Yaꞌiqoobi Reya Shiqe Haasoꞌeexxe Tinbiitenaaꞌni Alfinannoxxa Laꞌo Affeexxa Barachcho—Kuta 1

1-2. Yaꞌiqoobi reya shiqe maa asse? Iitta asseeki mayeete? (Fakke uudi.)

YIHOWWAKI addatemeeki ergatanji Yaꞌiqoobi, mini hadi isikenni Keeneꞌaniiꞌni Gibtseꞌaa meꞌeexxinni 17 wogga saxxeꞌeen. (Dad. 47:28) Eettene yanna Yaꞌiqoobi, Yooseefinni afemeexxeenna duuchchiinxi maate isixxi mitteba bukki hiteeꞌnaa uudeexxee yoꞌoshsha gammadeemman. Kaddomaleꞌe, Yaꞌiqoobi reya shiqeexxa egeꞌneemman. Tenneꞌaa mitte mitte laꞌo affeexxa yaane kulatee oose isixxa bukki asseen.—Dad. 49:28.

² Okkone baroꞌni, mitti bitumiinki anni reya shiqaa wodda akeette uwwateꞌe, duuchchiinxa maate isixxa bukkassaamman. (Isa. 38:1) Yaꞌiqoobi oose bukki asseexxa yanna isi reyeechchi uduma bitumiinke anna kadaaki ayyete kadeexxa kula qopheebaan.

3. Dadatika Maxaafa 49:1, 2 hundaayyeshsha, Yaꞌiqoobi haasoꞌeexxi yaane gargariti hexxeexxa tika affeen hinaanneki mayeete?

³ Dadatika Maxaafa 49:1, 2 yaansis. Tinni aaditte maatetixxe bukkiibaan. Yaꞌiqoobi wabeekichchakemman. Tenne bukkiiꞌni, Yaꞌiqoobi ediꞌaa ila isixxeꞌni geltaaxxa yaane haasoꞌaashsha Yihowwa manfasiki akeekeen. Tenneꞌaa, Yaꞌiqoobi oose isixxee haasoꞌeexxi mitte mitte yaane tinbiiteten.

4. Tenne qoꞌneꞌni mariꞌantaannexxi yaane maachcho? (“Yaꞌiqoobixxa Maate” hitaꞌneexxa kollonna uudi.)

⁴ Tenne qoꞌneꞌni Yaꞌiqoobi shoole oose isixxa: Roobeelii, Simiꞌoonii, Lewiinna Yihuudaa maa hiyyeexxa mariꞌantannon. Itti aandaaxxe qoꞌneꞌni, Yaꞌiqoobi wele saddeeta labbaxxa oose isixxa maa hiyyeexxa uundannon. Buttiꞌaa uundaanneshshanni, Yaꞌiqoobi haasoꞌeeki oose isixxeꞌni geltaaxxe yaane calla kaddebaaki, oose isixxixxe ilaꞌni geltaaxxe yaanen. Israꞌeelixxe gosaka raaga qoꞌnisati Yaꞌiqoobi haasoꞌeexxi tinbiite muuxendeexxa konkannon. Ittani isi haasoꞌeexxa yaanuwwa qoꞌnisati, iimatika Anna noꞌoka Yihowwaa gammachchiinsannoshsha gargaartaaxxa barachcho alfinannon.

ROOBEELI

5. Roobeeli annakenaaꞌni maa baalle alfanno hiyye hedaaxxi hexxa?

⁵ Yaꞌiqoobi Roobeelii ediseexxi: “Ati anke angafa belton” hiyyeen. (Dad. 49:3) Roobeeli angafa belto kademmaxxeꞌe, anni isiki isiꞌaa weliinxenaaꞌni caaldeexxa karra uwwaan hiyye hedaaxxinna hexxaan. Ittan anni isiki reyeechchi uduma bitumiinke anna kadaaxxanna baalle tennee ila isixxibaa saꞌissaaxxa heda gopheebaan.

