọ obọ Kristi Jesu na Ọghẹnẹ o ti ro ru ei lọhọ kẹ ahwo nọ i you ẹrẹreokie re a reawere eware ezi buobu nọ ọ jiroro riẹ okenọ o fi ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai họ Aparadase.
5. Didi eware kpahe Uvie na e rrọ isiuru k’omai, kọ fikieme?
5 Kọ o rrọ isiuru ra re whọ jọ ohwo omarokpotọ ọrọ Uvie na? Otẹrọ ere, o te were owhẹ gaga re whọ riẹ oghẹrẹ nọ egọmeti obọ odhiwu nana o bi ruiruo. Whọ te gwọlọ riẹ oware nọ o bi ru enẹna, oware nọ o ti ru evaọ obaro, gbe oware nọ o gwọlọ mi owhẹ. Nọ whọ be kiẹ Uvie na riwi ziezi na, ovuhumuo ra kẹe o te rro. Whọ tẹ j’owọ kẹ isuẹsu riẹ, whọ te thoma kpahe viere re whọ ta kẹ amọfa kpahe eware igbunu nọ Uvie Ọghẹnẹ u ti ru kẹ ahwo-akpọ ẹmeoyo.—Olezi 48:12, 13.
Isu Uvie Ọghẹnẹ
6. (a) Ẹvẹ Ikereakere na i ro dhesẹ esuo ohwo nọ Uvie Mesaya na o rrọ? (b) Ẹvẹ oware nọ ma wuhrẹ kpahe Uvie na u re kpomahọ omai?
6 Usu eware ọsosuọ nọ ọkiẹriwo otiọye na o re rovie via họ Uvie Mesaya na yọ odhesẹvia esuo ehrugbakpọ Jihova. Jihova họ ọnọ ọ rehọ “isuẹsu gbe oruaro gbe uvie” kẹ Ọmọ riẹ. Nọ a kẹ Ọmọ Ọghẹnẹ ẹgba re o muhọ esu wọhọ Ovie no, irru enọ e rrọ obọ odhiwu i te whowho gbagba nọ: “Uvie akpọ nana u . . . zihe ruọ uvie ỌNOWO mai [ Jihova Ọghẹnẹ] gbe orọ Kristi riẹ, ọye [ Jihova] o re ti suẹ bẹdẹ bẹdẹ.” (Eviavia 11:15) Fikiere eware kpobi nọ ma ruẹ kpahọ Uvie nana gbe oware nọ u ru u re si omai kẹle Jihova omariẹ. U re woma re oware nọ ma wuhrẹ o bọ isiuru nọ ma rẹ rọ rehọ oma kpotọ kẹ esuo riẹ bẹdẹ bẹdẹ họ omai udu.
7. Fikieme o jẹ rrọ oware isiuru gaga k’omai inọ Jesu Kristi họ Osu Ethabọ Jihova?
7 Je roro kpahe uzẹme na inọ Jihova o fi Jesu Kristi họ agbara-uvie wọhọ Osu Ethabọ. Wọhọ Osu Iruo ọnọ Ọghẹnẹ ọ rọ ma otọakpọ na gbe ahwo-akpọ, Jesu ọ riẹ ẹgwọlọ mai vi ohwo jọ evaọ usu mai. Ofariẹ, o dhesẹ ‘evawere riẹ kẹ emọ ahwo’ no emuhọ ikuigbe ohwo ze. (Itẹ 8:30, 31; Ahwo Kọlọsi 1:15-17) Uyoyou riẹ kẹ ahwo-akpọ o rro te epanọ ọ rọ ziọ otọakpọ re ọ rehọ uzuazọ riẹ kẹ wọhọ ẹtanigbo fiki mai. ( Jọn 3:16) Fikiere, o te ru edhere nọ ma re ro wo ufuoma no emuemu gbe uwhu lọhọ k’omai, jegbe uvẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Matiu 20:28.
