Okevẹ Uvie Ọghẹnẹ U ro Muhọ Esuo?​—ABỌ 1

HAE GWỌLỌ OTORIẸ

Cameron: Jon, mẹ be hae reawere uwuhrẹ Ebaibol nọ mẹ avọ owhẹ ma be hai ru na gaga.a Ẹdẹdekọ nọ mẹ nyaze, whọ nọ omẹ onọ jọ kpahe Uvie Ọghẹnẹ. Whọ nọ kpahe oware nọ o lẹliẹ Isẹri Jihova rọwo nọ Uvie Ọghẹnẹ u muhọ esuo evaọ ukpe 1914.

Jon: Ee, uzẹme, nọ me je se obe rai jọ, me muẹrohọ nọ obe na o ta nọ Uvie Ọghẹnẹ u muhọ esuo evaọ ukpe 1914. U te gbe omẹ unu gaga, keme whọ ta nọ Ebaibol na wha rehọ iwuhrẹ rai kpobi no ze.

Cameron: Ere orọ, Ebaibol na ma rehọ iwuhrẹ mai kpobi no ze.

Jon: Whaọ, mẹ omamẹ me se Ebaibol na soso re no. Rekọ mẹ ruẹ oria ovo nọ a jọ fodẹ ukpe 1914 hi. Fikiere mẹ tẹ nyae kiẹ Ebaibol efa evaọ itanẹte re mẹ gwọlọ ukpe 1914, rekọ o romavia evaọ oria ovo gbe he.

Cameron: Me yere owhẹ gaga Jon, rọkẹ eware ivẹ jọ. Orọ ọsosuọ, fikinọ whọ daoma se Ebaibol na soso re no. Oyena u dhesẹ nọ who gine you Ẹme Ọghẹnẹ gaga.

Jon: Ere, a rẹ ruẹ obe nọ o wọhọ Ebaibol na ha.

Cameron: Ginọ uzẹme. Orọ avivẹ, me yere owhẹ rọkẹ epanọ whọ be hae rọ jọ Ebaibol na gwọlọ iyo kẹ enọ ra. Nwanọ oware nọ Ebaibol na ọ tuduhọ omai awọ nọ ma ru who ru na inọ, ma hae “gwọlọ” otoriẹ.b Whọ be ginẹ daoma gaga.

Jon: Whẹ kobiruo. Mẹ gwọlọ gbe wuhrẹ. Mẹ tubẹ jọ evaọ obe nana nọ ma bi wuhrẹ na ru ekiakiẹ jọ dede, yọ mẹ jariẹ ruẹ eme jọ nọ a ta kpahe ukpe 1914. O fodẹ ewezẹ jọ nọ ovie jọ ọ wezẹ kpahe ure ulogbo jọ nọ a ko fihọ otọ nọ o wariẹ ta ze, gbe eme jọ ere.

Cameron: Eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Daniẹl uzou avọ 4 whọ be ta na. O ta kpahe ewezẹ nọ Nebukadneza ovie Babilọn ọ wezẹ.

Jon: Nwanọ ọye. Me se rie unuẹse buobu, rekọ re a ta uzẹme, mẹ ruẹ oghẹrẹ ovo nọ u ro w’obọ kpahe Uvie Ọghẹnẹ hayo ukpe 1914 hi.

Cameron: Uzẹme riẹ họ, Jon, makọ Daniẹl ọruẹaro na dede o wo otoriẹ eruẹaruẹ nọ o kere na ha.

Jon: Uzẹme?

Cameron: Ẹhẹ. Rri epanọ ọ ta evaọ obe Daniẹl 12:8: “Me yo, rekọ mẹ gbẹ riẹ otọ riẹ hẹ.”

Jon: Kpakọ omẹ ọvo ho. Koyehọ omẹ o tube woma.

