Masoti Qophpheessendeexxa Daabbo

1. Maxaafi Qullichchi giddo daabbo hitte qico hasissaaxxe yaane kaddeexxa kulendeeki hittate?

BIREKE baroꞌni daabbo haranga hasissaaxxe yaanenaaꞌni mittetemman. (Dada. 14:18; Luqa. 4:4) Mitte mitte wodda Maxaafi Qullichchi duuchchiinxa sagale ifisatee “daabbo” hitaaxxa hiyya laꞌoonfataꞌneeki, haranga hasissaaxxe yaane kaddemmaxxeeten. (Mat. 6:11) Yesuusi baꞌla qicoꞌni egeꞌnendeexxa lame maso hujeeki daabbotiten. (Mat. 16:9, 10) Maso tenne giddiiꞌni mitte afendaaki, Yohaannisi hafuura adhdha 6 keꞌniten. Raaga konnee qoꞌninsanno wodda techchixxe yannaꞌni hujeteꞌni hosinsannoxxa barachchuwwa uundannon.

2. Heddi kumuwwinni laakkoꞌemaake manniꞌaa sagale hasisseemmaki haanote?

² Yesuusixxi hawaaryaate ergachcho birteechchi uduma Yesuusinni welti hafuura adhdhinoꞌaa hoboloti Geliilixxa abbaayya foonfeen. (Marqo. 6:7, 30-32; Luqa. 9:10) Insaꞌnenna Beetesayida hiyyemaake qachchike loolaꞌni manji hedhebaaxxe bakkabaa meneen. Kaddomaleꞌe, ardi Yesuusii okkoo hedheexxa laqeexxi okkoꞌaa yaaꞌeen. Yesuusi insaꞌnenaaꞌni goora hoyyedhebaan. Isinna yanna insaꞌneꞌaa uwweexxi Mageniinxa Mootumma barsiiseen, ittan dhibemee mannanna fayyiseen. Bogi hashshaꞌni meꞌaammaxxee, hordofooleeyye kunni manni duuchchi itaaxxa sagle habaaꞌni aaxxaaxxa mekki hiteemman. Konne manni giddiꞌni mitti mitti heenooxxa sagale afa gopheemmaban. Kaddomaleꞌe baci manni qachchi hedheeba mare sagale hira hasissaamman. (Mat. 14:15; Yoha. 6:4, 5) Yesuusi maa asse?

YESUUSI MASOTI DAABBO QOPHPHEESSEEN

3. Yesuusi hawaaryaate isixxi ardakee maa assitaashsha kule? (Gogakeꞌni hexxeexxa fakke uudi.)

³ Yesuusi hawaaryaate isixxa, “insaꞌne meꞌa hasissabaan, haꞌnoo insaꞌneꞌaa indaaxxa yaane uwwe” hiyyeen. (Mat. 14:16) Okkoo bukki hiyyeemmaki 5000 labballo kademmaxxee, tinni dandeesissaaxxe yaane fakkaattaammabaan. Ittan oosenna dubarte laakkoonnaa wodda sagale hasissaammaki 15,000 geyaake manjiꞌaaten. (Mat. 14:21) Indiryaasi iitta hiyyeen: “Onde soꞌiinxa daabbonna lame shiixxaramma qulxuꞌme afeeki shiixxooki belti kaba hedheen. Kunniichchi calli, konne ardi duuchchiꞌaa hitta assineeꞌnaa geya?” (Yoha. 6:9) Soꞌiinxi daabbo manji duuchchinii wodda itaammaxxe sagalen, ittan shiixxaramma qulxuꞌmenna maxine issineꞌe bassineexxe kada gophpheebaan. Konne beltoꞌni hexxeexxi daabbo konnee arda duuchcha itisatee ijjenda geltaaxxebaan.