8. (a) Wo ohẹriẹ no isu ahwo-akpọ, fikieme egọmeti Ọghẹnẹ ọ te rọ tọ? (b) Didi obọ ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ o wo kugbe egọmeti obọ odhiwu na?
8 Uvie Ọghẹnẹ yọ egọmeti nọ ọ dọmu, nọ ọ rẹ rria krẹkri. Oware nọ o kẹ imuẹro ẹtọ riẹ họ Jihova omariẹ o re whuẹ hẹ. (Habakuk 1:12) Wo ohẹriẹ no ivie ahwo-akpọ, Jesu Kristi, ọnọ Ọghẹnẹ o mu ọkwa ovie họ obọ na, o re whuẹ gbe he. (Ahwo Rom 6:9; 1 Timoti 6:15, 16) Ahwo 144,000 efa a ti kuomagbe Kristi evaọ ekaba-uvie obọ odhiwu na, idibo omarokpotọ Ọghẹnẹ nọ i no “k’oria k’oria gbe evẹrẹ gbe ahwo gbe orẹwho ze.” A kẹ enana uzuazọ nọ u re whu hu re. (Eviavia 5:9, 10; 14:1-4; 1 Ahwo Kọrint 15:42-44, 53) Ibuobu rai e rrọ obọ odhiwu no enẹna, yọ okiọkotọ rai nọ e gbẹ rrọ otọakpọ na a ru otu ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ via, enọ e be jọ obonẹ rehọ omarokpotọ wha isiuru Uvie na haro.—Matiu 24:45-47.
9, 10. (a) Didi iruẹru omohẹriẹ, erọ ogbekuo Uvie na u ti si no? (b) Ma gbẹ gwọlọ jọ ewegrẹ Uvie Ọghẹnẹ hẹ, eware vẹ ma rẹ whaha?
9 Kẹle na, evaọ ẹruoke riẹ, Jihova o ti vi egbaẹmo ikpikpakpe riẹ kpohọ iruo re a ru otọakpọ na fo. A te rehọ ọraha ebẹdẹ bẹdẹ raha ahwo nọ a salọ nọ a re vuhu esuo riẹ mu hu, gbe enọ e be rọ ọruẹrẹfihotọ uyoyou nọ o ru lọhọ ẹkwoma Jesu Kristi na se ẹkoko. (2 Ahwo Tẹsalonika 1:6-9) Oyena o te jọ ẹdẹ Jihova, oke ẹkpare kpehru riẹ wọhọ Osu Ehrugbakpọ nọ ma be hẹrẹ anwẹdẹ na. “Ri, ẹdẹ ỌNOWO ọ be tha, ẹdẹ ọyena ọ vọ avọ ofu gbe evedha gaga, . . . o veti kpe ahwo omuomu na noi no.” (Aizaya 13:9) “Ẹdẹ ọyena ọ rẹ te jọ ẹdẹ ofu, ẹdẹ uye gbe evedha, ẹdẹ ọraha gbe idhọvẹ, ẹdẹ ebi gbe ozọ, ẹdẹ ẹgho gbe ebi ọlala.”—Zefanaya 1:15.
10 Egagọ erue kpobi jegbe egọmeti ahwo gbe egbaẹmo rai kpobi, enọ osu omuomu akpọ nana nọ a rẹ ruẹ hẹ ọ be kpọ na, a te raha ai no bẹdẹ bẹdẹ. Enọ i bi dhesẹ oma rai fihọ abọ akpọ nana ẹkwoma ilale edhere uzuazọ oriobọ, orọ ababọ oruọzewọ, orọ ọfariẹ a re ti whu. A re ti si Setan gbe idhivẹri riẹ no nọ a gbe ti w’obọ kugbe enọ e be rria akpọ na ha, a vẹ te gbai ifi kekeke odu ikpe. Uvie Ọghẹnẹ o vẹ te kpọ iruẹru otọakpọ na kpobi. Ẹvẹ oyena o te jọ ufuoma te kẹ enọ i you ẹrẹreokie kpobi!—Eviavia 18:21, 24; 19:11-16, 19-21; 20:1, 2.