Cameron: Oware na họ, Daniẹl o wo otoriẹ eruẹaruẹ na ha, keme oke nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ahwo-akpọ a re ro wo otoriẹ eruẹaruẹ na u ri te he. Rekọ evaọ oke mai nana, ma rẹ sai wo otoriẹ eruẹaruẹ na vevẹ.

Jon: Fikieme whọ rọ ta ere?

Cameron: Muẹrohọ ẹme nọ ọ rrọ owọ nọ u lele i rie na. Daniẹl 12:9 o ta nọ: “Ruru eme na jẹ gba ai di bọwo oke urere.” Onana u dhesẹ nọ orọnikọ okenọ a ro kere eruẹaruẹ na a ti ro wo otoriẹ rai hi, rekọ evaọ “oke urere” na. Wọhọ epanọ ma ti wuhrẹ evaọ uwuhrẹ Ebaibol mai na, eware nọ e be via i dhesẹ nọ ma be rria evaọ etoke urere yena.c

Jon: Kọ whọ sai ru eruẹaruẹ obe Daniẹl na vẹ kẹ omẹ?

Cameron: Mẹ te dawo utho ẹgba mẹ.

EWEZẸ NEBUKADNEZA

Cameron: Re mẹ tẹ te fa otọ ewezẹ na, joma kake ta kpahe oware nọ Nebukadneza ovie na ọ jọ ewezẹ na ruẹ.

Jon: Uwoma.

Cameron: Nebukadneza ọ jọ ewezẹ na ruẹ ure ulogbo jọ nọ u kpehru te obọ odhiwu. O te je yo urru ukọ-odhiwu nọ o ta nọ a kie ure na fihọ otọ. Rekọ ukọ-odhiwu na ọ tẹ ta nọ a nyasiọ ehri ure na ba. Nọ “asiahrẹ” ọ tẹ vrẹ no, ure na o vẹ te wariẹ ta ze.d Nebukadneza ovie na omariẹ eruẹaruẹ nana e kaki kie kpahe. Dede nọ ọ jọ ovie ologbo, wọhọ ure ulogbo nọ ukpehru te obọ odhiwu na, a kie rie fihọ otọ bẹsenọ “asiahrẹ” ọ rọ vrẹ no. Kọ whọ gbẹ kareghẹhọ oware nọ o via?

Jon: Ijo, mẹ gbẹ kareghẹhọ họ.

Cameron: U woma. Ebaibol na o dhesẹ nọ Nebukadneza ọ mọ oruẹ ruọ ẹwọ “asiahrẹ” hayo ikpe ihrẹ. Evaọ etoke yena o gbe je su wọhọ ovie he. Rekọ nọ ikpe ihrẹ na i re no, oruẹ Nebukadneza u te kpo, ọ tẹ wariẹ muhọ esuo.e

Jon: Me bi wo otoriẹ ẹme ra na, rekọ ẹvẹ enana kpobi i ro w’obọ kpahe Uvie Ọghẹnẹ gbe ukpe 1914?

Cameron: Eruẹaruẹ nana i wo orugba ivẹ. Orọ ọsosuọ u rugba evaọ okenọ a ro bru esuo Nebukadneza ovie na dhe. Orọ avivẹ na u rugba nọ a bru esuo Ọghẹnẹ dhe. Orugba avivẹ nana họ onọ u kie kpahe Uvie Ọghẹnẹ.

Jon: Ẹvẹ whọ rọ riẹ nọ orugba avivẹ na u w’obọ kpahe Uvie Ọghẹnẹ?

Cameron: Ma ruẹ onana vuhumu evaọ eruẹaruẹ na. Obe Daniẹl 4:17 o ta nọ a ruẹaro nana re “e nọ erọ uzuazọ kpobi a rẹ te rọ riẹ nọ Ọnọ ọ mai kpehru kpobi ọye o bi su uvie ahwo, ọye ọ rẹ rọ kẹ ọnọ o je rie.” Kọ who muẹrohọ ẹme na, “uvie ahwo”?