6. Roobeeli angafunteti alfammaxxa baalle gopheeki mayeete? (Dadatika Maxaafa 49:3, 4)

⁶ Kaddomaleꞌe, Roobeeli angafa kadati alfammaxxa baalle gopheen. (1 Ze. 5:1) Mayee? Heenooxxe wogguwwa edi darre Roobeeli, Yaꞌiqoobi galchaammaxxe Baala hiyyendaaxxe manjichchonni diipheemman. Isenna Yaꞌiqoobi eeyyaammaxxe rerteexxe miniinxe amaaꞌa Raheeliꞌaa ergatendaammaxxemman. (Dad. 35:19, 22) Roobeeli, Yaꞌiqoobixxe miniinxe amake Liyake belton. Dedha Roobeeli cubbo tennee hujeeki seeri beloxxe yorten jajji hiyyeete kaddaan. Yookiin Yaꞌiqoobi Baalanaaꞌni bayyateexxi ama isixxa adda eeyyaashsha hiyyete kadanna dandeettaan. Buuto heenetenna kaddoole, isi asseexxi yaane Yihowwaanna anna isika Yoꞌiqoobii yoꞌoshsha yaadisseen.—Dadatika Maxaafa 49:3, 4 yaansis.

7. Roobelinna ila isixxi maa kande? (“Yaꞌiqoobi Reya Shiqe Haasoꞌeexxa Tinbiite” hitaꞌneexxa kollonna uudi.)

⁷ Yaꞌiqoobi, Roobeelii: “Ati lumoke kaddabexxon” hiyyeen. Tinni Yaꞌiqoobi haasoꞌeexxi yaane muuxendeꞌeen. Maxaafi Qullichchi giddo Roobeelixxe ilanaaꞌni; mootichcha, kahnaate yookiin wabeekichcha kadeeki manji hedheexxa kulaaki raagi hedhebaan. Kaddoolenna, Yaꞌiqoobi isoo waakkate qadaada isiꞌaa hoyyedhebaan, matanga ila isixxi Israꞌeelootiinke mini giddiiꞌni mittetemman. (Iya. 12:6) Roobeeli wele yanna eloka adaba afeexxa leellisheꞌeen, ittan langaxxa yabaabuleexxa kulaaki raagi hedhebaan.—Dad. 37:20-22; 42:37.

8. Roobeelike fakkeennanaaꞌni maa barantanno?

⁸ Alfinannoxxa barachcho. Ifi hiratika adaba nossedhanna saaliki battoommannoshsha assitaaxxe yaanenaaꞌni bayyata hasissaan. Cubbo hujatee hega uudemmaannole, assinannoxxi yaane Yihowwaa, maate noꞌoxxanna wele manjo hittee qico yaadissaaxxa hekki hinennexxi heda hasissaan. “Mitti manji heene yaanenna facaasoole, wirri asse ettenee yaane [haaꞌmaaxxa]” dedha hasissabaan. (Gel. 6:7) Wele darrenaaꞌni, Roobeeliꞌni kaddeexxi yaane Yohowwaxxa mararte qalli hinannoshsha assitaan. Yihowwa hunjenneke dedhinaaꞌni kexxeexxa noꞌoꞌni geltaaxxe rakkonaaꞌni noꞌoo golla gophoolenna, isi edo toggitte kaddeexxa yaane assatee assinaannexxa woꞌlaancho eebbisaan.