Ẹjiroro Uvie Na—Oghẹrẹ Nọ A re ro Woi
11. (a) Ẹvẹ Uvie Mesaya na u ti ro ru ẹjiroro Jihova kpahe otọakpọ na gba? (b) Eme esuo Uvie na o ti ru kẹ ahwo nọ e be rria otọakpọ na evaọ oke oyena?
11 Uvie Mesaya onana u ti ru ẹjiroro ọsosuọ Ọghẹnẹ kẹ otọakpọ na gba. (Emuhọ 1:28; 2:8, 9, 15) Rite inẹnẹ na, ahwo-akpọ a re sae wha ẹjiroro ọyena haro ho. Dede na, “akpọ nọ ọ be tha na” ọ te jọ otọ Ọmọ ohwo, Jesu Kristi. Enọ e zọ vrẹ ẹdhoguo ikpakpe Jihova ọrọ uyerakpọ anwae ọnana a ti ruiruo kugbe evaọ otọ Kristi Ovie na, te rehọ evawere ru onọ ọ ta kẹ ai kpobi re otọakpọ na u ti zihe ruọ aparadase akpọ-soso. (Ahwo Hibru 2:5-9) Ahwo-akpọ kpobi a te reawere iruo abọ rai, a ve je ti wo erere vọvọ no ekakọ otọ na ze.—Olezi 72:1, 7, 8, 16-19; Aizaya 65:21, 22.
12. Ẹvẹ a ti ro ru ẹgbagba iroro gbe ugboma lọhọ kẹ enọ e te jọ otọ Uvie na?
12 Okenọ a ma Adamu avọ Ivi, a jọ gbagba, yọ o jọ ẹjiroro Ọghẹnẹ re a rọ emọ rai vọ otọakpọ na, nọ aikpobi a rẹ reawere iroro gbe ugboma ogbagba. Ẹjiroro ọyena o ti rugba evaọ otọ esuo Uvie na. Onana o gwọlọ esino eware kpobi nọ umuomu o wha ze, yọ re oyena o sae lọhọ, orọnikọ Kristi o bi ruiruo wọhọ Ovie ọvo ho rekọ wọhọ Ozerẹ Okpehru re. Avọ odiri, o ti fi obọ họ kẹ ahwo omarokpotọ nọ e rrọ otọ riẹ re a wo erere no aghare idhe ẹtanigbo uzuazọ ohwo-akpọ riẹ ze.
13. Didi ọ irere ugboma ma te ruẹ evaọ otọ esuo Uvie na?
13 Evaọ otọ esuo Uvie na, enọ e be rria otọakpọ a te ruẹ irere igbunu. “Kẹsena aro enọ itu i veti rovie, ezọ enọ i di i veti rovie; Kẹsena ọmo o veti duola wọhọ uyo, ẹrọo ọnọ o dienu ọ rẹte so ole oghọghọ.” (Aizaya 35:5, 6) Ohọ-oma nọ u siikpru no fiki owho hayo ẹyao o vẹ te jọ bọbọbọ vi orọ ọmaha, yọ omokpokpọ ojaja u ve ti nwene eyao kpobi. “Jọ oma riẹ uzihe ruọ oboba wọhọ oma ọmaha, re o zihe ruọ ọmoha avọ ogaga epaọ oke ọsosuọ riẹ.” ( Job 33:25) Oke o be tha nọ uvumọ ohwo ọ gbẹ te ta nọ, “Mẹ be mọ” họ. Fikieme? Keme a te kẹ ahwo nọ a be dhozọ Ọghẹnẹ ufuoma no owha umuomu gbe eware ọkora nọ o wha ze. (Aizaya 33:24; Luk 13:11-13) Ẹhẹ, “Ọghẹnẹ o ve ti ririe irui kpobi no aro rai; uwhu o gbẹte jọ ofa ha, hayo kọ uweri hi, hayo oviẹ hẹ, hayo edada ọvuọvo ho, keme eware anwae evrẹ no.”—Eviavia 21:4.