Jon: Me muẹrohọ iẹe, o ta nọ “Ọnọ ọ mai kpehru kpobi ọye o bi su uvie ahwo.”

Cameron: Nwanọ ere. Ono họ “Ọnọ ọ mai kpehru kpobi” nọ a fodẹ na?

Jon: Koyehọ Ọghẹnẹ a be ta kpahe na.

Cameron: Uzẹme. Onana u te dhesẹ nọ orọnikọ Nebukadneza ọvo eruẹaruẹ nana i kie kpahe he. Eruẹaruẹ na i kie kpahe “uvie ahwo,” koyehọ Uvie Ọghẹnẹ nọ u ti su ahwo-akpọ. Fikiere nọ ma tẹ kiẹ oma eruẹaruẹ na soso riwi, ma rẹ ruẹ nọ ere o ginẹ rrọ.

Jon: Eme họ otọ ẹme ra na?

UZOẸME NỌ O DHẸ OBE DANIẸL NA DUWU

Cameron: A jọ obe Daniẹl na fodẹ uzoẹme jọ unuẹse buobu. Onọ o ta kpahe eromuo Uvie Ọghẹnẹ nọ Ọmọ riẹ, Jesu o ti su. Wọhọ oriruo, joma se obe Daniẹl 2:44. Iviena sei ze.

Jon: U woma. O ta nọ: “Evaọ ezi ivie eyena, Ọghẹnẹ obọ odhiwu na ọ rẹte rehọ uvie nọ a rẹ raha ha muẹ, hayo a rẹte se isuẹsu riẹ ba kẹ amọfa ha. Ọ rẹte whọlọ ivie na kpobi ọ vẹte rehọ ai ze oba, ọ vẹte jọ bẹdẹ.”

Cameron: Whẹ kobiruo. Kọ who roro nọ oria Ebaibol nana nọ ma se na o be ta kpahe Uvie Ọghẹnẹ?

Jon: Hmm. U mu omẹ ẹro ho.

Cameron: Muẹrohọ nọ oria na o ta nọ Uvie nana “ọ vẹte jọ bẹdẹ.” Uvie Ọghẹnẹ ọvo o rẹ sae jọ bẹdẹ bẹdẹ, kọ egọmeti ahwo-akpọ jọ ọ sai su bẹdẹ bẹdẹ?

Jon: Ijo, o lọhọ họ.

Cameron: Me dhesẹ eruẹaruẹ efa jọ kẹ owhẹ evaọ obe Daniẹl na nọ e ta kpahe Uvie Ọghẹnẹ. Eruẹaruẹ nọ a kere fihọ obe Daniẹl 7:​13, 14. Eruẹaruẹ na e ta kpahe osu jọ nọ o ti su evaọ obaro, inọ: “Ọye a rehọ isuẹsu gbe oruaro gbe uvie rọ kẹ, re ahwo kpobi, erẹwho gbe evẹrẹ kpobi, re a ruẹse gọ e; isuẹsu riẹ e rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ, o nọ u re re he, uvie riẹ họ onọ o rẹ raha ha.” Kọ whọ sae jọ oria ikere nana muẹrohọ oware jọ nọ ma ta ẹme te no vẹre?

Jon: Ẹhẹ, o fodẹ uvie.

Cameron: Nwanọ ere. Yọ orọnikọ uvie jọ gheghe ọ ta kpahe na ha. Muẹrohọ nọ o ta nọ Uvie nana u ti su “ahwo kpobi, erẹwho gbe evẹrẹ kpobi.” Koyehọ Uvie nana u ti su akpọ na soso.

Jon: Mẹ riẹ nọ otofa ikere na oye vẹre he, rekọ uzẹme whọ ta na. Ere oria ikere na o ginẹ ta.

Cameron: Muẹrohọ oware ofa jọ nọ eruẹaruẹ na e ta: “Isuẹsu riẹ e rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ, o nọ u re re he, uvie riẹ họ onọ o rẹ raha ha.” Onana o nwane wọhọ eruẹaruẹ nọ ma se evaọ obe Daniẹl 2:44 na, o gbẹ rọ ere?