SIMIꞌOONINNA LEWII

9. Yaꞌiqoobi, Simiꞌooniꞌninna Lewiꞌni gammada gopheeki mayeete? (Dadatika Maxaafa 49:5-7)

⁹ Dadatika Maxaafa 49:5-7 yaansis. Itti aana Yaꞌiqoobi gammadeebaaaxxa leellishshaaxxa hiyyuwwa laꞌoonfateꞌe Simiꞌooninna Lewii haasoosseen. Heddo wogga edi darre Yaꞌiqoobixxa, belto Diinaaꞌa, Keeniꞌani bogaꞌni hedhaꞌneeki Seekemi hiyyemaꞌneeki manjichchi daffaareen. Dayyo insaꞌnexxeꞌni gelteexxe yaanenaaꞌni kexxeexxa, duuchchiinxi Yaꞌiqoobixxi oose aartoolenna, Simiꞌooninna Lewi kinni ifi hira dandeennebaan. Insaꞌne sonbeexxi Seekeemi hedhaꞌneeki duuchchiingi labballi jila ofoꞌloole araaremmaaxxa haasoonneen. Seekeemi hedhaammaki labballi duuchchi insaꞌne hineeshshanni asseen. Jila ofoꞌleeki manni madandini hedheeꞌnaa, Simiꞌooninna Lewi “ayyina keekkatebaangi goraade adhdhine qachchiinbaa marreexxi duuchchiinga labballo shinneen.”—Dad. 34:25-29.

10. Yaꞌiqoobi Simiꞌooniꞌaanna Lewiꞌaa haasoꞌeexxi tinbiite muuxendeeki hittate? (“Yaꞌiqoobi Reya Shiqe Haasoꞌeexxa Tinbiite” hitaꞌneexxa kollonna uudi.)

¹⁰ Yaꞌiqoobi lame oose isixxi dhiibbeti assiteexxe yaaneꞌaa yoꞌoshsha yaadeemman. Yaꞌiqoobi, tinni lame oose Israꞌeeli bogi giddo xexxeerende hexxaaxxa tinbiite haasoꞌeen. Tinni tinbiite 200 wogga uduma Israꞌeelooti Kakotike Bogibaa eꞌyeexxa yanna muuxendeen. Simiꞌooniki mini qadaada alfeeki, Yihuudake miniꞌaa uwwemeeke qadaadixxe oddoꞌnitemman. (Iya. 19:1) Lewike miniꞌaa uwwemeeki qadaadi Israꞌeelike bogi giddo gargariti hexxeexxe bakkaꞌni xexxeereme hedheeke 48 qachchuwwan.—Iya. 21:41.

11. Simiꞌoonikinna Lewiki mini asseexxi eloxxi yaanuwwa heente?

¹¹ Simiꞌoonixxinna Lewixxi ila annuwwi insaꞌneki hujeexxa balleessa hiissine hunjebaan. Lewiki mini qullitte mageneeffachchoꞌaa addatenshati uurreexxa leellisheen. Fakkeennakeꞌe, Muuse Yihowwanaaꞌni Seera adhdhateꞌni Siinaxxe Koobaꞌni hedhamma wodda, heddi Israꞌeelooti worqeti jabbe giisseꞌe mageneeffateemman, kaddomaleꞌe Lewaawooti Muusenni welti higeꞌe oddo insaꞌnexxenaaꞌni fuggaaleeyye balleessati isoo gargaarreen. (Zts. 32:26-29) Yihowwa Lewika mine fiꞌleexxi kahnaate kadatixxa gargariti hexxeexxa baalle insaꞌnaa uwween. (Zts. 40:12-15; Zeh. 3:11, 12) Udumiiꞌni, Kakotika Boga abindeexxa yanna Simiꞌoonooti Yihowwaka herrega muuxateꞌe, Yihuudake mininni mitteba higeexxi loleen.—Mes. 1:3, 17.

12. Simiꞌoonikenna Lewike fakkeennanaaꞌni maa barantanno?

¹² Alfinannoxxa barachcho. Aarsitaaxxi yaane futti hitaa wodda, yaane assiteeshsha kada ijjenda hasissabaan. Mitti eenaanneki manji yookiin noꞌonni seeri beloxxa yaane assinanno wodda hifata dadumangeꞌni hexxeexxe yaanen. (Far. 4:4) Aarre bubbi hine haasoonnannoxxe yookiini assinannoxxe yaaneꞌni Yihowwa gammadabaaxxa qalliyya hasissaan. (Yaq. 1:20) Yihowwaa mageneeffataꞌneeki yookiin mageneeffataꞌnebaaki manni noꞌoo miitaaxxa yaane assaa wodda, Maxaafi Qullichchiinka hundaayyetika seera hordonfannon. Iitta assa kinni aareti wele manjo miitaaxxa yaane haasoonnabeꞌnoshshanna assinabeꞌnoshsha gargaartaan. (Rom. 12:17, 19; 1 Ph. 3:9) Wele alfinannoxxi barachcho kinni, hadi atiki Yihowwaa yaadissaaxxa yaane assaꞌneexxe kaddoole, insaꞌneka fakkeenna hordofatee gaddachchendabexxoxxa qalliyyi. Ifi laꞌo afebaake manjishsha assiteꞌe yookiin Yihowwa ‘anee eebbisabaan’ hite heddoxxe. Yihowwa isoo gammachchiissaaxxa yaane assitattoshsha gargaaraan ittan eebbisaan.