4. Yohaannisi hafuura adhdha 6:11-13 hedheeke yaadanaaꞌni maa barantanno? (Fakkuwwa uudi.)

⁴ Yesuusi arda keesunsateꞌe haseexxi, baddaꞌateꞌni bukki bukki hine ofollaashsha asseen. (Marqo. 6:39, 40; Yohaannisi 6:11-13 yaansis.) Okkooꞌni Yesuusi daabboteenna qulxuꞌmetee anna isika galateeffateen. Sagaletixxi muumme Magenoke kademmaxxee galati hasisaaki isiꞌaaten. Yesuusi leellisheeki fakkeenni sagale indebeꞌno edi darre qofitti yookiin manji hedheebanna kadhata hasissaaxxa qalli assaake eloke fakkeennan. Okkooꞌni Yesuusinna sagale qoodeeni, ardinna goddaa qicoꞌni iteen. Matanga inde goddineeꞌnaa gatteemmaxxi hanba hexxemmaxxiꞌe, Yesuusi hanba tennee hunnoꞌaa haseemmabaan. Tenneꞌaa hanba bukki assineen, bukki assineekinna dokko laꞌoonfatateete kada gophpheebaan. Yesuusi karra noꞌoxxa beekumiki laꞌoonfata dandeennannoki hittate kaddeexxa fakkeenna leellisheen. Oosetike hado kaddinoole, konnee raaga oose haꞌnooxxinni qoꞌnisineelenaꞌa? Kadha, keesumma adhdha, ittan arjunte uuddaaxxa maa barachcho alfitinaaxxa mariꞌatte.

5. Yesuusi ettenee barra asseexxe yaanenaaꞌni kexxeexxa ardi isoo maa assatee haseemmaꞌa? Yesuusita maa asseemmaꞌa?

⁵ Yesuusi barsiiseeke oranaaꞌninna hujaꞌneexxe masonaaꞌni kexxeexxa ardi manbeꞌa hiyyeemman. Muuse, Mageni gargariti hedheeka wabeekkichcho keꞌissaaxxa haasoꞌeemmaxxa yaane egenneemmaxxee, dedha kunni wabeekkichchi ‘Yesuusite kadaan’ hineꞌe hendee? (Zedag. 18:15-18) Iitta kaddoole, Yesuusi lumoke akeekisanjo kadaaxxanna Israꞌeelixxe gosa duuchchiꞌaa sagale qophpheessa dandeꞌaan hine henda gonpheebaan. Tennenaaꞌni kexxee ardi ‘Yesuusii abindeexxi mootichcha assatee hedeemman.’ (Yoha. 6:14, 15) Yesuusi eettenee yanna sammi hiyyeele Roomixxe mootummaxxe galcha hunda hedheeke Ayhuudootiinke polotiki giddo eꞌyamman. Isi iitta asseemmata? Waawwot. Maxaafi Qullichchi Yesuusi maliki insaꞌne ‘biriiꞌni koobatibaa meꞌeexxa’ ifisaan. Weli manni isoo dhiibaꞌneexxe kaddoolenna polotikakeꞌni eꞌyebaan. Tinni noꞌaa eloxxe barachchon!

6. Yesuusika fakkeenna hordonfaannexxa leellisha dandeennannoki hittate? (Fakke uudi.)

⁶ Dhugaaten, weli manji noꞌoo daabbo faqinsannoshsha yookiin dhibemeeka masoti fayyinsannoshsha qorabaaxxi, ittan mootichcha yookiin mitte gosake akeekisanjo assatee woꞌlaanabaaxxi egeꞌnendeexxen. Kaddomaleꞌe, insaꞌne jijjiirra idagaani hine hendaꞌneeka manjo filati polotiki giddo eꞌyinannoshsha yookiin kinphannoshsha tirtirsinaaxxi hexxaan. Yesuusiki fakkeenni maa assinannoxxa ifisaake? Isi polotikiinxe yaaneꞌni eꞌya hasaꞌnebaaxxa udumiiꞌninna “Mootumma anxi tenne buttaxxe kutanaaꞌnitebaan” hiyye haasoꞌeen. (Yoha. 17:14; 18:36) Techchixxe yannaꞌninna Kirsitaani hedinotinna assaꞌneexxe yaanenni Yesuusii fakkaata eloxxen. Yesuusishshanni noꞌonna Mageniinxa Mootumma kinphannon, welekeenna kullannoni, ittan daggaashshanna kadhantannon. (Mat. 6:10) Yesuusi masoti qophpheesseexxe daabboke raagibaa hingennexxi, wele alfinannoxxa barachcho uundo.