Jon: Ere orọ.

Cameron: Joma wariẹ ta kpahe eware jọ nọ ma ta ẹme te no vẹre. Eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Daniẹl uzou avọ 4 na i re fiobọhọ kẹ ahwo kpobi riẹ nọ, “Ọnọ ọ mai kpehru kpobi ọye o bi su uvie ahwo.” Onana u dhesẹ nọ orọnikọ Nebukadneza ọvo eruẹaruẹ na i kie kpahe he, rekọ i wo orugba ọfa. Yọ ma rẹ jọ obe Daniẹl na soso ruẹ eruẹaruẹ nọ e ta kpahe eromuo Uvie Ọghẹnẹ onọ Ọmọ riẹ, Jesu o ti su. Kọ ma sae ta nọ eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Daniẹl uzou avọ 4 na e be ta kpahe Uvie Ọghẹnẹ re?

Jon: Me roro ere, rekọ mẹ ruẹ oghẹrẹ ovo nọ i ro kpomahọ ukpe 1914 hi.

JỌ A NYASE IẸE BA “ASIAHRẸ”

Cameron: Joma wariẹ ta kpahe Nebukadneza ovie na. Kareghẹhọ nọ a rehọ e riẹ dhesẹ ure ulogbo evaọ abọ ọsosuọ orugba eruẹaruẹ na. A bru esuo riẹ dhe evaọ okenọ a kie ure na fihọ otọ jẹ nyase iẹe ba etoke ihrẹ, koyehọ evaọ okenọ ọ rọ mọ oruẹ ruọ ẹwọ na. Etoke ihrẹ yena i kuhọ nọ Nebukadneza o no ẹwọ ze je mu esuo uvie riẹ họ. Abọ avivẹ eruẹaruẹ na i rugba nọ a bru Uvie Ọghẹnẹ dhe evaọ etoke jọ, rekọ orọnikọ fiki epanọ oware jọ o thọ kugbe esuo Ọghẹnẹ hẹ.

Jon: Eme họ otọ ẹme ra na?

Cameron: Evaọ oke emọ Izrẹl, a rehọ ivie nọ i je su evaọ obọ Jerusalẹm wọhọ nọ a keria “agbara uvie ỌNOWO.”f Ẹkwoma ivie yena Ọghẹnẹ o je ro su ahwo riẹ. Fikiere oghẹrẹ nọ ivie yena a je ro su ahwo na u dhesẹ epanọ Jihova o re ro su. Rekọ ivie na jọ a te ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ, yọ ibuobu ahwo nọ a jọ otọ esuo rai a tẹ rọ aro kele ekpehre uruemu rai. Fiki aghẹmeeyo emọ Izrẹl na, Ọghẹnẹ ọ tẹ kuvẹ re ahwo Babilọn a fi ai kparobọ evaọ ukpe 607 taure Kristi ọ tẹ te ze. No anwọ oke yena vrẹ, ovie ọvuọvo ọ gbẹ jọ Jerusalẹm nọ o je su emọ Izrẹl he. Fiki oyena ma sae ta nọ a bru esuo Ọghẹnẹ dhe. Kọ ẹme nọ mẹ be ta anwọ ẹsiẹe na o bi vẹ owhẹ ẹro?

Jon: Ee.

Cameron: Fikiere, ukpe 607 taure Kristi ọ tẹ te ze etoke ihrẹ na hayo etoke nọ a ro bru esuo Ọghẹnẹ dhe u ro muhọ. Nọ etoke ihrẹ na i te re no, Ọghẹnẹ ọ vẹ te rehọ osu ọkpokpọ mu evaọ obọ odhiwu, ọnọ o ti su evaọ agbara-uvie riẹ. Evaọ oke yena eruẹaruẹ nọ i kiọkọ nọ ma se evaọ obe Daniẹl na i ti ro rugba. Rekọ onọ na họ: Oke vẹ etoke ihrẹ na i ro kuhọ? Ma tẹ riẹ uyo onọ yena, u ti fiobọhọ kẹ omai riẹ oke nọ Uvie Ọghẹnẹ u ro muhọ esuo.