YIHUUDA

13. Yihuuda anni isiki isiꞌaa haasoꞌaneexxa yaane laqaammaxxa yanna sodaataaki mayeete kada dandeetta?

¹³ Yaꞌiqoobi itti aana haasoosseeki Yihuudaaten. Yihuuda lumollamma isixxa dayyuwwa Yaꞌiqoobi hiyyeexxa yaane laqeechchi uduma ‘aneeta maa hiyyu?’ hiyyaꞌni yaada gopheebaan. Matanga, isi heddo jabaxxa balleessa hujeemman. Simiꞌooninna Lewi Seekeemi qachchaꞌni marre manjo shinneexxa yanna Yihuudanna dayyuwwiki mare karra saameꞌeen. (Dad. 34:27) Dayyuwwiki welti higeexxi Yooseefii garbuntetee gurgureꞌeen ittan anna isika sobeꞌeen. (Dad. 37:31-33) Udumiiꞌni kinni, yabaabulto manjo fakkaatteeꞌnaa, reyeeke belti isikixxe miniinxe amani Tiꞌimaarinni diipheen.—Dad. 38:15-18.

14. Yaꞌiqoobi Yihuudaa maa hiyyemmaꞌa? Yihuuda heene eloxxa yaanuwwa assee? (Dadatika Maxaafa 49:8, 9)

¹⁴ Yaꞌiqoobi manfasiinxe akeetten Yihuuda eebbiseen ittan jajeen, kaddomaleꞌe badinebaan. (Dadatika Maxaafa 49:8, 9 yaansis.) Yihuuda cimeeka anna isika karkarsaamman. Ittan shixxoka dayyo isika Binyaamii yoꞌoshsha eeyyammaxxee isiꞌa hiyye garba kadatee fedhiitikemman.—Dad. 44:18, 30-34.

15. Yaꞌiqoobixxi eebba Yihuudaꞌni muuxendeeki hoone oruwwinnite?

¹⁵ Yaꞌiqoobi, Yihuudaaꞌa dayyuwwa isixxike akeekisanjo kadaaxxa haasoꞌeen. Kaddomaleꞌe, tinni tinbiite muuxendebaangi qeerraaxxa yanna turteen. Yihuuda taakkaꞌa akeekisanjiinsha kulemeeki, 200 wogga uduma Israꞌeelooti Gibitseeꞌni fule Kakotike Bogibaa meꞌateꞌni hedhammaxxe yannan. Ettene yanna mini isiki gammoojje qiillakeꞌni edi ediiꞌni meꞌaamman. (Zeh. 10:14) Yannati uduma, Yihowwa Kakotike Bogaꞌni hedhemmaka Keeniꞌaanota lolle fulchinaashsha taakkaa melleeki Yihuudaaten. (Mes. 1:1, 2) Ittan Yihuudaxxe gosaꞌnaaꞌni mootooleeyye kadeeke mannanaaꞌni taakkaki Daawititemman. Yaꞌiqoobi haasoꞌeexxi yaane Yihuudaꞌni muuxendeeki heddi oruwwi hedheen.