14. Eme ẹnyate ẹgbagba ohwo-akpọ o kugbe?
14 Rekọ ewo ẹgbagba o gwọlọ vi ugboma gbe iroro ekpokpọ. U te edhesẹ via ekwakwa oma Jihova, keme a ma ohwo ‘evaọ uwoho Ọghẹnẹ, eva ithatho riẹ.’ (Emuhọ 1:26) Fikiere, o rẹ te gwọlọ ewuhrẹ ologbo. Akpọ ọkpokpọ na ọ te jọ onọ “ẹrẹreokie ọ be rria.” Fikiere, wọhọ epanọ Aizaya ọruẹaro na ọ ruẹaro riẹ, “ahwo nọ e rọ akpọ na a ve [ti] wuhrẹ ẹrẹreokie.” (2 Pita 3:13; Aizaya 26:9) Okwakwa nana u re su kpohọ udhedhẹ—evaọ udevie ahwo erẹwho kpobi, udevie egbẹnyusu ekpekpe, evaọ uviuwou gbe, maero, kugbe Ọghẹnẹ omariẹ. (Olezi 85:10-13; Aizaya 32:17) Enọ i ti wuhrẹ ẹrẹreokie na a te rọ ẹmẹrera wuhrẹ kpahe oreva Ọghẹnẹ rọ kẹ ae. Nọ uyoyou kẹ Jihova u bi wo owọ didi evaọ udu rai na, a ti lele idhere riẹ evaọ k’abọ k’abọ izuazọ rai. A te sae ta wọhọ epanọ Jesu ọ ta na, ‘Me bi ru eware nọ e be were Ọsẹ mẹ kẹse kẹse.’ ( Jọn 8:29) Ẹvẹ uzuazọ u ti wo awere te nọ oyena o te jọ uzẹme kẹ ahwo akpọ kpobi!
Eware nọ A Rugba No Enẹna
15. Ẹkwoma enọ nọ e rrọ edhe-ẹme nana, fielo họ eware nọ Uvie na u rugba no je dhesẹ oware nọ u fo nọ ma rẹ hai ru enẹna.
15 Eware urirẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ gbe enọ e rrọ otọ riẹ a rugba no a rẹ rue rai vevẹ. Enọ gbe ikereakere nọ e rrọ obotọ na e te kareghẹhọ owhẹ eware enana jọ jegbe eware nọ ahwo nọ e rrọ otọ Uvie na kpobi a rẹ sai ru nọ u fo nọ a re ru enẹna.
Amono Uvie na o kake jẹ owọ mukpahe, kọ eme o no rie ze? (Eviavia 12:7-10, 12)
Ekokohọ okiọkotọ utu ahwo vẹ a rẹriẹ ovao ku anwẹnọ a rọ rehọ Kristi mu na? (Eviavia 14:1-3)
Didi iruo Jesu ọ ruẹaro nọ o ti ru nọ uye ulogbo na u te du lahwe no, wọhọ epanọ a kere fihọ Matiu 25:31-33 na?
Didi iruo otọ oruẹrẹkpahẹ a bi ru nẹnẹ? Amono a be jariẹ w’obọ? (Olezi 110:3; Matiu 24:14; Eviavia 14:6, 7)
Fikieme otu ọwọsuọ isuẹsu gbe erọ egagọ a gbẹ re sae whaha iruo usiuwoma ota na ha? (Zekaraya 4:6; Iruẹru 5:38, 39)
Didi inwene e rehọ oma via no evaọ izuazọ enọ e be roma kpotọ kẹ esuo Uvie na? (Aizaya 2:4; 1 Ahwo Kọrint 6:9-11)
Uvie Odu Ikpe
16. (a) Ẹvẹ Kristi o ti su kri te? (b) Didi eware igbunu a ti ru evaọ etoke yena gbe nọ oke oyena o tẹ vrẹ no?