Jon: Ohoo. Koyehọ etoke ihrẹ na i kuhọ evaọ ukpe 1914?

Cameron: Nwanọ ere! Whọ ta gba.

Jon: Rekọ ẹvẹ ma rọ riẹ onana?

Cameron: Evaọ okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ jẹ ta usiuwoma, ọ ta nọ etoke ihrẹ na i ri kuhọ họ.g Onana u te dhesẹ nọ etoke ihrẹ na yọ oke lelehie nọ o gbẹ rrọ obaro. Etoke ihrẹ na i muhọ no ikpe buobu taure Jesu ọ tẹ te ze otọakpọ, yọ nọ o zihe kpohọ obọ odhiwu no etoke ihrẹ na e gbẹ jariẹ. Kareghẹhọ nọ ahwo a ti wo otoriẹ eruẹaruẹ Daniẹl na vevẹ evaọ “oke urere” na.h Evaọ imikpe jọ taure ukpe 1900 u te ti te, emọ-uwuhrẹ Ebaibol a tẹ jẹ romatotọ kiẹ eruẹaruẹ Ebaibol nana gbe efa riwi. Kẹsena a tẹ ruẹ vuhumu nọ etoke ihrẹ na i ti kuhọ evaọ ukpe 1914. Ikpeware nọ e via evaọ akpọ na soso i gine dhesẹ nọ ukpe 1914 Uvie Ọghẹnẹ u ro muhọ esuo evaọ obọ odhiwu. Yo ukpe nana, edẹ urere uyerakpọ umuomu nana i ro muhọ. Mẹ riẹ nọ whọ te nwane sai wo otoriẹ eware nana kpobi ẹsiẹvo ho.

Jon: Ginọ ere. Mẹ te wariẹ se eware nana kpobi re mẹ sai wo otoriẹ rai vevẹ.

Cameron: Whọ ruawa ha. Ere o jọ kẹ omẹ re, o rehọ omẹ oke gaga re mẹ tẹ sai wo otoriẹ eruẹaruẹ nana kpobi gbe epanọ i ro rugba. Rekọ mẹ riẹ nọ ẹme nọ ma ta na o fiobọhọ kẹ owhẹ ruẹ vuhumu nọ Ebaibol na Isẹri Jihova a rehọ iwuhrẹ rai kpahe Uvie Ọghẹnẹ no ze.

Jon: Ginọ uzẹme. Eva e rẹ were omẹ gaga nọ mẹ tẹ ruẹ epanọ whọ be rọ rehọ Ebaibol na k’iyo eware nọ wha rọwo.

Cameron: Yọ mẹ riẹ nọ ere whọ gwọlọ ru re. Wọhọ epanọ mẹ ta vẹre na, whọ sai nwani wo otoriẹ eware nana kpobi ẹsiẹvo ho. O sae jọnọ enọ efa e gbẹ rrọ owhẹ udu. Wọhọ oriruo, ma ta nọ etoke ihrẹ na i w’obọ kpahe Uvie Ọghẹnẹ, yọ i muhọ evaọ ukpe 607 taure Kristi ọ tẹ te ze. Rekọ, ẹvẹ ma rọ riẹ nọ etoke ihrẹ na i kuhọ evaọ ukpe 1914?i

Jon: Ẹhẹ, ẹvẹ wha rọ ginẹ riẹ?

Cameron: Ebaibol na o fiobọhọ kẹ omai riẹ epanọ etoke ihrẹ na i kri te. Kọ o te were owhẹ re ma ta kpahe epanọ etoke ihrẹ na i kri te nọ me te zihe ze?j

Jon: Ee, o te were omẹ.