16. Dadatika Maxaafa 49:10 keꞌni, hexxeexxi tinbiite muuxendeeki hittate? (“Yaꞌiqoobi Reya Shiqe Haasoꞌeexxa Tinbiite” hitaꞌneexxa kollonna uudi)

¹⁶ Yaꞌiqoobi, manjiinxa sanne duuchcha baro baro galchaaki mootichchi Yihuudaxxe ila darreeꞌn dagaaxxa haasoꞌeen. (Dadatika Maxaafa 49:10 nna lekkatibaꞌika qallassanjo yaansis.) Kunni Mootichchi Yaꞌiqoobi Seelo hiyyeeke, Yesuusi Kirsitoositen. Mitti erganji Yesuusiꞌi: “Yihowwanna anni isikika Daawitika zuufanna isiꞌaa uwwaan” hiyyeen. (Luq. 1:32, 33) Yesuusi “Yihuudake minike [Neenqanna]” hiyyemeen.—Lel. 5:5.

17. Manjo uundaanneke garinni Yihowwaa fakkaantannoki hittate?

¹⁷ Alfinannoxxa barachcho. Yihuuda jabaxxa balleessa hujoolenna Yihowwa isoo eebbiseꞌeen. Kaddomaleꞌe, Yihuudaxxi dayyuwwa Yihowwa isoo eebbiseeki isi giddo heene eloxxa yaane uudeete?, hite heddaaxxi hexxaan. Buuto heenetenna kaddoole, Yihowwa Yihuudaa eebbiseeki eloxxa yaane isi giddo uudeexxeeten. Yihowwaka fakkeenna hordonfannoki hittate? Mitti noꞌoki addeti jaali gargariti hexxeexxa baalle alfa wodda, taakkaa gonphe isixxeꞌni miꞌlachcho assatee hega uudemmannoxxi hexxaan. Kaddomaleꞌe, Yihowwa maganne tennee uwweeki konne manjike eloke adabaꞌni gammadeexxeete kaddeexxa qalliyya eloxxen. Yihowwa mageneffatoleeyye isixxa uuda wodda miꞌlachcho assaꞌneeki eloxxe yaaneꞌniten. Noꞌonna isoo fakkaatatee woꞌlaana hasissaan.

18. Ossaameessa kada hasisseeki mayeete?

¹⁸ Yihuudaxxe hedhotixxe barannonaaꞌni, ossaameessa kada hasisseeki mayeete kaddeexxa wele barachchonna alfinannon. Yihowwa aageexxi kako haanonna muuxendaan, kaddomaleꞌe isi duuchchnii wodda iitta assaaki noꞌo hendaanneke orinni yookiin heqineennexxe yannaꞌnitebaan. Fakkeennakeꞌe, Yihuudaxxi ila Mageniinka arda hirbangeꞌni akeeka saffeemmabaan. Kaddomaleꞌe insaꞌne Yihowwa baalloonseeka manna; Lewichcho Muuseꞌe, Efiremaawichcho Iyaasunna Binyaamichcho Mootichcha Saꞌoolii addatenshati kinpheemman. Noꞌonna, taꞌixxe yannaꞌni Yihowwa oddo noꞌoꞌxxeꞌni hedhe akeette uwwaashsha balloonseeka manna kipha hasissaan.—Ibr. 6:12.

19. Yaꞌiqoobi reya shiqe haasoꞌeexxe tinbiiteꞌni mariꞌantennexxe yaanenaaꞌni Yihowwaa uuddaaxxa baranteennexxi yaane maachcho?

¹⁹ Taꞌi qicoꞌni Yaꞌiqoobi reya shiqe haasoꞌeexxe tinbiiteꞌni mariꞌantennexxe yaanenaaꞌni maa barachcho alfineenne? “Mageni uudaꞌneeki manji uudaꞌneeke orinnitebaan.” (1 Sa. 16:7) Yihowwa ossaameessakenna gattowwaaliitike Magenon. Isi elobaaxxa yaane hunjanno wodda gammadabaan, kaddomaleꞌe mageneefatooleeyye isixxenaaꞌni qullumma heqqabaan. Yihowwa konneechchi edi darre jabaxxa balleessa hujeeki mitti manji, qalbe giddixxen aadde aagoolenna toggitte kaddeexxa yaane assaꞌnoole eebbisaan. Itti aanindaaxxe qoꞌneꞌni Yaꞌiqoobi gatteexxe saddeeta ooseꞌaa maa haasoꞌeexxa uundannon.