“DAABBOTIXXE MASOXXA TIKA”

7. Yesuusi asseexxi yaane maachcho? Hawaaryaate isixxi maa assiteemmata? (Yohaannisi 6:16-20)

⁷ Yesuusi arda itiseechchi uduma hawaaryaate isixxi, hexxemmaxxe bakkanaaꞌni Qifirnahoomiꞌaa metaashsha asseen. Isinna koobatibaa meꞌeen, iitta assati ardi isoo mootunsatee assaꞌneexxe woꞌlaanchonaaꞌni bayyateen. (Yohaannisi 6:16-20 yaansis.) Hawaaryaate hoboloti meꞌateꞌni hexxeeꞌnaa jabaxxi diidallo hobonbalte kexxaashsha assiteen. Okkooꞌni Yesuusi wodeꞌekeꞌni meꞌaꞌni insaꞌnebaa dageen. Yesuusi hawaarya Pheexiroosinna isishshanni wodeꞌekeꞌni meꞌaashsha ajajeen. (Mat. 14:22-31) Yesuusi hobolo giddo eꞌyeeshshanni diidallo sammi hiteen. Hordofooleeyyetinna: “Ati dhugaandinni Mageniinke belton”a hiteeen. (Mat. 14:33) Kaddomaleꞌe, insaꞌne ardakee hujeexxi masonna tinni maso weli abidendaaki hittate kaddeexxa hubanteemmabaan. Tenne yaane uuddaaxxa Marqoosi maa hiyyeꞌe borreesseexxa hubatte: “Eettene yanna [hawaaryaatetinna] haranga manbeꞌa hiteen, tinni kaddeeki daabbotixxe masoxxa tika qalbeefata gonpheemmaxxeeten, qalbe insaꞌnexxi taꞌanna hubata dandeetteemmabaan” hiyyeen. (Marqo. 6:50-52) Yihowwa, Yesuusi maso hujaashsha isiꞌaa uwweexxa lumoxxa hunna hubata dandeenneemabaan. Udumiiꞌni Yesuusi ifiꞌaanni tennee daabbotixxa maso uuddaaxxa barsiiseen. Isi barsiiseexxe barachchonaaꞌni noꞌonna barantannoxxi barachcho hexxeen.

8-9. Ardi Yesuusii hordofeeki mayeete? (Yohaannisi 6:26, 27)

⁸ Yesuusi itiseemmaki ardi maaliinxa halcha calla wonshedhoꞌaa hasaammaken. Hitta? Ardi langa baro Yesuusinna hawaaryaate isixxi bakka ettenebaaꞌni meneexxa afeen. Okkooꞌni Xibriyaadoosiiꞌni daggemmaxxe hobolonni Yesuusika hasito Qifirinahoomiꞌaa meneen. (Yoha. 6:22-24) Insaꞌne iitta assineeki Mootumma Mageniinxa adda egeꞌnatee hanseete? Waawwot. Yesuusii hansaammaxxi taakkaaxxi buuto higgeenni daabbo insaꞌneꞌaa uwwoꞌaatemman. Tenneꞌee hitta egeꞌna dandeennanno?

⁹ Ardi Qifirinahoomi bira Yesuusinni afemeexxa yanna kaddeexxa yaane hubanto. Yesuusi lumoxxi yorte insaꞌnexxi yannatixxa maaliinxa halcha insaꞌnexxa wonshedhate kaddeexxa shoꞌebaangi haasoꞌeemman. ‘Baxxaaxxa sagale daabbo goddinaa qicoꞌni indeexxa’ egeꞌneemman. Isi insaꞌnee “baxxaaxxe sagaleꞌaate kaddebaaki” ‘bari bariinxe hedhoxxe sagaleꞌaa hunjaashsha’ jajjabeesseemman. (Yohaannisi 6:26, 27 yaansis.) Yesuusi tennee sagale Anni isiki qophpheessaaxxa haasoꞌeen. Tinni sagale bari bariinxe hedhobaa akeekkaaxxe kaddemmaxxee manbeꞌa assitaaxxen! Iitta assa dandeettaaxxi tinni sagale heente? Yesuusii caqasaammaki manni tennee sagale alfa dandeꞌaammaki hittate?

10. Ardi egeꞌna hasissaammaxxi ‘Mageniinxi huje’ heente?

¹⁰ Kunni Ayhuudiki ardi sagale tenneꞌe alfatee mitte mitte huje huja hasissaaxxa heda gopheebaan. Muuseke seerixxa “huje” hendeexxinna hexxaan. Kaddomaleꞌe Yesuusi insaꞌnee iitta hiyyeen: “Mageni adhdhaaxxi huje isi ergeeke manjoꞌni addataten.” (Yoha. 6:28, 29) “Bari bariinxa hedho” alfatee Mageniinke tukkeessanjoꞌni adde anfeexxa leellisha hasissaan. Tenne yaane Yesuusi edi woddanna haasoꞌeemman. (Yoha. 3:16-18, 36) Udumiiꞌninna bari bariinxa hedho alfinannoki hittate kaddeexxa Yesuusi baꞌla qicoꞌni haasoꞌeen.—Yoha. 17:3.