16 Nọ a te gbolo Setan avọ idhivẹri riẹ fihọ ọgọdọ odidi na no, Jesu Kristi kugbe ibe ereuku 144,000 riẹ na a ti su wọhọ ivie gbe izerẹ evaọ odu ikpe. (Eviavia 20:6) Eva oke oyena, a te rehọ ahwo-akpọ ziọ ẹgbagba, si uzioraha gbe uwhu nọ Adamu ọ wha ze no bẹdẹ bẹdẹ. Eva ekuhọ Esuo Odu Ikpe na, nọ o te ku iruo riẹ wọhọ Mesaya Ovie gbe Ozerẹ na họ ziezi no, Jesu ọ te “rehọ uvie na” kẹ Ọsẹ riẹ, “re Ọghẹnẹ ọ te jọ eva eware kpobi rọ kẹ kohwo kohwo.” (1 Ahwo Kọrint 15:24-28) Eva oke oyena, a ve siobọno Setan ze evaọ ubroke re ọ dawo ahwo-akpọ nọ a siwi no na kpahe uketha rai kẹ esuo ehrugbakpọ Jihova. Nọ odawọ urere na o tẹ vrẹ no, Jihova ọ vẹ te raha Setan gbe otu ọwọsuọ nọ e ruọ abọ riẹ na no. (Eviavia 20:7-10) Enọ i dikihẹ abọ esuo ehrugbakpọ Jihova—udu esuo riẹ—yọ a dhesẹ omarokpotọ rai vọvọ no. A vẹ te rehọ ae ziọ uvi usu nọ u fo nọ a re wo kugbe Jihova, o ve ti dede ae rehọ wọhọ emọ riẹ, enọ Ọghẹnẹ o ku enu uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ kẹ no.—Ahwo Rom 8:21.
17. (a) Eme ọ te via kẹ Uvie na eva ekuhọ ikpe-odu na? (b) Edhere vẹ o rọ rrọ uzẹme inọ Uvie na o te “jọ bẹdẹ bẹdẹ”?
17 Iruo nọ Jesu gbe otu 144,000 na a wo kpahe otọakpọ na i ve ti nwene. Didi iruo a ti ru evaọ obaro? Ebaibol ọ ta ha. Rekọ ma tẹ rọ ẹrọwọ kru esuo Jihova kpehru, ma te jọ uzuazọ evaọ ekuhọ Esuo Odu Ikpe na re ma ruẹ oware nọ Jihova ọ jiroro riẹ kẹ ae jẹ kẹ ehrugbakpọ ibadidi riẹ na. Ghele na, esuo odu-ikpe Kristi ọ te “jọ bẹdẹ bẹdẹ” yọ Uvie riẹ “o rẹ [te] raha ha.” (Daniẹl 7:14) Evaọ edhere vẹ? Oware jọ họ, ogaga esuo na u ti kpeze ro obọ amọfa nọ i wo ẹjiroro sa ha, keme Jihova ọ be te jọ Osu na. Ofariẹ, Uvie na o te “jọ bẹdẹ bẹdẹ” keme eware nọ u ti rugba e te jọ bẹdẹ bẹdẹ. (Daniẹl 2:44) Yọ a te kẹ Mesaya Ovie gbe Ozerẹ na avọ ibe ivie gbe izerẹ riẹ orro bẹdẹ bẹdẹ fiki iruo ẹrọwọ rai kẹ Jihova.
Eme Ọkiẹkpemu
• Fikieme Uvie Ọghẹnẹ ọvo o jẹ rrọ ifue kẹ ebẹbẹ ahwo? Okevẹ Ovie Uvie Ọghẹnẹ o ro muhọ esu?
• Eme ọ mae jọ Uvie Ọghẹnẹ gbe eware nọ u ti ru gba si owhẹ urru?
• Didi eware nọ Uvie na u ru gba no ma rẹ sae ruẹ enẹna, kọ didi abọ ma jọ enana wo?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 92, 93]
Evaọ otọ Uvie Ọghẹnẹ, ahwo kpobi a ti wuhrẹ ẹrẹreokie