11. Ayhuudooti sagale calla hasaammaxxa leellisheeki hittate? (Faaro 78:24, 25)

¹¹ Ayhuudooti Yesuusi haarooxxa ‘Mageniinxa huje’ uuddaaxxa barsiiseexxa barachcho adhdheemmabaan. Isoo iitta hineꞌe qorreen: “Uundennexxi ateꞌni addantannoshsha hoonee masotika beesisa leellishshaatte?” (Yoha. 6:30) Tenne daabboni fakkaattaaxxa, annuwwi insaꞌneki Muuseke baroꞌni itemmaxxa menna keꞌissiꞌne haasoonneen. (Nehm. 9:15; Faaro 78:24, 25 yaansis.) Taꞌi qicoꞌni qalbe insaꞌnexxi hexxemmaki inde goddinaaxxe sagaleꞌni callamman. Matanga Yesuusi itti-aana ‘dhugaatixxi iimiiꞌni uwwendeexxi sagale’ hedho uutaaxxe iimiiꞌni uwwendemmaxxe mennashshate kaddeexxa, haasoꞌeexxa yanna maa hiyyote kaddeexxa insaꞌneꞌaa ifisaashsha qorrebaan. (Yoha. 6:32) Insaꞌne maaliinxe halchaꞌni calla miꞌlachcho assinemmaxxee, insaꞌne bari bariinxa hedho alfinaashsha asitaaxxa, Yesuusi barsiisatee woꞌlanaꞌneexxa barachcho lanqebaan. Konne raaganaaꞌni maa barantano?

LUMOXXA BAKKA UWWA HASISSAAXXA YAANE

12. Yesuusi irran caala hasissaaxxi yaane maachcho kaddeexxa leellisheeki hittate?

¹² Yohaannisi hafuura adhdha 6 keꞌni haranga hasissaaxxi barantannoxxi yaane hexxeen. Hedho noꞌoxxeꞌni lumoxxa bakka uwwa hasissaaki manfasiinxe halcha noꞌoxxeeten. Yesuusi Seexaniinxa hega uushsho injifateexxa yanna, konnee yaada caꞌa asse kuleeki hittate kadeexxa qalli hino. (Mat. 4:3, 4) Ittan koobateꞌni lasseemma wodda manfasiinxe halchaꞌaa miꞌlachcho uwwa hasissaaxxa duudhe haasoꞌeemman. (Mat. 5:3) Tenneꞌaa ifi, ‘hedho anxeꞌni maaliinxe yaane irra manfasiinxa yaane edisaannexxa leellishaanne?’ hine qorro.

13. (a) Sagaletenaaꞌni gammashsho alfa dedhakebaan hinaanneki mayeete? (b) Miꞌlachcho uwwa hasissaaki hoone xexxeꞌachchiisanjiꞌaate? (1 Qorontoosi 10:6, 7, 11)

¹³ Maalakee hasissaaxxe yaanuwwaa kadhatanna tenne yaanuwwaꞌni gammada dedhakebaan. (Luqa. 11:3) Jabaate huja ‘itatinna haꞌwiki’ gammashsho alfinannoshsha assitaan. Isenna afendaaki ‘dhugaatike Magenixxe anganaaꞌniten.’ (Meki. 2:24; 8:15; Yaꞌiqo. 1:17) Kaddomaleꞌe, maalakee hasissaaxxi yaane hedho noꞌoxxeꞌni lumoxxa bakka adhdhitabaashsha xexxeꞌachcho assa hasissaan. Hawaarya Phawuloosi Yihuudixxe aadaki muuxami, shiqeexxe yannaꞌni hedhemmake Kirsitaaniꞌaa daddaabbe borreesseexxa yanna tennee yaane jabeesse haasoꞌeemman. Phawuloosi Israꞌeelooti Siinaxxe Koobake qarqaraꞌni hedhemma wodda maa asseemmaxxanna maachchi insaꞌneꞌni geyeemmaxxa haasoꞌeemman. Isi Kirsitaana “[Isiraꞌelooti] foggoxxa yaane halcheemmashsha noꞌonna halchinonnoqqeꞌe” hiyye xexxeꞌachchiiseen. (1 Qorontoosi 10:6, 7, 11 yaansis.) Yihowwa Israꞌeelootakee masoti sagale kophpheesseexxe kaddoolenna, insaꞌne sagaletee anfeexxi sara saxxeexxi jaalala ‘fuggoxxe yaaneꞌni’ inbaashsha assiteen. (Zehu. 11:4-6, 31-34) Worqeti jabbe giissiꞌne mageneeffanteexxa yanna Yihowwaa ajajemati irra, itatee, haꞌwokeenna dayyeeffachchotee lumoxxa bakka uunaꞌneexxa leellinsheen. (Zetsi. 32:4-6) Phawuloosi Yihuudixxi aada 70 G.Wꞌni baxxebaa edi darre, hedhaammaka Kirsitaana xexxeꞌachchiisatee konnee Israꞌeelootiinka raaga kuleen. Noꞌonna heꞌnaanneki tenne aadaki muuxami shiqeexxe yannaꞌnite kademmaxxee, Phawuloosika gorsa lummise uuda eloxxen.

14. Sagaleti welti abidendeexxa haarooxxe buttaꞌni heqqinannoxxi yaane maachcho?

¹⁴ Yesuusi ‘barratee hasissaaxxe sagaleꞌaa kadhantannoshsha’ kulee wodda ‘iimateꞌni kaddeexxi Mageniinxi fedhii buttateꞌninna kaddaashsha’ kadhantannoshsha barsiiseen. (Mat. 6:9-11) Ettenee yanna heddatto wodda sammo atixxibaa dagaꞌneexxi yaane maachcho? Maxaafi Qullichchi Mageniinxi fedhii, butta eloxxe sagalenni woꞌmitaashshate kaddeexxa haasoꞌaan. Isayaasi 25:6-8, Yihowwaxxi Mootumma butta galchitaaxxa yanna buttateꞌni elolla sagale woꞌmitaaxxa ifisendeen. Faaro 72:16: “Buttateꞌni sagale dinbiliqqi hitaan; koobati iimanna bira saxxaan” hitaan. Mitte mitte midhuwwanni, eetaattexxa sagale kophpheessatee yookiin haarooxxa sagale raꞌissa woꞌlaanatee hassaate? Ittan ati kaassettexxe karraxxa gummuwwa ittaꞌni gammaddatton. (Isa. 65:21, 22) Buttateꞌni hedhaaki manji duuchchi, tennee manbeꞌa assitaaxxa yaane alfaan.

15. Ediꞌaa reyotenaaꞌni keꞌaaki manni maa barata? (Yohaannisi 6:35)

¹⁵ Yohaannisi 6:35 yaansis. Yesuusi qophpheesseemmaxxe daabbonaaꞌninna qulxuꞌmetenaaꞌni itemmaka manna ediꞌaa heqqitaꞌneexxi yaane maachcho? Reyotenaaꞌni keꞌatixxa yanna konne manni giddiiꞌni mitti mittiki afendattoxxi hexxaan. Matanga Yesuusiꞌni adde afeexxa leellishaammabaaki manninna reyotenaaꞌni keꞌaaxxi hexxaan. (Yoha. 5:28, 29) Kunni manni Yesuusi, “ani hedhotixxe sagalen, anbaa dagaaki duuchchi ejjenda soloꞌwabaan” hiyyeemmaki mayeete kaddeexxa barataan. Insaꞌne Yesuusi wodotike tolcha kade hedho isixxa insaꞌneꞌaa uwweexxa adde jaabeessedha hasissaan. Kaddomaleꞌe, ettene yannaꞌni reyotenaaꞌni keꞌeeke manniꞌaanna okkoo ilendaaxxe ooseꞌaa manfasiinxe barachchoxxi qophphe hexxaan. Tennee manbeꞌa assitaaxxa barachcho konnee manna barsiisa hittatta gammachchiissaaxxe yaane! Iitta assa maalakee kaddaaxxa daabbo itatenaaꞌni irran caala gammachchiissaaxxen. Eeti, manfasiinxe yaaneꞌaa lumoxxa bakka uwwa hasissaaxxe yaanen.

16. Itti aandaaxxe qoꞌneꞌni firfirsinaannexxi yaane maachcho?

¹⁶ Yohaannisi hufaara adhdha 6 keꞌni hedheeka raaga gamisa uundeennen. Kaddomaleꞌe Yesuusi “bari bariinxa hedho” uuddaaxxa baca barsiiseexxi yaane hexxeen. Tinni yaane Ayhuudooti miꞌlachcho uwwa hasissaaxxe yaanemman. Noꞌonna iittan assa hasissaan. Itti aandaaxxe qoꞌneꞌni Yohaannisi hafuura adhdha 6 qoꞌnisa ittin sunfannon.